Το ραντεβού στα γραφεία του περιοδικού«σχεδία» είχε κλειστεί για την Τετάρτη 21 Φεβρουαρίου. Αφορμή, η συμπλήρωση πέντε ετών από την κυκλοφορία του πρώτου τεύχους και, στόχος, ένας απολογισμός της πορείας λίγο προτού τοποθετηθούν τα κεράκια στην τούρτα. Στο μεταξύ, με λίγα εικοσιτετράωρα διαφορά κι αφότου η ημέρα και η ώρα της συνάντησης είχαν ήδη οριστεί, το περιοδικό βρέθηκε στο προσκήνιο πρωταγωνιστώντας σε μια ιστορία νεοελληνικού παραλογισμού. Η επιβολή ΕΦΚΑ (26,95%) στις αποδείξεις επαγγελματικής δαπάνης που ισχύει από την 1η Ιανουαρίου 2018 (αυτός είναι ο τρόπος με τον οποίο αμείβονται οι άστεγοι πωλητές του περιοδικού όλα αυτά τα χρόνια) υπαγορεύει ότι από το καθαρό έσοδο του κάθε πωλητή της «σχεδίας», θα πρέπει να παρακρατείται ποσοστό 26,95% για τον ΕΦΚΑ του. Πρακτικά, αυτό σημαίνει περίπου 40 λεπτά από το 1,50€ που κατέληγε στις τσέπες τους. Γεγονός που οδήγησε στην απόφαση να αυξηθεί η τιμή του περιοδικού (από τα 3) στα 4 ευρώ, προκειμένου να προστατευθεί το εισόδημα των πωλητών.
Όταν, λοιπόν, βρεθήκαμε καθισμένοι απέναντι στο δημιουργό και διευθυντή σύνταξης του περιοδικού, κ. Χρήστο Αλεφάντη, τον πωλητή κ. Μανώλη Παπαγιαννάκη και την ηθοποιό Αλεξάνδρα Αϊδίνη που πρόσφατα συμμετείχε στη δράση «Πωλητής για μία ώρα», τους ρωτήσαμε, φυσικά, για το πολυσυζητημένο θέμα της επικαιρότητας. Τους ρωτήσαμε, όμως, και για τους συνανθρώπους μας που αναζήτησαν οικονομική και ψυχολογική στήριξη στο συγκεκριμένο έντυπο την τελευταία πενταετία, για την απήχησή του στους κατοίκους της Αθήνας και της Θεσσαλονίκης, για τα ανεπίλυτα προβλήματα της αστεγίας και της ανεργίας μετά από οκτώ χρόνια κρίσης, για τους μελλοντικούς στόχους του.
Τους ζητήσαμε να μας περιγράψουν την εμπειρία τους από τη «σχεδία» μέχρι σήμερα και σας παραθέτουμε τις ιστορίες τους σε α’ ενικό…
Το πρώτο τεύχος της «σχεδίας» κυκλοφόρησε στις 27 Φεβρουαρίου 2013. Θυμάμαι χαρακτηριστικά την έντονη αγωνία αν το όραμά μου θα έβρισκε ανταπόκριση στον κόσμο. Εξαρχής, είχα την πεποίθηση ότι το περιοδικό θα μπορούσε να συμβάλει σημαντικά στη βελτίωση του επιπέδου ζωής των οικονομικά ασθενέστερων συμπολιτών μας. Θα συμμεριζόταν, όμως, αυτή την πεποίθηση και η ελληνική κοινωνία; Επίσης, θυμάμαι τις συμβουλές που πρόσφερε ο Κώστας Μόκας, διευθυντής πωλήσεων σε μια από τις σημαντικότερες ελληνικές εταιρείες, στους πρώτους πωλητές μας για τον τρόπο προώθησης του περιοδικού στο δρόμο. Μου είχε κάνει εντύπωση ότι τους αντιμετώπισε σαν να είχε απέναντί του κανονικούς συνεργάτες του και όχι ανθρώπους σε εξαιρετικά δύσκολες συνθήκες ζωής και, μάλιστα, χωρίς προηγούμενη εμπειρία σε πωλήσεις.
