Σταμάτης Κραουνάκης: «Απαξιώ να είμαι απολογούμενος»

Δηλωμένος ΚΚΕς επί δεκαετίες, ο Σταμάτης Κραουνάκης έκανε αρκετά κεφάλια να γυρίσουν όταν η βραχνή, βροντερή φωνή του άρχισε να ακούγεται απ’ τη συχνότητα του ΒΗΜΑ FM. Τα ίδια κεφάλια πήραν ακόμη πιο απότομες στροφές, με το πέρασμα των δεκαλέπτων του στον σταθμό Στο Κόκκινο. Αν τον ρωτήσεις, ο ίδιος αυτοπροσδιορίζεται ως ερωτικός: ένας καλλιτέχνης που μιλά για το ανθρώπινο συναίσθημα, τον πόνο που μαραίνει κι ηλεκτρίζει την ψυχούλα, κι αυτό το γδάρσιμο στο καύκαλο των πιο κρυφών πληγών μας, είναι ο λόγος που έχει τρυπώσει στις πιο ευαίσθητες πτυχές τόσων και τόσων ανθρώπων και γενιών.

 Στη νέα, φετινή του παράσταση με την Σπείρα-Σπείρα, το Όταν Έχω Εσένα, που τον έφερε για πρώτη φορά στο θέατρο του Ιδρύματος Μιχάλης Κακογιάννης, αυτή η ηδονιστική, αγαπησιάρικη σχέση του με το κοινό, είναι αναμφίβολα παρούσα, έστω κι αν είναι κρυμμένη στο δεύτερο κομμάτι μιας διπλής παράστασης, που ξεκινά με μια σπαρταριστή, μετα-επιθεωρησιακή σάτιρα των κοινωνικών δεινών του σήμερα. Τις τελευταίες μέρες όμως, τόσο το όνομα του Σταμάτη Κραουνάκη, όσο του θιάσου με τον οποίο έχει συνδεθεί άρρηκτα, κάνανε πρωτοσέλιδα, για εντελώς διαφορετικούς λόγους. Οπότε όταν βρεθήκαμε, δεν μπορούσαμε παρά να μιλήσουμε και για ένα σωρό εντελώς διαφορετικά θέματα.

 …κατ’ αρχήν, για τις ΜΚΟ

Για να τελειώνουμε, η Σπείρα-Σπείρα δεν είναι ΜΚΟ. Το 2000, καθ υπόδειξή μου, κάναμε μια Αστική Μη Κερδοσκοπική Εταιρεία, για να μπορούν τα παιδιά να παίρνουν τα λεφτά απ’ τις παραστάσεις, αυτό ήταν το ζητούμενο. Δεν ανέλαβα ποτέ καμία ευθύνη σύμπραξης, γιατί το όνειρό μου ήταν κάποια στιγμή τα παιδιά να απελευθερωθούν. Μάλιστα, φώναξα μια δικηγόρο να τους κάνει το καταστατικό και τους είπα «παιδιά, εγώ θα μείνω απ’ έξω, δε θέλω να έχω θίασο». Το 2007 βγήκε μια ανακοίνωση απ’ το Υπουργείο Εργασίας, για ένα ΕΣΠΑ που έδινε κάποια χρήματα στις Αστικές Μη Κερδοσκοπικές που μπορούσαν να προσλάβουν εργαζόμενους. Ήθελε ο Καραμανλής κάποιο ΕΣΠΑ να το προωθήσει στις καλλιτεχνικές ομάδες, ήταν σαφές αυτό. Είχε ένα τρόπο να το κάνει μέσα απ’ το Υπουργείο Εργασίας, και το έκανε. Αυτές τις επιδοτήσεις τις πήραν γύρω στις 100-150 καλλιτεχνικές ομάδες, έπεσε σύρμα τότε στην πιάτσα. Εγώ δεν έχω απολύτως καμία σχέση με ΜΚΟ, ούτε είχα ποτέ μου, ούτε επιδίωξα να κάνω ποτέ μου. Είναι πασίγνωστη η οικονομική μου κατάσταση και η περιουσιακή μου κατάσταση.

