Πώς θα είναι μια δεύτερη φορά Αριστερά; Θα έχουμε για πρώτη φορά στα χρονικά μαύρο βουλευτή στα έδρανα της Βουλής, που κάποτε ήταν τα Ανάκτορα του Όθωνα και του Γεωργίου; Ο Νικόδημος Μάινα Κίνυουα, υποψήφιος βουλευτής με το ΣΥΡΙΖΑ στην Α’ Αθηνών, έχει καταγωγή από την Κένυα και έχει μεγαλώσει στην Κάλυμνο. Έχοντας σπουδάσει πολιτικές επιστήμες, διαφήμιση, και διοίκηση επιχειρήσεων, έχει εργαστεί στο χώρο των ΜΜΕ και της διοίκησης, ωστόσο το κύριο κομμάτι ενασχόλησής του επί δεκαετίες είναι τα ζητήματα των δικαιωμάτων των μεταναστών και των κοινωνικά ευάλωτων ομάδων.
Μεταξύ άλλων, είναι ιδρυτής και συντονιστής της οργάνωσης ASANTE, που σημαίνει «ευχαριστώ» στα Σουαχίλι. «Κατεβαίνω στις εκλογές, γιατί θέλω ο κόσμος να πάει να ψηφίσει, όχι εμένα, αλλά όσοι κατεβαίνουμε θέλουμε κι από την δική μας πλευρά να κινητροδοτήσουμε το παιχνίδι», είπε ο Νικόδημος Μάινα Κίνυουα, με την ευθύτητα κι αμεσότητα που χαρακτηρίζει έναν άνθρωπο που έχει περάσει όλη του τη ζωή στα κινήματα.
Είστε πρώτη φορά υποψήφιος για τις εθνικές εκλογές. Αγωνίζεστε όμως εδώ και δεκαετίες στην Ελλάδα για τα ανθρώπινα δικαιώματα και συγκεκριμένα για τα δικαιώματα των μεταναστών. Πείτε μας λίγα πράγματα για την πορεία σας μέχρι τώρα.
Μεγάλωσα στην Κάλυμνο, ένα πολύ μικρό αλλά ζωντανό νησί. Από το 1995 είμαι σταθερά στην Αθήνα. Όλα αυτά τα χρόνια ασχολούμαι με το κομμάτι των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Όποιος έχει μεταναστευτική καταγωγή, δεν μπορεί να μην ασχοληθεί με τα ανθρώπινα δικαιώματα (εκτός αν το επιλέξει), γιατί στην ουσία ο μετανάστης στην Ελλάδα αντιμετωπίζει πάρα πολλά προβλήματα. Κυρίως με τους θεσμούς και τα διοικητικά θέματα. Πολλές φορές ο κόσμος νομίζει ότι υπάρχει μια έμφυτη αντίσταση των μεταναστών στην ένταξη, δεν μπορούν να καταλάβουν ότι η ένταξη είναι μια αμφίδρομη διαδικασία. Συνηθίζω να λέω ότι αν δεν πάει ο μετανάστης να λύσει τα θέματα μόνος του και νωρίς, δυστυχώς εγκλωβίζεται σε έναν κυκεώνα προβλημάτων που δεν λύνονται μετά ποτέ, έρχεται η στιγμή και το σύστημα σε βγάζει έξω. Το πώς σε βλέπει το κράτος, δηλαδή η θεσμική ορατότητα που δεν σου δίνεται, μπορεί και να σου καταστρέψει τη ζωή και να σε πάει πολύ πίσω.
Για παράδειγμα, περπατάς στο δρόμο, σε αναγνωρίζει το κράτος; Οι αστυνομικοί θα σε σταματήσουν να σου κάνουν έλεγχο. Εγώ έχω φτάσει σε σημείο να πω ότι «ένας έλεγχος δεν είναι κακός». Αυτό δημιουργεί προβλήματα, δεν μπορώ να δημιουργήσω ανθρώπινες σχέσεις, ούτε φιλικές, ούτε συντροφικές. Πώς ζει ένας άνθρωπος έτσι; Δεν μπορεί να ζει με τον κίνδυνο και τον φόβο. Γιατί τότε, αρχίζει να κινείται κι εκείνος σε ένα πλαίσιο που δεν είναι τόσο ορατό.
Είστε ο ένας από τους τρεις μαύρους υποψηφίους που «κατεβαίνουν» υποψήφιοι σε αυτές τις εκλογές. Δηλαδή, μόνο δύο άνδρες και μια γυναίκα με αφρικανική καταγωγή είστε υποψήφιοι στα 36 υποψήφια κόμματα, με τις 5.198 συνολικά υποψηφιότητες.
