Η Λουτσιάνα Καστελίνα, μια γοητευτική γυναίκα που έχει νικήσει προ πολλού το χρόνο και στο πρόσωπο της οποίας θα έλεγες με άνεση ότι συμπυκνώνονται οι περιπέτειες της ιταλικής Αριστεράς, παραμένει σταθερά στις επάλξεις. Αποτέλεσε ιστορικό στέλεχος της ιταλικής Αριστεράς -που σήμερα παραπαίει- από τα 18 της χρόνια, ενώ υπηρέτησε τις γραμμές του Κομμουνιστικού Κόμματος Ιταλίας (Partito Comunista Italiano), στις θρυλικές εποχές, όταν το κόμμα του οποίου ηγείτο ο Ενρίκο Μπερλινγκουέρ μετρούσε στις τάξεις του 2.252.446 μέλη. Επανήλθε στο κομμουνιστικό κόμμα το 1984, όταν ο ευρωκομμουνισμός του μεγάλου κομμουνιστή ηγέτη είχε αφήσει μία για πάντα το στίγμα του στην ιταλική αριστερά. Η ίδια ήταν ιδρυτικό στέλεχος της «Il manifesto», με τον Λούτσιο Μάγκρι, καθώς και της ομώνυμης ιστορικής εφημερίδας. Ακόμη ίδρυσε το κόμμα της Προλεταριακής Ενότητας για τον Κομμουνισμό (PdUP).
Η Καστελίνα όχι μόνο παρακολουθεί με ζέση τις εξελίξεις στη χώρα μας, αλλά έχει και πολύ συμπαγή άποψη για όσα συντελούνται στη μικρή ταραγμένη γωνιά της ανατολικής Μεσογείου. Κι ενώ θα υπέθετε κάποιος ότι θα στεκόταν απέναντι στο νέο μνημόνιο, που έφερε με τον Αλέξη Τσίπρα στη χώρα μια αριστερή κυβέρνηση, ότι θα ταυτιζόταν ενδεχομένως με τον Λαφαζάνη ή τον Βαρουφάκη, η Καστελίνα χαιρετίζει την άφιξη του μνημονίου ως μοναδική σανίδα σωτηρίας. «Η επιλογή που έκανε ο Τσίπρας, παρότι είναι εξαιρετικά αντιδημοφιλής, είναι και η καλύτερη», υπογραμμίζει.
Αυθεντική Ιταλίδα ευρωκομμουνίστρια εδώ και χρόνια, δεν μπορεί να διανοηθεί την Ελλάδα εκτός Ευρώπης, εκτός Ευρωζώνης. Στην αποκλειστική συνέντευξη που παραχώρησε στην Popaganda, δεν υπερασπίζεται μόνο τον Αλέξη Τσίπρα. Συγχρόνως, κατηγορεί την κυβέρνηση Ρέντσι ότι «βάζει το κεφάλι κάτω από την άμμο» κι αναγνωρίζει το αδιέξοδο στο οποίο βρίσκεται εγκλωβισμένη η ευρωπαϊκή Αριστερά.
Kαταρχάς, πώς βρίσκετε το νέο, τρίτο Μνημόνιο; Θεωρώ κι εγώ, όπως όλοι, εξαιρετικά κακή τη συμφωνία την οποία υποχρεώθηκε να αποδεχτεί ο Τσίπρας.
Είχε εναλλακτικές; Όχι. Με δεδομένο το υπάρχον ασφυκτικό πλέγμα σχέσεων και ισορροπιών στην Ευρώπη, αλλά και διεθνώς, η επιλογή που έκανε ο Τσίπρας, παρότι είναι εξαιρετικά αντιδημοφιλής, είναι και η καλύτερη.
Καλύτερη, υπό ποια έννοια όμως; Το «καλύτερη» σπανίως ανταποκρίνεται στις επιθυμίες σου. Είναι όμως το καλύτερο σε σχέση με τις υπόλοιπες εναλλακτικές, που είναι χειρότερες. Εν προκειμένω αναφέρομαι στην απέλασή σας από την Ευρωζώνη.
