Ο ακήρυχτος πόλεμος του Γιάννη Καρυπίδη ενάντια στους χρυσοθήρες

Μιλάει στην Popaganda ο κινηματογραφιστής και δραστήριος ακτιβιστής, που συμμετέχει ενεργά στον αγώνα κατά της εξόρυξης χρυσού από τα εδάφη της Βόρειας Ελλάδας.

Φωτογραφίες: Γιώργος Παπαδόπουλος

Ο Γιάννης Καρυπίδης ήταν κινηματογραφιστής, έτσι απλά. Ίσως και όχι τόσο απλά, αφού η τέχνη του συνοδευόταν και με μια βαθιά πολιτική και κοινωνική σκέψη. Σκέψη που έγινε δράση. Και αυτή η δράση τελικά, συνδέθηκε με την τέχνη του. Όλα άρχισαν όταν εταιρείες εξόρυξης χρυσού εγκαταστάθηκαν στον τόπο του, τη Θράκη. Όπως όλοι οι συνειδητοποιημένοι κάτοικοι της περιοχής, αντέδρασε. Συμμετέχοντας στην επιτροπή αγώνα κατά της εξόρυξης, αποφάσισε να συμβάλει με τον δικό του τρόπο στην ευαισθητοποίηση του κόσμου για το θέμα του χρυσού. Καταγράφοντας τις δράσεις στις οποίες συμμετείχε. Καταγράφοντας, έφτασε στη Χαλκιδική, όπου οι εξορύξεις είχαν ήδη προκαλέσει τις καταστροφές τους, ενώ νέες επενδύσεις συνεχίζουν την ίδια δουλειά στην περιοχή.

Κύριε Καρυπίδη, ποια είναι η κατάσταση που επικρατεί αυτή την στιγμή στις Σκουριές; Μετά τις προγραμματικές δηλώσεις του Πρωθυπουργού στη Βουλή, όπου οι Σκουριές, όπως είναι κωδικοποιημένο το ζήτημα των εξορύξεων χρυσού, κατείχαν εξέχουσα θέση, δημιουργήθηκαν σε πολλούς ψευδαισθήσεις ότι ξεμπερδέψαμε. Είχε πει ότι το έργο σταματάει ως καταστροφικό αλλά η εταιρεία συνεχίζει σαν να μην τρέχει τίποτα. Η μητέρα των μαχών που διεξάγεται στο όρος Κάκαβος της βορειοανατολικής Χαλκιδικής όμως, μαίνεται. Η εταιρεία αγνοεί υπουργικές αποφάσεις και συνεχίζει τις καταστροφικές της εργασίες, ανεβοκατεβάζει τους εργαζόμενούς της στην Αθήνα και στηρίζεται από τα γνωστά περί τον Μπόμπολα ΜΜΕ. Πρόσφατα ολλανδική ανεξάρτητη οργάνωση παρουσίασε εκτενή μελέτη για τον τρόπο και το ύψος της φοροδιαφυγής της εταιρείας, ενώ εκκρεμεί επίσκεψη του καθ’ ύλην αρμόδιου Υπουργού Παραγωγικής Ανασυγκρότησης, Περιβάλλοντος και Ενέργειας Παναγιώτη Λαφαζάνη και αναβλήθηκε η επίσκεψη στήριξης της εταιρείας από τον Αντώνη Σαμαρά. Ταυτόχρονα οι κάτοικοι της περιοχής διαδηλώνουν συνεχώς, ζητώντας τον τερματισμό της καταστροφής.

Και περιγράφοντας όσα αφορούν τις Σκουριές, φτάνουμε στις πρόσφατες διαδηλώσεις που κατέληξαν σε μάχες. Για δεκαετίες, η εκάστοτε εταιρεία κυριαρχούσε απόλυτα στην περιοχή. Μετά τις τελευταίες δημοτικές εκλογές, η κυριαρχία της έσπασε, με τον εκλεκτό της τον Πάχτα να δηλώνει ότι αν δεν προχωρήσει η επένδυση θα καούν χωριά και θα έχουμε θύματα. Η κυβέρνηση, παρότι το ζήτημα ήταν πολύ ψηλά στις προγραμματικές δηλώσεις του πρωθυπουργού, έδειξε πολιτική διστακτικότητα, με τα αποτελέσματα που ξέρουμε. Δεν είναι η πρώτη φορά που τραμπούκοι της εταιρείας, διότι εργαζόμενος είσαι όταν δουλεύεις κι όχι όταν επιτίθεσαι με την συνδρομή της αστυνομίας, λειτουργούν έτσι. Το κίνημα κατά των εξορύξεων χρυσού έχει μια δεκαπεντάχρονη ιστορία και τέτοιο βάθος στην κοινωνία που αποκλείεται να αναθέσει σε οποιονδήποτε είναι στην κυβέρνηση την λύση του προβλήματος. Η αθλιότητα του μισθοφορικού στρατού του Μπόμπολα αποτελεί την μελανότερη σελίδα του εργατικού κινήματος στην Ελλάδα.

