Ο τρόπος που οι φωτογραφίες μπαίνουν στις σελίδες ενός βιβλίου και αφηγούνται μια ιστορία φαίνεται ότι προσελκύει όλο και περισσότερο το ενδιαφέρον των φωτογράφων σε όλο τον κόσμο. Γιατί όλο και περισσότεροι φωτογράφοι ενδιαφέρονται να εκφραστούν μέσω ενός photobook; Τι απαιτείται για να φτιάξει κανείς ένα τέτοιο βιβλίο και ποια είναι τα στάδια της τι θα συμβεί τον Ιούνιο στην Καβάλα; Η VOID, η γνωστή δημιουργική ομάδα που έχει έδρα σε Αθήνα και Λισσαβόνα λύνει όλες μας τις απορίες.
Κατά την δημιουργία ενός φωτογραφικού βιβλίου (photo book) η φωτογραφία πρέπει να βρίσκεται σε αρμονία με το design και όλο το σύνολο να αφηγείται μια ιστορία. Πρόκειται για μια τέχνη και ποια είναι η φιλοσοφία της;
Υπάρχει μια ποιητική διάθεση όταν χρησιμοποιείται η λέξη “τέχνη” για να περιγράψει τη διαδικασία δημιουργίας ενός φωτογραφικού βιβλίου, όπως όταν μιλάμε για την “τέχνη” της παραγωγής κρασιού ή την “τέχνη” της ζαχαροπλαστικής κλπ. Το design δεν πρέπει να συγχέεται με την τέχνη που εξυπηρετεί. Και αυτό είναι το πρώτο λάθος στο design των φωτογραφικών βιβλίων: η δημιουργία ενός αντικειμένου που μοιάζει καλύτερο από το περιεχόμενό του.
Για να φτιάξεις ένα βιβλίο, απαιτείται ένα πλήρες σύνολο δεξιοτήτων, καθώς και δημιουργικότητα και υπομονή. Το design είναι ένα εργαλείο με τη δική του γλώσσα. Είναι ο φορέας του μηνύματος, αλλά δεν μπορεί να συγχέεται με το ίδιο το μήνυμα και κυρίως δεν μπορεί να επισκιάζει την τέχνη καθεαυτή.
Πόσο εύκολο είναι για έναν φωτογράφο να πει με μια σεκάνς φωτογραφιών μια ιστορία;
Ένα από τα δυσκολότερα κομμάτια για έναν φωτογράφο είναι να καταφέρει με μια σειρά φωτογραφιών να αφηγηθεί μια ιστορία, η οποία να έχει συνοχή και ενδιαφέρον. Πολλές φορές ο φωτογράφος επιλέγει με κριτήριο την “καλύτερη” φωτογραφία και όχι με το κατά πόσο εξυπηρετείται έτσι το σύνολο της δουλειάς.
Υπάρχουν μυστικά στην δημιουργία ενός photobook; Τι είναι αυτό που κάνει ένα βιβλίο να ξεχωρίζει;
Δεν πιστεύουμε ότι υπάρχουν μυστικά άλλα σίγουρα υπάρχουν πολλές διαφορετικές προσεγγίσεις για τη δημιουργία ενός φωτογραφικού βιβλίου. Εμείς προσπαθούμε να μην ακολουθούμε φόρμουλες αλλά να αντιμετωπίζουμε το κάθε project που αναλαμβάνουμε ως κάτι μοναδικό.
Τα βιβλία που ξεχωρίζουν είναι αυτά στα οποία κανείς ανατρέχει ξανά και ξανά, ανακαλύπτοντας νέες πλευρές τους κάθε φορά. Βιβλία τα οποία είναι διαχρονικά και δεν περιορίζονται μόνο στα trends.