 Αλλά δεν είμαστε ΜΚΟ, το επαναλαμβάνω αυτό, γιατί είναι παρερμηνεία και συστηματική πια, με απώτερο σκοπό να το βουλώσω. Όταν ζεις όπως εγώ, και βλέπεις τη μάπα σου με 250 χιλιάρικα δίπλα, την ώρα που ο κόσμος πεινάει και δεν παίρνει τις συντάξεις του, αυτό είναι λάσπη. Κανονικά, σε οποιαδήποτε άλλη χώρα του κόσμου, αν ένας δημιουργός με την ιστορία τη δικιά μου, είχε φτιάξει μια ομάδα, που έχει παράξει το έργο που έχει παράξει, συγγνώμη κιόλας, αλλά θα έπρεπε να επιδοτείται από την πρώτη στιγμή. Λοιπόν, απαξιώ να είμαι απολογούμενος. Πραγματικά, μου φέρνει εμετό, ένας άνθρωπος που έχω δώσει τη ζωή μου, τον ιδρώτα μου, το αίμα μου γι’ αυτήν την ομάδα και γκαρίζω έτσι τόσα χρόνια, να βλέπω τη μούρη μου δίπλα στα λεφτά. Μου τη δίνει, μου τη βαράει ρε παιδί μου, το άδικο, πώς το λένε; Πήγα να μπω σε μια ιστορία να αρχίσω τις μηνύσεις, αλλά ποιον ενδιαφέρει τώρα, αυτή τη στιγμή, την ώρα που η χώρα περνάει αυτό το δεινό. Αποφάσισα να είμαι ψύχραιμος, γιατί με τα πλακώματα δεν βγαίνει κάτι.

Για να τελειώνουμε, η Σπείρα-Σπείρα δεν είναι ΜΚΟ. 

…για τις πολιτικές παρεμβάσεις και την επιχείρηση «κάθαρση»

Να ψαχτούν αυτοί που τα φάγανε. Δεν υπάρχει καμία προσπάθεια της κυβέρνησης. Είναι μια κυβέρνηση τσιρακίων και απατεώνων, όπως και οι προηγούμενοι, και οι προ-προηγούμενοι. Κι επειδή ανήκω σε αυτούς που μιλάνε από την αρχή, δε θέλουν να μιλάω. Οι αληθινοί ένοχοι δεν θα πάνε ποτέ φυλακή. Το να κάθονται τώρα να κουτσομπολεύουν εμένα για το αν είχα φίλο τον Πέτρο Ευθυμίου, ή τη Νατάσα Καραμανλή, ή τη Βάσω Παπανδρέου, ή την Αλέκα Παπαρήγα, για να σου αναφέρω μερικούς απ’ τους ανθρώπους με τους οποίους έχω συμφάγει ή έχω συνομιλήσει. Μ’ αυτά, τσιμπάνε αυτοί που δεν με χωνεύουν έτσι κι αλλιώς και δεν θα τους είχα ποτέ κοινό. Το κοινό που με προτιμάει και μ’ αγαπάει, ξέρει ποιος είμαι. Ξέρουν πού μένω, ξέρουν τι περιουσία έχω, ξέρουν ότι δεν έχω λεφτά πουθενά αλλού, και ξέρουν πως ό,τι ελάχιστα λεφτά βγάζω, τα ρίχνω στην ομάδα. Κι έπειτα, όταν αυτοί θα είναι τελειωμένοι, τα τραγούδια μου θα έχουν μείνει. Ο ιδρώτας και το αίμα απ’ το μεράκι της Σπείρας, δεν θα πειραχτεί ούτε απ’ τα τσιράκια των media ούτε απ’ τα τσιράκια της τραπεζοχούντας, ούτε απ’ αυτούς που παριστάνουν την κυβέρνηση και που ξέρουμε με λεπτομέρειες τι κυβέρνηση είναι και τι εξυπηρετεί.

 Δεν υπάρχει καμία προσπάθεια της κυβέρνησης. Είναι μια κυβέρνηση τσιρακίων και απατεώνων, όπως και οι προηγούμενοι, και οι προ-προηγούμενοι. 