Ναι, είναι η Αγγελική Λεβέντη, υποψήφια με τον ΣΥΡΙΖΑ στο Νότιο Τομέα Αθηνών. Υπάρχει κι ο Σπύρος Χαγκαμπιμάνα, υποψήφιος με τη ΝΔ, αλλά είναι κάτι εντελώς οξύμωρο. Εννοείται πως δεν σημαίνει ότι για οποιονδήποτε είναι αφρικανικής καταγωγής ο ΣΥΡΙΖΑ είναι το κατάλληλο κόμμα. Για εμένα είναι το απόλυτο, γιατί ο ΣΥΡΙΖΑ έχει αποδείξει όλα αυτά τα χρόνια πως είναι πολύ κοντά στις ευάλωτες κοινωνικές ομάδες, σε αυτούς που θέλουν να ακουστεί πιο έντονα η φωνή τους. Αλλά τώρα, το να είναι κανείς υποψήφιος με τη Νέα Δημοκρατία, η οποία είναι κατά της παρουσίας των μεταναστών στη χώρα, που δημιουργεί ένα εχθρικό πολιτικό περιβάλλον, έχει μία φρασεολογία, η οποία είναι τουλάχιστον ρατσιστική, έχει ανθρώπους που βρίσκονται σε ανώτερα αξιώματα του κόμματος και είναι Νεοναζί, είναι φασίστες, είναι ρατσιστές και δεν ντρέπονται να το πουν.
Άρα, δημιουργείται ένα ερώτημα. Πώς μπορεί ένας άνθρωπος να πιστεύει ότι ένας τέτοιος πολιτικός χώρος μπορεί να εκφράζει και το προσωπικό του βίωμα και την προσωπική του εικόνα για μια κοινωνία; Θέλουμε μια κοινωνία δηλαδή που να μην συμπεριλαμβάνει τους Αφρικανούς; Δεν μπορώ να κοιτάω τον εαυτό μου στον καθρέφτη έτσι. Θέλουμε μια κοινωνία η οποία θέλει να είναι οι γυναίκες υποδεέστερες; Εγώ δεν θέλω μια τέτοια κοινωνία. Ούτε θέλω να συμμετέχω σε έναν πολιτικό μηχανισμό, όπου στην συζήτηση που γίνεται αυτές τις μέρες για το ποια Ευρώπη θέλουμε, η απάντηση είναι ότι αυτή η Ευρώπη πρέπει να είναι εχθρική, ρατσιστική και να μην αναγνωρίζει τους βασικούς πυλώνες, δηλαδή τα ανθρώπινα δικαιώματα.
Πέρα από αυτό, ο αριθμός των μαύρων υποψηφίων εν έτει 2023 σε μια Ελλάδα που είναι πολυπολιτισμική, με ικανοποιητικό πληθυσμό ανθρώπων από αφρικανικές χώρες, μεταξύ άλλων, δεν υπάρχει αντίστοιχος αριθμός υποψηφίων βουλευτών και βουλευτριών. Δεν είναι αυτός άλλος ένας σημαντικός αποκλεισμός στην πολιτική των ατόμων που ζουν εδώ και δεκαετίες στη χώρα από την ενεργό συμμετοχή;
Ασχολούμαι 30 χρόνια περίπου με τον χώρο των κινημάτων, από το 1995, κυρίως στο κομμάτι της ορατότητας των μεταναστών. Θεσμικά, τα θέματα τα οποία αφορούν τους μετανάστες στην Ελλάδα, άρχισαν να αντιμετωπίζονται σοβαρά το 2010. Με τον νόμο Ραγκούση. Από εκεί ουσιαστικά ξεκίνησε μία προσπάθεια που ευοδώθηκε από τους αγώνες που είχαμε δώσει όλα τα προηγούμενα χρόνια κι άρχισε κάτι να εμφανίζεται. Βέβαια, το 2010 μπαίνουμε πλέον σοβαρά στην οικονομική κρίση. Αυτό έφερε πάρα πολλές ανακατατάξεις στις ζωές των μεταναστών και κυρίως των Αφρικανών στην Ελλάδα. Όσοι είδαν από νωρίς τον κίνδυνο της οικονομικής κρίσης στην Ελλάδα, έφυγαν από τη χώρα κι αυτό άφησε ένα κενό από μια γενιά που ήταν και πιο δραστήρια, είτε κοινωνικά, είτε επαγγελματικά, είτε όσον αφορά στην παιδεία. Έτσι, δημιουργήθηκε ένα μικρό κενό ανάμεσα στην πρώτη γενιά και τη δεύτερη. Όσοι είχαν παιδιά από την πρώτη γενιά τα πήραν μαζί τους και η δεύτερη γενιά άνω των 18 χρονών έπαψε να υπάρχει. Αυτός ο ακτιβιστικός συνδετικός κρίκος με την πρώτη γενιά έπαψε να υπάρχει ή μειώθηκε.
