Να μην ξεχάσουμε το Ιντεάλ

Η τελευταία προβολή για τις φετινές Νύχτες Πρεμιέρας, με το μεθυστικά ερωτεύσιμο All Of Us Strangers του Andrew Haigh, ευθυγραμμίστηκε με την τελευταία φιλοξενία του φεστιβάλ στο εμβληματικό Ιντεάλ – τουλάχιστον σύμφωνα με όσα γνωρίζουμε μέχρι αυτή τη στιγμή για την τύχη του.

Μια αίθουσα-ορόσημο της πόλης – στην οποία έχουμε γελάσει, κλάψει, ανοίξει διαλόγους και δώσει τα πρώτα μας ραντεβού που (ίσως) έγιναν η αφετηρία κάποιου έρωτα – πρόκειται από το νέο έτος να διακόψει τη λειτουργία της μετά από 102 χρόνια, αφού τον Νοέμβριο του 2022 είχε γίνει γνωστό ότι τα ακίνητα στα οποία στεγάζονται οι κινηματογράφοι Ιντεάλ και Άστορ διατίθεντο προς αξιοποίηση, με τον ιδιοκτήτη τους, e-ΕΦΚΑ, να μην έχει περιλάβει όρο για τη διατήρηση της χρήσης των σινεμά. 

Όπως είχαμε αναδείξει σε σχετικό ρεπορτάζ, στα τέλη εκείνου του μήνα, ο e-ΕΦΚΑ ανακοίνωνε ότι τελικά «δεν δρομολογείται αλλαγή χρήσης των κινηματογράφων» – δήλωση που ωστόσο δεν αποτελούσε δέσμευση, ενώ ήταν ξεκάθαρη μόνο για το Αελλώ. Στις 28 Νοεμβρίου, το ΔΣ του Δήμου Αθηναίων ψήφισε ομόφωνα το αίτημα για την προστασία των ιστορικών κινηματογράφων. Μετά από τις μαζικές διαμαρτυρίες, το υπουργείο Ενέργειας και Περιβάλλοντος ξεκίνησε τη διαδικασία συγκεκριμένα για το Ιντεάλ και το Άστορ, ώστε οι αίθουσες να κηρυχθούν διατηρητέες. Οι ενδιαφερόμενοι φορείς είχαν στη διάθεσή τους 30 ημέρες για να υποβάλλουν τυχόν προτάσεις και ενστάσεις.

Τελικά, δύο μέρες πριν λήξει η προθεσμία των 30 ημερών, ο e-ΕΦΚΑ απέστειλε επιστολή στο υπουργείο Περιβάλλοντος τονίζοντας ότι δεν δέχεται το κτίριο να παραμείνει ως έχει και με την εν λόγω ένσταση πάγωσε η διακήρυξη της διατηρητέας χρήσης των κινηματογράφων. Όπως έγραφε το Αθηνόραμα, ο e-ΕΦΚΑ κατέληγε ότι η ύπαρξη του Άστορ είναι «τροχοπέδη» για να επισκευαστεί και να λειτουργήσει το κτίριο στο οποίο στεγάζεται, ενώ για το Ιντεάλ ότι «η κήρυξη ως διατηρητέας της χρήσης του κινηματογράφου θα αναστείλει την προσπάθεια διάσωσης του διατηρητέου κτιρίου, με ό,τι αυτό συνεπάγεται, ενώ δεν αποκλείεται η εμπλοκή του Φορέα και του Δημοσίου σε μια ατέρμονη συζήτηση αποζημιώσεων».

Ύστερα από σχετικό διαγωνισμό εκμίσθωσης για 35 συν 10 χρόνια του εμβληματικού διατηρητέου ακινήτου στο οποίο στεγάζεται το Ιντεάλ, αυτό κατακυρώθηκε στον Όμιλο Mitsis Hotels στις αρχές Δεκεμβρίου 2022. Το κτίριο, οικοδομημένο μεταξύ 1880-1890 από τον Τσίλλερ, περιλαμβάνει ισόγειο, ημιώροφο και τέσσερις ορόφους συνολικής επιφάνειας 7.115,62 τμ και τον κινηματογράφο Ιντεάλ στην αυλή του κτιρίου επιφάνειας 829,50 τμ.
 

Όσοι και όσες βρέθηκαν στις τελευταίες προβολές για τις Νύχτες Πρεμιέρας στο Ιντεάλ, φρόντισαν να το κάνουν κατάμεστο: Από τη μία, η ζωηρή περιέργεια για εκείνη την ταινία που έκανε τους σινεφίλ να βγουν από την αίθουσα με δάκρυα στα μάτια, και από την άλλη ο φόβος της αβεβαιότητας για το μέλλον του κινηματογράφου.

Κι αν για κάποιους εκείνη σκόπευε να είναι η τελευταία επίσκεψη στον κινηματογράφο, οφείλουμε να πούμε ξανά, και ξανά, πως μέχρι τη στιγμή που θα φανούν τα συντρίμμια του (πράγμα που απευχόμαστε), είναι χρέος μας να στηρίζουμε τις προβολές του κινηματογράφου που αγαπάμε, περνώντας το ηχηρό μήνυμα πως δεν ανασαίνουμε χωρίς τα σινεμά μας, χωρίς τον πολιτισμό μας. Ίσως η αδιάκοπη παρουσία μας να μπορέσει να ασκήσει πίεση και να ανατρέψει τις έως τώρα εξελίξεις που αφορούν στο μέλλον του Ιντεάλ.