Από τα πρώτα τεύχη μέχρι το τρέχον, η «σχεδία» εξελίσσεται διαρκώς ως προς το περιεχόμενο και τα σημεία διανομής. Σήμερα, είναι ένα περιοδικό ποικίλης ύλης με έμφαση στα κοινωνικά θέματα και τις προτάσεις επίλυσής τους. Φροντίσαμε να φτιάξουμε ένα έντυπο ενδιαφέρον για τον αναγνώστη, πέρα από τον στόχο της υποστήριξης. Σε καθημερινή βάση, 200 πωλητές το διανέμουν στην Αθήνα και τη Θεσσαλονίκη και αναζητούμε συνεχώς σημεία με υψηλή κίνηση ως νέα πόστα. Πέντε χρόνια μετά τη γέννηση της «Σχεδίας», έχουν πουληθεί σχεδόν 1.000.000 αντίτυπα συνολικά, ενώ η απήχησή της παρουσιάζει ανοδική πορεία, καθώς το 2017 ήταν η πρώτη χρονιά που τα μεικτά έσοδα των πωλητών από τα τεύχη ξεπέρασαν τα 500.000 ευρώ.
Σαράντα πέντε πωλητές του περιοδικού, με το εισόδημα που εξασφάλισαν από αυτό, κατάφεραν να αφήσουν πίσω τους την αστεγία και να νοικιάσουν δικό τους σπίτι.
Φυσικά, οι δυσκολίες είναι αρκετές. Για παράδειγμα, η καθημερινή επαφή μας με τον ανθρώπινο πόνο δεν είναι εύκολα διαχειρίσιμη – παρότι οι ιστορίες αγάπης και αλληλεγγύης που βιώνουμε την αντισταθμίζουν. Επίσης, εξακολουθούμε να αντιμετωπίζουμε τη δυσπιστία, τα κακόβουλα σχόλια και την αδιαφορία ορισμένων ατόμων. Εμπόδια και προβλήματα, λοιπόν, εμφανίζονται συνεχώς, αλλά επιλέγουμε, αντί να παραπονούμαστε, να εστιάζουμε στη στήριξη που λαμβάνουμε από τον κόσμο και να αντλούμε δύναμη από αυτήν.
Η «σχεδία» έχει καταφέρει να βοηθήσει μεγάλο αριθμό αστέγων, ανέργων και ατόμων που ζουν κάτω από το όριο της φτώχειας μέχρι σήμερα, τόσο από οικονομική, όσο κι από ψυχολογική σκοπιά. Π.χ. 45 πωλητές του περιοδικού, με το εισόδημα που εξασφάλισαν από αυτό, κατάφεραν να αφήσουν πίσω τους την αστεγία και να νοικιάσουν δικό τους σπίτι. Άλλοι πλήρωσαν οφειλόμενα ενοίκια και λογαριασμούς που είχαν οδηγήσει σε διακοπή παροχής ρεύματος και νερού. Άλλοι 93, μετά την απασχόλησή τους στο έντυπο, βρήκαν μόνιμη εργασία, είτε με τη δική μας συμβολή, είτε μόνοι τους. Επιπλέον, πολλοί άνθρωποι που περνούν την πόρτα της «σχεδίας» είναι εξαιρετικά απογοητευμένοι, έχουν απορρίψει την κοινωνία και έχουν αμφισβητήσει τον ίδιο τους τον εαυτό. Όταν, λοιπόν, ξεκινούν να πουλήσουν το περιοδικό, ένα χαμόγελο και μια καλή κουβέντα από έναν περαστικό στο δρόμο, έχει τη δύναμη να τους αλλάξει όλη τη διάθεση.
