Πολλά χρόνια πριν. Βράδυ καλοκαιριού, σε ένα από τα ανέμελα κάμπινγκ της νεολαίας του Συνασπισμού. Η κουβέντα έχει να κάνει με την οικολογία, ένα θέμα σοβαρό μεν, πολυτελές δε. Στην πραγματικότητα, η ίδια η εποχή ήταν πολυτελής. Εκτός από τους κομματικούς κατασκηνωτές και ορισμένους περαστικούς λουόμενους, ουδείς ασχολείται. Βρισκόμαστε στην προολυμπιακή Ελλάδα, την εποχή που ο ρόλος της ελληνικής αριστεράς μοιάζει περιορισμένος στην μάχη κατά της παγκοσμιοποίησης, της αφύπνισης για την οικολογία και μιας γενικής και άοριστης μάχης κατά του κεφαλαίου. Ο Συνασπισμός με το ζόρι μπαίνει στη Βουλή, είναι όμως γενικώς συμπαθής.
Tην επόμενη μέρα θα μιλήσει ένας νεολαίος με αστραφτερό χαμόγελο, ευοίωνες προοπτικές και τερατώδη αυτοπεποίθηση. Ο νεολαίος Αλέξης Τσίπρας στο μπαρ του κάμπινγκ, εξηγεί σε μια παρέα τα πράγματα που θα πει την επόμενη για την οικολογία. Ενας άλλος νεολαίος που στην πορεία απομακρύνθηκε από το κόμμα, διαφωνεί συντροφικά. Του λέει πως η άποψη του είναι διαφορετική και πράγματι την αναπτύσσει για λίγα λεπτά. Συμφωνούν πως διαφωνούν. Ολοι πάνε στις σκηνές τους. Την επόμενη μέρα, στην ομιλία του, ο μελλοντικός πρωθυπουργός της Ελλάδας , λέει ακριβως αυτά με τα οποία διαφωνούσε την προηγούμενη μέρα· για την ακρίβεια τα υιοθετεί με τόσο πάθος που προσθέτοντας βερμπαλισμούς, τα αναπτύσσει για επιπλέον μισή ώρα.
Ο διορατικός νεολαίος, χειροκροτώντας κι αυτός τον χαρισματικό ομιλητή του κάμπινγκ μονολογεί: «Μπλέξαμε με αυτόν».
Ο Αλέξης Τσίπρας μέσα στο 2015, βγήκε νικητής σε κάθε μάχη. Αρχικά, αυτό φαινόταν οργανωμένο. Αν παρατηρήσει κανείς τα γεγονότα με προσοχή όμως θα δει πως νίκησε από έναν σπάνιο συνδυασμό τόλμης, θράσους, τύχης και ρίσκου.
«Οι πολιτικοί πρέπει να είναι και λίγο ηθοποιοί, λένε αυτά που θέλει ο κόσμος να ακούσει», μου είπε πριν από αρκετούς μήνες ο Κώστας Γαβράς, ένας από τους πιο διάσημους γοητευμένους από τον Αλέξη Τσίπρα. Και η αλήθεια είναι πως ο Αλέξης Τσίπρας είναι ένας καλός ηθοποιός· έχει έναν σπάνιο τρόπο να κερδίζει τον κόσμο. H φωτογένειά του, η αμεσότητά του, το χαμόγελό του, η ευκολία με την οποία επικαλείται την κοινή λογική ακόμα και αν οι πράξεις του διαφωνούν με αυτή, ο τρόπος να πείθει πως είναι ένας κανονικός άνθρωπος που «στα 40 έγινε πρωθυπουργός χωρίς να είναι από τζάκι», όπως του ξέφυγε πρόσφατα, είναι γοητευτικά στοιχεία. Τόσο, που πρόσφατα άκουσα μια μπαρουτοκαπνισμένη αστή ψηφοφόρο της ΝΔ να διαφωνεί με τον Κυριάκο γιατί «είναι από τζάκι». Το υπόγειο hype έχει ήδη λειτουργήσει.
