Για όσους και όσες βρίσκονται στο επίκεντρο της δημοσιότητας, εδώ και δεκαετίες η συζήτηση για την ψυχική υγεία αποτελούσε ταμπού. Τα τελευταία όμως χρόνια, οι celebrities έχουν καταλάβει πως ζουν σε μία εποχή που η εικόνα και οι επιτυχίες τους δεν αρκούν. Πλέον, μιλούν δημόσια όλο και περισσότερο για τα ζητήματα ψυχικής υγείας που αντιμετωπίζουν, χρησιμοποιώντας τη φήμη τους για να αποστιγματίσουν την αναζήτηση βοήθειας. Από την σούπερ σταρ της ενόργανης Σιμόν Μπάιλς, που αποσύρθηκε από τους Ολυμπιακούς Αγώνες στο Τόκιο εν μέσω ανησυχιών για την ψυχική της υγεία, μέχρι τον Πρίγκιπα Χάρι ο οποίος μίλησε για τη μάχη που επί δεκαετίες δίνει με το τραύμα και τη θλίψη, η φροντίδα της ψυχής μοιάζει πιο αποδεκτή από ποτέ.
Η προβολή θετικών προτύπων, είναι επιστημονικά αποδεκτό ότι μπορεί να έχει ζωτικής σημασίας αποτελέσματα για τους ανθρώπους. Οι διασημότητες που μιλούν δημόσια για τις προκλήσεις της ψυχικής τους υγείας – όταν για παράδειγμα η Selena Gomez μοιράστηκε το βίωμά της με το άγχος, την κατάθλιψη και τη διπολική διαταραχή – μπορούν ακόμη και να αυξήσουν τη γνώση και την υποστήριξη σχετικά με μία ψυχική διαταραχή που αφορά τον πληθυσμό γενικά.
«Τα pop icons έχουν συνηθίσει να “πουλάνε” τα πάντα, από ρούχα μέχρι αυτοκίνητα και έναν ολόκληρο τρόπο ζωής», σημειώνει ο Douglas Gentile, PhD, καθηγητής ψυχολογίας στο Iowa State University που μελετά τις επιπτώσεις των μέσων μαζικής ενημέρωσης στην κοινή γνώμη. «Το να βλέπεις celebrities να συζητούν ανοιχτά για την ψυχική υγεία και τα οφέλη της θεραπείας, βασίζεται στις ίδιες αρχές μάθησης και πειθούς που είναι γνωστό ότι είναι αποτελεσματικές στην επιρροή του κοινού».
Ωστόσο, σύμφωνα με τους ειδικούς ψυχικής υγείας, τέτοιες προσπάθειες για την εξάλειψη του στίγματος χρειάζονται ιδιαίτερη προσοχή, καθώς η αρνητική, λανθασμένη ή ελλιπής προβολή των ψυχικών ασθενειών μπορεί να αποτρέψει τους ανθρώπους από το να αναζητήσουν βοήθεια.
Πρόσφατη επιστημονική έρευνα που πραγματοποιήθηκε στις Ηνωμένες Πολιτείες, φανέρωσε ότι το ήμισυ των ατόμων που αντιμετωπίζουν ζητήματα ψυχικής υγείας δεν λαμβάνουν επαρκή φροντίδα. «Αυτό το κενό δεν οφείλεται μόνο στο στίγμα, όμως σαφώς αποτρέπει πολλούς ανθρώπους από το να αναζητήσουν θεραπεία», τονίζει ο Patrick Corrigan, PhD, καθηγητής Ψυχολογίας στο Ινστιτούτο Τεχνολογίας του Illinois και εκδότης του περιοδικού APA Stigma and Health.
Ακόμα, ο Corrigan και οι συνάδελφοί του συνέκριναν την αυτο-αποκάλυψη της διπολικής διαταραχής της Mariah Carey με μια παρόμοια ιστορία μιας μη διάσημης κοπέλας, της Malia Fontecchio και διαπίστωσαν ότι οι συμμετέχοντες στην έρευνα αντιμετώπιζαν τη μη διασημότητα ως πιο οικεία προς αυτούς και πιο συμπαθή. Η επαφή με την εμπειρία της Fontecchio οδήγησε επίσης σε μεγαλύτερη μείωση του αναφερόμενου στίγματος.
«Οι άνθρωποι πιστεύουν ότι η Mariah είναι πιο διάσημη, αλλά πιστεύουν επίσης πως δεν είναι σαν αυτούς – γεγονός που φαίνεται να έχει για πολλούς περιορισμένη επίδραση στην αποδυνάμωση του στίγματος», εξήγησε ο Corrigan.
Ορισμένες περσόνες της ποπ κουλτούρας αξιοποιούν επίσης τη δημόσια επιρροή τους δημιουργώντας οργανισμούς ευαισθητοποίησης και πρόληψης σχετικά με την ψυχική υγεία. Το Born This Way Foundation της Lady Gaga, χαρακτηριστικά, συνεργάζεται με τους νέους για την προώθηση της ευγένειας και την εξάλειψη του στιγματισμού της ψυχικής υγείας, ενώ το Ίδρυμα Boris Lawrence Henson της ηθοποιού Taraji P. Henson —που πήρε το όνομά του από τον πατέρα της, ο οποίος πάλευε με τη διπολική διαταραχή και τη διαταραχή μετατραυματικού στρες— καταπιάνεται με το στίγμα και προάγει την ψυχική ευεξία στις κοινότητες των μαύρων ανθρώπων.
Οι επαγγελματίες αθλητές με τη σειρά τους, συμπεριλαμβανομένων των Naomi Osaka, Aly Raisman και Michael Phelps, συμβάλλουν στην καταπολέμηση των στερεοτύπων, μιλώντας με ειλικρίνεια για τις επιπτώσεις του ανταγωνισμού στη ψυχική τους υγεία και την ανάγκη να δοθεί προτεραιότητα σε αυτή. Τέτοιες αποκαλύψεις μπορεί να παρακινήσουν τους θαυμαστές και τους θεατές να αναζητήσουν υποστήριξη, σύμφωνα με τον Jamie Shapiro, PhD, σύμβουλος ψυχικής υγείας που συνεργάζεται αθλητές Ολυμπιακών και Παραολυμπιακών αγώνων.
«Αν δεν δείξει στον κόσμο ένας αθλητής ότι δεν είναι αδυναμία ή ντροπή να μιλάμε για την ψυχική υγεία, τότε ποιος θα το κάνει;», υποστηρίζει ο Ολυμπιονίκης Αλέξης Παππάς, ο οποίος έχει μιλήσει δημόσια για την κατάθλιψη που αντιμετωπίζει. «Αν ενδιαφερθούμε να φροντίσουμε το μυαλό και τη ψυχή μας με τον ίδιο τρόπο που ενδιαφέρει τους αθλητές να φροντίσουν το σώμα τους, η ντροπή φεύγει, γίνεται ζήτημα υγείας και κορυφαίας απόδοσης», συμπληρώνει.