Έπειτα, μην τρελαθούμε κιόλας, τα media που ξεκινησαν την ιστορία αυτή, ήταν συγκεκριμένα, ένα site του Φαΐλου Κρανιδιώτη, και δύο άλλα site που δεν μπορείς να βρεις τον κάτοχο. Τα υπόλοιπα είναι ανακύκλωση. Γιατί δε βγάζουν τους υπόλοιπους; Όλοι πήρανε χρήματα εκείνη την ώρα. Αλλά εγώ τους βολεύω, για να το βουλώσω. Το ότι κάθε φορά θα πρέπει να παίρνω εγώ τη σκούπα, να εξηγώ ότι δεν είμαι κότα, ξέχνα το. Ο κόσμος ξέρει καλύτερα απ’ όλους μας. Ο κόσμος ο κανονικός, ο κοσμένιος, αυτός που κυκλοφορεί στο δρόμο, ξέρει. Μήπως εγώ δεν ήξερα τι με περιμένει, όταν ούρλιαξα στην Επίδαυρο το ’10, ότι οι δολοφόνοι κυκλοφορούν ελεύθεροι, με κυβέρνηση ΠΑΣΟΚ 43% με το «Λεφτά Υπάρχουν»; Ο υπουργός που είχε έρθει κι είχε δει την παράσταση, έπιασε τον Χατζάκη και τον στρίμωξε στις τουαλέτες και του είπε «έβγαλες τον Κραουνάκη να κάνει αντιμνημονιακή πολιτική; Δεν θα ξαναπάρετε φράγκο απ’ τα golden boys».

Αλλά όταν είσαι αλώβητος, άμα δεν τα ‘χεις πάρει ποτέ, το μόνο που μπορεί να γίνει, είναι τα συστημικά τσιράκια, άνθρωποι που έχουν γράψει τρεις αράδες και που τώρα δεν μπορούν να δημιουργήσουν, άνθρωποι ανάπηροι, να κάθονται και να με πιάνουν στο στόμα τους. Χέστηκα. Δεν με αφορά. Έχει γίνει μια κρούση και στην Αθηναΐδα παλιά, που νοίκιαζε τα υπόλοιπα διαμερίσματα στα κόμματα για εκδηλώσεις, ότι «τι τον έχετε αυτόν τον αναρχοκομμουνιστή εκεί μέσα…» Δεν δέχομαι. Θέλω να έχω την ελευθερία του λόγου μου. Αλλά μη νομίζεις ότι και στον Κόκκινο με κρίνουν λιγότερο. Γιατί κι οι αριστεροί με βλέπουν με μισό μάτι, ως δεκαετίας επίσημος ψηφοφόρος του ΚΚΕ. Αλλά ο καλλιτέχνης ανήκει σε όλους. Όποιος θέλει έρχεται. Έχω ένα κολλητό μου νεοδημοκράτη, κάργα Σαμαρικό δημοσιογράφο, που βλέπω τα post του στο Facebook και γίνομαι τούρμπ, και μπαίνω στον πειρασμό να τον διαγράψω. Και λέω «όχι ρε πούστη μου, μ’ αυτόν τον άνθρωπο έχουμε κλάψει ο ένας στην αγκαλιά του άλλου, για μια απώλεια, για έναν έρωτα. Θα βάλουμε τα κόμματα να μας διαλύσουνε τα σπίτια τώρα;».

…για την παράσταση, τον νέο χώρο και τον νέο κόσμο

Στην ουσία δίνουμε δυο παραστάσεις σε μία. Έχουμε ένα καθαρά μετα-επιθεωρησιακό πρώτο μέρος και στο δεύτερο μισό, ο θίασος φαίρνει μέσα και τον αρχηγό, ας πούμε, σ’ ένα γρήγορο concept για να χαρούμε και να τραγουδήσουμε όλοι μαζί. Αποφασίσαμε μαζί με το Μανιάτη και το Μιχαλόπουλο που γράφουμε τα κείμενα, το πρώτο μέρος να έχει αισθήματα απ’ την επιθεώρηση, χωρίς να είναι επιθεώρηση. Εκμεταλλευτήκαμε τη φόρμα των παλιών επιθεωρήσεων, όπου έβγαινε ο ηθοποιός, έκανε το νούμερό του και ερχότανε με ένα καινούριο, μη χρησιμοποιημένο τραγούδι, να το συστήσει κι αυτό. Το πρώτο μέρος είναι ουσιαστικά μία πινακοθήκη χαρακτήρων απ’ την πραγματικότητα, που προσπαθήσαμε να περιέχει όλα τα κοινωνικά προβλήματα της στιγμής. Αποφύγαμε επίσης να βρίσουμε τους πολιτικούς κατευθείαν. Βρίσαμε τις δομές δηλαδή, όχι τα πρόσωπα. Κι επίσης, ήθελα να χαρούν εφέτος οι άνθρωποι, να φύγουν από ‘κει μέσα με την ελπίδα ότι θα τα καταφέρουμε. Και γι’ αυτό στο δεύτερο μέρος, που έρχομαι στη σκηνή, απέφυγα πάρα πολύ να βάλω κομμάτια δραματικά.