Το βράδυ της 25ης Ιανουαρίου του 2015, ο Αλέξης Τσίπρας γίνεται ο νεότερος πρωθυπουργός στη νεότερη ελληνική ιστορία (φωτό: Παναγιώτης Τζάμαρος/ FOSPHOTOS)
Ο Αλέξης Τσίπρας μέσα στο 2015 ήταν και απίστευτα τυχερός, όλες του οι κινήσεις του βγήκαν, από το συγκλονιστικά ανώριμο δημοψήφισμα, μέχρι την κατατρόπωση των αντιπάλων του, βγήκε νικητής σε κάθε μάχη. Αρχικά, αυτό φαινόταν οργανωμένο, μια προσχεδιασμένη παράσταση δυναμικής. Αν παρατηρήσει κανείς τα γεγονότα με προσοχή όμως θα δει πως νίκησε από έναν σπάνιο συνδυασμό τόλμης, θράσους, τύχης και ρίσκου. Δεν είναι εύκολο να τον παρατηρήσεις, είναι η αλήθεια, ελάχιστες φορές μπορεί να δει κανείς τον άνθρωπο Αλέξη πίσω από τον πολιτικό Τσίπρα. Ειρωνικά μια σπάνια στιγμή «αυθεντικού Τσίπρα» τρύπωσε στην αγιογραφία – ντοκιμαντέρ του Πολ Μέισον, “This is a Coup”. σε αυτήν την μονόπλευρη περιγραφή των στιγμών που «επιχείρησαν να αλλάξουν την Ευρώπη, αλλά τελικά άλλαξαν τον Τσίπρα». Κάποια στιγμή, στο Μέγαρο Μαξίμου, την ώρα που οι συνεργάτες του πανηγυρίζουν για τη νίκη στο δημοψήφισμα, ο ίδιος για ένα μικρό διάστημα, αρκετό για να το πιάσει η κάμερα, στέκεται κατηφής, με το λευκό πουκάμισο έξω από το παντελόνι, τα χέρια πλεγμένα στη πλάτη, το βλέμμα χαμένο. Μόλις έχει νικήσει στο δημοψήφισμα, οι «γερμανοτσολιάδες» ηττήθηκαν, η ελπίδα που ο ίδιος σκόρπισε τόσο ανεύθυνα γιόρταζε και χόρευε τσάμικα στο Σύνταγμα. Γιατί τόση θλίψη;
Ισως γιατί η αλήθεια πλησίαζε.
Λίγο καιρό πριν, στις 29 Ιουνίου μιλώντας στην ΕΡΤ, είχε πει «Εγώ δεν είμαι πρωθυπουργός παντός καιρού. Δεν βρέθηκα στη θέση επειδή αγάπησα την καρέκλα της εξουσίας». Αρκετό καιρό πιο πρίν, στις 30 Ιανουαρίου, είχε χαρίσει κι ένα από τα highlights του 2015: «Σκέφτομαι να πρωτοτυπήσω και να μείνω συνεπής στις δεσμεύσεις μου».
Το πλαίσιο διακυβέρνησης, το σενάριο της πρώτης φάσης της πρωθυπουργίας του του είχε χτιστεί: Επίθεση στην Ευρώπη, τιμιότητα, πάθος, συνέπεια. Κι ελάχιστη αλήθεια.
Στις 26 Ιανουαρίου 2015, λίγα λεπτά μετά τη ορκωμοσία του, οι πρωθυπουργικές λιμουζίνες ανέβαιναν με ταχύτητα την οδό Εθνικής Αντιστάσεως στη Καισαριανή. Η πρώτη κίνηση του Αλέξη Τσίπρα σαν εκλεγμένος πρωθυπουργός ήταν να αφήσει δυο κόκκινα λουλούδια, ακουμπώντας το χέρι του στην καρδιά του, στο μνημείο των εκτελεσθέντων αντιστασιακών στο Σκοπευτήριο της Καισαριανής. Ηταν η πρώτη σημειολογική κίνηση της θητείας του – θα ακολουθούσαν πολλές, με κυριότερη την άρνηση να φορέσει γραβάτα · μια κωμική εμμονή δήθεν αντισυμβατικότητας. Λίγες μέρες πριν την εκλογή του, στις τελευταίες βόλτες της προεκλογικής του θητείας, σε μια ξεκάθαρα εκτός κειμένου ατάκα, μιλώντας στη Ρόδο, μερακλωμένος από το ποτάμι της νίκης, υποσχέθηκε πως μόλις εκλεγεί θα έρθει και το…πήδημα. Το πλαίσιο διακυβέρνησης, το σενάριο της πρώτης φάσης της πρωθυπουργίας του του είχε χτιστεί: Επίθεση στην Ευρώπη, τιμιότητα, πάθος, συνέπεια. Κι ελάχιστη αλήθεια.
