Άγιε Βαλεντίνε μου, μη σκοτώνεις τα τριαντάφυλλα

Για τους ρομαντικούς η 14η Φεβρουαρίου, ημέρα του Αγίου Βαλεντίνου είναι απόλυτα συνυφασμένη με ένα μπουκέτο κόκκινα τριαντάφυλλα. Είναι τα πιο δημοφιλή λουλούδια σε ολόκληρο τον κόσμο και κάνουν το τέλειο κομποζάρισμα με τις κόκκινες καρδιές των ερωτευμένων.

Η καθημερινή, διαρκής παραγωγή τους όμως και η μεταφορά τους από τα θερμοκήπια στα καταστήματα επιβαρύνει το περιβάλλον και ίσως πρέπει να ξανασκεφτούμε την ακραία κατανάλωσή τους. 

Το ταξίδι τους στον κόσμο

Τι συμβαίνει για να φτάσει ένα τριαντάφυλλο στην πόρτα μας; Στην Ελλάδα μέχρι να φτάσει από ένα θερμοκήπιο στο ανθοπωλείο χρειάζεται ώρες ή και μέρες, ανάλογα από πού έρχεται και πού καταλήγει.

Στην Αμερική το 80% των λουλουδιών που πωλούνται εκεί, εισάγονται από την Κολομβία και το Εκουαδόρ. Ένα τριαντάφυλλο χρειάζεται 15 εβδομάδες να μεγαλώσει. Μόλις όμως κοπεί, ξεκινάει ένα αγώνας δρόμου. Για να διατηρηθούν φρέσκα, μπαίνουν σε ψυγεία και μεταφέρονται με φορτηγά και αεροπλάνα.

Τις εβδομάδες πριν την 14η Φεβρουαρίου, περισσότερες από 30 πτήσεις μεταφέρουν λουλούδια από την Κολομβία στο Μαϊάμι, καθημερινά! Ύστερα από 4 ώρες φτάνουν εκεί, μεταφέρονται σε αποθήκες με απλή ψύξη και επιθεωρούνται από τα τελωνεία των ΗΠΑ. Μετά φορτώνονται σε νταλίκες με ψύξη οι οποίες τα παραδίδουν σε ανθοπωλεία της χώρας. Όταν επιτέλους τα τριαντάφυλλα φτάσουν στα καταστήματα, έχουν ήδη περάσει τουλάχιστον 48 ώρες από τη στιγμή που κόπηκαν. 

Είναι ένα εμπορικό παιχνίδι -δήθεν για ρομαντικές ψυχές- που δεν σταματά ποτέ. Αν το σκεφτείς όμως, δεν είναι καθόλου ρομαντικό, αντίθετα είναι παράλογο να θες να συμβάλλεις σημαντικά σε μία μαζική παραγωγή άρα και στην καταστροφή της ίδιας της φύσης.

Καθημερινά, αεροπλάνα γεμάτα με λουλούδια ταξιδεύουν ανά τον κόσμο. Χρυσάνθεμα από την Κολομβία πηγαίνουν στην Ιαπωνία. Τριαντάφυλλα από την Κένυα καταλήγουν στη Μ. Βρετανία. Γαρίφαλα από το Εκουαδόρ φτάνουν με τζετ στη Ρωσία. Σχεδόν όλα τα κομμένα λουλούδια μεγαλώνουν σε θερμοκήπια με ελεγχόμενο κλίμα, κάνουν ένα ταξίδι με μέσα που εκπέμπουν ρύπους, με φορτηγά ψυγεία ή με αεροπορικές πτήσεις. Τα λουλούδια είναι μια παγκόσμια βιομηχανία 34 δισεκατομμυρίων δολαρίων με τεράστιο αποτύπωμα άνθρακα.

Σε σύγκριση με άλλα ευπαθή είδη που μεταφέρονται σε ολόκληρο τον κόσμο, τα λουλούδια είναι ίσως τα πιο επιβλαβή για το κλίμα. Ο λόγος; Σχεδόν όλα τα άλλα είδη μεταφέρονται με πλοίο, το οποίο φτάνει μόνο ως το 1% του αποτυπώματος άνθρακα των αεροπορικών εμπορικών μεταφορών. Μια ανάλυση του 2020 των προϊόντων που πωλούνται σε βρετανικά παντοπωλεία, από τον εμπειρογνώμονα για το κλίμα, Mike Berners-Lee, διαπίστωσε ότι ένα μπουκέτο εισαγόμενων λουλουδιών έχει πιο σημαντικό αντίκτυπο από μια μπριζόλα που εκτρέφεται σε αποψιλωμένη γη στη Βραζιλία και καταναλώνεται στο Λονδίνο.

