Ο Ιούνιος κάθε έτους εδώ και αρκετά χρόνια σηματοδοτείται από τα Pride parades σε πολλές χώρες ανά τον κόσμο. Η επιλογή αυτού του μήνα συνήθως για την πραγματοποίηση των κατά τόπους «Φεστιβάλ Υπερηφάνιας» δεν είναι απλά για να χορεύουμε με λιγότερα ρούχα στους funky ρυθμούς των παρελάσεων ή πάνω στα άρματα. Η επιλογή είναι σημειολογική και -πέρα από όλα τα άλλα- μια μέρα μνήμης για τα γεγονότα που έλαβαν χώρα στο Stonewall Inn στις 28 Ιουνίου του 1969 και που πυροδότησαν την ενεργοποίηση του gay κινήματος και την απαρχή των Pride parades. Aπό τότε ωστόσο πέρασαν πολλά χρόνια, μπήκε αρκετό νερό στον μύλο των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και δεν είναι λίγοι εκείνοι (σε δυτικοευρωπαϊκές κυρίως κοινωνίες) που θέτουν συχνά το «εύλογο» ερώτημα «προς τι τέλοσπαντων το gay pride» ή γιατί να είναι κάποιος «περήφανος» για τη σεξουαλική του ταυτότητα, γιατί στην τελική ποιον ενδιαφέρει; Έτσι τουλάχιστον υποστηρίζεται άκομα και από εγνωσμένου κύρους δημοσιογράφους, έγκριτων και σοβαρών εφημερίδων, όπως το άρθρο του κου Θεοδωρόπουλου της Καθημερινής που ούτε λίγο ούτε πολύ παρουσιάζει το θεσμό του Pride ως παρωχημένο και τους υποστηρικτές αυτού, γραφικούς.
Σε κάποια άλλη χρονική συγκυρία, δε θα είχε ίσως πολλή σημασία να αποδομήσει κανείς ένα προς ένα τα ανερμάτιστα επιχειρήματα που παραθέτει, με το προπέτασμα μάλιστα της «διαφορετικής γνώμης» και μιας κακοφορμισμένης «ελευθερίας του λόγου». Όλα χιλιοειπωμένα σε μια συνεχή αναπαραγωγή του αυτονόητου γι’ αυτούς που βιώνουν τις πολλαπλές διακρίσεις για τις επιλογές ή τη φύση τους (καμιά σημασία δεν έχει) και δε θεωρητικοποιούν απλά από την άνεση της πλειοψηφίας την «γκέι κουλτούρα» ή την αφήγηση της «αυτοαπομόνωσης» από τον κοινωνικό ιστό. Είναι όμως που αυτός ο Ιούνιος σηματοδοτείται και από κάτι άλλο που κάνει την ανάγκη για ορατότητα ακόμη πιο επισταμένη, ακόμα πιο άμεση. Η τρομοκρατική επίθεση σε ένα γκέι κλαμπ στο Ορλάντο των ΗΠΑ από Αμερικανό πολίτη Αφγανικής καταγωγής που οδηγησε στο θάνατο 50 ανθρώπων και τον σοβαρό τραυματισμό άλλων τόσων ενώ η αφορμή αποδίδεται όπως καταδεικνύουν οι ως τώρα έρευνες στην αποστροφή του δράστη στη θέαση του φιλιού δύο ανδρών και στην -κατα πώς φαίνεται- δική του καταπιεσμένη ομοφυλοφιλία.
Και είναι η στιγμή που αυτή η επίθεση πρέπει ξεκάθαρα να κατονομαστεί και να καταγραφεί ως έγκλημα μίσους ενάντια στην LGBT κοινότητα, όπως ακριβώς το έθεσε στην ομιλία του ο πρόεδρος των ΗΠΑ, Barack Obama και που όμως στην εγχώρια περισπούδαστη αγορά μας, βρίσκει τους αρνητές του στην κοντόφθαλμη ματιά έγκριτων δημοσιογράφων. Είναι η στιγμή που η πολυβασανισμένη «πολιτική ορθότητα» οφείλει να αρθρωθεί και να περιφρουρηθεί απέναντι στη στοχοποίηση του όρου από παντός είδους διανοουμενίστικους σκεπτικισμούς σχετικά με την ύπαρξη ή μη της ανάγκης για το Pride, την ύπαρξη η μη μιας απτής πραγματικότητας.