Ένα Grexit θα ήταν καταστροφικό; Πρέπει να συνεκτιμάς τα δεδομένα σου: ποιος είναι ο μεγαλύτερος κίνδυνος, ποιος είναι ο κύριος εχθρός, όχι βραχυπρόθεσμα, αλλά μακροπρόθεσμα. Από εκεί και έπειτα είναι εξαιρετικά κατανοητή η σκληρή συζήτηση που έχει ξεκινήσει στο ΣΥΡΙΖΑ. Υπήρχαν κάτω από το συνασπισμό του διαφορετικές προσεγγίσεις και εκτιμήσεις για το ζήτημα.
Η συζήτηση εντός του ΣΥΡΙΖΑ ξεκίνησε γιατί η αποδοχή και η εφαρμογή ενός νέου σκληρού Μνημονίου αποτελεί μία αντίφαση. Ακυρώνει τις δεσμεύσεις του και τις κόκκινες γραμμές του. Το βασικό ερώτημα είναι αν ο Τσίπρας υιοθέτησε την ίδια γραμμή με τις προηγούμενες κυβερνήσεις Όχι. Δεν το πιστεύω. Ήταν όμως αδύνατο, στην παρούσα φάση, η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ να τηρήσει στο ακέραιο όσα υποσχέθηκε. Το να παραβαίνεις τις δεσμεύσεις σου είναι κάτι που συμβαίνει στη ζωή. Και είναι η αιτία που είναι σημαντικό να έχεις πολιτικό κόμμα αντί για μία εκκλησία!
Πώς το εννοείτε αυτό; Ένα πολιτικό κόμμα δεν έχει πίστη, αλλά την εξυπνάδα να ερμηνεύει κατά περίσταση τα γεγονότα, τις αντιφάσεις τους και τις ευκαιρίες που δίνουν μαζί με τους νέους κινδύνους που εγκυμονούν.
Το καίριο ερώτημα για τον ελληνικό λαό είναι παρ’ όλα αυτά αν θα έχει ο Αλέξης Τσίπρας τη δυνατότητα ελιγμών κατά των σκληρών μέτρων του νέου Μνημονίου που θα πλήξουν το λαό, φτωχοποιώντας τον ακόμα περισσότερο. Θα τα βάλει, όπως διεμήνυσε εξερχόμενος ηττημένος από το 17ωρο Eurogroup, με τους ολιγάρχες; Υπάρχει χώρος ελιγμών. Υπάρχει χώρος να διανείμει τα βάρη με διαφορετικό τρόπο, βοηθώντας τους ασθενέστερους. Δεν είναι το ίδιο πράγμα να διαχειρίζεται ένα πακέτο μέτρων σκληρής λιτότητας μια αριστερή κυβέρνηση απ’ το να το διαχειρίζεται μια δεξιά κυβέρνηση! Επειδή ο Τσίπρας, παρότι αποδέχθηκε το Μνημόνιο, δεν συμφώνησε με τους λόγους που το επέβαλλαν, η αποδοχή του Μνημονίου δεν ήταν παθητική. Και στην πραγματικότητα αυτό ήδη απέδωσε καρπούς: η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα και το ΔΝΤ άρχισαν να αναγνωρίζουν ότι το ελληνικό χρέος μπορεί να αναδιαρθρωθεί.
Η κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ συνεισέφερε στην ευρωπαϊκή Αριστερά πάρα πολλά. Η ανάγκη για μια επείγουσα αναμόρφωση της Ένωσης – της φιλοσοφίας, των κανόνων, της πολιτικής της – επιτέλους μπήκαν στο τραπέζι των συζητήσεων. Έγινε σαφές ότι δεν πρόκειται η Ε.Ε. να επιβιώσει αν συνεχίσει όπως πηγαίνει.
