Ο τυφώνας Milton πέρασε από τον Κόλπο του Μεξικού με κατεύθυνση προς τη Φλόριντα την Τρίτη, ως μια «εξαιρετικά επικίνδυνη» καταιγίδα που θα μπορούσε να πλήξει ένα από τα μεγάλα αστικά κέντρα της πολιτείας, μόλις δύο εβδομάδες μετά το χτύπημα από τον τυφώνα Helene στην ακτογραμμή, που προκάλεσε τον θάνατο τουλάχιστον 236 ανθρώπων.
Ο Milton απειλεί την περιοχή του Tampa Bay, η οποία φιλοξενεί περισσότερους από 3,3 εκατομμύρια ανθρώπους και έχει καταφέρει να αποφύγει ένα άμεσο χτύπημα από έναν μεγάλο τυφώνα για περισσότερο από 100 χρόνια. Απειλεί όμως και άλλα τμήματα της δυτικής ακτής της Φλόριντα που επλήγησαν όταν η Helene έφτασε στην ακτή στις 26 Σεπτεμβρίου.
Το Υπουργείο Υγείας και Ανθρωπίνων Υπηρεσιών έχει κηρύξει κατάσταση έκτακτης ανάγκης για τη δημόσια υγεία στη Φλόριντα, προβλέποντας σημαντικές ανάγκες υγειονομικής περίθαλψης μετά τον τυφώνα, ενώ ο Πρόεδρος Μπάιντεν εξέδωσε Δήλωση Καταστροφής για τη Φλόριντα, επιτρέποντας τη ροή ομοσπονδιακής βοήθειας προς την πολιτεία.
Την Τρίτη, στον αυτοκινητόδρομο 75 έξω από την Τάμπα, δημιουργήθηκαν ουρές μποτιλιαρίσματος με κατεύθυνση βόρεια, καθώς οι άνθρωποι εγκατέλειπαν την περιοχή και η πανικόβλητη αγορά καυσίμων λόγω των εντολών εκκένωσης έχει οδηγήσει σε εκτεταμένες ελλείψεις, με πάνω από το 17% των βενζινάδικων στη Φλόριντα να έχουν ξεμείνει από καύσιμα. Παράλληλα, τα συνεργεία κατά μήκος της ακτής προσπαθούσαν να καθαρίσουν τα συντρίμμια από τον τυφώνα Helene, ώστε το νέο αυτό χτύπημα να μην τα μετατρέψει σε επικίνδυνα αντικείμενα.
Ο αυτοκινητόδρομος 75, στη Φλόριντα, στις 8 Οκτωβρίου 2024. Photos: EPA/CRISTOBAL HERRERA-ULASHKEVICH
Χιλιάδες κάτοικοι έχουν πάει σε δημόσια καταφύγια στην περιοχή του Tampa Bay, σύμφωνα με αξιωματούχους της κομητείας Pinellas. Οι αρχές επανέλαβαν ότι όσοι βρίσκονται σε ζώνες εκκένωσης πρέπει να «ΦΥΓΟΥΝ ΤΩΡΑ», προσθέτοντας ότι η κομητεία διαθέτει «10 δημόσια καταφύγια με άφθονο χώρο, φιλικά προς τα κατοικίδια και τα ΑΜΕΑ. Έχετε ακόμα χρόνο να φύγετε, αλλά το παράθυρο κλείνει γρήγορα». Πολλές πόλεις πλέον μοιάζουν με πόλεις-φάντασμα.
Μεγάλα τουριστικά αξιοθέατα, όπως το Universal Orlando και η Walt Disney World, ανακοίνωσαν ότι κλείνουν, ενώ ένα συνεργείο εργατών εγκατέστησε ένα “AquaFence” γύρω από το Γενικό Νοσοκομείο της Τάμπα για να συγκρατήσει την αναμενόμενη άνοδο της στάθμης του νερού. Το νοσοκομείο χρησιμοποιεί αυτό το φράγμα από το 2019 για να διασφαλίσει ότι το προσωπικό του νοσοκομείου μπορεί να συνεχίσει να φροντίζει τους ασθενείς κατά τη διάρκεια μεγάλων καταιγίδων.