Όσον αφορά στα κόμματα και το γιατί δεν συμμετέχουν, δεν είναι αλήθεια. Πρέπει να το θέλεις και να το ζητήσεις. Να αποφασίσεις ότι θα εκτεθείς και αυτό δεν αφορά μόνο τους μετανάστες, αφορά και τις γυναίκες και τα ΛΟΑΤΚΙ+ άτομα. Δεν μπορούμε να αφήνουμε οποιονδήποτε Νικόδημο που θεωρεί ότι έχει καλή σκέψη ή θετική εικόνα για πολλά πράγματα να συμμετέχει μόνος, εκφράζοντας συγκεκριμένους χώρους, πρέπει όλοι να συμμετέχουν. Οι μετανάστες δεν συμμετέχουν, γιατί είναι κι αυτοί μέρος της κοινωνίας. Είναι θέμα η ένταξη, όμως σκέψου: πόσοι Έλληνες δεν συμμετέχουν σε αυτό που λέμε ενεργή πολιτική ζωή; Είναι πολύ μικρό το ποσοστό. Και η δική μου υποψηφιότητα έρχεται μετά από 30 χρόνια. Δεν ήρθε μετά από 5 χρόνια ή μετά από 2 χρόνια.
Άρα μου δίνετε την τέλεια πάσα για να ρωτήσω πώς και πότε ξεκίνησε αυτή η σχέση με την πολιτική;
Θα έλεγα ότι ήταν γραφτό (γέλια). Όλα αυτά τα χρόνια πάντα υπήρχαν προτάσεις για να συμμετάσχουμε στις εκλογές.
Εδώ και πόσα χρόνια σάς γίνεται η πρόταση; Γιατί κάποιος θα μπορούσε να ισχυριστεί ότι το να έχεις έναν ή δύο μαύρους υποψηφίους στο ψηφοδέλτιό σου είναι τοκενισμός, το κάνεις για τα μάτια του κόσμου.
Προτάσεις μού γίνονται τα τελευταία 15 χρόνια. Υπάρχει όμως η περίοδος της οικονομικής κρίσης που τότε, ναι, καλώς δεν μπήκαμε στη διαδικασία. Τα χρόνια βέβαια πριν την οικονομική κρίση, κακώς δεν μπήκαμε, γιατί θα είχαμε καταφέρει να έχει γίνει πολύ πιο γρήγορα η ζύμωση. Σήμερα μπορώ να σου πω ότι ναι, ήταν λάθος τα 15 χρόνια που υπήρχαν καλές περίοδοι για τη συμμετοχή στις εκλογές και δεν μπήκαμε. Αν ο οποιοσδήποτε Αφρικανός συμμετείχε στις εκλογές το 2009, σήμερα θα ήμασταν πολύ πιο κοντά στα κέντρα λήψης αποφάσεων. Θα είχαν ωριμάσει περισσότερο τα πράγματα σήμερα. Δεν θα συζητάγαμε για μια πιθανή υποψηφιότητα ενός Αφρικανού στις εκλογές. Ουσιαστικά, εγώ δεν πάω για να εκπροσωπήσω την αφρικανική κοινότητα. Πλέον είμαστε Έλληνες πολίτες. Διεκδικούμε την ψήφο τη δικιά σας και όλων των ανθρώπων, όχι αποκλειστικά της ομάδας που ανήκουμε, των ατόμων με μεταναστευτική καταγωγή.