Η διατράνωση της ορατότητας των μειονοτήτων που εκπροσωπεί (ή θα ‘πρεπε να εκπροσωπεί) το Pride ως Φεστιβάλ Υπερηφάνιας, δεν είναι παράγωγο κάποιου συνδρόμου καταδίωξης ή κάποιου αιτήματος για διακριτική μεταχείριση των ανθρώπων που υφίστανται πολυσχιδείς διακρίσεις και μια μέρα του χρόνου νομιμοποιούνται να εκτονώσουν τα συσσωρευμένα τους συναισθήματα εξωτερικεύοντας τη σεξουαλική τους ταυτότητα με χρώματα, φτερά και πούπουλα. Ή τουλάχιστον δεν είναι μόνο αυτό. Είναι μια υπενθύμιση της συνεχούς καταπάτησης των αστικών δικαιωμάτων τους, είναι μια γιορτή της διαφορετικότητας και σε αυτό το πλαίσιο ο καθένας και η καθεμία μπορεί και τη βιώνει με τον τρόπο που περισσότερο τον/την εκφράζει. Είναι μια επέτειος και μια δυνατότητα να λάβει υπόσταση το αναφαίρετο δικαίωμα του αυτοπροσδιορισμού σε ένα σχετικά ασφαλές περιβάλλον.
Οι άνθρωποι έχουν την επιλογή να μη στριμώχνονται σε τυποποιημένα μαγαζιά στριμώχνοντας μαζί τη ζωή τους στη ντουλάπα για όλα αυτά που για τους περισσότερους είναι απλά «ζωή». Η ζωή τους. Δίνεται ο χώρος, δίνεται το βήμα να υψωθεί και η φωνή εκείνων που σε καθημερινή βάση φιμώνεται πρακτικά, ρητά και άρρητα ώστε να υπάρξουν όπως το αποφασίσουν, όπως το ορίσουν, έξω από το αυστηρό περίγραμμα της πατριαρχίας, πέρα από τα τρανσφοβικά ένστικτα της κοινωνίας. Δεν είναι όμως η γιορτή αυτή ένα περίκλειστο σχήμα που παραχωρείται σε μια (ή και περισσότερες) μεινονότητες για να εξοβελιστούν, να μπουν και να αποκλιμακώσουν την συσσωρευμένη τους καταπίεση αναδεικνύοντας απλά και μόνο τη σεξουαλική τους ταυτότητα. Και αυτό είναι το νόημα της «περηφάνιας». Ότι η αυταξία της υπόστασής μας δεν εξαντλείται στο με ποιον/α επιλέγουμε να κάνουμε σεξ-και πράγματι αυτό δεν αφορά κανέναν, ούτε ζητάται η άδεια για την έκφρασή του. Η ταυτότητά μας όμως στην καθολικότητά της καταλαμβάνει και διαχέεται σε κάθε πτυχή της ύπαρξής μας, στην οποία αντανακλάται αντίστοιχα το πόσο εύκολη ή δύσκολη μπορεί να γίνει η ζωή πολλών συνανθρώπων μας εξαιτίας του αυτοπροσδιορισμού τους, σε σχέση με τα υπόλοιπα μέλη της κοινωνίας. Και οφείλει να είναι κανείς περήφανος/η για τους καθημερινούς αγώνες που μπορεί να δίνει για όλα όσα για την πλειονότητα είναι αυτονόητα. Για τη θέση που δικαιωματικά του/της ανήκει μέσα στο σύνολο.
Το Pride δεν απονέμει δικαιώματα, δεν παραχωρεί εξουσίες, δεν απαλείφει τις ανισότητες. Αυτό μόνο ο Νόμος μπορεί να το κάνει και η ισχυρή πολιτική βούληση. Υπάρχει όμως γιατί κάπου μέσα σε όλο αυτό το πανηγύρι, δημιουργούνται συνειδήσεις, εξοικειώνεται η ματιά στην εικόνα του διαφορετικού. Στην αποδοχή της διαφορετικότητας ως συστατικό και αναπόφευκτο κομμάτι του ψηφιδωτού της κοινωνίας. Δεν είμαστε όλοι όμοιοι και ίδιοι. είμαστε όμως όλοι ίσοι.
Η αναλογική ισότητα επιτάσσει τη λήψη αυξημένων μέτρων προστασίας και ανάδειξης στις ευάλωτες κοινωνικές ομάδες ή στις ομάδες της μειοψηφίας ώστε να υπάρχει μια κοινή βάση εκκίνησης. Δεν είναι μόνο αφελής όποιος/α υποστηρίζει ότι το Pride και οι συνεπαγόμενες εκδηλώσεις περηφάνιας περιττεύουν εφόσον υπάρχει αποκρυσταλλωμένη στο Σύνταγμα και τις διεθνείς συμβάσεις, η θεσμική ισότητα. Πέρα από το ότι αυτό είναι ανακριβές, στη θέση αυτή λανθάνει μια αλαζονεία απόλυτα σύμφυτη με το διαθλαστικό πρίσμα της πρόσληψης του κόσμου ανάλογα με το βαθμό των προνομίων που απονέμονται -κατά βάση τυχαία- στους κατόχους τους και βάσει των οποίων αποκωδικοποιούν, κρίνουν, εκφέρουν γνώμη ή και ψέγουν ό,τι εκφεύγει του βεληνεκούς της προσωπικής τους εμπειρίας.