Ο τυφώνας αρχικά εκτιμήθηκε ως καταιγίδα Κατηγορίας 5 τη Δευτέρα, πριν εξασθενήσει την Τρίτη σε Κατηγορία 4 και τελικά ισχυροποιηθεί ξανά σε Κατηγορία 5, σήμερα Τετάρτη. Το απόγευμα της Τετάρτης, ώρα Ελλάδας, έπεσε ξανά στην κατηγορία 4 αλλά μέχρι να περάσει από την ξηρά μπορεί να αλλάξει και πάλι η έντασή του.
Βενζινάδικα χωρίς καύσιμα. Photo: EPA/CRISTOBAL HERRERA-ULASHKEVICH
Πότε θα φτάσει στην ξηρά και πόσο ισχυρός θα είναι;
Ο Milton αναμένεται να φτάσει στη δυτική ακτή της Φλόριντα αργά την Τετάρτη (τοπική ώρα) και νωρίς το πρωί της Πέμπτης. Οι μετεωρολόγοι δήλωσαν την Τρίτη ότι, παρόλο που πιθανότατα θα παρουσιάσει διακυμάνσεις στην ένταση, θα παραμείνει «ένας εξαιρετικά επικίνδυνος τυφώνας» μέχρι την άφιξή του. Από το πρωί της Τρίτης “έτρεχε” με 240 χλμ/ώρα και βρισκόταν περίπου 835 χιλιόμετρα νοτιοδυτικά της Τάμπα.
Η δυτική ακτή της Φλόριντα είναι ιδιαίτερα ευάλωτη στις καταιγίδες. Η Helene (Κατηγορία 4) έφτασε στην ξηρά περίπου 240 χιλιόμετρα μακριά από την Τάμπα, στο Florida Panhandle, και παρ’ όλα αυτά κατάφερε να προκαλέσει θανάτους από πνιγμό στην περιοχή της Τάμπα λόγω κυμάτων, περίπου 1,5 έως 2,5 μέτρα πάνω από τα κανονικά επίπεδα παλίρροιας. Για την ιστορία, ο τυφώνας Κατρίνα ήταν Κατηγορίας 3.
Οι μετεωρολόγοι προειδοποίησαν για πιθανό κύμα καταιγίδας 3 έως 4,5 μέτρων στον Κόλπο της Τάμπα. Είναι το υψηλότερο που έχει προβλεφθεί ποτέ για αυτήν την τοποθεσία, γι’ αυτό και έχουν δώσει εντολές εκκένωσης σε όλη την ακτογραμμή. Η καταιγίδα θα μπορούσε επίσης να φέρει εκτεταμένες πλημμύρες, με 13 έως 30 εκατοστά βροχής να προβλέπονται για τη χερσόνησο της Φλόριντα, και ακόμη και έως 46 εκατοστά σε ορισμένα άλλα μέρη. Υπάρχει επίσης κίνδυνος για ανεμοστρόβιλους, ιδιαίτερα την Τετάρτη, στην κεντρική και νότια Φλόριντα και αυτή είναι και η κύρια απειλή. Η περιοχή φιλοξενεί περισσότερα από 10 εκατομμύρια άτομα και περιλαμβάνει το Μαϊάμι, την Τάμπα και το Ορλάντο.
