Οι άνθρωποι μιλάνε και λένε πολλά. Είναι η στόφα του σύγχρονου Έλληνα τέτοια. Προσεγγίζει τη γνώση βιωματικά, σαν να έχει ακούσει κάποια πράγματα γι’ αυτή, σαν αυτή να είναι ένα ακόμη στιγμιότυπο απ’ τις πατροπαράδοτες παρακαταθήκες σε ήθη και έθιμα. Η γνώση όσο εξειδικευμένη κι αν είναι, για τον Έλληνα μπορεί να ψαυτεί απ’ τις αλήθειες της που παραμένουν αναλλοίωτες μέσα στον χρόνο. Υπάρχουν κάποια πράγματα σε κάθε γνωσιακό αντικείμενο που οφείλονται σε αρχέγονα διατυπωμένα αξιώματα. Απ’ αυτά δράχνει ο Έλληνας την ευκαιρία να πει την αληθοφανή σοφιστεία του. Μέχρι να βρεθεί μπροστά του κάποιος άνθρωπος αληθινά επαΐων και να τον αφήσει σε κατάσταση εμβροντησίας. Κι έπειτα στις μέρες μας υπάρχουν τα κινητά και η μηχανή αναζήτησης της google. Αν δεν ξέρεις τον Τρότσκι, μπορείς άμεσα να μάθεις τα πάντα γι’ αυτόν μέσα από τα σύγχρονα τεχνολογικά gadgets. Όμως κάθε γνώση, πριν αφομοιωθεί και χρησιμοποιηθεί, χρειάζεται πολύ χρόνο να ταξιδέψει στους συλλογισμούς μας. Να την διασταυρώσουμε με άλλες γνώσεις, να την κατηγοριοποιήσουμε, να βρούμε την ιστορική συγκυρία μέσα στην οποία παράχθηκε, να την τοποθετήσουμε ορθά ανάμεσα σε άλλες αντίθετές της γνώσεις και να της δώσουμε εκείνο το μερίδιο αλήθειας που της αναλογεί.
Ο Έλληνας της εριστικής διαλεκτικής είναι σε θέση να επινοήσει επιχειρήματα προκειμένου να στηρίξει την άποψη του. Η αλήθεια διακυβεύεται σ’ ένα λόγο που μπορεί να φτάσει απ’ την ειλικρίνεια στη μυθοπλασία. Εκείνο που είναι τελικά το δέλεαρ σε τέτοιες συζητήσεις είναι το ερώτημα σχετικά με ποιός συζητητής θα διατηρήσει στο ακέραιο την εγωπάθειά του. Οι σοφοί άνθρωποι συνήθως είναι σιωπηλοί. Δεν έχει κανένα νόημα να προσθέσουν θόρυβο μέσα στα αρμονικά σχήματα της νόησης τους. Ο μεσήλικας σοφός στις ημέρες μας δεν φτιάχνει σχέσεις βάθους με τους άλλους γιατί ξέρει πως θα τον απογοητεύσουν. Γι’ αυτό πολλές φορές μετά τα πενήντα βλέπουμε φιλέρημους ανθρώπους και αναρωτιόμαστε για το πώς περνάνε τη μέρα τους έτσι μόνοι τους. Η ελληνική κοινωνία είναι μια κοινωνία που παροπλίζει τους πιο άξιους ανθρώπους και αφήνει το δημόσιο βίο στα χέρια των ηλιθίων της. Οπότε και ο λαός που είναι σε ωσμωτική θέση μαζί με τους πολιτικούς ταγούς, μοιραία βρίσκεται σ’ ένα εξελικτικό στάδιο ακραιφνούς οπισθοδρόμησης.
