Το 1988 ο Τζον Γουότερς σκηνοθετεί την ταινία Hairspay με πρωταγωνίστρια τη Divine. Ένας από τους πιο ιδιοσυγκρασιακούς δημιουργούς στην ιστορία του κινηματογράφου, ο δημιουργός από τη Βαλτιμόρη ήδη από τη δεκαετία του ’70 έπαιζε με το κιτς όπως κανείς άλλος. Η Divine ήταν περφόρμερ, τραγουδίστρια, ηθοποιός και μούσα του. Το περιοδικό People την ανακήρυξε «Drag Queen του Αιώνα» και πράγματι αποτελούσε, κι αποτελεί μέσω της κληρονομιάς της αφού πια δεν ζει, εμβληματική μορφή του ΛΟΑΤΚΙ+ κινήματος.
Πριν λίγες μέρες ανακοινώθηκε ότι ο Μάρκος Σεφερλής θα πρωταγωνιστήσει στο μιούζικαλ Hairspay, παράσταση που θα ανέβει στο θέατρο Ακροπόλ σε σκηνοθεσία Θέμιδας Μαρσέλλου. Στο ρόλο της Έντνα, της υπέρβαρης, αγοραφοβικής, εντελώς camp περσόνας που στη μεγάλη οθόνη ταυτίστηκε με την Divine. Μία από τις πρώτες, αν όχι η πρώτη, δημόσια αντίδραση, ήρθε από τον Μανώλη Βαμβούνη –εμπνευστή των θεατρικών βραβείων Queer Awards στην Ελλάδα- που μέσω των social media εξέφρασε τις αντιρρήσεις του…
(Να σημειωθεί ότι γι’ αυτή του την ανάρτηση ο Βαμβούνης δέχεται ήδη υβριστικά, απειλητικά inbox.)
Είναι επόμενο οι άνθρωποι της κοινότητας αλλά και όσοι προασπίζονται την ελευθερία και την ισότητα ανεξαρτήτως φύλου και σεξουαλικού προσανατολισμού να σχολιάσουν δηκτικά τη νέο θεατρικό βήμα του Σεφερλή. Ο ίδιος επανειλημμένως έχει παίξει gay, ή τουλάχιστον αυτό που ο ίδιος θεωρεί gay, ρόλους στο θέατρο και την τηλεόραση. Οι gay ρόλοι του μοιάζουν βγαλμένοι από τα πιο σκληροπυρηνικά πρότυπα της δεκαετίας του ’60, οι ερμηνείες του Σταύρου Παράβα από τον παλιό ελληνικό κινηματογράφο μοιάζουν ήπιες μπροστά σε εκείνες του Σεφερλή.
Gay κατά τον Σεφερλή είναι αποκλειστικά ο θηλυπρεπής, ο κουνιστός, με τη τσιριχτή φωνή που σέρνει φωνήεντα, που βλέπει άλλο αρσενικό και δίνεται χωρίς δεύτερο κριτήριο.
Στην επιθεώρηση του Σουλεϊμάρκ ο Μεγαλοπρεπής του 2013 υποδύεται τον Ριρή (ναι, γιατί πώς αλλιώς θα λεγόταν ένας gay στον κόσμο του Σεφερλή) που ο πατέρας του τον στέλνει να μάθει μπάσκετ κι αυτός γυρνάει μαζορέτα. Μεταξύ άλλων, υπάρχει κι ο διάλογος:
(Πατέρας) – Φοράς σκουλαρίκι;
(Ριρής) – Ναι, πού είναι το κακό;
– Μήπως είσαι gay;
– Άντε καλεεεεεε. Πώς σου ήρθε τώρα αυτό;
…και κάπου εκεί νιώθεις μια μικρή πρώτη μικρή σκοτοδίνη, ενώ το κοινό από κάτω ξεκαρδίζεται στα γέλια. Ακολουθούν οι προσπάθειες του πατέρα του Ριρή να τον κάνει άντρα γιατί πήρε τον κακό τον δρόμο και μεταξύ αυτών είναι να τον πάρει μαζί του στο χασάπικο και να του στείλει μια ιερόδουλη. Ο Σεφερλής εμφανίζεται με όλο και πιο εξεζητημένες εμφανίσεις σιθρού και λεοπάρ, υιοθετώντας την όσο-πιο-στερεοτυπική-απεικόνιση-μπορεί-κανείς-να-φανταστεί για μια gay φιγούρα. Το κοινό γελάει, γουστάρει, χειροκροτεί.
https://www.youtube.com/watch?v=9VHLoabhLRE
Φυσικά ο Σεφερλής έχει δείξει τις προθέσεις του, ρατσιστικές και σεξιστικές, από τα πρώτα του βήματα. Όταν ξεκινούσε την καριέρα του ως τηλεοπτικός ταξιτζής είχε σκετσάκι που παρουσιαζόταν ως αφρικανός gay μετανάστης οδηγός ταξί. Σε εκείνο το σκετς , στο οποίο φορούσε μια φτηνή άφρο περούκα και φούμο, ρωτούσε τον ανυποψίαστο (;) επιβάτη: «Ξέρεις πώς το ανακάλυψα ότι μου άρεσε; Εμείς ξέρεις οι αραπάδες φημιζόμαστε για το μέγεθος. Ε, μια φορά έκατσα επάνω».