Σήμερα, τα πράγματα έχουν ωριμάσει πολύ περισσότερο. Οι συνθήκες είναι καλύτερες. Ο ΣΥΡΙΖΑ βρίσκεται σε ένα πολύ κομβικό σημείο, γιατί είχε γίνει κυβέρνηση, ήταν μετά αξιωματική αντιπολίτευση. Τώρα με πολύ μεγάλες πιθανότητες και αξιώσεις μπορεί να γίνει η επόμενη κυβέρνηση και τα θέματα τα οποία θέλουμε να θέσουμε στο δημόσιο διάλογο, δεν μπορούν να περιμένουν. Εγώ είμαι ένας Αφρικανός Έλληνας, το στοίχημα όλο είναι να ξεπεράσουμε το αφρικανικό κομμάτι και να μείνουμε στο Έλληνας. Κι αυτό δεν μπορεί να γίνει αν εμείς πάντα απέχουμε. Για παράδειγμα, ανεξάρτητα ποιος ήταν καλύτερος ή χειρότερος στο debate πολιτικών αρχηγών, δεν μπορώ να πιστέψω ότι αυτή είναι η Ελλάδα η οποία μας εκφράζει ή ότι αυτή είναι η Ελλάδα όπως θέλουμε να είναι τα επόμενα χρόνια. Δεν μπορεί να μην υπάρχει μια γυναίκα στο debate. Θα έπρεπε να ήταν όλες γυναίκες!
Δεν υπάρχει άλλος τρόπος. Εδώ είμαστε για να βάλει ο καθένας το δικό του μικρό κομματάκι για να αλλάξει αυτό. Θέλουμε και γυναίκες και ΛΟΑΤΚΙ+ και μετανάστες και ανάπηρα άτομα σε θέσεις ευθύνης, στα κέντρα λήψης αποφάσεων, στα πολιτικά κόμματα. Έτσι, η στιγμή που συζητάμε ώστε μια γυναίκα, μαύρη, γκέι να είναι αρχηγός κόμματος, να είναι πολύ πιο κοντά. Ναι, θέλουμε ΛΟΑΤΚΙ+ άτομα στη βουλή. Και όπως θέλουν. Όπως γουστάρουν. Τόσο απλό είναι. Δεν μπορούμε να έχουμε σήμερα ένα μεγάλο αστικό δεξιό κόμμα το οποίο θα έχει κανόνες για το πώς θα είμαστε στην καθημερινότητά μας.
Αν καταφέρετε και γίνετε ο πρώτος μαύρος βουλευτής στην Ελλάδα, με ποια ζητήματα θα θέλατε να ασχοληθείτε άμεσα;
Της ορατότητας των μεταναστών της δεύτερης γενιάς, των προσφύγων, των ανθρώπων. Νεοέλληνες είναι στην πραγματικότητα όλοι αυτοί οι άνθρωποι. Εμάς μας ενοχλεί η πόλη μας που είναι χάλια, που η χώρα κάθε μέρα, κάθε μήνα και κάθε χρόνο γίνεται αυτό το οποίο δεν θέλουμε. Στην Κομοτηνή, υπάρχουν άνθρωποι αφρικανικής καταγωγής που βρίσκονται στην Ελλάδα από την περίοδο της τουρκοκρατίας. Εδώ και 200 χρόνια. Και όμως, δεν θεωρούνται ακόμα Έλληνες.
Με ενδιαφέρουν όμως όλα τα κοινωνικά θέματα. Ο άνθρωπος δεν λειτουργεί με στεγανά. Το ότι είμαι αφρικανικής καταγωγής δεν με κάνει κάτι καλύτερο ή χειρότερο, είμαι και επαγγελματίας, εργάζομαι κάπου, είμαι πατέρας, έχω δύο παιδιά, είμαι παντρεμένος, είμαι κοινωνικοποιημένος άνθρωπος. Είναι πάρα πολλοί κόσμοι.