Προχθές επισκέφτηκα το καφενείο που συχνάζω. Είδα τους προσφιλείς μου θαμώνες του και έκατσα ανάμεσα τους. Είναι καλό να απλώνεσαι σε ένα μαγαζί του συγκεκριμένου είδους. Να γνωρίζεις την πελατεία του. Δεν είναι καλό να εμβαθύνεις χωρίς επιλογή πάνω στα θέματα που ανοίγονται για συζήτηση. Άσε την επιπολαιότητα και την ασήμαντη ανταλλαγή κουβέντων να είναι το όριο αυτών των επιδερμικών σου σχέσεων με τους άλλους. Για να μην βρεθείς απ’ το μέγεθος της άγνοιας τους γκρεμισμένος σε κάποιο βόθρο φασιστικών χαρακτηριστικών, ωχαδερφισμού, μετάθεσης ευθυνών, ρατσιστικών διακρίσεων και σιωπηλών διαπομπεύσεων συμπεριφορών. Στην επαρχία τα μυαλά κάποια στιγμή αδυνατούν να δώσουν καινούργια σκέψη. Η ανησυχία αντενδείκνυται ως τρόπος ζωής. Είναι ένα παράδειγμα προς αποφυγή και ακόμη περισσότερο προς αποστροφή. Αφού ζήσουν ό,τι ζήσουν οι κάτοικοι μιας μικρής πόλης από τα είκοσι μέχρι τα σαράντα τους, αποσύρονται σε μια συνειδητή αβελτηρία και μιζέρια. Στην ουσία ροκανίζουν το χρόνο μέχρι το θάνατο τους. Απολαμβάνουν τα κεκτημένα τους και ακινητούν νοητικά και σωματικά. Και κεκτημένα των αντρών είναι το αλάθητο, η επίθεση σε κάθε αμφισβήτηση του ανδρισμού τους, η υιοθέτηση δημόσιου λόγου απ’ αυτόν που αρθρώνει στην καλύτερη των περιπτώσεων η Χρυσή Αυγή και στη χειρότερη ο ίδιος ο Χίτλερ και οι οπαδοί του. Όταν παύεις να ζεις και εσωτερικά και κοινωνικά, επιστρέφεις στον εαυτό σου τον πλέον συντηρητικό. Όταν παύεις να ζεις, ξεκινάς την κατάκριση των φαινομένων του περιβάλλοντος σου και καταλήγεις ένας δύσκαμπτος και δυσώδης άνθρωπος. Μία πληγή που ενδυναμώνει τα στερεότυπα και κάνει τους εκτός κανόνα ανθρώπους να ασφυκτιούν απ’ όλο αυτό το υφέρπον φασιστικό ρεύμα.
Εκείνη την μέρα στο καφέ- για να επανέλθω- ήταν εκεί και η πιο τοξική γυναίκα που γνώρισα ποτέ στη ζωή μου. Ικανή εν ακαρεί να σε αφήσει στον τόπο με έμφραγμα απ’ το απότομο ανέβασμα της αρτηριακής σου πίεσης. Μέθοδος της για να υπονομεύει την συναίσθηση σου για την εχεφροσύνη σου είναι να ρίχνει στο τραπέζι των αντιλογιών ψεύτικα δεδομένα. Μ’ αυτήν παρούσα δεν την γλιτώνεις την σοβαρή κουβέντα. Άνθρωπος φωνακλάς. Απ’ τις πιο τυπικές περιπτώσεις χειριστικών ανθρώπων. Σε φακελώνει απ’ όποιες πηγές δεδομένων σου έχεις αφήσει έκθετες και στη συνέχεια χρησιμοποιεί το υλικό που έχει διαθέσιμο πάντοτε εναντίον σου. Αν θέλει να σε γνωρίσει καλά, είναι για να μπορεί να σου επιτεθεί με επιτυχημένο τρόπο σε έναν καυγά σου μαζί της. Με αυτά και άλλα παρόμοια ασχολούνται οι άνθρωποι στην πολίχνη της Κω. Με όλες τις εκδοχές του κουτσομπολιού ως παιχνιδιού δύναμης και επιβολής μιας κίβδηλης και εντελώς κατασκευασμένης ανωτερότητας. Όποιος μπορεί να στριμώξει τον άλλο στα λόγια είναι και ο πιο δηλητηριώδης. Γι’ αυτό επιμένω να απλώνεστε στα καφέ μέχρι του σημείου που ο συναγελασμός με τους άλλους να είναι πηγή χαράς. Πιο μέσα και πιο βαθιά στις ψυχές των επαρχιωτών κατοικοεδρεύον η ψευδαίσθηση της παντοδυναμίας, η εκδικητικότητα, η ναρκισσιστική ανάγκη για διαρκή επιβεβαίωση και η θέληση για καταβαράθρωση του άλλου απ’ το ύψος στο οποίο βρίσκεται.
