Έχουμε βρει ένα καλό στο χώρο της διαδικτυακής ενημέρωσης. Αυτό είναι ότι δεν περιοριζόμαστε από το χώρο. Σε μερικές συνεντεύξεις δεν χρειάζεται να βγάλεις το ζουμί αλλά να αφήσεις να φανεί όλη η ατμόσφαιρα. Αυτή που ακολουθεί έχει μεν προεκλογικό χαρακτήρα από την άλλη είναι και μια χαλαρή θεώρηση για τον τρόπο που λειτουργεί το κράτος, η Ευρωπαϊκή Ένωση, η πολιτική, η οικονομία και η κοινωνία σήμερα. Και όλα αυτά όχι από κάποιον έμπειρο καθηγητή Πανεπιστημίου αλλά από έναν τριαντάχρονο. Ο Κυριάκος Πιερρακάκης γεννήθηκε το 1983 και είναι στο ευρωψηφοδέλτιο της Ελιάς. Σημειώστε ότι έχει ήδη φοιτήσει σε Χάρβαρντ και MIT, είναι σε διδακτορικό στην Οξφόρδη και στην Ελλάδα διδάσκει μαθήματα καινοτομίας. Τι κάνει αυτός ο τύπος στην Ελλάδα της κρίσης; Γιατί κατεβαίνει στην πολιτική; Και γιατί στο ΠΑΣΟΚ;
Είσαι ο νεότερος υποψήφιος; Είναι κι άλλοι στην ηλικία μου στο ψηφοδέλτιο. Αλλά είμαι σίγουρα ένας από τους πιο νέους. Γενικά φαίνεται ότι σε πολλά ψηφοδέλτια υπάρχουν πολλοί νέοι άνθρωποι που έχουν μπει σ’ αυτή τη διαδικασία και εικάζω ότι το κάνουν γιατί είναι νέα η μέθοδος εκλογής, δηλαδή αυτή η διαδικασία με τον πανελλαδικό σταυρό παρά τιςι ιδιαιτερότητές της και το ανυπέρβλητο μέγεθος, έχει το ενδιαφέρον ότι για πρώτη φορά ο κόσμος θα γνωρίσει τους ευρωβουλευτές. Ενώ στην Ελλάδα ποτέ δεν είχαμε έμφαση στην Ευρωβουλή, υπάρχει τώρα μια στροφή προς την Ευρώπη λόγω του μνημονίου. Λόγω της κακής μνημονιακής διαπραγμάτευσης του 2010 υπάρχει ένα μεγάλο ενδιαφέρον για το τί γίνεται στην Ευρώπη, στη Γερμανία και όλα αυτά, οπότε υπ’ αυτή την έννοια υπάρχει μια στροφή στο ενδιαφέρον.
Πιστεύεις ότι η πολιτική κουβέντα έχει κυλήσει γύρω από τους υποψήφιους; Ο αρχηγός του ΠΑΣΟΚ δεν έχει καν έχει ασχοληθεί να πει πως έχει δέκα νέα παιδιά στο ψηφοδέλτιο. Ναι επειδή υπάρχει τώρα το εξής πρόβλημα. Στην Ευρώπη κανένας δεν ψηφίζει ποτέ για την Ευρώπη στις Ευρωεκλογές. Άκουγα ότι στην Τσεχία, για παράδειγμα, η συμμετοχή είναι της τάξης του 18%. Ο κόσμος είναι αδιάφορος για τις Ευρωεκλογές. Ουσιαστικά στην Ελλάδα, και σε άλλες χώρες είναι μια προβολή διαμαρτυρίας περί ιστορικών θεμάτων. Οπότε εκ των πραγμάτων, ό,τι γίνει στις Ευρωεκλογές αντανακλάται στην εθνική πραγματικότητα. Δηλαδή ο Βενιζέλος έβαλε ένα δίλημμα για την κυβέρνησή του, το οποίο στην πραγματικότητα το μόνο που έκανε ήταν να αντικατοπτρίσει κάτι που θα συνέβαινε επί της ουσίας. Δηλαδή αν καταρρεύσει το ψηφοδέλτιο, μπορεί να μείνει στην κυβέρνηση και να τη στηρίζει με 4%;