Σε ανακοίνωση των αρχών που έγινε νωρίτερα, η υπεύθυνη ήταν πολύ γλαφυρή και δραματική. Ζήτησε από όσους δεν έχουν φύγει από τα σπίτια τους μέχρι το βράδυ να παραμείνουν μέσα και να γνωρίζουν ότι αν επιζήσουν θα πρέπει μετά να μείνουν σε αυτά (ή σε ό,τι έχει απομείνει από αυτά, όπως τόνισε) για αρκετές μέρες ακόμα μέχρι να καταφέρουν να τους απεγκλωβίσουν. Επισήμανε ότι δεν πρέπει να μείνουν στα κτίρια υλικά που μπορεί να προκαλέσουν έκρηξη και κατ’ επέκταση πυρκαγιά, όπως μπαταρίες, power banks, κινητά κτλ., αλλά και να κλείσουν τον γενικό του ρεύματος, γιατί αν το κτίριο πάρει φωτιά δεν θα υπάρχει κανείς που να μπορεί να βγει έξω να πάει να τους βοηθήσει. Τέλος, είπε στον κόσμο να πάει στα καταφύγια: «Έχουμε πολλούς πεισματάρηδες που δεν φεύγουν από τα σπίτια τους αλλά πρέπει να μας ακούσετε. Ναι, είναι αλήθεια, δεν θα είστε άνετα στα καταφύγια, θα είστε στριμωγμένοι ανάμεσα σε ξένους. Πάρτε μόνο τα απαραίτητα μαζί σας και κάντε νέους φίλους. Το ξέρω ότι θα είναι δύσκολο αλλά καλύτερα εκεί παρά να χάσουμε ζωές».
Ποιες περιοχές κινδυνεύουν περισσότερο
Από τις 67 κομητείες της Φλόριντα, 51 βρίσκονται σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης: Alachua, Baker, Bradford, Brevard, Broward, Charlotte, Citrus, Clay, Collier, Columbia, DeSoto, Dixie, Duval, Flagler, Gilchrist, Glades, Hamilton, Hardee, Hendry, Hernando, Highlands, Hillsborough, Indian River, Lafayette, Lake, Lee, Levy, Madison, Manatee, Marion, Martin, Miami-Dade, Monroe, Nassau, Okeechobee, Orange, Osceola, Palm Beach, Pasco, Pinellas, Polk, Putnam, Sarasota, Seminole, St. Johns, St. Lucie Sumter, Suwanee, Taylor, Union και οι κομητείες Volusia.
Κάτοικοι τοποθετούν ξύλα στα παράθυρα των σπιτιών τους στο Fort Myers της Φλόριντα. Photo: EPA/CRISTOBAL HERRERA-ULASHKEVICH
Γιατί οι τυφώνες γίνονται πιο ισχυροί τόσο γρήγορα;
Καθώς οι ωκεανοί θερμαίνονται, δημιουργούν συνθήκες που επιτρέπουν στους τυφώνες να γίνονται πιο έντονοι, όταν η ταχύτητα του ανέμου ενός τυφώνα αυξάνεται κατά 56 χλμ/ώρα ή περισσότερο μέσα σε 24 ώρες. Οι τυφώνες Milton και Helene είναι τα πιο πρόσφατα παραδείγματα αυτού του φαινομένου. Πριν ο τυφώνας Helene χτυπήσει τη Φλόριντα στις 26 Σεπτεμβρίου, εξελίχθηκε από τυφώνα Κατηγορίας 1 σε μεγάλο τυφώνα Κατηγορίας 4, σε μόλις μία ημέρα. Ο Milton ακολουθεί αυτή την τάση. Σχηματίστηκε ως τροπική καταιγίδα το Σάββατο και τώρα έχει εξελιχθεί σε τυφώνα Κατηγορίας 5. Αυτό το φαινόμενο έχει γίνει πιο συχνό τα τελευταία χρόνια.
Η ανάπτυξη οποιουδήποτε τυφώνα βασίζεται στις κατάλληλες περιβαλλοντικές συνθήκες. Αν το νερό στον ωκεανό κάτω από τον τυφώνα είναι αρκετά ζεστό, απελευθερώνει μεγάλες ποσότητες ενέργειας καθώς εξατμίζεται, κάτι που με τη σειρά του δημιουργεί μια πτώση στην ατμοσφαιρική πίεση που προκαλεί ισχυρούς ανέμους.