Η αντίδραση –ή μήπως μη αντίδραση- της κυβέρνησης ήταν κάτι που όσοι ενδιαφέρονται για όσα συμβαίνουν στις Σκουριές, ήλπιζαν πως δε θα συμβεί. Αυτή η στάση, θα μπορούσε και να χαρακτηριστεί υποχώρηση από την πλευρά της; Δεν νομίζω, αλλά δεν έχουν όλοι την ίδια γνώμη για την μακροημέρευση της κυβέρνησης. Ο Σαμαράς ποντάρει σε καμ μπακ και η εταιρεία δημιουργεί αναντιστρεπτά τετελεσμένα, την ώρα που διώκονται 360 άνθρωποι, πάνω από 50 με κακουργήματα, και κάποιοι για σύσταση εγκληματικής οργάνωσης, με αρχηγό τον Τόλη Παπαγεωργίου που είναι ο κύριος αφηγητής στην ταινία Άπληστον Κέρδος.

Το Άπληστον Κέρδος είναι η πιο πρόσφατη ταινία σας, η οποία αποτελεί μια καταγραφή της κατάστασης, της γνώμης και της στάσης της τοπικής κοινωνίας και της δράσης του κινήματος κατά της εξόρυξης και μεταλλουργίας χρυσού. Προηγήθηκε η καταγραφή του θέματος στη Θράκη και συνεχίστηκε μέχρι και εκτός συνόρων, σε όποιο σημείο οι κοινωνίες αντιμετωπίζουν το ίδιο πρόβλημα… Πριν από δέκα χρόνια έκανα Της Γης Το Χρυσάφι. Παίχτηκε παντού στην περιοχή, σε ελληνόφωνη και τουρκόφωνη βερσιόν και είναι και στο διαδίκτυο. Δέκα χρόνια μετά, προέκυψε το Άπληστον Κέρδος, με πρώτη προβολή στο φεστιβάλ ντοκιμαντέρ στη Θεσσαλονίκη πριν από δύο χρόνια και πρώτη τηλεοπτική προβολή πριν λίγες μέρες από την ελεύθερη ΕΡΤ. Έκανε προβολές παντού στην Ελλάδα και σίγουρα όπου υπάρχει οικολογικό πρόβλημα. Και πλέον θα υπάρχει ελεύθερα στο διαδίκτυο, ώστε να γνωρίσει εύκολα ο κόσμος το πρόβλημα που υπάρχει εκεί πάνω. Τα τελευταία χρόνια εμπλέκομαι προσωπικά στα θέματα των ταινιών μου, επιλέγοντας την οπτική γωνία των δρώντων υποκειμένων, όπως στον Παππού, μια ταινία που αφορούσε τα αναστενάρια. Στις τελευταίες δύο δουλείες μου, το Γάζα Ερχόμαστε, που υπογράψαμε με τον Αυγερόπουλο, όπου ήμουν ο άνθρωπος που έδεσε κάβο στο λιμάνι της Γάζας μετά από 43 χρόνια αποκλεισμού, εγχείρημα που περιγράφει η ταινία, και στο Άπληστον Κέρδος, που είμαι μέλος της Θρακιώτικης επιτροπής κατά της εξόρυξης, η εμπλοκή είναι σαφώς μεγαλύτερη. Κομμάτια τηλεοπτικών συνεντεύξεων που δίναμε στη Θράκη, υπάρχουν στην ταινία. Και τελικά νομίζω ότι έτσι θα συνεχίσω σ’ έναν στροβιλισμό της ζωής με τις ταινίες.

Δεν είναι κι εύκολο να ξεφύγει από την απληστία ο άνθρωπος. Ή μήπως δεν είναι ανθρώπινο γνώρισμα; Δεν θέλω να μιλήσω για έμφυτες στον άνθρωπο καταστάσεις, αλλά η απληστία είναι σύμφυτη με την φύση της εταιρίας. Όσο περισσότερο κέρδος, αδιαφορώντας για τα πάντα. Τώρα οι εργαζόμενοι, μια αιώνια πάλη ανάμεσα στην ανάγκη και την αξιοπρέπεια, την εθελοδουλία και την περηφάνια. Δεν έχει μωρανθεί το άλας πάντως, όπως διαπιστώνει στο τέλος της ταινίας ο βασικός της αφηγητής. Υπάρχουν άνθρωποι που σκέφτονται δυο γενιές μπροστά.

Με την ελπίδα πως οι άνθρωποι αυτοί είναι πολλοί και πως η σκέψη τους θα επικρατήσει, ας ελπίζουμε πως ο κόσμος θα αλλάξει. Προς το καλύτερο. Ο κόσμος αλλάζει ούτως ή άλλως. Αιώνια ίδιο παραμένει το ζητούμενο της προσωπικής εμπλοκής στο κοινωνικό πανηγύρι, η υπέρβαση της μηδαμινότητάς μας. Από κει και πέρα αφορμές πάντα βρίσκονται και οι αιτίες είναι βαθιές. Τα κίνητρα έχουν κι αυτά τη σημασία τους σε μια εποχή που χρειάζεται να επαναδιεκδικήσουμε την ανθρωπιά μας.

ΔΕΙΤΕ ΤΟ “ΑΠΛΗΣΤΟΝ ΚΕΡΔΟΣ”