Παναγιώτης Τζάμαρος/ FOSPHOTOS
Το έργο είναι γνωστό. Οι απελπισμένοι καιροί ζητούν απελπισμένα μέτρα. Το έδειξε η χθεσινή ευρωκάλπη. Απλά, το έδειξε στην αποκρουστική υπερβολή του. Η Ευρώπη, αυτή η γηραιά κυρία που κάποτε όλοι πίστευαν ότι θα παραμείνει για πάντα νέα προβάλλοντας πάνω της τα ρομαντικά φεντεραλιστικά τους όνειρα, είναι πια νεκρή. Πληρώνει την εκβιαστική, άνιση κι άδικη νομισματική ενοποίησή της, την αδυναμία της να προσαρμοστεί στις σύγχρονες γεωπολιτικές αλλαγές που της φόρτωσαν έναν αβάσταχτο μεταναστευτικό βραχνά, την σύμπλευσή της με το τέρας του νεοφιλελευθερισμού στον οποίο κατάντησε ο καπιταλισμός σε κρίση. Απομακρύνοντας τους ευρωπαίους πολίτες από την πολιτική, οδηγώντας τους στην αποχή και τον εξτρεμισμό. Μέχρι και χθες (θα κάναμε λάθος αλλά) θα μπορούσαμε όλα αυτά να τα θεωρούμε συνηθισμένες «γραφικότητες» εξ’ αριστερών. Σήμερα, όσοι δεν βλέπουν τα νούμερα, δεν είναι γραφικοί – είναι ύποπτοι κι επικίνδυνοι.
Πρώτη με 25% η Λεπέν στη Γαλλία, πρώτος με 22% ο Φάρατζ στην Αγγλία, πρώτο με 23% το Λαϊκό Κόμμα στη Δανία, 20% το εθνικιστικό «Κόμμα των Ελευθέρων» στην Αυστρία, 13% οι «Αληθινοί Φινλανδοί», 7% οι ακροδεξιοί «Σουηδοί Δημοκράτες», σχεδόν 15% οι νεοναζί Jobbik στην Ουγγαρία, 7% η «Νέα Δεξιά» του Μίκε στην Πολωνία (που δεν είναι σίγουρος για τα εγκλήματα του Χίτλερ κι έχει δηλώσει ότι θα μετατρέψει σε πορνείο την ευρωβουλή έτσι κι εκλέξει βουλευτή), δεύτεροι οι Ολλανδοί ευρωσκεπτικιστές (τι αφόρητος ευφημισμός κι αυτός), 7% οι ομόλογοί τους στη Γερμανία. Μην πολυλογώ, δεν είναι όλοι ίδιοι, δεν έχουν όλοι την παραστρατιωτική οργάνωση της Χρυσής Αυγής και οι περισσότεροι δεν ενστερνίζονται τη νεοναζιστική της ρητορική. Αλλά είναι ένα μαύρο σύννεφο μισαλλοδοξίας, εσωστρέφειας κι απομονωτισμού που πλανιέται, όπως συμφωνούν όλοι οι αναλυτές, πάνω από την Ευρώπη.
Δεν μπορώ να φανταστώ άλλη απάντηση, πάντα σε πολιτικό επίπεδο, παρά μόνο περισσότερη Αριστερά. Και η μοναδική χώρα που την έδωσε χθες είναι η Ελλάδα με το σχεδόν 27% του ΣΥΡΙΖΑ. Αυτή η ιστορική «Πρώτη Φορά Αριστερά», όσο κι αν διαφωνούσαν τα χθεσινά πάνελ είναι και η μεγάλη είδηση της χθεσινής εκλογικής μάχης. Σηκώνει κουβέντα, και μάλιστα μεγάλη, αν η Αριστερά που πρεσβεύει ο ΣΥΡΙΖΑ είναι «αυθεντική», αν είναι «καλής ποιότητας», αν τερματίζει τα αριστερόμετρα. Το γεγονός είναι ότι υπάρχει, όταν αυτός ο ανθρωποκεντρικός πολιτικός λόγος καταποντίζεται σε όλη την Ευρώπη. Πιο σημαντικό, κατά την ταπεινή μου γνώμη, από αν το +3.7% ικανοποιεί το ψυχολογικό όριο για ανατροπή που με λογική «Γιάννης κερνάει, Γιάννης πίνει» έθεσαν τα ίδια μίντια που πρωταγωνίστησαν στην ανυπόφορη προπαγάνδα των τελευταίων ημερών, με αποκορύφωμα το αίσχος του δελτίου ειδήσεων του ΑΝΤ1.
«Αν το βράδυ της Κυριακής είμαι δήμαρχος του πειραϊκού λαού, θα το οφείλω στο ιστορικό ήθος της Αριστεράς» δήλωσε το βράδυ της Παρασκευής ο υποψήφιος δήμαρχος Πειραιά, Βασίλης Μιχαλολιάκος. Από τα πάρα πολλά που ειπώθηκαν όλες αυτές τις εβδομάδες, είναι εκείνο που μου έκανε τη μεγαλύτερη εντύπωση. Δεν ξέρω αν το εννοούσε ή ήταν ψηφοθηρικό τρικ, ούτως ή άλλως δυστυχώς δεν εκλέχθηκε (το ότι φτάσαμε στη λογική του «μη χείρον βέλτιστον» να προτιμούμε το εθνικόφρον παρελθόν του Μιχαλολιάκου από τη λαίλαπα Μαρινάκη είναι ενδεικτικό των «διλημμάτων» που πια τίθενται), αλλά βάζει κι ένα ερώτημα που με την Αριστερά πρώτη δύναμη πια, πρέπει να μας απασχολήσει.
