Οι φωτογραφίες του από τη δίκη δείχνουν έναν κοντοκουρεμένο νεαρό άνδρα με διαπεραστικό βλέμμα. Όταν τον συναντώ από κοντά δείχνει πιο μικρός από τα 35 του χρόνια, τα μαλλιά του έχουν μακρύνει αλλά το βλέμμα είναι εξίσου διαπεραστικό μολονότι προτιμά να κοιτάζει χαμηλά ή μακριά.
Ο Τάσος Θεοφίλου βρέθηκε στη δίνη μιας από τις πιο πολύκροτες δικαστικές πλάνες των τελευταίων ετών. Κατηγορήθηκε για ανθρωποκτονία και συμμετοχή στην οργάνωση «Πυρήνες της Φωτιάς», στο Εφετείο –κι ενώ η υπόθεση του πήρε δημοσιότητα από αλληλέγγυους και Μέσα που διαπίστωσαν ότι το κατηγορητήριο έβριθε από κενά- αθωώθηκε. Έζησε πέντε χρόνια μέσα στη φυλακή, Δομοκό και Κορυδαλλό, όπου συνέχισε να γράφει καθημερινά. Ήδη ήταν γνωστός blogger ως Τάσσιος Θήτα το 2012, τώρα στα τέλη του 2018 ετοιμάζεται να εκδώσει το τρίτο του μυθιστόρημα με τίτλο «Είναι ήδη νεκρός».
Πες μου για το υπό έκδοση βιβλίου σου με τίτλο «Είναι ήδη νεκρός». Πρόκειται για μια αστυνομική νουβέλα που βασίζεται σε πραγματικά γεγονότα. Είναι μια ιστορία που μου είχε τραβήξει την προσοχή δυο χρόνια πριν μπω στη φυλακή και όταν μπήκα έτυχε να γνωρίσω έναν από τους καταδικασμένους ανθρώπους αυτής της υπόθεσης. Αρχίσαμε να κάνουμε παρέα και μου εμπιστεύτηκε την δικογραφία του προκειμένου να δημοσιοποιηθεί με τρόπο που μπορεί να τον δικαιώσει. Είχα κάνει μια σειρά από ρεπορτάζ που κατά την γνώμη μου αποδείκνυαν τους ισχυρισμούς του όμως δεν υπήρξε η αναμενόμενη κοινωνική ανταπόκριση. Συγχρόνως όμως η περίπτωση του αποτέλεσε και την έμπνευση για την συγγραφή μιας αστυνομικής ιστορίας.
Φυσικά είναι αλλαγμένα τα ονόματα, οι ημερομηνίες και τα περιστατικά περιγράφονται αρκετά διαφορετικά από ότι έχουν συμβεί στην πραγματικότητα. Από την μια πρόκειται για την εξιστόρηση ενός εγκλήματος της Αστυνομίας που προκειμένου να συγκαλυφθεί οδηγήθηκαν κάποιοι άνθρωποι σε ποινές ισόβιας κάθειρξης. Συγχρόνως πρόκειται για μια κριτική τόσο στην αυθαιρεσία των μηχανισμών καταστολής όσο και σε όψεις της ποπ κουλτούρας που μέσα κυρίως από τις αστυνομικές σειρές επιχειρούν να νομιμοποιήσουν αυτήν την αυθαιρεσία.
Πόσο εύκολα οι συγκρατούμενοι σου εμπιστεύονταν την ιστορία τους; Μου έλεγαν ιστορίες τους και δεν είχαν πρόβλημα και να γραφτούν, συνήθως τους αρέσει η δημοσιότητα. Όμως, στα προηγούμενα βιβλία που αφορούν ιστορίες από τη φυλακή είναι κυρίως πράγματα που είχα δει εγώ, που είχα ζήσει εγώ ως έγκλειστος.
Πότε κατάλαβες ότι εκφράζεσαι καλύτερα μέσω από τον γραπτό λόγο; Ας πούμε ότι αν πρέπει να βάλουμε μια αφετηρία θα ήταν το 2007. Διατηρούσα και κάποια blog στο οποίο πειραματιζόμουν αλλά διαβάζοντας τώρα τι έγραφα τότε ντρέπομαι. Ας πούμε ότι από το 2010 άρχισα να προσπαθώ να γράφω λίγο πιο προσεγμένα. Το blog μου με τίτλο Παρανουαρικό το ξεκίνησα αργότερα, το 2012.
Τα blog πλέον έχουν ατονήσει. Ισχύει γιατί πια όλοι, κι εγώ, γράφουν στο facebook. Στο facebook υπάρχει πολύ μεγαλύτερη διάδραση. Παρότι υπάρχει αρκετή φασαρία στο συγκεκριμένο μέσο αφού προσφέρει την δυνατότητα να εκφράσεις ακόμα και μια πρόχειρη σκέψη σου προσπαθώ περισσότερο να διατηρήσω τον χαρακτήρα ενός blog και εκεί. Οι περισσότεροι βέβαια το βλέπουν διαφορετικά.
«Το νέο μου βιβλίο ασκεί κριτική τόσο στην αυθαιρεσία των μηχανισμών καταστολής όσο και σε όψεις της ποπ κουλτούρας που μέσα κυρίως από τις αστυνομικές σειρές επιχειρούν να νομιμοποιήσουν αυτήν την αυθαιρεσία».
Έχεις νιώσει ποτέ άβολα από σχόλια ή από συζητήσεις που ξεκινούν στο facebook; Nαι, πολλές φορές. Την έχω πατήσει και ως σχολιαστής σε ποστ άλλων αλλά και σε δικό μου, να δω ότι ξεκινούν συζητήσεις που ξεφεύγουν από το θέμα. Έχει αυτό το κακό το fb, είναι κάτι μεταξύ καφενειακού διαλόγου και συζήτησης στη δημόσια σφαίρα χωρίς όμως τα όρια να είναι σαφή, μία γέρνει προς τη μια πλευρά και μία προς την άλλη. Γίνεται ένα χάος. Η αλήθεια είναι ότι το facebook δεν είναι για σοβαρές συζητήσεις όμως διαμορφώνει ή και αποτυπώνει κοινωνικές τάσεις, συνεπώς θεωρώ ότι έχει την αξία του.
Κείμενα σου είχαν χρησιμοποιηθεί στη δίκη ως στοιχείο του κατηγορητηρίου; Ναι. Φανταστικά διηγήματα του blog μου, που ήταν σε πρώτο πρόσωπο. Ήταν αφηγήσεις ενός επισφαλούς εργαζόμενου που όταν η υπομονή του απέναντι στην εργοδοτική αυθαιρεσία έφτανε στα όρια της προχωρούσε σε κάποιες ας πούμε σπλάτερ λύσεις. Το έβαλαν μέσα στο παραπεμπτικό βούλευμα στην λογική ότι έτσι σκιαγραφούν το προφίλ του κατηγορούμενου. Στο πρωτόδικο πέρασε, εμμέσως πέρασε ίσως και στο σκεπτικό της απόφασής του, μετά στο εφετείο όχι.
Σκέφτεσαι πια πως ό,τι γράφεις μπορεί να στραφεί εναντίον σου; Όχι, ήταν μια πολύ συγκεκριμένη συγκυρία.
Δεν ήταν κάποιο είδος λογοκρισίας; Δεν ξέρω αν ήταν λογοκρισία γιατί δεν μου απαγόρευσαν να γράφω. Χρησιμοποίησαν όμως λογοτεχνικά κείμενά μου για να με κατηγορήσουν για ανθρωποκτονία, που δεν συνδέονταν για κανένα λόγο. Αυτό είναι πολύ χειρότερο από λογοκρισία. Χωρίς φυσικά να κάνω καμία σύγκριση με ποιοτικούς όρους είναι σα να βάζεις τον Ταραντίνο ισόβια για όλα όσα δείχνει στις ταινίες του. Δεν γίνεται αυτό.
Εμένα μου θυμίζει το Βασικό Ένστικτο που έλεγαν στην Σάρον Στόουν ότι έκανε πρώτα τους φόνους στα βιβλία της. Χα χα χα χα χα.
Γιατί αστυνομικά; Γιατί κι εγώ από λογοτεχνία διαβάζω κυρίως αστυνομικά. Επίσης θεωρώ ότι είναι το λογοτεχνικό εργαλείο που εμβαθύνει σε σύγχρονα προβλήματα με έναν τρόπο που δεν είναι νερόβραστος. Επίσης, αναπτύσσει χαρακτήρες κάπως αντιήρωες και καταραμένους που έχουν μια πιο ιδιαίτερη γοητεία.
Έχεις εκδώσει κι ένα κόμικ αποδόμησης του Μπατμαν ως ήρωα. Ναι, μπορείς να το πεις κι έτσι. Αυτός ο χαρακτήρας που περιγράφεται ως Μπάτμαν έχει κάποια στοιχεία δηλωμένα, δεν τα κρύβει, που σε ένα δήθεν αντικομφορμιστικό πλαίσιο, στην πραγματικότητα λειτουργεί ως παρακρατικός μηχανισμός. Είναι ένας τύπος που έχει τα ψυχολογικά του από την παιδική του ηλικία και παρακάμπτει κάθε θεσμικό τρόπο απονομής δικαιοσύνης για να εκδικηθεί ο ίδιος προσωπικά. Κανονικοποιείται ένας παρακρατικός μηχανισμός μέσω των ταινιών του Μπάτμαν, ειδικά αυτές του Νόλαν γιατί το κόμικ έχει ένα μεγάλο φάσμα χαρακτήρων του Μπάτμαν.
Ποιον από τους υπερ-ήρωας συμπαθείς; Δεν έχω ιδιαίτερες συμπάθειες. Ο Σούπερμαν ήταν πιο ωραίος τύπος γιατί ήταν μετανάστης. Πάλι σαν σύμβολο έναν σκοπό επιτελούσε και αυτός. Την ανάγκη του κράτους των ΗΠΑ για ενσωμάτωση των μεταναστών στην αμερικανική κοινωνία όποτε τουλάχιστον έχει μια θετική λειτουργία.
Όταν γράφεις υπάρχει κάτι ξεκάθαρο μέσα στο μυαλό σου που θέλεις να περάσεις στον αναγνώστη; Πέρα από το Αντίο Μπάτμαν, που το μήνυμα ήταν σαφές νομίζω πως όχι. Στα κείμενα του paranoiriko ο κεντρικός χαρακτήρας είναι ένας τύπος που μοιράζει φυλλάδια, αμείβεται με φραγκοδίφραγκα και του ζητάνε και προϋπηρεσία για να τον προσλάβουν. Κυρίως προσωπικά ήθελα να εκφραστώ και ίσως και τους ανθρώπους που βρίσκονταν στην ίδια μοίρα με εμένα, τουλάχιστον εκείνη την περίοδο. Στο «32 βήματα» και το Αχβαχικό ήθελα να μιλήσω για τη φυλακή.
Προτιμάς να γράφεις μυθοπλασία ή αληθινές ιστορίες; Δυσκολεύομαι με την μυθοπλασία. Προτιμώ να υπάρχουν πραγματικά γεγονότα, στα όρια του δημοσιογραφικού.
Το δημοσιογραφικό κομμάτι πόσο σε ενδιαφέρει; Αυτή τη στιγμή αυτό είναι κυρίως η δουλειά μου. Μου αρέσει πολύ να γράφω διηγήματα αλλά ακόμη και το βιοποριστικό να είχα λυμένο θα ήθελα να κάνω δημοσιογραφικές δουλειές. Αυτή τη στιγμή κάνω στο omniatv δικαστικό ρεπορτάζ ενώ ως συνεργαζόμενος με το vice καταγράφω μέσω συνεντεύξεων με κρατούμενους όψεις της καθημερινότητας στη φυλακή. Επίσης επαναφέρω στην δημοσιότητα ιστορίες του αστυνομικού και δικαστικού ρεπορτάζ περασμένων δεκαετιών. Και στις τρεις περιπτώσεις υπάρχει κάτι συναρπαστικό στο να φέρνεις πράγματα και γεγονότα σε δημόσια θέα.
«Τα πρωτόδικα δικαστήρια, πριν το Εφετείο, είναι σαν μια βιομηχανία διεκπεραίωσης δικογραφιών, σαν μια επικύρωση αφηγημάτων της αστυνομίας. Κατά 80% τα δικαστήρια δέχονται όσα ισχυριστεί η αστυνομία ως απόλυτη αλήθεια».
Το βλέπεις από το δικαστικό ρεπορτάζ το έχεις ζήσει και από τη δική σου υπόθεση, από τις υποθέσεις Ηριάννας και Περικλή, από το πώς έχει εξελιχθεί μέχρι τώρα η ανακριτική πορεία για την υπόθεση του Ζακ. Το σύστημα είναι δυσλειτουργικό; Το έχω ζήσει και από την δική μου εμπειρία ως κρατούμενος. Δυστυχώς μέχρι να φτάσουν οι υποθέσεις στο εφετείο τα πράγματα είναι πολύ δύσκολα. Τα πρωτόδικα δικαστήρια, πριν το Εφετείο, είναι σαν μια βιομηχανία διεκπεραίωσης δικογραφιών, σαν μια επικύρωση αφηγημάτων της αστυνομίας. Κατά 80% τα δικαστήρια δέχονται όσα ισχυριστεί η αστυνομία ως απόλυτη αλήθεια. Υπάρχει ένα 20% που λειτουργεί με βάση της αρχές της αστικής δικαιοσύνης, τουλάχιστον παίρνουν την ευθύνη. Στα πρωτόδικα δικαστήρια υπάρχει ένας φόβος, ελέγχονται πιο αυστηρά όταν είναι επιεικείς και όχι όταν είναι αυστηροί. Επιπλέον υπάρχει μια ενδοϋπηρεσιακή αλληλεγγύη και έτσι έχουν φτάσει οι δικαστές στα πρωτόδικα δικαστήρια να λειτουργούν ως υφιστάμενα της αστυνομίας. Λειτουργούν επίσης όλα τα στερεότυπα ρατσιστικά, σεξιστικά, πολιτικά και ταξικά. Αντίστροφα, η λειτουργία αυτών των στερεοτύπων είναι κατά την γνώμη μου και ένας από τους λόγος που στην περίπτωση του Ζακ υπάρχει αυτή η σκανδαλώδης επιείκεια.