Με το νέο χώρο, κατ’ αρχήν βολέψανε τα ωράρια να έρθει ένα κοινό που δεν μπορούσε να έρθει εύκολα σε μια παράσταση που ξεκινούσε 10 – 10 και μισή. Ύστερα, στο Ίδρυμα Μιχάλη Κακογιάννη, βρήκα μια φιλοξενία και μια στέγη η οποία, καλύπτοντάς με σε όλα τεχνικά, λειτουργικά κλπ, μου επιτρέπει να ασχοληθώ μόνο με τη δουλειά. Επιπλέον, το Ίδρυμα χρειαζότανε ένα brand για να μονιμοποιηθεί η χρήση αυτού του ωραίου θεάτρου, να αλλάξει λίγο αυτή η εικόνα ότι είναι ένα θέατρο που το παίρνει ένας για ένα μήνα, άλλος για άλλο μήνα κλπ. Και κάτι το οποίο ίσως έχει συναισθηματική κυρίως αξία, είναι ότι ο Κακογιάννης απ’ όταν ερχόταν και μας έβλεπε στην Αθηναΐδα, ήθελε να πάμε εκεί. Εγώ είμαι δύσκολα μετακινούμενος. Όταν βιδωθώ μ’ ένα χώρο, μ’ ένα αίσθημα, δε μου πάει εύκολα η μετακόμιση. Αλλά κάποια στιγμή νιώσαμε ότι έκλεισε ένας κύκλος.

Είχαμε κάποια παράπονα ότι στο ΙΜΚ δεν καπνίζουμε και δεν πίνουμε, αλλά παρ’ όλα αυτά, εκεί πέρα υπάρχει ένα πολύ ωραίο εστιατόριο για μετά, κι αυτό μας οδήγησε σ’ αυτό το υπέροχο event που κάνουμε τις Πέμπτες μετά την παράσταση. Μια γιάφκα συν-φαγητού με τους θεατές, με ένα μίνιμουμ έξοδο γι’ αυτούς, το οποίο άρχισε να δημιουργεί ένα αίσθημα για το επόμενο βήμα, δημιούργησε έναν πυρήνα σχέσης με τους θεατές. Ήρθαν δημοσιογράφοι, ήρθαν μιντιάδες, αρχίζω και τούς διαβάζω πράγματα, ήρθαν καινούρια βιβλία, καινούριοι ποιητές… Μια περασμένη Πέμπτη ήταν ο Πολυκανδριώτης εκεί, κάναμε έναν αυτοσχεδιασμό που δεν θα μπορούσαμε να κάνουμε σε μια σκηνή. Ξέρεις, πολλές φορές συμπεριφέρεσαι αλλιώς σε ένα αίσθημα καφενείου.

  Ήθελα να χαρούν εφέτος οι άνθρωποι, να φύγουν από ‘κει μέσα με την ελπίδα ότι θα τα καταφέρουμε.

Τώρα, τον ίδιο χώρο που κάνουμε τα meeting τις Πέμπτες μετά την παράσταση, για πρώτη φορά τον ορίζουμε και σα θεατρικό χώρο, μιας κι απ’ τις 10 Μαρτίου θα κάνω ένα αφιέρωμα στην Λούλα Αναγνωστάκη με την Ελένη Ουζουνίδου, που είναι εξαιρετική ηθοποιός.

Στην επόμενη σελίδα η υπουργοποίηση του από τον ΣΥΡΙΖΑ, η ΑΕΠΙ και η Χρυσή Αυγή