Τι δυνατότητες έχει ένας καλλιτέχνης να εκδώσει το δικό του photobook στην ελληνική αγορά;
Στην Ελλάδα υπάρχουν όλο και περισσότερες ευκαιρίες για κάποιον που θέλει να δημιουργήσει το δικό του βιβλίο, καθώς το ενδιαφέρον γύρω από το συγκεκριμένο θέμα αυξάνεται συνεχώς και τα τελευταία χρόνια όλο και περισσότεροι φωτογράφοι επιλέγουν ως μέσο το βιβλίο.
Όσον αφορά την έκδοση, υπάρχουν πολλά παραδείγματα Ελλήνων καλλιτεχνών που εκδώσανε τα βιβλία τους με κάποιο εκδοτικό οίκο του εξωτερικού, όπως ο Γιώργος Καραηλίας με τον Kehrer και ο Πάνος Κέφαλος με τη Fabrica. Εμείς έχουμε ήδη συνεργαστεί με αρκετούς Έλληνες φωτογράφους για zines και artist books, ενώ μέσα στον επόμενο μήνα θα παρουσιάσουμε ένα photobook ενός νέου Έλληνα φωτογράφου. Υπάρχουν επίσης πολλοί καλλιτέχνες που επιλέγουν το self-publishing, μια πρακτική ιδιαίτερα δημοφιλή στις μέρες μας. Το σίγουρο είναι ότι το photobook αρχίζει να κερδίζει όλο και περισσότερο έδαφος στην Ελλάδα.
To καλοκαίρι σχεδιάζετε ένα workshop στην Καβάλα με θέμα την κατασκευή ενός φωτογραφικού βιβλίου. Πείτε μας μερικά πράγματα γι΄ αυτό.
Το εργαστήριο “1+1=3 • aSynecdoche, Kavala” πραγματοποιείται στα πλαίσια του προγράμματος του Lucy Art Residency: Πρόκειται για είναι ένα πρωτοποριακό πρόγραμμα φιλοξενίας καλλιτεχνών από όλη τη Μεσόγειο, που διοργανώνεται για δεύτερη χρονιά στην Καβάλα, με καλλιτεχνικό διευθυντή τον Νικόλα Βεντουράκη.
Κάποιος που θα παρακολουθήσει το εργαστήριο δεν θα μάθει απλώς πως να φτιάχνει ένα βιβλίο, αλλά θα γνωρίσει τον τρόπο που εμείς προσεγγίζουμε το βιβλίο ως αντικείμενο, καθώς και τη δημιουργική διαδικασία που θα ακολουθήσουμε σε αυτό το συγκεκριμένο project. Όπως είπαμε και παραπάνω, όμως, για τη δημιουργία ενός βιβλίου υπάρχουν πολλοί διαφορετικοί τρόποι, εμείς, ωστόσο, θα παρουσιάσουμε μόνο το δικό μας.
Το workshop θα ξεκινήσει με τη διαδικασία της παραγωγής του φωτογραφικού υλικού, υπό την καθοδήγηση των Klara Källström και Thobias Fäldt, και στη συνέχεια εμείς θα αναλάβουμε να βρούμε τον καλύτερο δυνατό τρόπο να αναδείξουμε αυτό το υλικό μέσω ενός βιβλίου. Πιο συγκεκριμένα, κάποιος που θα παρακολουθήσει το workshop θα περάσει από την παραγωγή στο editing και στο sequencing, και από το σχεδιασμό στην εκτύπωση και τη βιβλιοδεσία. Από όλα τα στάδια δηλαδή για την δημιουργία ενός βιβλίου. Η μέθοδος μας είναι αρκετά πειραματική, βασίζεται στον αυτοσχεδιασμό και πιστεύουμε ότι ένα τέτοιο workshop είναι μια πρόκληση όχι μόνο για τους συμμετέχοντες αλλά και για εμάς τους ίδιους.