Μετά από πέντε χρόνια κυκλοφορίας, ο κόσμος μάς έχει γνωρίσει και μας έχει αγκαλιάσει εγκάρδια. Φυσικά, παραμένουν κάποια σχόλια καχυποψίας και προκατάληψης. Εξάλλου, ακόμη και στο εξωτερικό, όταν πρωτοεμφανίστηκαν τα περιοδικά δρόμου, με αδιαφορία και δυσπιστία είχαν αντιμετωπιστεί. Δεν θα μπορούσα να πω, όμως, ότι έχω παράπονο από τις αντιδράσεις του κόσμου. Πολλές φορές, μάλιστα, πολίτες προθυμοποιούνται να υποστηρίξουν την «σχεδία» και με άλλους τρόπους πέρα από την αγορά ενός αντίτυπου. Χαρακτηριστικό παράδειγμα, μια αναγνώστρια, η οποία, διαβάζοντας την ιστορία μιας πωλήτριας του περιοδικού σε προηγούμενο τεύχος, πήρε την πρωτοβουλία να ξεχρεώσει η ίδια τα οφειλόμενα ενοίκιά της. Ή μια άλλη, που εντυπωσιάστηκε από το κείμενο ενός πωλητή και του πρότεινε να παρακολουθήσει δίμηνο σεμινάριο δημιουργικής γραφής με το κόστος καλυμμένο από εκείνη.
Στο μεταξύ, η αστεγία, που, ουσιαστικά, προέρχεται από τη μακροχρόνια ανεργία, εξακολουθεί να παραμένει ένα εξαιρετικά σοβαρό πρόβλημα. Μια δημοσιογράφος από την Ολλανδία που έκανε ρεπορτάζ στη χώρα μας και πήρε συνέντευξη από αρκετούς πωλητές της «σχεδίας», σοκαρίστηκε από το γεγονός ότι συναντούσε ανθρώπους οι οποίοι ήταν άνεργοι επί τρία-τέσσερα χρόνια. Είναι διαφορετικό να έχει μείνει κανείς χωρίς δουλειά για λίγους μήνες και διαφορετικό για χρόνια ολόκληρα. Ιδίως οι πολίτες άνω των 50 ετών, παρότι βρίσκονται ακόμη σε παραγωγική ηλικία, είναι πολύ δύσκολο να βρουν εργασία.
Ένας πωλητής πουλάει 130 τεύχη το μήνα κατά μέσο όρο. Δεδομένου ότι το καθαρό κέρδος του από κάθε τεύχος είναι 1,5 ευρώ, τα έσοδά του φτάνουν σχεδόν τα 200 ευρώ μηνιαίως. Αν το ποσό αυτό μειωθεί στα 120 ευρώ, θα δυσκολευτεί πολύ.
Πρόσφατα, ακούστηκαν και γράφτηκαν διάφορα σχόλια ως προς την επιβολή ΕΦΚΑ στους πωλητές της «σχεδίας» και, κατ’ επέκταση, στην αναγκαία αύξηση της τιμής του περιοδικού. Η αλήθεια, όπως αναφέραμε και στη σχετική ανακοίνωση, είναι η εξής: Εμείς είχαμε ζητήσει, μέσω επιστολής προς τα αρμόδια Υπουργεία, την ασφάλιση των πωλητών με κάποιο τρόπο. Το ζήτημα της ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης και της συμπλήρωσης ενσήμων για εκείνους πάντα μας απασχολούσε. Διότι το ιδανικό θα ήταν, κάποια στιγμή, να αφήσουν τη «σχεδία» και να προσληφθούν σε μόνιμη εργασία, αλλά για ορισμένους, ιδίως τους μεγαλύτερους σε ηλικία, αυτό είναι εξαιρετικά δύσκολο να συμβεί. Από την άλλη πλευρά, επιθυμούσαμε να μη μειωθούν τα χρήματα που βάζουν στην τσέπη τους, εξαιτίας των εισφορών. Ένας πωλητής πουλάει 130 τεύχη το μήνα κατά μέσο όρο. Δεδομένου ότι το καθαρό κέρδος του από κάθε τεύχος είναι 1,5 ευρώ, τα έσοδά του φτάνουν σχεδόν τα 200 ευρώ μηνιαίως. Αν το ποσό αυτό μειωθεί στα 120 ευρώ, ο ίδιος θα δυσκολευτεί πολύ.