Ο Αλέξης Τσίπρας ορκίζεται για δεύτερη φορά πρωθυπουργός μέσα σε λιγότερο από έναν χρόνο. Είναι Δευτέρα 21/9/2015 (φωτό: Παναγιώτης Τζάμαρος/ FOSPHOTOS)
Ήταν η εποχή που ο Αλέξης Τσίπρας έμοιαζε με την λύση που ακόμα κι αν δεν υπήρχε, έπρεπε να την εφεύρουμε. Το φθαρμένο πολιτικό σύστημα παρέπαιε μέσα σε μια αμφισβήτηση που δημιούργησε το ίδιο στον εαυτό του. Η κοινωνική συνοχή ήταν άγνωστη λέξη, η υπερφορολόγηση έμοιαζε καταστροφική για κάθε κυβέρνηση, η αυταρχική απόφαση του Αντώνη Σαμαρά για το κλείσιμο της ΕΡΤ είχε ξυπνήσει τα αντιδεξιά αντανακλαστικά της ελληνικής κοινωνίας, η «γενιά της αντιπολίτευσης» έπνεε τα λοίσθια. Και ξαφνικά ο Τσίπρας, χαμογελαστός ανοιχτός σε κάθε ερμηνεία, εμφανιζόταν αποφασισμένος να αλλάξει τα πάντα. Δεν έχει τόσο νόημα να αναζητήσει κανείς τις ανεύθυνες προεκλογικές του υποσχέσεις για τον ΕΝΦΙΑ, τις συντάξεις, την Ευρώπη, δεν έχει νόημα να ψάξει τον διχαστικό του λόγο, την επέλαση του «νέου». Ηταν τόσο πολλά, τόσο απροκάλυπτα ψέματα που κάνουν και την παράθεση περιττή. Ο Τσίπρας τότε, ήταν τόσο ανοιχτός σε ερμηνεία που στο καλοξυρισμένο πρόσωπό του, άλλος έβλεπε τον πατέρα του Ερνέστο και τον διάδοχο του Γκεβάρα, άλλος τον Έλληνα που θα ταπεινώσει τον κατακτητή, άλλος τον νέο ηγέτη της κεντροαριστεράς, άλλος απλά «κάποιον καινούργιο». Οι πιο προσεκτικοί πάγωσαν από νωρίς, όταν τα ξημερώματα των εκλογών του Ιανουαρίου, σε μια κίνηση που έμοιαζε προσχεδιασμένη σχημάτισε κυβέρνηση με τον μονίμως έξαλλο Πάνο Καμμένο. Αλλά η απελπισία ήταν τόσο μεγάλη, που ένα μεγάλο μέρος της αριστεράς το δέχθηκε.