Κάπως έτσι βρέθηκα να μιλάω με το τοξικό πρόσωπο και ένα άντρα δημοτικό σύμβουλο για την υπόθεση του Ζακ Κωστόπουλου έπειτα κι απ’ την αναμόχλευση της από την απορία που προέκυψε σχετικά με την ταυτότητα του ανθρώπου με το κίτρινο κοντομάνικο μπλουζάκι. Από εκεί και αφού τα λύσαμε όλα μεταπηδήσαμε στην οροθετικότητα. Δεν θέλω να μακρηγορώ. Στη συζήτηση μπήκαν και άλλοι καφεπότες. Θα κάνατε παρέα με έναν οροθετικό, τους ρώτησα και μου απάντησαν ότι δεν θα έκαναν για να μην κολλήσουνε HIV από το σάλιο του. Πριν φτάσουμε στη συγκεκριμένη επαίσχυντη αντίδραση αποτροπιασμού τους προς αυτή την ευπαθή ομάδα συνανθρώπων μας, πέρασα ένα πεντάλεπτο να τους εξηγώ τί σημαίνει «οροθετικός». Με άφησαν σύξυλο και τους παράτησα προσβεβλημένος και μόνο στην ιδέα για τους συσχετισμούς που θα έκαναν εις βάρος μου λόγω της ομοφυλοφιλίας μου. Προσπάθησα να βρω τις δυνάμεις μου για να σώσω μες στις σκέψεις μου τις φωνές των αδικαίωτων αρρώστων. Δεν τα πήγα καθόλου καλά και μια γενικευμένη κατήφεια με έσυρε μέχρι το σπίτι μου. Η Κως, αναρωτήθηκα, πότε θα δείξει το ανθρώπινο πρόσωπο της; Ένα κείμενο δεν μπορεί να κάνει τίποτα από μόνο του. Χρειάζεται κινητοποίηση. Κι αυτό το μονότροπο τραγούδι για τον τουρισμό έχει καταντήσει εντελώς εξευτελιστικό για μια κοινωνία που δεν έχει προοδεύσει καθόλου τα τελευταία είκοσι χρόνια. Πρέπει να νοιαστούμε για τον άνθρωπο. Αν και εμφανίζομαι σαν να είμαι ο μόνος ομοφυλόφιλος στο νησί, γνωρίζω και πολλούς άλλους που ζούνε ζωές εν κρυπτώ και παραβύστω. Και όλη αυτή η συσσωρευμένη πίεση, όταν κακοφορμίζει, γίνεται διαταραχή προσωπικότητας και κατάθλιψη ή ψυχωσική συνδρομή. To bullying στις θηλυπρεπείς αντρικές υπάρξεις ή στις ανδροπρεπείς αντιστοίχως γυναικείες -που μη έχοντας που να ακουμπήσουν τρώνε χωρίς αντηρίδες τα βρομόνερα που ξεβράζει εν είδει λεκτικής εκτόνωσης κάθε ομοφοβικός της μικρής μας πόλης- είναι εξοντωτικό.