Η επιβολή ΕΦΚΑ, λοιπόν, έχει ένα θετικό αποτέλεσμα, καθώς θα δώσει τη δυνατότητα στους πωλητές να είναι ασφαλισμένοι, να έχουν ιατροφαρμακευτική κάλυψη και όσοι χρειάζονται λίγα ακόμη ένσημα για να βγουν στη σύνταξη να τα συμπληρώσουν. Παράλληλα, όμως, αναγκαζόμαστε να ανεβάσουμε την τιμή του περιοδικού από τα τρία στα τέσσερα ευρώ από το τεύχος του Μαρτίου, ώστε να εξακολουθήσουν να βγάζουν 1,5 ευρώ από κάθε αντίτυπο που πουλούν. Βέβαια, ο αριθμός των πωλητών μειώθηκε τον Φεβρουάριο, διότι κάποιοι αποθαρρύνθηκαν, θεωρώντας ότι η κυκλοφορία της «σχεδίας» θα πέσει λόγω της αύξησης της τιμής. Ωστόσο, προσπαθούμε να τους εξηγήσουμε ότι αυτή η αλλαγή θα τους ωφελήσει και, ταυτόχρονα, ελπίζουμε ο κόσμος να συνεχίσει να αγοράζει το περιοδικό, παρότι θα χρειαστεί να καταβάλει ένα επιπλέον ευρώ για κάθε τεύχος. Προς το παρόν, πάντως, έχουμε λάβει αρκετά μηνύματα από αναγνώστες που δηλώνουν πρόθυμοι να το κάνουν.
Στο μεταξύ, οι άστεγοι και οι άνεργοι που καταφεύγουν στη «σχεδία» ενισχύουν τα έσοδά τους και μέσα από άλλες δράσεις. Η πιο πρόσφατη ονομάζεται «σχεδία αρτ» και, στο πλαίσιο αυτής, το χαρτί των τευχών που δεν έχουν πουληθεί, αντί να δοθεί για ανακύκλωση, επαναχρησιμοποιείται προκειμένου να κατασκευαστούν χρηστικά και καλαίσθητα αντικείμενα. Μέχρι στιγμής, αρκετά άτομα ευπαθών κοινωνικών ομάδων έχουν εκπαιδευτεί στη συγκεκριμένη διαδικασία και έχουν φτιάξει από κοσμήματα έως φωτιστικά για το σπίτι. Τα πρώτα προϊόντα παρουσιάστηκαν πρόσφατα σε έκθεση στο σταθμό μετρό του Συντάγματος και, στη συνέχεια, μαζί με όσα ακόμη δημιουργηθούν, θα διατεθούν προς πώληση στα γραφεία μας, σε επιλεγμένα καταστήματα και σε e-shop της ιστοσελίδας μας.
Για τα επόμενα χρόνια, στόχος είναι να συνεχίσουμε να στηρίζουμε όσους βρίσκονται σε εξαιρετικά δύσκολη κατάσταση, προκειμένου να ενεργοποιηθούν, να δυναμώσουν, να έχουν πρόσβαση σε νέες ευκαιρίες και να αποκτήσουν ξανά μια φυσιολογική ζωή χωρίς να χρειάζονται τη δική μας συμβολή πλέον. Παράλληλα, επιθυμούμε να είμαστε παρόντες σε όλες τις σημαντικές προσπάθειες και δράσεις με κοινωνικό χαρακτήρα.
Και τι με έχει διδάξει, σε προσωπικό επίπεδο, το «ταξίδι» με την «σχεδία» ως τώρα; Ότι όλα τα παραπάνω… γίνονται!
Εργάζομαι ως πωλητής της «σχεδίας» από το καλοκαίρι του 2015. Ήμουν ήδη άνεργος επί τέσσερα χρόνια, αλλά, ευτυχώς, είχα ακόμη ένα σπίτι για να μείνω. Παρακολουθώντας ένα βίντεο για το συγκεκριμένο έντυπο στο ίντερνετ, αποφάσισα να τηλεφωνήσω στα γραφεία του και να ζητήσω δουλειά.
Μετά από πέντε χρόνια λειτουργίας του περιοδικού, η πώλησή του στο δρόμο δεν θα έλεγα ότι είναι δύσκολη υπόθεση. Με εξαίρεση, βέβαια, όταν βρέχει και δεν ξέρεις πού να σταθείς, ενώ ο κόσμος σε προσπερνάει χωρίς να σταματήσει. Σε μια κακή μέρα, μπορεί να μη δώσω κανένα αντίτυπο, αλλά σε μια καλή να φτάσω τα 35-40.