Αναφέρατε τα δικαιώματα των προσφύγων και κατεβαίνετε υποψήφιος με ένα κόμμα του οποίου ο πρόεδρος λέει ότι θα κρατήσει τον φράχτη στον Έβρο, δεν θα τον γκρεμίσει. Πώς νιώθετε για αυτό και πώς το αντιλαμβάνεστε σαν πρακτική; Δεν είναι πρόβλημα για τους αιτούντες και τις αιτούσες άσυλο;
Είχαμε κάνει μια πολύ μεγάλη συζήτηση σχετικά με τον φράχτη στον ΣΥΡΙΖΑ. Εμείς αυτό το οποίο διεκδικούμε να πετύχει οπωσδήποτε είναι κάτι το οποίο σήμερα δεν υπάρχει: ένας ασφαλής διάδρομος, μια πύλη ή κάποιες πύλες που να μπορεί ο άλλος να γνωρίζει ότι με το που φτάνει έξω από το σπίτι σου, υπάρχει η πόρτα για να μπει. Οι κανόνες δεν είναι κακοί. Αυτό το οποίο είναι κακό είναι ότι δεν υπάρχουν ασφαλείς διάδρομοι για τους ανθρώπους. Ο άνθρωπος ο οποίος έρχεται και ζητάει βοήθεια είναι κυνηγημένος και πεθαίνει εκεί που έχει χτιστεί ο φράχτης, γιατί δεν έχουν αφήσει ανοιχτές διόδους. Να υπάρχει μια ανοιχτή πύλη για να καλωσορίσει οποιονδήποτε έρχεται, όπως ορίζει ο χάρτης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων του ΟΗΕ. Δεν υπάρχει περίπτωση ο φράχτης να σταματήσει τον κόσμο από το να έρχεται. Κοιτάξτε τι γίνεται στην Ισπανία, στην Αμερική. Ο άνθρωπος στην ελπίδα του ή στην απελπισία του, θα το ξεπεράσει, Άρα αυτό που χρειάζεται είναι να σκεφτούμε τι είναι καλύτερο για τους ανθρώπους. Δεν γίνεται ως χώρα να παρουσιαζόμαστε με αυτόν τον τρόπο τον προσβλητικό στο εξωτερικό. Δεν μπορεί εμείς και η Ουγγαρία και η Πολωνία να θεωρούμαστε το ίδιο.
Όσον αφορά τις φεμινιστικές διεκδικήσεις και αιτήματα για την έμφυλη βία, τη γυναικοκτονία, τον Νόμο Τσιάρα για την υποχρεωτική συνεπιμέλεια, πού στέκεστε;
Δεν μπορούμε το 2023, όταν έχεις τόσες πολλές γυναικοκτονίες, να αρνείσαι να εντάξεις τον όρο στη νομολογία. Κάποιος άντρας θεωρεί ότι μπορεί να σκοτώσει έναν άνθρωπο με το απλό χαρακτηριστικό ότι είναι γυναίκα. Αυτό πρέπει να μπει ως νομικός όρος, είναι επιβεβλημένο. Γιατί αυτό θα εκπαιδεύσει και την κοινότητα του μέλλοντος. Δεν μπορούμε να αρνούμαστε αυτό που συμβαίνει. Πρέπει να αλλάξουν και οι ποινές. Αυτά είναι αδιανόητα. Εμείς είμαστε στη σωστή πλευρά της ιστορίας. Ξεχνάμε τι πήγαν να περάσουν ως σεξουαλική διαπαιδαγώγηση στα σχολεία; Θα ορίζει κάποιος με ακραία συντηρητικές απόψεις το πώς θα διαχειρίζεσαι το κορμί σου ως νέος άνθρωπος;
Επίσης, θα ήθελα στο πρώτο ομόφυλο ζευγάρι μεικτό, μεταξύ γκέι μετανάστη, πρόσφυγα νέας γενιάς, να είμαι κουμπάρος. Τι συζητάμε τώρα; Είμαστε στο 2023. Ποιοι είμαστε εμείς να πούμε όχι; Με ρώτησε κανείς εμένα αν θα γίνω καλός πατέρας;
Όσο ο ΣΥΡΙΖΑ ήταν κυβέρνηση, κατηγορήθηκε ως κλιματικός καταστροφέας, καθώς είχε προωθήσει την εξόρυξη υδρογονανθράκων, πετρελαίου, αερίου κλπ., όπως προχώρησε και σε άλλες πρακτικές που δεν ήταν προς όφελος του κλίματος. Η δική σας θέση απέναντι στην κλιματική κατάρρευση ποιά είναι, πόσο ψηλά αυτά τα θέματα στην ατζέντα σας;
Γενικά, στην διακυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ 2015-2019, όλοι παραδέχονται ότι λόγω των συγκεκριμένων συνθηκών ήταν μια πολύ δύσκολη διακυβέρνηση. Διακυβεύονταν πολύ περισσότερα πράγματα, τα οποία έπρεπε να επιλυθούν την εποχή εκείνη, για να μπορούμε σήμερα, με πιο ξεκάθαρο βλέμμα, να δούμε στην πράξη τι μπορεί να γίνει. Σκέψου ότι είχαμε σχεδόν την οικονομική κατάρρευση της χώρας, κοντέψαμε να χρεοκοπήσουμε τότε. Σήμερα ο ΣΥΡΙΖΑ ξαναβάζει στο πρόγραμμά του τα θέματα που αφορούν στο οικοσύστημα σε πρώτη προτεραιότητα. Για παράδειγμα, την περίοδο του ΣΥΡΙΖΑ ‘15 με ‘19 δεν είχαν μπει ανεμογεννήτριες. Σήμερα, στον Παρνασσό δεν ξέρεις που ξεκινούν και που τελειώνουν, γιατί δόθηκαν τόσες πολλές άδειες, χωρίς την υποχρέωση του νόμου που είχε θεσπίσει ο ΣΥΡΙΖΑ. Βέβαια, πάλι πρέπει να έχουμε υπόψη μας και την ενεργειακή κρίση. Πρέπει λοιπόν να συγκεράσουμε πολλά πράγματα.