Θα μπορούσα να γεμίσω σελίδες ολόκληρες με τα δείγματα γραφής του Σεφερλή, που δεν μένουν στην «καλλιτεχνική» του υπόσταση. Ως καλεσμένος σε πρωινή εκπομπή, έχει δηλώσει: «Έχασα δουλειά, επειδή με φλέρταρε άτομο του ιδίου φύλου από τον χώρο και εγώ δεν ανταποκρίθηκα. Ο μόνος είμαι; Παλιά συνέβαινε με τις γυναίκες, τώρα συμβαίνει μόνο με τους άνδρες αυτό». Όταν ο ίδιος ήταν παρουσιαστής πρωινάδικου μαζί με τη σύζυγο του Έλενα Τσαβαλιά είχε χαρακτηρίσει ακραίες τις δηλώσεις του Άνθιμου ότι οι ομοφυλόφιλοι είναι αμαρτωλοί και δεν γίνονται δεκτοί στην κοινωνία. Μάλιστα είχε πει: «Φαντάσου τι νιώθουν αυτά τα παιδιά».
Εγώ, στην ίδια συλλογιστική, αναρωτιέμαι τι σκέφτονται τα παιδιά που έχουν βρεθεί σε παραστάσεις του Σεφερλή είτε αν είναι τα ίδια ομοφυλόφιλα ή αν έχουν φίλους ομοφυλόφιλους. Τι σκέφτονται όταν βλέπουν σταθερά από το ίδιο άτομο μια απεικόνιση των gay που δεν είναι σάτιρα παρά φτηνή γελιοποίηση και τσουβάλιασμ μιας ολόκληρης ομάδας ανθρώπων με βάση τον σεξουαλικό προσανατολισμό τους. Το πρόβλημα δεν είναι ο ίδιος ο Σεφερλής, το πρόβλημα είναι ότι υπάρχουν τόσοι άνθρωποι που μπορούν να ταυτιστούν με τον τρόπο που έχει επιλέξει να παρουσιάζει τους gay και μπορούν να γελάσουν. Τους είναι τόσο οικεία αυτή η προσέγγιση γι’ αυτό τους προκαλεί το γέλιο.
Δεν είναι τυχαίο ότι φτάσαμε στο 2019 για να παιχθεί στο ελληνικό θέατρο ένας ρόλος σαν της Divine από έναν κωμικό σαν τον Μάρκο Σεφερλή· το 1988 είναι αρκετά μακρινό, ο τελευταίος που συνδέθηκε με αυτόν τον ρόλο είναι ο Τζον Τραβόλτα, στη χολιγουντιανή μιούζικαλ διασκευή του 2007 που πακέταρε σε μια εντελώς mainstream συσκευασία το κάποτε ανατρεπτικό έργο. Ο Σεφερλής απλώς παρατηρεί. Δεν τον νοιάζει τόσο να ξεπλύνει το ότι βρέθηκε εκτός Παλλάς κατηγορώντας μάλιστα την Έλενα Ακρίτα ότι έχασε τη δουλειά σε ένα από τα σίριαλ του περασμένου χειμώνα (Θυμίζουμε τι είχε γράψει για εκείνον: «Ο κύριος Σεφερλής στις επιθεωρήσεις του – που γράφει ο ίδιος, κι αυτό λέει πολλά – χλευάζει τις γυναίκες, τους γκέι, τους ξένους, τους υπέρβαρους, τους διαφορετικούς. Καθησυχάζει τον θεατή πως είναι ΟΚ να έχει μυαλό κότας, είναι ΟΚ να βρίζει ό,τι δεν καταλαβαίνει, να καταριέται ό,τι τον τρομάζει»). Τον νοιάζει να ανέβει στο κύμα τώρα που η συζήτηση περί ΛΟΑΤΚΙ+ είναι πιο έντονη από ποτέ χάρη σε μια αλυσίδα γεγονότων όπως η δολοφονία του ακτιβιστή Ζακ Κωστόπουλου, η ανάδειξη μιας νέας γενιάς drag queens που κάνουν όλο πιο ισχυρή κι αποδεκτή την drag σκηνή στην Αθήνα, η φήμη του drag reality Rue Paul Drag Race που έχει έρθει και στην Ελλάδα αποκτώντας φανατικούς θεατές, η καθιέρωση των θεατρικών Queer Awards. Ο Σεφερλής εκμεταλλεύεται την τάση προς ιδίον όφελος. Δεν μπορώ να σκεφτώ κανένα άλλο λόγο κάποιος που αποδεδειγμένα βρίσκεται εντελώς έξω από το σύμπαν της ΛΟΑΤΚΙ+ κουλτούρας να θέλει να πέσει στα πιο βαθιά νερά της…