Η «σχεδία» με έχει βοηθήσει σε σημαντικό βαθμό. Κατ’ αρχάς, έχω τη δυνατότητα να πληρώνω λογαριασμούς του σπιτιού μου, να αγοράζω τα φάρμακα που χρειάζομαι και να καλύπτω μικρά καθημερινά μου έξοδα χωρίς να αναγκάζομαι να ζητάω χρήματα από τη σύζυγο ή τα παιδιά μου. Δεδομένου ότι είμαι ήδη 58 ετών, είναι πολύ δύσκολο να βρω δουλειά και, παρότι ήμουν εγγεγραμμένος στον ΟΑΕΔ, ποτέ κανείς δεν μου τηλεφώνησε για να μου προσφέρει μια θέση εργασίας. Συνεπώς, η «σχεδία» είναι αυτή στην οποία στηρίζομαι.
Σε μια κακή μέρα, μπορεί να μη δώσω κανένα αντίτυπο, αλλά σε μια καλή να φτάσω τα 35-40.
Επίσης, είναι ευχάριστο όταν βγαίνεις στο δρόμο, συναντάς άλλους ανθρώπους και σου χαρίζουν ένα χαμόγελο ή μια καλημέρα. Φυσικά, υπάρχουν ακόμη όσοι σε προσπερνούν αδιάφοροι ή σε κοιτούν με καχυποψία. Όμως, μεγάλο μέρος του κόσμου έχει θετική αντιμετώπιση απέναντί μας. Κάποιοι, μάλιστα, προθυμοποιούνται να μας βοηθήσουν και με άλλους τρόπους. Για παράδειγμα, τις καλοκαιρινές μέρες με καύσωνα, έχει τύχει να μου φέρουν μπουκαλάκια με νερό, αναψυκτικά και κάποια ελαφριά τρόφιμα.
Όσον αφορά στην επιβολή του ΕΦΚΑ, θεωρώ σημαντικό να είμαστε ασφαλισμένοι. Επιπλέον, επειδή προσωπικά χρειάζομαι μερικά ακόμη ένσημα για να βγω στη σύνταξη (όπως και αρκετοί άλλοι συνομήλικοί μου πωλητές), τώρα πιθανότατα θα τα συγκεντρώσω. Βέβαια, καταλαβαίνω ότι αυτό έχει ως αποτέλεσμα την αύξηση της τιμής του περιοδικού. Ευτυχώς, αρκετοί από τους αναγνώστες μας διαβεβαιώνουν ήδη ότι θα συνεχίσουν να το αγοράζουν. Μια κυρία μου είπε χαρακτηριστικά: «Όπως έβρισκα μέχρι τώρα τα τρία ευρώ, θα βρίσκω και τα τέσσερα».
Για τα επόμενα πέντε χρόνια της «σχεδίας», θα ευχόμουν ακόμη περισσότερος κόσμος να γνωρίσει και να αρχίσει να αγοράζει το περιοδικό. Σε όσους δεν έχει τύχει να το μάθουν ως σήμερα, θα πρότεινα να πάρουν ένα τεύχος για να καταλάβουν περί τίνος πρόκειται. Και σε όσους το διαβάζουν ήδη, θα ζητούσα να παραμείνουν πιστοί αναγνώστες, διότι, με αυτόν τον τρόπο, αφενός υποστηρίζουν συνανθρώπους τους που χρειάζονται βοήθεια και αφετέρου οι ίδιοι ενημερώνονται και ευαισθητοποιούνται επάνω σε σημαντικά κοινωνικά προβλήματα.
Η Αλεξάνδρα Αϊδίνη στην πρόσφατη δράση «Πωλητής για μια ώρα»
Φέτος, συμμετείχα στη δράση «Πωλητής για μία ώρα» για τρίτη συνεχόμενη χρονιά. Διαβάζω την «σχεδία» σχεδόν από την αρχή της κυκλοφορίας της και ένιωσα μεγάλη χαρά όταν οι υπεύθυνοι του περιοδικού μού πρότειναν να φορέσω το κόκκινο γιλέκο, να βγω στο δρόμο και να την πουλήσω κι εγώ. Για μένα, ήταν κάτι σαν φυσική συνέχεια. Πλέον, έχει γίνει το αγαπημένο μου ετήσιο «ραντεβού» και κάθε φορά περιμένω το σχετικό τηλεφώνημα με ανυπομονησία.