Δίνεται ο χώρος, δίνεται το βήμα να υψωθεί και η φωνή εκείνων που σε καθημερινή βάση φιμώνεται πρακτικά, ρητά και άρρητα ώστε να υπάρξουν όπως το αποφασίσουν, όπως το ορίσουν, έξω από το αυστηρό περίγραμμα της πατριαρχίας, πέρα από τα τρανσφοβικά ένστικτα της κοινωνίας.
Όταν δε αυτή η τακτική δεν μένει αναπάντητη και υπεισέρχεται η πολιτική ορθότητα να θέσει τα αναγκαία όρια στην έκφραση της προσωπικής αισθητικής ή ηθικής και να προφυλάξει από την προσβολή του σεβασμού της προσωπικότητας, οι εκφραστές των απόλυτων προνομίων κάπως δυσανασχετούν που τους τίθενται φραγμοί στο να μπορούν να κανιβαλίζουν εκ του ασφαλούς. Καταπιέζονται, κάνουν λόγο για έλλειμα δημοκρατικής συνείδησης, για την δικτατορία της μειοψηφίας και παίρνουν με μεγάλη ευκολία το ρόλο του θύματος – με την ίδια περίπου ευκολία που προτάσσουν φαιδρότητες περί αντίστροφου σεξισμού, αντίστροφου ρατσισμού και ούτω καθεξής. Το παράλογο εν προκειμένω είναι πασιφανές.
Το Pride δεν απονέμει δικαιώματα, δεν παραχωρεί εξουσίες, δεν απαλείφει τις ανισότητες, δε θέτει νομοπαρασκευαστικές επιτροπές να κάνει διορθωτικές κινήσεις στο ελλιπές σύμφωνο συμβίωσης, στον ανύπαρκτο πολιτικό γάμο για ομοφύλους, στις φορολογικές εξισώσεις με τα ετερόφυλα έγγαμα ζευγάρια, στο βάσανο της παιδοθεσίας από ομόφυλο ζευγάρι, δεν κατοχυρώνει ταυτότητα φύλου. Αυτό μόνο ο Νόμος μπορεί να το κάνει και η ισχυρή πολιτική βούληση. Υπάρχει όμως γιατί κάπου μέσα σε όλο αυτό το πανηγύρι, δημιουργούνται συνειδήσεις, εξοικειώνεται η ματιά στην εικόνα του διαφορετικού. Στην αποδοχή της διαφορετικότητας ως συστατικό και αναπόφευκτο κομμάτι του ψηφιδωτού της κοινωνίας. Δεν είμαστε όλοι όμοιοι και ίδιοι. είμαστε όμως όλοι ίσοι.
Η διαφορά είναι ότι ακόμα ακόμα και θεσμικά, κυρίως όμως πρακτικά, η κοινωνική ανομοιομορφία παράγει καθεστώς ανισότητας. Ενοχοποιημένη δεν είναι μόνο η ποινικοποιημένη ομοφυλοφιλία ούτε είναι «μαζί τους» μόνο όποιος/α δεν τους θέλει νεκρούς. Και επιτέλους, το Pride παρότι ξεκίνησε ως εξέγερση του κινήματος των ομοφυλοφίλων, εγκολπώνει την ελεύθερη έκφραση κάθε σεξουαλικής ταυτότητας ως αδιαίρετο στοιχείο της ίδιας της πολιτικής μας φύσης. Γι’ αυτό και οφείλει να είναι συμπεριληπτικό ως προς όλους όσους και όλες όσες το αιθάνονται δικό τους σε όλο το φάσμα του προσωπικού προσδιορισμού. Δεν είναι η ιδεολογικοποίηση της διαφορετικότητας, αλλά η βίωση της πραγματικότητας. Και όποιος/α δεν είναι σε θέσει να το κατανοήσει εμπειρικά ή αρνείται να το αφομοιώσει θεωρητικά, τουλάχιστον ας μην υπενθυμίζει κυριαρχικά την πολυτέλεια να μην τον/την αφορά, με την έλλειψη ενσυναίσθησης να την καλύπτει ένα σωτήριο political correctness.