Τις προάλλες ο Ομπάμα μιλώντας σε ένα μεγάλο συνέδριο έλεγε σε σχέση με το προσφυγικό: «Να ρίξουμε τους φράχτες και να χτίσουμε γέφυρες», γιατί σε λίγο καιρό θα έχουμε αυξημένο αριθμό κλιματικών προσφύγων προς την Ελλάδα που προς το παρόν δεν κινδυνεύει. Θέλουμε λοιπόν σοβαρές πολιτικές γύρω από τα θέματα αυτά.
Όσον αφορά στη νομοθετική ρύθμιση για το κόμμα Κασιδιάρη αλλά και ευρύτερα την ομαλοποίηση της δράσης και δημοσίων εμφανίσεων τέτοιων μορφωμάτων με φασιστική ιδεολογία, πέρα από πιθανή είσοδό τους στη Βουλή, τι σκέφτεστε, τι πρέπει να γίνει, κατά τη γνώμη σας;
Προφανώς θεσμικά πρέπει να αντιμετωπιστούν πολύ πιο ισχυρά. Συζητάμε σήμερα αν έπρεπε να χαρακτηριστεί νεοαναζιστικό μόρφωμα το κόμμα «Έλληνες»; Δε νομίζω ότι πρέπει να πηγαίνουμε με μεσοβέζικες λύσεις. Γιατί αυτό που έγινε ήταν υπέρ τους. Ένα κόμμα με τη συγκεκριμένη ιδεολογία, που έχει σκοτώσει ανθρώπους, έχει βιαιοπραγήσει, θα πρέπει να έχει ένα φορτηγό με καταδίκες. Είναι δυνατόν να συζητάμε σήμερα εάν θεσμικά πρέπει να χαρακτηρίζεται ο νεοναζισμός, ο φασισμός και όσοι συμμετέχουν σε αυτό ως εγκληματικές οργανώσεις; Δεν έχουν το δικαίωμα να συμμετέχουν είτε φανερά, είτε κρυφά σε δημοκρατικές διαδικασίες. Θεσμικά, πρέπει να οχυρώσουμε τη δικαιοσύνη με τέτοιους νόμους που να μην υπάρχει θέμα παρερμηνείας αν είναι ή δεν είναι. Η Χρυσή Αυγή ήταν νόμιμο κόμμα. Άρα, πρέπει να υπάρχει μια νομοθετική πρωτοβουλία που να αποκλείει εντελώς τις παρερμηνείες. Γιατί ο αριστερός ή ο κομμουνιστής δεν έχει καμία σχέση με αυτά τα μορφώματα. Καμία.
Πώς καλείτε τον λαό να εμπιστευτεί ξανά τον ΣΥΡΙΖΑ και να πιστέψει ότι δεν θα γίνει κάποια «κωλοτούμπα»; Υπάρχει η δυνατότητα να χτιστεί ξανά αυτή η εμπιστοσύνη με το λαό;
Με διάλογο και με ειλικρίνεια, ναι. Νομίζω ότι υπάρχει ένα πολύ μεγάλο ποσοστό των ανθρώπων που είναι σε θέση να κατανοήσουν -όσο δύσκολο και αν είναι-, όπως κι εγώ θα ήθελα να ξέρω, και όλοι πρέπει να ξέρουν, όταν έρθει η κρίσιμη ώρα, γιατί παίρνονται κάποιες αποφάσεις. Όχι ότι θα μαλακώσει μια κακή απόφαση, αλλά θα ξέρουμε τον λόγο που γίνονται αυτά. Όταν όμως παίρνονται αποφάσεις, οι οποίες δεν επικοινωνούνται, σίγουρα αυτό δημιουργεί μεγάλο πρόβλημα. Δεν σε κάνει κι εσένα κοινωνό του τρόπου επίλυσης.
