Έχουμε πει και από εδώ ότι η οικονομική ανισότητα – και πιο συγκεκριμένα η ανισότητα εισοδήματος – αποτελεί ένα από τα πιο σημαντικά ζητήματα του 21ου αιώνα. Είναι ένα θέμα γύρω από το οποίο έχει γίνει πολύς λόγος παγκοσμίως.
Λιγότερο ωστόσο φαίνεται να συζητάμε γύρω από την λεγόμενη «ανισότητα πολέμου», η οποία, σύμφωνα με το Ινστιτούτο για την Οικονομία και την Ειρήνη, (IEP – Institute for Economics & Peace), συνεχώς διευρύνεται.
Το βαρόμετρο του 2015 για τα επίπεδα παγκόσμιας ειρήνης που βασίζεται σε 23 ποιοτικούς και ποσοτικούς δείκτες που μετρούν την ύπαρξη ή το φόβο ύπαρξης βίας, προσφέρει κάποια ενδιαφέροντα ευρήματα: οι βίαιες συγκρούσεις το 2014 κόστισαν σε όλο τον κόσμο 14 τρις δολάρια. Πρόκειται για νούμερο που ισοδυναμεί με το συνολικό μέγεθος των οικονομιών της Βραζιλίας, του Καναδά, της Γαλλίας, της Γερμανίας, της Ισπανίας και του Ηνωμένου Βασιλείου. Ο αριθμός των προσφύγων και των ανθρώπων που αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν τις εστίες τους βρίσκεται σε ιστορικά υψηλά από την εποχή του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου.
Η ειρήνη αναπαράγει ειρήνη και ο πόλεμος πόλεμο, τάση που ενδέχεται να οδηγήσει σε ακόμη μεγαλύτερο χάσμα μεταξύ των ειρηνικών και εμπόλεμων χωρών, εφόσον δεν υπάρξουν δομικές αλλαγές σε χώρες που βρίσκονται σε εμπόλεμη κατάσταση
Όμως η κατάσταση είναι ακόμη πιο ανησυχητική από αυτή που αποτυπώνουν τα νούμερα. Τα ευρήματα των ερευνών δείχνουν πως οι λιγότερο ειρηνικές χώρες γίνονται ακόμα λιγότερο ειρηνικές και μπαίνουν σε κάτι που φαίνεται να είναι ένας φαύλος κύκλος βίας και συγκρούσεων. Από την άλλη πλευρά, οι περισσότερο ειρηνικές χώρες βιώνουν όλο και πιο ειρηνικές περιόδους. Οι παραπάνω αντιδιαμετρικές τάσεις δημιουργούν ένα χάσμα μεταξύ των χωρών που βυθίζονται σε αιματηρές συγκρούσεις και των κρατών που φτάνουν σε αυτό που θα μπορούσαμε να χαρακτηρίσουμε ως «ιστορικά επίπεδα ειρήνης». Ο Στιβ Κιλελέα, εκτελεστικός διευθυντής του ΙΕΡ δήλωσε σύμφωνα με το BBC: «Μερικές χώρες του δυτικού κόσμου έχουν πλέον φτάσει σε ιστορικά επίπεδα ειρήνης, απολαμβάνοντας ιστορικά χαμηλά σε δείκτες ανθρωποκτονιών και σε δαπάνες για την ασφάλεια των πολιτών».
Οι θέσεις και οι επιδόσεις των περισσότερο και λιγότερο ειρηνικών χωρών το 2008 και το 2015.
Θύματα αυτής της «ανισότητας ειρήνης» φαίνεται να είναι οι χώρες της Μέσης Ανατολής και της Βόρειας Αφρικής. Συρία και Ιράκ βρίσκονται στις τελευταίες θέσεις του δείκτη ειρήνης, ενώ σε παρόμοια θέση βρίσκεται και η Λιβύη, που βίωσε το 2014 τη μεγαλύτερη πτώση στα επίπεδα ειρήνης. Οι παραπάνω περιοχές είδαν από τα τέλη της περασμένης δεκαετίας μία ακραία χειροτέρευση των δεικτών που αφορούν στις εσωτερικές συγκρούσεις, τους πρόσφυγες και τις εσωτερικές μετακινήσεις πληθυσμών.