Δεν απαντήσατε προηγουμένως στο ερώτημα για το ενδεχόμενο ενός Grexit. Επειδή έχει ανάψει μια θυελλώδης κουβέντα στην Ελλάδα για τους «συνωμότες της δραχμής», εκτιμάτε ότι ένα Grexit θα ήταν όντως συντριπτικό για τη χώρα; Ένα Grexit θα ήταν καταστροφική λύση. Το χρέος δεν θα διαγραφόταν σε καμία περίπτωση, απλώς και μόνο επειδή δε θα ήσασταν πια μέλος της Ευρωζώνης. Αντιθέτως, οι συνθήκες για την αποπληρωμή του θα γίνονταν πολύ πιο σκληρές. Η κυβέρνηση θα βρισκόταν αντιμέτωπη με μια δραματική κατάσταση: κλειστές τράπεζες, στραγγισμένα τα κρατικά αποθέματα για συντάξεις και μισθούς, μηδέν χρήματα για εισαγωγές βασικών αγαθών και ούτω καθ’εξής. Η Ελλάδα δεν είναι μια χώρα που στηρίζεται στις εξαγωγές της και επομένως θα είχε μηδενικό κέρδος από την υποτίμηση του νομίσματός της. Όχι απλώς δε θα κέρδιζε από τη μετάβαση στη δραχμή, αλλά θα ήταν υποχρεωμένη να προβεί και σε ακυρώσεις στη βασική πηγή εσόδων της: στον τουρισμό. Tι θα έκανε, για να φέρω ένα παράδειγμα, με τα καύσιμα των πλοίων; Η κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ θα έπρεπε να αντιμετωπίσει αναταραχές και διαμαρτυρίες πολύ μεγαλύτερες από αυτές που θα φέρει η εφαρμογή των ρητρών του Μνημονίου.
Μετά τους εκβιασμούς της ελληνικής κυβέρνησης στα Eurogroup, τη σκληρή στάση που κράτησε ειδικά η ηγεμονική Γερμανία απέναντι στην Ελλάδα, δημιουργώντας τη διεθνή αντίδραση με το hashtag #ThisΙsΑCoup (Αυτό είναι Πραξικόπημα), αναρωτιέται κανείς σοβαρά για το μέλλον της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Για τη συνοχή, τις αξίες και τα οράματά της. Αναρωτιέται επίσης αν όντως μετά το Δημοψήφισμα στην Ελλάδα ξεκίνησε πανευρωπαϊκά μια συζήτηση για τη χαμένη Δημοκρατία. Το τελευταίο είναι κάτι που επαναλαμβάνει συνεχώς ο Αλέξης Τσίπρας. Η κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ συνεισέφερε στην ευρωπαϊκή Αριστερά πάρα πολλά. Η ανάγκη για μια επείγουσα αναμόρφωση της Ένωσης – της φιλοσοφίας, των κανόνων, της πολιτικής της – επιτέλους μπήκαν στο τραπέζι των συζητήσεων. Έγινε σαφές ότι δεν πρόκειται η Ε.Ε. να επιβιώσει αν συνεχίσει όπως πηγαίνει. Ακόμα και στη Γερμανία τα σημαντικότερα Μέσα Ενημέρωσης κατηγορούν τη Μέρκελ ότι έκανε ένα θανατηφόρο πραξικόπημα εναντίον της ίδιας της Ευρώπης. Αλλά θα πρέπει η νέα κίνηση που προήλθε από την Ελλάδα, μετά το Δημοψήφισμα, να συνεχιστεί τουλάχιστον από όλες τις χώρες της Μεσογείου, προετοιμάζοντας μέτρα συνέργειας κι αλληλεγγύης μεταξύ τους. Θα ήταν η μοναδική διέξοδος για να αντιμετωπιστεί η σκληρή συγκυρία. Προτείνοντας ένα κοινό πολιτικό και οικονομικό πλάνο, έτοιμες να δώσουν μάχες για αυτό. Αναφέρομαι σε συνθήκες και προϋποθέσεις που δυστυχώς δεν υφίστανται.
Η ιταλική κυβέρνηση υπήρξε από τους ελάχιστους υποστηρικτές της Ελλάδας στο τελευταίο σκληρό Eurogroup. Θεωρώ ότι η ιταλική κυβέρνηση, ενώ θα έπρεπε να είναι o πρώτος που μοιράζεται τη μάχη με την Ελλάδα, προτίμησε να βάλει το κεφάλι της κάτω από την άμμο.
Έχετε ζήσει όλη σας τη ζωή, από 18 ετών, μέσα στην ιταλική Αριστερά, και, για ένα μεγάλο διάστημα, μέσα από το Κομμουνιστικό Κόμμα. Βλέπετε να επιζεί σήμερα η Αριστερά στην Ευρώπη; Η Αριστερά στην Ευρώπη υπάρχει, αλλά δεν είναι ισχυρή. Πρέπει να γίνει πάρα πολλή δουλειά για να βγούμε από το σημερινό αδιέξοδο. Πρέπει να σφυρηλατήσουμε νέους δεσμούς δυνάμεων. Ενδεχομένως να μας δώσουν τη δύναμη να χτίσουμε κάποια στιγμή την Ευρώπη που θέλουμε.
