Επιστροφή στο δημοτικό. Ανακαλέστε τις επισκέψεις με τις δασκάλες σε μουσεία και θέατρα. Δύο λέξεις: απόλυτη, ανία. Ένα ποσοστό συμμαθητών μας λογικά κοιμόταν στις παραστάσεις, ένα άλλο έκλαιγε και το υπόλοιπο σίγουρα δεν έβαζε γλώσσα μέσα. Επίσης έχουμε σοβαρούς λόγους να εικάζουμε πως ούτε οι δασκάλες περνούσαν πολύ καλά. Η Εθνική Λυρική Σκηνή θέλησε να απαλείψει αυτό το τραγελαφικό φαινόμενο και κάπως έτσι προέκυψε η ιδέα για το εκπαιδευτικό πρόγραμμα «Η όπερα διαδραστικά στα δημοτικά σχολεία» με τη χρηματοδότηση του ΕΣΠΑ.
Στο πλαίσιο του προγράμματος, ένα οργανωμένο crew της Λυρικής περιοδεύει σε δημοτικά ανά την Ελλάδα και αφιερώνει δύο μέρες ανά σχολείο, στη διάρκεια των οποίων τα παιδιά έρχονται σ’ επαφή με όλους τους συντελεστές και συμμετέχουν με διάφορους τρόπους στην τελική παράσταση. Το έργο είναι o Κουρέας της Σεβίλλης του Τζοακίνο Ροσσίνι, που -μεταξύ άλλων- έχει την εξής διπλή ιδιότητα: πολλοί την παρακολουθήσαμε στο δημοτικό αλλά σχεδόν κανείς δεν θυμάται τίποτα. Ο πρώτος κύκλος του προγράμματος ξεκίνησε το Μάιο του 2012 και έκλεισε τον Ιούνιο του 2013, έχοντας καλύψει 70 σχολεία. Ο δεύτερος κύκλος θα ολοκληρωθεί τον Δεκέμβρη του 2014 και περιλαμβάνει 52 ακόμη δημοτικά, ενώ εμείς πήραμε μια γεύση από το σχολείο νούμερο 15, το 99ο Δημοτικό Αθηνών στον Άγιο Παντελεήμονα.
Η διαδικασία έχει κάποια συγκεκριμένα στάδια, καθώς το πρόγραμμα στοχεύει να φέρει τα παιδιά σ’ επαφή με όλες τις τέχνες που κρύβονται πίσω από την όπερα με τρόπο δημιουργικό και συμμετοχικό. «Η διαδικασία προετοιμασίας ξεκινάει από το εκπαιδευτικό υλικό που στέλνει η Λυρική στα σχολεία, το οποίο περιέχει κάποιες οδηγίες για τον εικαστικό, το θεατρολόγο και το μουσικό δάσκαλο του σχολείου. Πρέπει να προετοιμάσουν το χορωδιακό κομμάτι του φινάλε. Επίσης ετοιμάζουν τρία κομμάτια σκηνογραφίας και με το θεατρολόγο τους κάνουν τη συζήτηση για το τι είναι όπερα, ηθοποιός, ρόλος, μέσα από παιχνίδια που δίνονται σε βιβλία υπό μορφή υποδείξεων» εξηγεί η –μία εκ των τεσσάρων – καλλιτεχνική εκπαιδεύτρια Χριστίνα Αυγερίδη. «Το επόμενο βήμα είναι όταν εμείς φτάνουμε στο σχολείο και ξεκινάει η πρώτη μέρα που έχει μορφή εργαστηρίου. Οι βασικές μέθοδοι που χρησιμοποιούμε για να εντάξουμε το παιδί στον κόσμο της όπερας με ομαλό τρόπο είναι το θεατρικό παιχνίδι, η μουσικοκινητική, η εικαστική έκφραση και φυσικά η φαντασία. Δίνεται βάση στην επαφή με όλες τις τέχνες που κρύβονται πίσω από την παράσταση. Κάθε συντελεστής ξεχωριστά παρουσιάζει το ρόλο του: η μακιγιέζ, η ενδυματολόγος, ο φωτιστής, η βοηθός σκηνοθέτη, τα μέλη της ορχήστρας, ο μαέστρος, οι μονωδοί».
Σε αντίθεση με ό,τι έχουμε παραδοσιακά συνηθίσει, η παράσταση δεν είναι παρά «το κερασάκι στην τούρτα» στο εν λόγω πρόγραμμα. «Η μαγεία της όπερας είναι σε όλες αυτές τις τέχνες που συνδυάζονται, και συνεπώς όταν τα παιδιά τις γνωρίζουν και μετέχουν στη διαμόρφωση του έργου, απολαμβάνουν περισσότερο την παράσταση και γνωρίζουν την έννοια της συνεργασίας και της ομόνοιας», συνεχίζει η εκπαιδεύτρια Βενετία Νάση. «Θέλουμε η παράσταση να είναι μια έκπληξη για τα παιδιά, να είναι η στιγμή που θα συνειδητοποιήσουν πού χρησιμοποιήθηκαν όλα όσα έφτιαξαν. Στόχος είναι να μην υπάρχουν θεατές και ηθοποιοί, αλλά όλοι να συμμετέχουν ενεργά».
Ο μαέστρος της όλης υπόθεσης, Γιώργος Αραβίδης, φαίνεται να συμφωνεί πως οι καλλιτεχνικές εκπαιδεύτριες είναι η ραχοκοκαλιά του προγράμματος. «Το εκπαιδευτικό μέρος είναι το σημαντικότερο, αυτό είναι που ενημερώνει αφενός τα παιδιά, αλλά είναι και αυτό που τα κάνει να ανυπομονούν για την παράσταση. Ουσιαστικά καλούνται να γίνουν ένα με τους μονωδούς, να τραγουδήσουν σαν χορωδία και να συμμετέχουν στη διαδικασία πίσω από την παράσταση, πράγμα που κάποια παιδιά ίσως δεν θα είχαν την ευκαιρία να ζήσουν. Περιοδεύουμε σε όλη την Ελλάδα δίνοντας ιδιαίτερη βάση σε σχολεία της περιφέρειας ή και στις ιδιόμορφες γειτονιές της Αθήνας, όπως αυτή του Αγίου Παντελεήμονα».
Η μονωδός και πρωταγωνίστρια Μαρίτα Παπαρίζου φάνηκε συγκινημένη από την επαφή της με το ιδιαίτερο κοινό. «Τα παιδιά κρέμονται κυριολεκτικά από τη σκηνή. Αυτό είναι το αγαπημένο μέρος τη δουλειάς μου, αυτά τα μάτια τους!». Την ίδια παρατήρηση έκανε και ο Ζαφείρης Κουτελιέρης, ή αλλιώς ο «Φίγκαρος» όπως τον αποκαλούσαν τα παιδιά τρέχοντας πίσω του για αυτόγραφα. «Είμαι πολύ τυχερός που η δουλειά μου με φέρνει σ’ επαφή με αυτές τις ηλικίες, και είμαι ιδιαίτερα χαρούμενος που η Λυρική Σκηνή δεν περιορίζεται στην ασφάλεια των βελούδινων καθισμάτων της αλλά βγαίνει στους δρόμους. Θέλω να πιστεύω ότι τα παιδιά που μπαίνουν να παρακολουθήσουν την παράσταση, δεν βγαίνουν ποτέ από την ίδια πόρτα».
Περισσότερες φωτογραφίες στη γκάλερι που ακολουθεί:
