«Την επόμενη εβδομάδα, θα έρθω στην Αθήνα για ένα συνέδριο. Θέλεις να μιλήσουμε από κοντά;». Φυσικά και ήθελα. Κατ’ αρχάς, γιατί η Ολυμπία Κυριοπούλου, έχοντας βρεθεί ανάμεσα στις επικρατέστερες υποψήφιες για να συμμετάσχει σε διαστημική αποστολή, αν τελικά επιλεγεί, θα γίνει η πρώτη Γερμανίδα, αλλά και ταυτόχρονα, Ελληνίδα, αστροναύτης. Κι επιπλέον, γιατί μελετώντας την πορεία της ζωής της, διαπίστωσα ότι αυτός δεν είναι ο μόνος λόγος που αξίζει να τη γνωρίσει κανείς. Έτσι, μόλις απάντησε σε άπταιστα ελληνικά στο μήνυμα που της έστειλα στο Facebook, δώσαμε ραντεβού ένα μεσημέρι στο κέντρο της πόλης.
Η 35χρονη Ολυμπία γεννήθηκε και μεγάλωσε στο Ντάρμσταντ της Γερμανίας, κοντά στην Φρανκφούρτη, ενώ ο πατέρας της κατάγεται από το χωριό Μυστράκι Κορώνης στην Πελοπόννησο. Ως παιδί, ήταν μια… μικρή εξερευνήτρια. Της άρεσε να επεξεργάζεται σύνθετα αντικείμενα, να περιηγείται σε άγνωστους χώρους, ενώ στην παιδική χαρά διάλεγε τα πιο δύσκολα παιχνίδια. Σε ηλικία 8 ετών, δήλωσε για πρώτη φορά ότι ήθελε να γίνει αστροναύτης, χωρίς, βέβαια, να καταλαβαίνει ακόμη καλά-καλά τι σημαίνει. «Η έμφυτη περιέργεια που είχα, το βιβλίο “Ο μικρός πρίγκιπας” με τον πιλότο που προσγειώθηκε σε έναν άγνωστο πλανήτη, αλλά και το γεγονός ότι o πατέρας μου έλεγε πως “άνθρωπος” (άνω+θρώσκω) σημαίνει “κοιτάζω ψηλά”, όλα αυτά αποτέλεσαν τα πρώτα ερεθίσματα για το όνειρό μου», εξηγεί, όταν έχουμε πλέον συναντηθεί, ενώ δύο κούπες ζεστού καφέ έχουν σερβιριστεί μπροστά μας. «Σιγά-σιγά, λοιπόν, καθώς μεγάλωνα και διαπίστωνα ότι με επιμονή και μεθοδικότητα όλα είναι εφικτά, το παιδικό όνειρο έγινε στόχος».
Από το ταξίδι στις πέντε ηπείρους στις συνθήκες μηδενικής βαρύτητας
Η Ολυμπία σπούδασε μηχανολόγος μηχανικός με εξειδίκευση στην αεροδιαστημική, πρώτα στη Γερμανία κι έπειτα, για ένα χρόνο, στο Πανεπιστήμιο Μπέρκλεϋ της Καλιφόρνια με υποτροφία. Μόλις ολοκλήρωσε το μεταπτυχιακό της, οι καθηγητές την ενημέρωσαν ότι θα χρειαζόταν να περιμένει περίπου οκτώ μήνες ώσπου να επιλέξει θέμα για διδακτορικό. Προκειμένου να μην αφήσει αυτό το χρονικό διάστημα αναξιοποίητο, αποφάσισε να ζήσει μια μοναδική περιπέτεια: Να ταξιδέψει στις πέντε ηπείρους με ένα σακίδιο στους ώμους και με χρήματα που είχε συγκεντρώσει, καθώς, όσο σπούδαζε, εργαζόταν κιόλας. Επιθυμία της ήταν να γνωρίσει καλύτερα τον κόσμο, αποκομίζοντας νέες εμπειρίες. «Ποιο είναι το σημαντικότερο συμπέρασμα που έβγαλες, κάνοντας αυτό το ταξίδι;», είναι, φυσικά, η επόμενη ερώτησή μου. «Όσο πιο πολλά μέρη επισκέπτεσαι, τόσο διαπιστώνεις ότι, κατά βάση, οι άνθρωποι μοιάζουμε πάρα πολύ», μου απαντά. «Κι αναρωτιέσαι: είναι δυνατόν να υπάρχουν ακόμη συγκρούσεις και, κυρίως, πόλεμοι μεταξύ μας;».
Επιστρέφοντας στη Γερμανία, η λίστα με τα προτεινόμενα θέματα για το διδακτορικό ήταν έτοιμη και η Ολυμπία επέλεξε να μελετήσει τις συνθήκες μηδενικής βαρύτητας. Στο πλαίσιο των ερευνητικών πειραμάτων που διεκπεραίωσε πάνω σε αυτές, κλήθηκε να τις δοκιμάσει και η ίδια. Έτσι, μπήκε σε ένα ειδικά διαμορφωμένο αεροπλάνο Airbus A300 Zero-G, το οποίο πραγματοποιεί πτήσεις με απότομες ανόδους και καθόδους που φθάνουν μέχρι και τις 45 μοίρες, ενώ σε κάθε τροχιά ανάβασης/κατάβασης η βαρύτητα μηδενίζεται για 20 δευτερόλεπτα. Συνολικά, συμμετείχε σε 21 τέτοιες πτήσεις. «Όταν το βάρος σου χάνεται, έχεις την αίσθηση ότι πετάς και μπορείς να κάνεις όποιες κινήσεις θέλεις, αλλά… στον αέρα», περιγράφει σήμερα. Δηλαδή, ήταν μια προσομοίωση των συνθηκών μηδενικής βαρύτητας στις οποίες βρίσκονται οι αστροναύτες κατά τη διάρκεια μιας πραγματικής διαστημικής αποστολής; «Ακριβώς», μου εξηγεί. «Μόνο που εγώ τις δοκίμασα μόλις για λίγα δευτερόλεπτα, ενώ εκείνοι περνούν σε αυτές μέρες, μήνες ή και περισσότερο από ένα χρόνο».
«Ο Νιλ Άρμστρονγκ ήταν ο παππούς που θα ήθελες να έχεις»
Στη συνέχεια, η Ολυμπία ξεκίνησε την επαγγελματική σταδιοδρομία της στη διαστημική βιομηχανία, κυρίως στον τομέα των πυραύλων και των δορυφόρων. Σήμερα, εργάζεται σε μια εταιρεία στη Ζυρίχη, η οποία κατασκευάζει την υποστηρικτική δομή των δορυφόρων, ενώ, παράλληλα, συνεργάζεται με εταιρεία στις ΗΠΑ με αντικείμενο τα πειράματα που στέλνονται σε διαστημικές αποστολές. Στις αρχές του 2016, όμως, η ιδιωτική γερμανική επιχείρηση HE Space άρχισε να αναζητά την πρώτη Γερμανίδα αστροναύτη, ύστερα από 11 άνδρες που είχαν προηγηθεί. Εκείνη έστειλε το βιογραφικό της, μαζι με ένα γράμμα κι ένα βίντεο στα οποία εξηγούσε τους λόγους για τους οποίους ενδιαφερόταν για τη θέση και έγινε δεκτή. Πρόσφατα, μάλιστα, από τις αρχικές 420 υποψήφιες, επιλέχθηκε στις 86 που πέρασαν στην επόμενη φάση. Στη συνέχεια, θα ανακοινωθούν οι 10 επικρατέστερες, οι οποίες θα περάσουν από ιατρικές εξετάσεις. Έπειτα θα επιλεγούν οι 2 που θα ακολουθήσουν πρόγραμμα εκπαίδευσης σε διαστημικό κέντρο στη Ρωσία ή στη Γερμανία και, τέλος, 1 από αυτές θα ταξιδέψει για δέκα μέρες στο Διάστημα έως το 2020. Γιατί, όμως, οι γυναίκες είναι πολύ λιγότερες από τους άνδρες στο συγκεκριμένο κλάδο και, μάλιστα, σε διεθνές επίπεδο; Δεν τους προσελκύει το ενδιαφέρον ή αντιμετωπίζονται με προκατάληψη; «Κατά τη δική μου εκτίμηση, οι ίδιες οι γυναίκες δεν έχουν το όνειρο να γίνουν αστροναύτες όσο οι άνδρες. Αυτό, βέβαια, φαίνεται να αλλάζει σιγά-σιγά».
Παρότι δεν είναι ευρέως γνωστό, οι διαστημικές αποστολές έχουν συμβάλει καθοριστικά στη βελτίωση της ζωής μας στη Γη. Έτσι, πολλά υλικά, φάρμακα και τεχνολογικές καινοτομίες – όπως η σύνδεση στο διαδίκτυο, το GPS ή το barcode των προϊόντων – που χρησιμοποιούμε σε καθημερινή βάση, δημιουργήθηκαν έπειτα από έρευνες και πειράματα στο Διάστημα. «Ακόμη και τα ηλεκτρικά εργαλεία, εκεί δοκιμάστηκαν για πρώτη φορά, εφόσον το καλώδιο θα ήταν δύσχρηστο», εξηγεί η Ολυμπία. «Επίσης, τα γυαλιά που είναι ανθεκτικά στις γρατσουνιές. Στο διάστημα αιωρούνται διάφορα σωματίδια που μπορεί να βλάψουν το κράνος-προσωπίδα των αστροναυτών κι έτσι, για τη βιομηχανία των οπτικών, αυτό έκανε δυνατή την παραγωγή φακών με δέκα φορές μεγαλύτερη αντοχή στις γρατζουνιές συγκριτικά με τους προηγούμενους». Ωστόσο, στην αποστολή για την οποία είναι υποψήφια, η έρευνα θα επικεντρωθεί στον γυναικείο οργανισμό και, συγκεκριμένα, στο ορμονικό σύστημά του.
Στο μεταξύ, η Ολυμπία είχε και την ευκαιρία να γνωρίσει τον Νιλ Άρμστρονγκ σε συνέδριο που πραγματοποιήθηκε στην Αμερική το 2012 κι εκείνος είχε προσκληθεί ως ομιλητής. Τον πλησίασε, του μίλησε για τα σχέδιά της κι ο πρώτος άνθρωπος που πάτησε στο φεγγάρι την συμβούλεψε να μείνει προσηλωμένη στο στόχο της και να μην αποθαρρύνεται. «Ο Άρμστρονγκ ήταν εξαιρετικά προσιτός και ευγενής, ενώ έδειχνε και μεγάλο ενδιαφέρον προς τους νέους», θυμάται σήμερα. «Ουσιαστικά, ήταν σαν τον παππού που θα ήθελες να έχεις, να κάθεται στον καναπέ του σπιτιού σου, να του κάνεις ερωτήσεις και να απορροφάς κάθε ιστορία που θα μπορούσε να σου αφηγηθεί και κάθε συμβουλή που θα σου έδινε». Και το highlight της συνάντησης; «Επειδή, παράλληλα με τις επαγγελματικές μου δραστηριότητες, παίζω και πιάνο σε ορχήστρα, του χάρισα ένα cd από μια συναυλία μας, αλλά και μια γερμανική σοκολάτα “Ολυμπία” για να συγκρατήσει το όνομα στη μνήμη του».
«Θαυμάζω τους Έλληνες για τον τρόπο που αντιμετωπίζουν την κρίση»
Μέσα σε όλα αυτά, η Ολυμπία κρατάει ζωντανή την επαφή της με την Ελλάδα, εφόσον έρχεται τουλάχιστον τρεις φορές τον χρόνο, επικοινωνεί συχνά με τους φίλους και τους συγγενείς της εδώ, ενώ τώρα ετοιμάζει και τον γάμο της που θα γίνει το καλοκαίρι στη Μονεμβασιά. Η συζήτηση φτάνει αναπόφευκτα στην οικονομική κρίση. «Θαυμάζω ότι οι Έλληνες, στις σημερινές δύσκολες συνθήκες, διατηρούν τη δημιουργικότητά τους και βοηθούν συνεχώς ο ένας τον άλλον. Αν άλλοι λαοί καλούνταν να αντιμετωπίσουν μια ανάλογη κατάσταση, θα είχαν δυσκολευτεί ακόμη πιο πολύ», αναφέρει. «Από την άλλη πλευρά, στεναχωριέμαι όταν βλέπω τόσους επιστήμονες από την Ελλάδα και, μάλιστα, πολύ ικανούς, να πηγαίνουν για να εργαστούν σε άλλες χώρες». Η ίδια, πάντως, τονίζει ότι έχει ευνοηθεί από τις ελληνικές ρίζες της, όπως και από την πολωνική καταγωγή της μητέρας της. «Αν έρχεσαι σε επαφή με πολλές κουλτούρες, έχεις τη δυνατότητα να κρατήσεις τα θετικά χαρακτηριστικά από κάθε λαό, αλλά και αντιμετωπίζεις με περισσότερη επιείκεια τις διαφορές τους».
Ωστόσο, η αφοσιωμένη επιστήμονας αποφεύγει να γεμίζει το καθημερινό πρόγραμμά της μόνο με επαγγελματικές υποχρεώσεις. Ασχολείται συστηματικά με τον αθλητισμό κάνοντας από τρέξιμο (φέτος, συμμετείχε και στον μαραθώνιο στης Αθήνας) έως κολύμβηση και αναρρίχηση, παίζει μουσικά όργανα (πιάνο) και γνωρίζει επτά γλώσσες. «Παρότι αυτές οι δραστηριότητες μπορεί να φαίνονται χάσιμο χρόνου, στην πραγματικότητα δεν είναι, γιατί φέρνουν τη ζωή μου σε ισορροπία», εξηγεί. «Μάλιστα, πολλές φορές με βοηθούν να κάνω ένα βήμα πίσω, να κοιτάξω τη δουλειά μου από απόσταση και, τότε, να μου έρθει στο μυαλό μια ιδέα – π.χ. για την επίλυση ενός προβλήματος – που ως τότε δεν είχα σκεφτεί».
«Αλήθεια, δεν φοβάσαι καθόλου να ταξιδέψεις στο Διάστημα;»…
… τη ρωτάω λίγο προτού αποχαιρετιστούμε. «Όχι, γιατί οι αστροναύτες περνούν από πολυετή εκπαίδευση», μου απαντά. «Αλλά ακόμη κι αν μου έλεγαν τώρα “ξεκινάς”, θα έμπαινα κατευθείαν στον πύραυλο και θα τους έλεγα “επιτέλους, κλείστε την πόρτα να φύγω!”», συμπληρώνει γελώντας. «Είναι κάτι που περιμένω με ανυπομονησία εδώ και πολλά χρόνια». Πάντως, αν τελικά δεν επιλεγεί για τη συγκεκριμένη διαστημική αποστολή, είναι αποφασισμένη να δηλώσει υποψηφιότητα για τις επόμενες, ώσπου να λάβει απάντηση θετική. Κι όταν πλέον το μεγάλο, παιδικό όνειρο θα έχει πραγματοποιηθεί; Τι μπορεί να ακολουθήσει;, είναι η τελευταία απορία μου. «Θα ήθελα να παρουσιάσω την ιστορία μου σε νέους ανθρώπους, προτρέποντάς τους να κάνουν κάτι αντίστοιχο. Να επιλέξουν, δηλαδή, τον τομέα που τους παθιάζει περισσότερο, να θέσουν έναν υψηλό στόχο – όποιος κι αν είναι αυτός – και να τον κυνηγήσουν με απόλυτη προσήλωση».
https://youtu.be/GZnIS9HKYX4