Και δεν είναι φυσικά οι αποκλίνοντες και οι εκκεντρικοί μόνο μέλη της LGBQTI+ κοινότητας. Είναι και άλλα παράξενα πλάσματα που μας τα έφερε ο Θεός για να χαρούμε με την πολυχρωμία του εντόπιου πληθυσμού. Όμως υπάρχει μια συνομωσία των πολλών και που είναι και θεμελιώδης αρχή κάθε επιβαρυντικής διάκρισης, ότι οι παράξενοι άνθρωποι, τα φρικιά, απολαμβάνουν κάποιων μυστικών προνομίων. Μια εντελώς ανεδαφική αιτίαση. Επινοημένη από την αρχή της για να κανιβαλίσει αυτά τα πλάσματα. Και πρέπει να τα σπρώχνουμε προς τα κάτω, να τα βασανίζουμε ψυχικά, να τα προπηλακίζουμε μέχρι εξαφανίσεως κάθε προσπάθειας τους για αυτοπροσδιορισμό. Όταν γεννιέσαι και ανδρώνεσαι επί ξύλου κρεμάμενος χωρίς να μπορείς να βρεις μέσα σε μια κοινωνία εκείνες τις αναφορές που θα υιοθετήσεις για να δομήσεις τον εαυτό σου, καταλήγεις καράβι ναυαγισμένο αύτανδρο. Χρειάζονται σχεδιασμοί ομάδων αυτοβοήθειας για όλους αυτούς που αποσκορακίστηκαν απ’ το κοινωνικό σώμα σαν αποτυχημένα του πρότυπα. Γιατί να ζητάνε εξηγήσεις απ’ τους ανθρώπους αν δουλεύουν; Ξέρουν το ιατρικό τους ιστορικό; Ξέρουν αν κάποιος είναι ανάπηρος σε μεγάλο ποσοστό και απλά δεν μπορεί να δουλεύει; Η δουλειά είναι ένας καταναγκασμός που επιβλήθηκε ως παράγοντας προσωπικής ολοκλήρωσης και απελευθέρωσης γιατί αυτό είναι το συμφέρον των αγορών. Οι άνθρωποι που μπορούν, πρέπει να είναι ελεύθεροι για την αυτοδιάθεσή τους. Ελεύθεροι να επιλέξουν τον τρόπο που θα προσκομίσουν έργο στην κοινωνία. Υπάρχουν άνθρωποι που δεν έχουν τις ί-δι-ες δυνάμεις για να στηρίξουν τον εαυτό τους στη σύγχρονη καθημερινότητα.
Η Κως με περισσότερη προσοχή θα μπορούσε να ζει το Χειμώνα και μέσα απ’ τις υπάρχουσες εμπορικές επιχειρήσεις της και τις δεδομένες υπηρεσίες παροχής υπηρεσιών. Ο Χειμώνας δεν επιτρέπεται να είναι αυτή η στοιχειωμένη κοιλιά της παύσης των πάντων ανάμεσα σε δύο τουριστικές σεζόν. Φτιάξτε πράγματα για τον άνθρωπο. Πριν να είναι αργά για την ψυχική υγεία του συνόλου. Πριν να είναι αργά για όλους αυτούς που ασφυκτιούν από την επώδυνα ετεροκανονική και δεσποτικά πατριαρχική κοινωνία μας. Η Κως πρέπει να υπάρχει για τους ανθρώπους της και τους δώδεκα μήνες του χρόνου. Έπρεπε να υποστώ όλη αυτή τη λεκτική κακοποίηση εκείνη την μέρα στο καφέ που συχνάζω για να καταλάβω πως το ποτήρι είναι έτοιμο να ξεχειλίσει, παραδίδοντας στη βαρβαρότητα το νησιωτικό λαό. Εν κατακλείδι είναι καλό να ξέρουμε πως δεν υπάρχει άνθρωπος του οποίου το πέρασμα απ’ τη γη να είναι μια περιδιάβαση αεργίας. Αλλά όταν υποτιμάς τον πνευματικό κάματο, γιατί ζητάς απ’ τον πνευματικό άνθρωπο διαρκώς να τοποθετηθεί πάνω στα μεγάλα προβλήματα της ιστορίας; Κανείς στα στενά πλαίσια της επαρχιώτικης ζωής δεν αναγνώρισε ποτέ την πολλάκις αυτοκαταστροφική κατάδυση ενός διανοούμενου στα σκοτεινά νερά της ανθρώπινης ύπαρξης. Και αφού αναφέρω το παράδειγμα του διανοούμενου, να συμπληρώσω πως στη θέση του θα μπορούσε να είναι οποιοσδήποτε θεωρείται συμβατικά άνεργος.