Σίγουρα για όσους αγαπούν τα λουλούδια είναι σοκαριστική αυτή η διαπίστωση. Πώς γίνεται κάτι τόσο όμορφο, που μπορεί να εκφράσει τόσα πολλά συναισθήματα, να γίνεται πηγή προβλήματος; Δεν φταίνε τα λουλούδια όμως γι’ αυτό αλλά η γνωστή, ανθρώπινη απληστία.

Τι μπορούμε να κάνουμε εμείς

Υπάρχουν πολλά που μπορεί να κάνει η συγκεκριμένη βιομηχανία για να μειώσει τον αντίκτυπό της στο κλίμα. Τα θερμοκήπια θα πρέπει να θερμαίνονται από ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, κάτι που θα πρέπει να γίνεται όλο και πιο εύκολο καθώς οι χώρες διαφοροποιούν τις πηγές ενέργειας τους. Αυτό είναι ιδιαίτερα σημαντικό στην Ολλανδία, τη χώρα που εξάγει τα περισσότερα κομμένα λουλούδια στον κόσμο. Έχει όμως συννεφιασμένο, βόρειο κλίμα, έτσι τα θερμοκήπια υψηλής αυτοματοποίησης και κατανάλωσης ενέργειας είναι ο κανόνας και τα περισσότερα λειτουργούν με ορυκτά καύσιμα. Πρόσφατα, η ολλανδική κυβέρνηση και ο κλάδος της κηπουρικής συμφώνησαν να μειώσουν τις εκπομπές από αυτά τα θερμοκήπια. Μένει να δούμε αν αυτό θα ισχύσει. 

Πιο σημαντικό απ’ όλα όμως είναι ότι πρέπει να σταματήσουν οι αεροπορικές μεταφορές λουλουδιών. Ορισμένες εταιρείες πειραματίζονται ήδη με τη μεταφορά τους μέσω θαλάσσης, μια επιλογή με σημαντικά λιγότερες εκπομπές. Ελέγχοντας προσεκτικά την ατμόσφαιρα στα δοχεία, είναι δυνατό τα κομμένα άνθη να έχουν πιο αργή αποσύνθεση, για εβδομάδες. Οι περισσότερες δυτικές κυβερνήσεις δεν έχουν ακόμη απαιτήσει από μεμονωμένες βιομηχανίες να μειώσουν τις αεροπορικές μεταφορές, αλλά καλό θα είναι να αρχίσουν να θεσπίζονται νόμοι για το συγκεκριμένο θέμα. 

Κι εμείς όμως, οι ίδιοι οι καταναλωτές, μπορούμε να βοηθήσουμε, αποφεύγοντας τα είδη που αποτελούν τη συντριπτική πλειοψηφία των εισαγόμενων λουλουδιών ή αυτών που μεγαλώνουν σε θερμοκήπια, όπως τα τριαντάφυλλα ή τις τουλίπες. Οι περιβαλλοντικές επιπτώσεις ενός μπουκέτου πέφτουν κατακόρυφα όταν τα λουλούδια καλλιεργούνται τοπικά και είναι στην εποχή τους. 

Μπορούμε να αγοράζουμε γλαστράκια με λουλούδια ή φυτά που θα μείνουν σε ένα σπίτι και δεν επιβαρύνουν το περιβάλλον ή λουλούδια με λιγότερες επιπτώσεις, όπως τα ηλιοτρόπια, τα σκυλάκια, οι παιώνιες και οι ντάλιες. Είναι πιο ντελικάτα και είναι δύσκολο να ταξιδέψουν με αεροπλάνο. 

Καλό είναι επίσης να επισκεπτόμαστε τοπικά φυτώρια και μικρά ανθοπωλεία που έχουν βιώσιμα λουλούδια από τοπικούς παραγωγούς και όχι μεγάλα εμπορικά καταστήματα και σούπερ μάρκετ. Να αγοράζουμε λουλούδια που είναι στην εποχή τους και -ακόμα καλύτερα αν έχουμε κήπο ή μπαλκόνι με γλάστρες- να φυτεύουμε μόνοι μας τα λουλούδια που χαρίζουμε. 

Οι περιβαλλοντικές βλάβες από τη βιομηχανία λουλουδιών πηγάζουν από την επιθυμία μας για φθηνή και άμεση ικανοποίηση. Όπως ακριβώς συμβαίνει με την αγορά ρούχων και άλλων αγαθών από μεγάλες αλυσίδες που το εμπόρευμα παράγεται σε χώρες με κακές συνθήκες εργασίας και πενιχρούς μισθούς. 

Ο ρομαντισμός δεν χρειάζεται να περιορίζεται στα τριαντάφυλλα, γιατί όταν η προσπάθειά μας να φέρουμε την ομορφιά της φύσης σε εσωτερικούς χώρους είναι επιβλαβής για αυτήν την ίδια την ομορφιά, τότε ποιο το νόημα;

Με πληροφορίες από την Washington Post.