Το σύστημα ενίσχυσης επωφελείται επίσης από τον περιβάλλοντα υγρό αέρα, ο οποίος κλειδώνει την υγρασία και την ενέργεια μέσα στον ίδιο τον τυφώνα. Η χαμηλή κατακόρυφη διάτμηση του ανέμου, όπου οι άνεμοι σε μεγαλύτερα υψόμετρα παραμένουν σχετικά χαμηλοί σε ταχύτητα, βοηθά επίσης τον τυφώνα να διατηρήσει τη δύναμή του.
Αλλά τι είναι αυτό σε όλες αυτές τις συνθήκες που κάνει τη διαφορά μεταξύ μιας σταδιακά ενισχυμένης καταιγίδας και μιας που εντείνεται γρήγορα; Όλες αυτές οι συνθήκες που αναπτύσσονται ταυτόχρονα, όταν ευθυγραμμίζονται βοηθούν στην ενεργοποίηση της ταχείας εντατικοποίησης.
Εστιατόριο θωρακίζεται με σακιά άμμου στη Bonita Beach της Φλόρινα. Photo: EPA/CRISTOBAL HERRERA-ULASHKEVICH
Η επίδραση του ωκεανού στους τροπικούς κυκλώνες μπορεί να είναι περίπλοκη. Αν, για παράδειγμα, μεγάλη ποσότητα γλυκού νερού ρέει από ένα ποτάμι στον ωκεανό, μπορεί να δημιουργηθεί ένα ανώτερο, πιο γλυκό, στρώμα ζεστού νερού πάνω από το πυκνότερο, πιο αλμυρό νερό που βρίσκεται από κάτω. Αυτό καθιστά πολύ πιο δύσκολο για μια καταιγίδα να φέρει το ψυχρότερο νερό από τα βάθη, στην επιφάνεια. Αν αυτά τα ανώτερα νερά παραμείνουν ζεστά, ένας τυφώνας μπορεί να συνεχίσει να ενισχύεται. Αυτό το φαινόμενο υπερτροφοδότησε τον τυφώνα Irma το 2017, ο οποίος ενισχύθηκε ραγδαία ακριβώς τη στιγμή που πέρασε πάνω από αυτήν την περιοχή με πολύ γλυκό νερό στην επιφάνεια του ωκεανού.
Παρόμοια στρωματοποίηση του ωκεανού προκαλείται όταν οι τυφώνες παράγουν ιδιαίτερα μεγάλες ποσότητες βροχοπτώσεων, οι οποίες επίσης προσθέτουν ένα επιφανειακό στρώμα γλυκού νερού στον ωκεανό. Υπάρχουν ήδη ενδείξεις ότι η αφαλάτωση που προκαλείται από την κλιματική αλλαγή λόγω της αυξημένης βροχόπτωσης στον Βόρειο Ειρηνικό, για παράδειγμα, εντείνει τους τυφώνες. Οι τυφώνες και οι καταιγίδες γενικότερα παράγουν περισσότερες βροχοπτώσεις καθώς οι θερμοκρασίες του αέρα αυξάνονται.
Τα επόμενα χρόνια είναι αναπόφευκτο ότι όλο και περισσότερο οι ωκεανοί θα μετατρέπονται σε μεγάλες, βαθιές μπανιέρες τα καλοκαίρια, μια συνθήκη ιδανική δηλαδή για τη ραγδαία ένταση των καταιγίδων. Επιπλέον, το συνολικό εύρος των τυφώνων και των τροπικών κυκλώνων αναμένεται να διευρυνθεί πολύ, πράγμα που σημαίνει ότι εκατομμύρια περισσότεροι άνθρωποι θα μπορούσαν να αντιμετωπίσουν τις καταστροφικές συνέπειες αυτών των γιγάντιων καταιγίδων.