Παναγιώτης Τζάμαρος/ FOSPHOTOS
Τι Αριστερά θέλουμε;
(στην Ελλάδα και κατ’ επέκταση στην Ευρώπη, αλλά ας μείνουμε εντός)
Την Αριστερά που δεν έχει κυβερνητικές βλέψεις κι αποτελεί απλά ένα ανάχωμα πολιτικών αξιών, «ιστορικού ήθους» όπως το χρησιμοποίησε ο Μιχαλολιάκος; Μια Αριστερά, δηλαδή, ηττημένη, που πληρώνει ακόμα το “(Andreas) Papandreou effect” και είναι αποδομημένη και διακοσμητική; Μια Αριστερά που θα λειτουργεί σαν τσικό του ΠΑΣΟΚ (όποιο κι αν είναι το όνομά του), ακόμα κι αν αυτό συμπλέει με τον Φαήλο Κρανιδιώτη;
Μήπως θέλουμε την Αριστερά που θα ικανοποιεί τον ελιτισμό μας και θα μας κάνει να αναπολούμε εκείνες τις αγωνιώδεις Κυριακές που έμπαινε – δεν έμπαινε στη Βουλή, αλλά αυτό δεν είχε σημασία γιατί αισθανόμασταν μέλη ενός εκλεκτού κλειστού club; Την «Αριστερά της Φιλοθέης» δηλαδή, που η κοινωνική της αναφορά θα ανάγεται στο αισθητικό επίπεδο και η βάση της θα είναι ανύπαρκτη; Την ίδια αποστροφή προκαλεί σε όλους μας π.χ. ο όψιμος έρωτας του Γιώργου Κουρή για τον Τσίπρα ή οι «Παπανδρεϊσμοί» του Alexis, όμως μήπως ο πολιτικός πρωταθλητισμός απαιτεί να λερώσεις τα χέρια σου; Ειδικά όταν έχεις αντίπαλο τη Δεξιά του Κυρίου και τον απόλυτο survivor που λέγεται Βαγγέλης Βενιζέλος.
Μήπως την Αριστερά τη θέλουμε ΔΗΜΑΡ, συνοδό πολυτελείας σε μια διακυβέρνηση με πράξεις νομοθετικού περιεχομένου; Δύναμη που θα δίνει «δημοκρατικές λύσεις» και μόλις πάει να μιλήσει, θα τρώει πόρτα και μετά θα την εξαϋλώνουμε με την ψήφο μας για να κατηγορούν οι αριβίστες τον Κουβέλη;
Μήπως τελικά θέλουμε την Αριστερά να λειτουργεί ψυχαναλυτικά, ως αιώνια δικαιολογία; Να απαιτούμε από αυτήν να στέκεται στο ηθικό πολιτικό ύψος της και να μη διεκδικεί τις ψήφους της Χρυσής Αυγής, ακόμα κι αν πηγαίνουν στους άλλους με το ίδιο ακριβώς επιχείρημα περί «παραπλανημένων»; Να έχουμε το θράσος – για να τα κάνουμε όλα ίσα – να την κατηγορούμε για παιχνίδια με τους νεοναζί, όταν είναι η μόνη που έχει συγκρουστεί στους δρόμους (και τα πανεπιστήμια, και τα γήπεδα) μαζί τους κι ενώ το βίντεο του Μπαλτάκου σχεδόν δεν έχει σαραντίσει ακόμα;
Από την άλλη, θέλουμε μια Αριστερά, ας την πούμε Λαφαζανική, να λειτουργεί με όρους δεκαπενταμελούς συμβουλίου, να είναι «πολλά υποσχόμενη» και να επενδύει αποκλειστικά στην αντιπαραγωγική κουλτούρα της μανούρας; Μια Αριστερά να επιτρέπει στους άλλους να λένε πως δε θέλει να κυβερνήσει; Να αδυνατεί να επικοινωνήσει ομοιογενώς ότι είναι πιο Ευρωπαία από τους υπόλοιπους γιατί μόνο αυτή μπορεί να χρωματίσει την Ευρώπη της μαυρίλας; Να τους επιτρέπει να διακινούν τα σενάρια «τρέχτε στα σουπερμάρκετ, έρχεται πείνα»; Τέλος, θέλουμε μια Αριστερά που ανοίγει την πόρτα σε όποιον ορφανό χτυπάει την πόρτα των τοπικών της γραφείων έχοντας μυριστεί (το νέο) αίμα, για να προετοιμαστεί η νέα εκδοχή του πελατειακού κράτους σε απόχρωση ροζ;
Τόση ώρα δεν εννοώ αποκλειστικά τον ΣΥΡΙΖΑ. Υπάρχει ένα left liberal πλήθος που μπορεί να εκφράζεται από τους σοβαρούς του κόμματος του Αλέξη Τσίπρα, από τα νέα πρόσωπα της Ελιάς (για όνομα, όχι τον Ανδρουλάκη), από κάποιες προσωπικότητες του Ποταμιού, από μερικά στελέχη της ΔΗΜΑΡ. Αυτή είναι η Αριστερά που, μια χαρά βγαίνουν τα κουκιά, μπορεί να κυβερνήσει στην Ελλάδα κι ενδεχομένως να παίξει ευρωπαϊκό ρόλο, χωρίς να καταφύγει σε αστείες «ψεκασμένες» συνεργασίες. Και τώρα που σκεφθήκατε αυτήν την ιδανική δημοκρατική εικόνα, ξυπνήστε γιατί δε θα γίνει ποτέ πραγματικότητα. Η απάντηση βρίσκεται στις χθεσινές δηλώσεις Βενιζέλου και στο σακίδιο του Σταύρου Θεοδωράκη.