Ύστερα, είναι κι εκείνη η φιγούρα του διαχειριστή του, κ. Γιώργου Σπέντζου, που έχει συνδεθεί με αμέτρητες αναμνήσεις στον χώρο, και πλέον μοιάζει τραγική. Για εκείνον, όσα προμηνύονται για το Ιντεάλ, του «ξεριζώνουν» την καρδιά. Όπως είχε πει στη συνάδελφο Δέσποινα Παπαγεωργίου, «Αν χαθεί αυτό το κόσμημα από το κέντρο της Αθήνας – γιατί δεν έχουμε και πολλά να δείξουμε – τότε το μόνο που θα ακούμε στον δρόμο θα είναι ο ήχος από τα ροδάκια από τις βαλίτσες των τουριστών, δεν βλέπω άλλο μέλλον», και είχε ζητήσει από όλες και όλους «να σηκώσουν μια φωνή διαμαρτυρίας, για να μείνει το Ιντεάλ, για να υπάρξει».

Η κριτικός Χρυσαυγή Πατσάκη, η οποία βρέθηκε στην ιστορική αίθουσα στις τελευταίες προβολές των Νυχτών Πρεμιέρας, έγραψε «αποχαιρετώντας» το Ιντεάλ: «Αυτό που έχει σημασία είναι ότι για μιάμιση ώρα, είστε εκεί, μαζί και παράλληλα μόνοι. Και μετά θα βγείτε έξω, πιθανόν να πετύχετε και κάποιον γνωστό ή φίλο και θα αποφασίσετε να πάτε για ένα ποτό για να μιλήσετε γι’ αυτό που είδατε.

Αυτό γινόταν κάθε χρόνο στην πίσω έξοδο του Ιντεάλ, ειδικά μετά από τις προβολές των Νυχτών Πρεμιέρας. Κι αυτό δεν θα ξανασυμβεί γιατί προφανώς η πολιτεία θεωρεί ότι είναι κάτι δεν χρειαζόμαστε, ότι αυτό που χρειαζόμαστε είναι ένα ακόμα ξενοδοχείο στο κέντρο της Αθήνας. Το Ιντεάλ θα μας λείψει σε βαθμό που δεν έχουμε συνειδητοποιήσει ακόμα.

Γι’ αυτό, αξίζει ένα τεράστιο ευχαριστώ για όσες στιγμές μας χάρισε. Και το ευχαριστώ αυτό ήρθε με αυτή την τόσο σημαδιακή προβολή. Οι Νύχτες Πρεμιέρας, το κέντρο της Αθήνας και οι ζωές των κινηματογραφόφιλων δεν θα είναι ποτέ οι ίδιες. Αντίο, λοιπόν, Ιντεάλ!».

Ας μην μείνουμε μονάχα στη νοσταλγία όμως. Ας μην πάρουμε ως δεδομένο το τέλος που έχει προαναγγελθεί. Ας παλέψουμε μέχρι τέλους με την ελπίδα ότι θα ζήσουμε κι άλλους έρωτες, κι άλλες εκπλήξεις μπροστά στην οθόνη του Ιντεάλ.

Στην τελετή λήξης και απονομής των βραβείων για τις 29ες Νύχτες Πρεμιέρας, ο ηθοποιός και παρουσιαστής της βραδιάς, Αλέξανδρος Πέρρος, καλωσόρισε το κοινό αναφέροντας με χαρά ότι η συμμετοχή του κόσμου στο φετινό φεστιβάλ στάθηκε εντυπωσιακή. «Τη στιγμή που οι κινηματογράφοι του κέντρου της Αθήνας αφανίζονται ο ένας μετά τον άλλον, οι πολίτες της πρωτεύουσας έσπευσαν να μας δείξουν πόσο ανάγκη έχουν τους κινηματογράφους αυτούς», είπε, και συνέχισε εκφράζοντας το πόσο σημαντική ήταν η προσέλευση των θεατών η οποία «έδωσε ζωή στο κέντρο της πόλης, αποδεικνύοντας πόσο αναγκαίο είναι αυτή τη στιγμή να προστατεύσουμε την πολιτιστική μας κληρονομιά, τους κινηματογράφους μας, γιατί εκεί θέλουμε να βρισκόμαστε. Γιατί το πιο τρυφερό μας παρελθόν, μερικές από τις πιο όμορφες αναμνήσεις και εμπειρίες μας, εκεί τις αποκτήσαμε.

Όλες οι παρέες και οι συναναστροφές, όλες οι χαρούμενες κουβέντες και τα ζωηρά πηγαδάκια πριν και μετά από κάθε προβολή, για τις μέρες που διήρκεσε το Φεστιβάλ, όλες αυτές οι υπέροχες αστικές φυλές είναι η ψυχή της πόλης. Είναι ο συνεκτικός κρίκος που και φέτος, χάρη στο Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Αθήνας απέδειξε, σε πείσμα της διογκούμενης εσωστρέφειας που βιώνουμε, ότι η πόλη μας έχει ανάγκη τα σινεμά της με τον ίδιο τρόπο που έχει ανάγκη να φροντίζει την τουριστική της εξέλιξη», κατέληξε.