Εμείς αυτό που περιμένουμε από την Κεντροαριστερά είναι μια πίστη στο σύγχρονο ορθολογισμό. Ένας πολίτης που προσπαθεί να επιβιώσει δεν ενδιαφέρεται να ακούσει ότι υπάρχει ΠΑΣΟΚ, ενδιαφέρεται να ακούσει ότι υπάρχει η Ευρώπη. Πρόσεξα ότι ενώ ήμουν πολύ απαισιόδοξος για το κατά πόσο θα ενδιαφερόταν ο κόσμος για την Ευρώπη, με ρώταγαν. Τώρα βέβαια τι γίνεται; Οι πολιτικές που αποφασίζονται στο Ευρωκοινοβούλιο είναι τεχνοκρατικά δύσπεπτες, δηλαδή δεν είναι εύκολο να τις περάσεις στον ηλικιωμένο πληθυσμό ή σε ανθρώπους που έχουν συνηθίσει μόνο στην εθνική συζήτηση. Έχουν όμως όλοι καταλάβει, λόγω αυτού που συνέβη το 2010 με το μνημόνιο, ότι παίζει τεράστιο ρόλο να έχεις καλές ισορροπίες για τη χώρα στο Ευρωκοινοβούλιο. Τους μίλαγα για την ατζέντα των Ευρωπαίων Σοσιαλιστών για τις χρηματοπιστωτικές συναλλαγές, για τις ενδοομιλικές συναλλαγές των εταιριών και όλα αυτά. Και έβρισκα τόσο ενδιαφέρον που γέλαγα, ακόμη και σε κόσμο που δεν το περίμενα καθόλου ότι θα έδειχνα τόσο ενδιαφέρον γι’ αυτό. Σε αυτό έπαιξαν μεγάλο ρόλο και τα media, όχι μόνο τα πολιτικά κόμματα. Είπες ότι από την κεντροαριστερά περιμένεις ορθολογισμό. Εγώ δεν περιμένω μόνο αυτό. Εγώ περιμένω και αυτό, το θεωρώ αυτονόητο και θεωρώ ότι ο χώρος που εκπροσωπώ έχει κάνει πολλά λάθη σε αυτό το πεδίο στο παρελθόν. Για να σου δώσω ένα παράδειγμα, το μεγάλο λάθος τόσο του ΠΑΣΟΚ όσο και της Νέας Δημοκρατίας ήταν η δομική αντιπολίτευση, το «όχι» σε όλα. Έχει καταντήσει βαρετό. Η τεράστια απόσταση μεταξύ προεκλογικών υποσχέσων και μετεκλογικών πράξεων διέλυσε την εμπιστοσύνη του κόσμου απέναντι στους θεσμούς. Αυτή τη στιγμή πρέπει ο καθένας να πει τι θέλει να κάνει για τη χώρα, με το δικό του τρόπο, με τη δικιά του ματιά, και να υπάρξει συνεργασία και σύνθεση. Από την Κεντροαριστερά περιμένω και κάτι άλλο.
Συμβαίνει κάτι το οξύμωρο. Στην Ένωση διαχρονικά κυριαρχεί το Λαϊκό Κόμμα που είναι συντηρητικό, παρ΄όλα αυτά οι θεσμοί της Ε.Ε. είναι πολύ πιο προοδευτικοί από αυτούς της Ελλάδας. Το Λαϊκό κόμμα γενικά είναι πρώτο, αλλά αυτό ακριβώς πήγα πω. Ξέρετε γιατί συμβαίνει αυτό; Ήταν επειδή τα δεξιά κόμματα στην Ευρώπη του ’50 και του ’60 έδωσαν έμφαση στο κοινωνικό κράτος. Η γερμανική Δεξιά το ’60 το είχε ονομάσει αυτό «κοινωνική οικονομία της αγοράς». Η βασική διαφοροποίηση των Ευρωπαίων από τους Αμερικάνους είναι το κοινωνικό μοντέλο με έμφαση στο κοινωνικό κράτος. Αυτό είχε αρχίσει να χάνεται από τη Θάτσερ. Η Αμερική το ’50 βγαίνει από τον Πόλεμο με τις πολιτικές του Ρούζβελτ, οι οποίες αν με ρωτάς ήταν εντελώς κεντροαριστερές, και μετά εκλέγεται ένας δεξιός Πρόεδρος στην Αμερική, ο Αϊζενχάουερ, ο οποίος είχε ανώτατους φορολογικούς συντελεστές για το κεφάλαιο 90% όπως όλα τα εισοδήματα. Αυτό σου ακούγεται δεξιό, οικονομικά; Καθόλου. Υπήρχε ένα άλλο μοντέλο το οποία άλλαξε πολύ από το ’70 και μετά. Με έμφαση στην κινητικότητα των κεφαλαίων, με έμφαση στην