• Ποια είναι τα βασικά πράγματα που θα κερδίσει ένας καλλιτέχνης από ένα τέτοιο σεμινάριο; Υπάρχουν αισθητικοί κανόνες ή πρέπει τελικά ο καθένας να εμπιστεύεται το δικό του κριτήριο;
Τα workshops φωτογραφίας είναι ένας άμεσος και συναρπαστικός τρόπος που εμπνέει και να ωθεί τους συμμετέχοντες στην εξέλιξη του καλλιτεχνικού τους έργου. Στην Καβάλα, εκείνες τις 5 μέρες, οι συμμετέχοντες θα έχουν τη δυνατότητα να βρεθούν σε τόπο και χρόνο αφιερωμένο μόνο στο δικό τους έργο, έχοντας την ευκαιρία να μιλήσουν γι’ αυτό, να το αμφισβητήσουν και να ακούσουν πολλές διαφορετικές απόψεις σχετικά με αυτό, από τη Κlara και τον Thobias, το Void καθώς και από τους άλλους συμμετέχοντες.
Το εργαστήριο είναι ανοιχτό σε κάθε είδους αισθητική και σε όλους τους τρόπους έκφρασης. Στόχος μας είναι να χρησιμοποιήσουμε την αισθητική του κάθε συμμετέχοντα και να τον βοηθήσουμε να την αναπτύξει υπέρ του και όχι εναντίον του.
Ποια είναι οι σχέση των VOID με το publishing;
Το Void είναι ένα project που ξεκίνησε πριν από περίπου ενάμιση χρόνο στην Αθήνα από τους Μυρτώ Στείρου, Σύλβια Σαχίνη και Joao Linneu. Με background τη φωτογραφία και το design, αποφασίσαμε να δημιουργήσουμε ένα χώρο για τη φωτογραφία που μέχρι τότε πιστεύουμε έλειπε από την Αθήνα, ένα χώρο ανεξάρτητο και πειραματικό που θα μας επέτρεπε να εκφραστούμε με ελευθερία και δημιουργικότητα. Στα εγκαίνια του Void, τον Οκτώβρη του 2016, εκδώσαμε 9 φωτογραφικά zines, 9 νέων ανερχόμενων Ελλήνων φωτογράφων, και ένα μήνα αργότερα παρουσιάσαμε το πρώτο μας βιβλίο, του Γάλλου φωτογράφο του Magnum, Antoine d’Agata, στο Grand Palais, κατα τη διάρκεια του Paris Photo. Στα πρώτα μας βήματα σταθήκαμε τυχεροί, καθώς ο D’Agata ένα από τα σημαντικότερα ονόματα στην σύγχρονη φωτογραφία, μας εμπιστεύτηκε τη δουλειά του και αυτό σίγουρα άνοιξε πολλές πόρτες στη συνέχεια. Μέχρι σήμερα, έχουμε εκδώσει συνολικά 4 βιβλία και πάνω από 25 zines, ενώ μέχρι το τέλος του χρόνου θα παρουσιάσουμε άλλα 4 βιβλία και 2 νέα zines. Επίσης, έχουμε εκδώσει 2 από τα 7 τεύχη της εφημερίδας “Hunger”, ένα project που θα ολοκληρωθεί τον Νοέμβρη, βασισμένο στο κείμενο “Α Hunger Artist” του Franz Kafka.
Ποιοι μπορούν να συμμετάσχουν στο εργαστήριο της Καβάλας και πότε λήγει η προθεσμία;
Όλοι οι καλλιτέχνες που χρησιμοποιούν τη φωτογραφία ως μέσο, ανεξαρτήτως ηλικίας ή εκπαιδευτικού υπόβαθρου, μπορούν να συμμετάσχουν! Το πρώτο deadline για τις διεθνείς αιτήσεις είναι στις 20 Απριλίου, αλλά θα δοθεί μια μικρή παράταση για αιτήσεις από Ελλάδα μέχρι τις 27 οπότε και θα είναι η τελική προθεσμία.
Μπορείτε να μάθετε περισσότερες πληροφορίες εδώ.