Στην αρχή, η διαδικασία δεν ήταν εύκολη. Χρειάστηκε να πάρω μερικές … βαθιές ανάσες, ώσπου να αρθρώσω τις πρώτες λέξεις που απευθύνονταν στους περαστικούς. Η πώληση στο δρόμο απαιτεί θάρρος και ευγένεια ταυτόχρονα. Οι υπόλοιποι πωλητές του περιοδικού, όμως, που βρίσκονταν στο ίδιο πόστο με μένα, υπήρξαν πολύ υποστηρικτικοί. Με εμψύχωσαν, μου έδωσαν πρακτικές συμβουλές, με αντιμετώπισαν σα να ήμασταν μια παρέα. Από την επαφή μαζί τους, διαπίστωσα ότι είναι άνθρωποι με γενναιοδωρία, χιούμορ και αξιοπρέπεια, παρότι στο βλέμμα τους μπορείς να διακρίνεις τις δυσκολίες που έχουν περάσει και εξακολουθούν να περνούν. Τελικά, κατάφερα να πουλήσω 15-20 τεύχη κάθε φορά.
Είναι σαφές ότι διαρκώς περισσότερος κόσμος γνωρίζει και εξοικειώνεται με την «σχεδία». Στο βλέμμα των περαστικών δεν υπάρχει η άγνοια ή η αδιαφορία που υπήρχε παλαιότερα. Όμως, δεδομένου ότι η οικονομική κατάσταση της πλειονότητας των πολιτών έχει επιδεινωθεί κατά πολύ, κάποιοι ακόμη δεν αγοράζουν το περιοδικό. Υπάρχει, δηλαδή, αυτή η αντίφαση: Μεγαλύτερη αναγνώριση, λιγότερα διαθέσιμα χρήματα για τη στήριξή του. Υπό αυτές τις συνθήκες, το ποσό που δίνει κανείς από το υστέρημά του για ένα τεύχος έχει μεγαλύτερη αξία.
Κατά τη διάρκεια της δράσης «Πωλητής για μία ώρα», ήταν πολύ όμορφο το συναίσθημα όταν άνθρωποι που με είχαν παρακολουθήσει στο θέατρο και με συναντούσαν στο πόστο της «σχεδίας», με πλησίαζαν για να μάθουν περισσότερα για το περιοδικό ή να μου ζητήσουν ένα τεύχος. Όταν, δηλαδή, χάρη στην αποδοχή και την εμπιστοσύνη που μου έδειχναν, είχα την ευκαιρία να τους μεταδώσω την αγάπη μου για αυτό. Τότε, ένιωθα ιδιαίτερα χρήσιμη. Και ένα περιστατικό, το οποίο δεν θα ξεχάσω; Μια μητέρα που παρότρυνε το παιδάκι της να έρθει κοντά μας και να αγοράσει ένα αντίτυπο. Η ίδια έμεινε λίγο παραπίσω σε «δεύτερο πλάνο», ο μικρός μας πλησίασε και μας είπε «μια σχεδία, παρακαλώ». Ήταν μια σκηνή πολύ τρυφερή και, ταυτόχρονα, ελπιδοφόρα για το μέλλον.
Μακάρι η «σχεδία» να αποτελέσει έμπνευση για τη δημιουργία και άλλων αξιόλογων πρωτοβουλιών με κοινωνικό χαρακτήρα. Στο μεταξύ, ας συνεχίσουμε να την ενισχύουμε όσο μπορούμε, παρά την αύξηση της τιμής. Πρώτον, διότι, από άποψη περιεχομένου, είναι ένα περιοδικό που αξίζει να έχουμε στο σπίτι μας. Δεύτερον, διότι το ένα παραπάνω ευρώ ανά τεύχος θα παρέχει ασφάλιση στους πωλητές. Και, τρίτον, διότι στη θέση των ανθρώπων που χρειάζονται στήριξη θα μπορούσε να βρίσκεται καθένας από εμάς.