Το σωφρονιστικό σύστημα λειτουργεί τιμωρητικά; Η τιμωρία δεν είναι το χειρότερο, ούτε ο εγκλεισμός. Ό,τι συμβαίνει μέσα στη φυλακή είναι μια καθημερινή ιστορία ταπείνωσης. Όταν σε μια περίοδο ήμουν σε φυλακή υψίστης ασφαλείας (όταν είχαν ιδρυθεί οι φυλακές τύπου Γ’) ήταν από τις λιγότερο επώδυνες περιόδους της κράτησης μου γιατί είχα κάπως την ησυχία μου. Το χειρότερο είναι όταν καλείσαι να συμβιώσεις σε ένα κελί με ανθρώπους που εντάξει, δεν είναι οι καλύτεροι άνθρωποι του κόσμου. Τις πρώτες μέρες ήμουν με έναν Ουκρανό στο κελί που ήταν μέσα για trafficking. Τα βράδια, ίσως από τύψεις, σηκωνόταν όρθιος μέσα στο κελί και ούρλιαζε στη γλώσσα του, παραμιλώντας ουσιαστικά. Γενικά η απουσία προσωπικού χώρου και χρόνου είναι το χειρότερο πράγμα στη φυλακή.
Έγραφες μέσα στη φυλακή; Ναι, καθημερινά και έχω ακόμα μαζεμένο αρκετό υλικό από τότε που δεν έχω αξιοποιήσει. Το καινούριο μου βιβλίο το είχα ξεκινήσει μέσα στον Κορυδαλλό.
Πέρασες πέντε χρόνια μέσα στη φυλακή όντας αθώος. Πρόσφατα εκδικάστηκε η αποζημίωση σου. Ναι, δεν έχω τα έχω πάρει ακόμη και δεν ξέρω και πότε θα τα πάρω. Είναι περίπου 35.000 ευρώ αλλά σκέψου ότι όλη αυτή η ιστορία κόστισε περίπου 70.000 ευρώ αν υπολογίσεις τα δικαστικά έξοδα και τα έξοδα διαβίωσης και επικοινωνίας. Μόνο για τηλεκάρτες προκειμένου να διατηρηθεί ένα ελάχιστο επικοινωνίας χρειάζονται 50 ευρώ την εβδομάδα. Είναι χρήματα που συγκεντρώθηκαν μέσα στα χρόνια από συντρόφους, φίλους και οικογένεια.
Ήσουν πέντε χρόνια φυλακή. Πώς ήταν ότι βγήκες; Είναι περίεργο. Όταν βγήκα ήταν σα να συμπυκνώθηκε απίστευτα ο χρόνος της φυλακής και αισθανόμουν ότι δε συνέβη τίποτα ή μάλλον έτσι νόμιζα ότι αισθανόμουν. Ένα εξάμηνο μετά άρχισα να καταλαβαίνω ότι εκείνες τις πρώτες μέρες ότι ήμουν πολύ μαγκωμένος.
Είναι πιο «εύκολο» για έναν κοινό ποινικό να είναι έγκλειστος ή για κάποιον που έχει ιδεολογικό πρόσημο; Οι φυλακισμένοι είναι μια τεχνητή κοινότητα. Δεν έχει καμία σχέση ο ληστής τραπεζών με κάποιον που μπαίνει σε ένα σπίτι και χτυπάει ηλικιωμένους για να τους κλέψει. Ούτε κάποιος διεφθαρμένος πρώην υπουργό ή με έναν που πουλάει λαθραία τσιγάρα. Το μόνο κοινό που έχουν όλοι αυτοί είναι ότι έχουν παραβιάσει κάποιο άρθρο του Ποινικού Κώδικα. Με αυτόν τον τρόπο δεν μπορούμε να μιλάμε για κοινούς ποινικούς ως μια ενιαία ταυτότητα. Ωστόσο υποθέτω ότι κάποιος που δραστηριοποιείται επαγγελματικά στην παραβατική οικονομία είναι πιο εξοικειωμένος με το συγκεκριμένο περιβάλλον άρα λογικά πρέπει να του είναι λιγότερο επώδυνο.