Η συνέχεια είναι γνωστή, όσο και αν το υποσυνείδητο παλεύει να το απωθήσει. Η ελαφρότητα του Βαρουφάκη όταν λέει «honey I closed the banks», ο Νίκος Παππάς σε ρόλο πρόωρα φθαρμένου Λαλιώτη, η Ζωή Κωνσταντοπούλου να μετατρέπει την τυπολατρία σε εκδίκηση, η Ραχήλ – προσωπική επιλογή του Τσίπρα – Μακρή, η διαπραγμάτευση που είτε ήταν ερασιτεχνισμός, είτε καθυστέρηση για να χωνευτεί το αναπόφευκτο, οι φριχτές μέρες πριν το δημοψήφισμα που όποιος διατύπωνε λογικές αντιρρήσεις χαρακτηριζόταν «γερμανοτσολιάς», το φιλί του Τσίπρα με τον Ολαντ μετά το «17ωρο» που έμοιαζε με σκηνή έξω από ξενυχτάδικό όπου δυο μεθυσμένοι φίλοι χαιρετιούνται μετά από ένα κακό μεθύσι…
“Ενας πολιτικός φτιαγμένος από το σκληρό υλικό των πρωθυπουργών και όχι από το πιο ευαίσθητο (και άρα ακατάλληλο ύφασμα), από το οποίο ήταν φτιαγμένος ο κάποτε φίλος και σύντροφος του Γαβριήλ Σακελλαρίδης που δεν άντεξε την νεα πραγματικότητα;”
Τελικά όμως ποιος είναι ο Αλέξης Τσίπρας; Ενας άνθρωπος που έμαθε στις πλάτες της ήδη διαλυμένης ελληνική οικονομίας τους περιορισμούς της θέσης του; Ενας παίκτης με έλλειψη κινδύνου; O πολιτικός που ξόδεψε τόσο χρόνο και τόσο χρήμα για να πείσει τον κόσμο για την αδικία της Ευρώπης, στο πιο ακριβό publi της Ιστορίας; Ενας προοδευτικός μεν (το Σύμφωνο Συμβίωσης και η πρόσφατη συγγνώμη του από το βήμα της Βουλής ήταν μια λαμπρή στιγμή), όχι και τόσο ιδεολόγος δε, «αριστερός;» με την φλου νεοελληνική έννοια; Ο μοναδικός αριστερός στην ιστορία που αντέχει τον Πάνο Καμμένο δίπλα του χωρίς να ντρέπεται; Ενας ακόμα πρωθυπουργός που θα συνθλιβεί από το βάρος του μνημονίου ακόμα και αν πηγαίνει στη μνημονιακή Βουλή με τη βιογραφία του Αρη Βελουχιώτη στο χέρι; Ενας αδίστακτος τύπος που όπως έκανε «δική του» μια κουβέντα για την οικολογία, τόσο εύκολα «πήρε την χώρα» από το ζαλισμένο πολιτικό σύστημα του παρελθόντος; Ενας πολιτικός φτιαγμένος από το σκληρό υλικό των πρωθυπουργών και όχι από το πιο ευαίσθητο (και άρα ακατάλληλο ύφασμα), από το οποίο ήταν φτιαγμένος ο κάποτε φίλος και σύντροφος του Γαβριήλ Σακελλαρίδης που δεν άντεξε την νεα πραγματικότητα;
Ή μήπως απλά ένας τζογαδόρος που ξέρει πως «Είναι σημαντικό να σταματάς, όταν νιώθεις πως έχεις κερδίσει;».
Είναι ο πρωθυπουργός που, αν περάσει και το ασφαλιστικό. θα έχει εφάρμοσει σε 3 μήνες το Μνημόνιο του καλοκαιριού. Ελπίζοντας στο μέλλον στην καλοσύνη των αγορών για να επισφραγίσει και το δικό του, μέτριο, success story. Tόσο ειρωνικό, τόσο αληθινό.
Μπορεί να είναι όλα αυτά μαζί, αλλά αυτήν την στιγμή όσο και να διαφωνούν όλοι όσοι ένιωσαν την υπονόμευση της αριστεράς, όσο και να ανατριχιάζουν οι όψιμοι «ευρωπαϊστές» που έχασαν την χώρα από ένα θρασίμι, μοιάζει να είναι η μόνη λύση της Ελλάδας. Οσο και να διαφωνεί κανείς μαζί του – ίσως ειρωνικά και ο ίδιος που σε μια μυθιστορηματική χρονιά κέρδισε και πρόδωσε τους πάντες, ακόμα και τον ίδιο τον εαυτό του – είναι ο πρωθυπουργός που, αν περάσει και το ασφαλιστικό. θα έχει εφάρμοσει σε 3 μήνες το Μνημόνιο του καλοκαιριού. Ελπίζοντας στο μέλλον στην καλοσύνη των αγορών για να επισφραγίσει και το δικό του, μέτριο, success story. Tόσο ειρωνικό, τόσο αληθινό.
O Αλέξης Τσίπρας είναι ο άνθρωπος που ξεκίνησε για να γίνει Τσε Γκεβάρα, στην πορεία θέλησε να γίνει Ανδρέας Παπανδρεόυ, και τελικά μας έπεισε πως είναι απλά ο Αλέξης Τσίπρας: Ενας πρωθυπουργός παντός καιρού σε μια χώρα με 300 μέρες λιακάδας.
Ο Δημήτρης Θεοδωρόπουλος είναι αρχισυντάκτης του BHMAgazino.