Ο δείκτης για τα επίπεδα ειρήνης στις διάφορες περιοχές του πλανήτη την περίοδο 2008-2015.
Ενώ το 2008 μόνο τρεις χώρες βρίσκονταν στο χαμηλότερο επίπεδο ειρήνης, φέτος βρέθηκαν σε αυτή τη θέση συνολικά εννέα κράτη. Η ανισότητα ειρήνης εκτείνεται και σε επίπεδο πληθυσμών. Περισσότεροι από δύο δισεκατομμύρια άνθρωποι ζουν στις 20 λιγότερο ειρηνικές χώρες του πλανήτη, αριθμός ιδιαίτερα υψηλός αν συγκριθεί με τα μόλις 500 εκατομμύρια πολιτών που κατοικούν στα 20 πιο ειρηνικά κράτη.
«Όσο λιγότερο ειρηνική είναι μία χώρα, τόσο πιο πιθανό είναι να βιώσει μεγάλες αμφιταλαντεύσεις στην κατάσταση ειρήνης», λέει η αναφορά. «Αυτό κυρίως οφείλεται στην έλλειψη κοινωνικής προσαρμοστικότητας […] όπου τα σοκ που βιώνει η κοινωνία μπορούν εύκολα να οδηγήσουν σε βίαιες αντιδράσεις». Στον αντίποδα, «η ειρήνη φαίνεται να προσκολλάται στις χώρες με υψηλά επίπεδα ειρηνικής διαβίωσης».
Το βίντεο του ΙΕΡ για τον δείκτη ειρήνης. Όπως προκύπτει και από τα ευρήματα της έρευνας, το χάσμα μεταξύ «ειρηνικών» και «εμπόλεμων» χωρών μεγαλώνει. Χώρες με τον υψηλότερο δείκτη ειρήνης είναι οι ευρωπαϊκές, με τις χώρες της Μέσης Ανατολής και της Βόρειας Αφρικής να έχουν εισέλθει τα τελευταία χρόνια σε ένα φαύλο κύκλο συγκρούσεων.
Με άλλα λόγια, η ειρήνη αναπαράγει ειρήνη και ο πόλεμος πόλεμο, τάση που ενδέχεται να οδηγήσει σε ακόμη μεγαλύτερο χάσμα μεταξύ των ειρηνικών και εμπόλεμων χωρών, εφόσον δεν υπάρξουν δομικές αλλαγές σε χώρες που βρίσκονται σε εμπόλεμη κατάσταση.
Ο χάρτης των τρομοκρατικών επιθέσεων την περίοδο 2000-2013. Με κόκκινο χρώμα αναδεικνύονται οι επιθέσεις με τα περισσότερα θύματα, ενώ με μπλε οι χειρότερες επιθέσεις μέσα στο 2013.
Σε άλλη αναφορά του ΙΕΡ που αφορούσε στην τρομοκρατία, τα αποτελέσματα ήταν παρόμοια: το 82% των θανάτων από τρομοκρατική επίθεση εντοπίζεται σε πέντε χώρες: Ιράκ, Αφγανιστάν, Πακιστάν, Νιγηρία και Συρία. Ο Στίβεν Πίνεκρ, ψυχολόγος του Πανεπιστημίου του Χάρβαρντ, αν και έχει υποστηρίξει πως η βία έχει μειωθεί τις τελευταίες δεκαετίες, αναγνώρισε ότι το 2014 οι θάνατοι πολέμου αυξήθηκαν το διάστημα 2012-2013. Ο λόγος ήταν ο τετραετής πλέον εμφύλιος πόλεμος στη Συρία.