παγκοσμιοποίηση, αυτό που λέμε νεοφιλελεύθερο μοντέλο, χοντρικά. Στην πορεία η Ευρώπη – κυρίως λόγω των κακών δημογραφικών της, γιατί δεν είναι μόνο «Γηραιά Ήπειρος», είναι και γερασμένη – άρχισε να χάνει αυτή την έμφαση στο κοινωνικό. Και το βλέπεις παντού, μέσα από την ατζέντα για τη μετανάστευση, μέσα από την ατζέντα για τις οικονομίες, υπάρχει μια σμίκρυνση των διαφορών ανάμεσα στη Δεξιά και στην Αριστερά στην οικονομία. Και δεν τη βλεπεις τόσο σε κοινωνικά θέματα, υπάρχουν προσπάθειες για τα δικαιώματα των γκέι, των μεταναστών και τα λοιπά. Στα ανθρώπινα δικαιώματα υπάρχει μια διαφοροποίηση στην ατζέντα, στην οικονομία δεν υπάρχει. Ο στόχος του χώρου πανευρωπαϊκά είναι, για μένα, να ξαναφτιάξει τις διαφορές του, και για να το κάνει αυτό χρειάζεται οικονομικούς βαθμούς ελευθερίας, πρέπει να έχεις δηλαδή πλεονάσματα. Για να αποκτήσεις οικονομικούς βαθμούς ελευθερίας, χρειάζεσαι αλλαγές σε επίπεδο Βρυξελλών, όχι σε επίπεδο Αθήνας. Χρειάζεσαι πανευρωπαϊκές ρυθμίσεις.
Αυτό όμως είναι σαν να λες ότι δεν μπορεί να γίνει ποτέ καμία πρόοδος. Δηλαδή εσύ από το Ευρωκοινοβούλιο τί μπορείς να κάνεις; Πριν από ένα μήνα είχα πάει σε μια εκδήλωση του Ευρωπαϊκού Σοσιαλιστικού Κόμματος και άκουσα το Σουλτς να λέει για παράδειγμα, ότι θα βάλει φόρο στις ενδοομιλικές συναλλαγές. Οι ενδοομιλικές συναλλαγές είναι το εξής: έχουμε μια εταιρία που έχει κέρδη στην Ελλάδα και για να μη φορολογηθεί στην Ελλάδα στέλνει τα χρήματα στη θυγατρική της στη Ρουμανία και φορολογείται στη Ρουμανία. Έτσι καταρρέουν τα φορολογικά έσοδα της Ελλάδας, υπερφορολογείται η εργασία των εργαζόμενων η κυβέρνηση και έτσι δεν μπορούμε να αντλήσουμε φορολογικά έσοδα και να χτίσουμε ένα κοινωνικό κράτος. Ο Σουλτς είπε, θα προσπαθήσω να κάνω μια πανευρωπαϊκή ρύθμιση, αν έχω πλειοψηφία στο Ευρωκοινοβούλιο, ώστε τα κέρδη να φορολογούνται στις εταιρίες εκεί όπου παράγονται. Αυτό από μόνο του αν το πάρεις, αλλάζει τελείως το φορολογικό καθεστώς της Ευρώπης και δίνει και μια ελευθερία στα κράτη να κάνουν κοινωνική πολιτική. Ένα άλλο πρόβλημα που έχουμε είναι ότι τα κεφάλαια που μπαίνουν σε διάφορες χώρες είναι κερδοσκοπικού χαρακτήρα, δηλαδή μπαίνουν για λίγα λεπτά και μετά φεύγουν. Εμείς δεν θέλουμε τέτοιου τύπου επενδύσεις στην Ελλάδα. Θέλουμε επενδύσεις που θα έρθουν και θα μείνουν για κάποιο διάστημα. Είναι σαν να έχουμε σκόνη στα γρανάζια του χρηματοπιστωτικού συστήματος. Τέτοιες πολιτικές που είναι τεχνοκρατικά δύσπεπτες και δύσκολες, αθροιζόμενες νομίζω ότι μπορεί να παίξουν ρόλο. Άλλο παράδειγμα. Το νέο Ευρωκοινοβούλιο παίρνει αρμοδιότητες που δεν τις είχε, για πρώτη φορά ενεργοποιεί τη Συνθήκη της Λισαβόνας. Μέσω αυτής της διαδικασίας, θα ορίζεται από το Ευρωκοινοβούλιο αυτή η φορά το διοικητικό συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας. Ένα από τα μεγάλα προβλήματα που είχαμε στη διαχείριση της κρίσης, ήταν ότι ενώ η Fed στην Αμερική έκανε προοδευτικές πολιτικές για το νόμισμα, ενώ η γιαπωνέζικη κεντρική τράπεζα είχε πολύ προοδευτικές πολιτικές αντίστοιχα, στην Ευρώπη είχαμε πολύ σκληρές, προτεσταντικές πολιτικές με στόχο τον πληθωρισμό και όχι την ανεργία. Αν είχαμε μεγαλύτερο πληθωρισμό του ευρώ, θα είχαμε μικρότερη ανεργία στην Ελλάδα. Αν έχεις μια προοδευτική σύνδεση του Ευρωκοινοβουλίου, αυτό θα φανεί και στο νόμισμα. Αυτά είναι σημαντικά θέματα. Ο Ντράγκι έχει κινηθεί στη σωστή κατεύθυνση, αλλά για μένα έχουν γίνει περίπου το 30%. Πρέπει να γίνουν πάρα πολλές νομισματικές ενέργειες. Στην Αμερική έγινε επανάσταση, για να βγει από την ύφεση. Εδώ ακόμη είμαστε σε σκληρό νόμισμα.
Ένα σκληρό νόμισμα που παραμένει από τη μία έτσι και από την άλλη όταν πας να ανοίξεις τη συζήτηση για το ρόλο του ευρώ σε κατηγορούν αμέσως ότι θες να επιστρέψουμε στη δραχμή. Πρέπει να αλλάξει η πολιτική του νομίσματος. Δεν πιστεύω όμως ότι πρέπει να πάμε σε εθνικά νομίσματα. Εγώ μιλάω ανοιχτά για το ότι υπάρχει πρόβλημα με το νόμισμα. Έχουμε ένα νόμισμα που διχάζει την ήπειρο αυτή τη στιγμή. Το λέω ευθέως. Η ιδέα της νομισματικής μετάβασης, έχει τεθεί από πάρα πολλά στελέχη, κυρίως της Αριστεράς και μετά πηγαίνοντας προς τα «άκρα», ακροαριστερά και ακροδεξιά. Και εκεί με λανθασμένο τρόπο κατά τη γνώμη μου. Αν δεις παλιές ιστορίες πριν την κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης, θα δεις ότι όλα τα κρατίδια είχαν Ρούβλι: Κιργιστάν, Τατζικιστάν. Αν δεις το κόστος της μετάβασης δεν θα πας σε μια λογική «έχω Ευρώ, έχω Δραχμή συγκρίνουμε τις καταστάσεις». Υπάρχει μια μεταβατική διαδικασία για να προκύψει το άλλο νόμισμα. Το κόστος της μετάβασης μπορεί να διαλύσει την οικονομία. Όταν η Ελλάδα έχει υποστεί μια κάμψη στο Α.Ε.Π της, περίπου 25%,με ένα εκατομμύριο ανέργους, έχουμε πάρει ένα μυθικό κόστος μένοντας στο Ευρώ και να ανοίξουμε εκ νέου τη συζήτηση για το νόμισμα, το θεωρώ καταστροφικό. Εάν κάναμε τη συζήτηση το 2010, θα σου έλεγα ότι είναι θεμιτό να δούμε τι μας συμφέρει ανάμεσα σε δυο πολύ δύσκολες οδούς. Παρ’όλα αυτά, η συζήτηση που πρέπει να γίνει είναι το «τι Ευρώ θέλουμε», γιατί διχάζεται η ήπειρος. Χρειάζεται να πληθωριστεί το νόμισμα, για να γίνει αυτό χρειάζεται μια άλλη σύνθεση του Δ.Σ της Κεντρικής Τράπεζας και ο μοναδικός τρόπος για να γίνει αυτό, είναι μια αλλαγή στο Ευρωκοινοβούλιο. Αυτό βέβαια, πόσοι το λένε στον κόσμο; Κανείς.
Στην επόμενη σελίδα: Είσαι νέος, μορφωμένος και απ’ ότι καταλαβαίνω και καλό παιδί. Γιατί έμπλεξες με το ΠΑΣΟΚ;
