Εμίρ Κουστουρίτσα: «Εγώ ανήκω στον εαυτό μου και όχι στον Πούτιν. Η προσωπική μου σχέση με τον Πούτιν είναι στο επίπεδο του αλληλοσεβασμού»

Είναι πραγματικά ψηλός, διαπιστώνω, όρθια πλέον δίπλα του, για τον Εμίρ Κουστουρίτσα, τον κορυφαίο, πολυβραβευμένο Σέρβο σκηνοθέτη, που, μετά από καιρό και κόντρα στην σε βάρος του διεθνώς περιρρέουσα ατμόσφαιρα, ξαναβρέθηκε αισίως στην Αθήνα ως τιμώμενο πρόσωπο του 35^ου Πανοράματος Ευρωπαϊκού Κινηματογράφου, του επιστήθιου φίλου του Νίνου Φενέκ Μικελίδη. Κι όπως το υποπτευόμουνα. Όταν δέχτηκε να μιλήσουμε κατ’ ιδίαν, ενώ αρχικά ήταν κάθετα αρνητικός (γιατί «όποτε δίνω συνέντευξη πλέον γίνεται φασαρία», ήταν η «άμυνά» του), η Ουκρανία και η ξεδοντιασμένη αμερικανόπληκτη Ευρώπη σχεδόν μονοπωλούν τη συζήτηση.

Μετά βίας ακούω για κάμποσα -φαίνονται ατέλειωτα- λεπτά τη φωνή του στοχοποιημένου για τη ρωσοφιλία και την προσωπική σχέση του με τον Βλαντιμίρ Πούτιν δαιμονικά ταλαντούχου αντιαμερικανού δημιουργού, που δεν μασάει τα λόγια του, όταν πλέον ξανασυναντιόμαστε. Γύρω μας, στο lobby του πεντάστερου ξενοδοχείου της Πανεπιστημίου, όπου μένει και ο ίδιος, το γκρουπ των Ισραηλινών κάνει check out φωνασκώντας, ενώ οι θηριώδεις βαλίτσες τους γδέρνουν το παρκέ, ενισχύοντας τις αγχωμένες «τσιρίδες» που καλύπτουν τις φράσεις μας.

Υπάρχει η αίσθηση μιας απροσδιόριστης βιασύνης κι ενός transit. Και μεταξύ μας. Ο Κουστουρίτσα βγάζει από την τσέπη και τοποθετεί δίπλα του, αποσβολώντάς με, μια γρατζουνισμένη μικροσκοπική μαύρη συσκευή Nokia των 80s. Στο «ψητό», αμέσως. Διαψεύδει κατηγορηματικά ότι παραμονή της ρωσικής επίθεσης στην Ουκρανία αποδέχθηκε την πρόταση του Ρώσου υπουργού Άμυνας Σεργκέι Σοϊγκού να γίνει διευθυντής του Κεντρικού Ακαδημαϊκού Θεάτρου του Ρωσικού Στρατού στη Μόσχα. Είναι δυνατόν; «Ποτέ δεν τέθηκε τέτοιο θέμα. Ποτέ δεν υπήρξε πρόταση. Είναι ένα ψέμα», αναφωνεί θυμωμένα ο διατελέσας εθνικός πρεσβευτής της Σερβίας στη UNICEF, θεωρώντας ότι στήθηκε επί τούτου fake news μονταζιέρα σύνδεσής του με την εισβολή στην Ουκρανία, ούτως ώστε να του αφαιρεθεί το βραβείο «Cristian» του Διεθνούς Φεστιβάλ Κινηματογράφου Febiofest.

«Συνέβη κάτι άλλο. Πήγα και μίλησα στον Κόκκινο Στρατό. Ο λόγος; Ο Κόκκινος Στρατός απελευθέρωσε την Ευρώπη από τους Ναζί. Δεν την απελευθέρωσαν οι Αμερικάνοι», σχολιάζει ο σκηνοθέτης των βραβευμένων με Χρυσό Φοίνικα στις Κάνες συνταρακτικών «Underground» και «Ο μπαμπάς λείπει σε ταξίδι για δουλειές».

«Πώς μπορείς να απαγορεύεις τον Τσαϊκόφσκι; Πώς μπορείς να απαγορεύεις να είναι μέρος της Ευρώπης ο Ντοστογιέφσκι; Πώς μπορείς να απαγορεύεις τον Νικολάι Βασίλιεβιτς Γκόγκολ να είναι μέρος της ευρωπαϊκής κουλτούρας; Πώς μπορείς να απαγορεύεις ολόκληρη τη ρωσική κουλτούρα, που συνέβαλε στην ευρωπαϊκή πολιτιστική ανάπτυξη μέσα στους αιώνες; Είναι εξαιρετικά αυτοκτονικό αυτό που συμβαίνει σήμερα», διαμαρτύρεται για την πρόσφατη επίμονη ρωσοφοβία, με στόχο κορυφαίους Ρώσους συγγραφείς, μουσουργούς και καλλιτέχνες, που ταυτίζονται αυθαίρετα, σε ένα πρωτοφανές κυνήγι μαγισσών, με τον πρόεδρο Πούτιν.

«Και πώς επιτρέπει η Ευρώπη να ενεργεί όπως ενεργεί η κυρία Φον Ντερ Λάιεν; Δώσαμε δυστυχώς την εξουσία σε γραφειοκράτες, που δεν ξέρουν ούτε από Ιστορία, ούτε έχουν σχέση με την κουλτούρα και τον πολιτισμό», προσθέτει.

«Αυτό που συμβαίνει είναι φασισμός», συμπεραίνει, χωρίς περιστροφές για την Popaganda, ο τιμημένος και με το Ordre des Arts et des Lettres μέγιστος Σέρβος κινηματογραφιστής, υπερασπιζόμενος το δικαίωμα… ύπαρξης επί ευρωπαϊκού εδάφους στους Ντοστογιέφκι, Τσαϊκόφκσι και Γκόγκολ.

«Πώς μπορείς να απαγορεύεις τον Τσαϊκόφσκι; Πώς μπορείς να απαγορεύεις να είναι μέρος της Ευρώπης ο Ντοστογιέφσκι; Πώς μπορείς να απαγορεύεις τον Νικολάι Βασίλιεβιτς Γκόγκολ να είναι μέρος της ευρωπαϊκής κουλτούρας; Και πώς επιτρέπει η Ευρώπη να ενεργεί όπως ενεργεί η κυρία Φον Ντε Λάιεν; Δώσαμε δυστυχώς την εξουσία σε γραφειοκράτες, που δεν ξέρουν ούτε από Ιστορία, ούτε έχουν σχέση με την κουλτούρα. Αυτό που συμβαίνει είναι φασισμός»

Έχει κατηγορηθεί ότι λόγω της φιλίας του με τον Ρώσο πρόεδρο μεροληπτεί υπέρ του στον πόλεμο στην Ουκρανία. Τον ρωτώ ευθέως για την αμφιλεγόμενη σχέση του με τον Βλαντιμίρ Πούτιν. «Εγώ ανήκω στον εαυτό μου και όχι στον Πούτιν», ξεκαθαρίζει. «Η προσωπική μου σχέση με τον Πούτιν είναι στο επίπεδο του αλληλοσεβασμού. Είμαι φίλος μαζί του, ακριβώς όσο είμαι και με άλλους πολιτικούς. Όχι περισσότερο».

Στη Ρωσία τι καθεστώς υπάρχει σήμερα; «Φιλελεύθερος Καπιταλισμός, στη βάση του “εγώ παίρνω την περιουσία μου, την πουλάω και γίνομαι πλούσιος”. Αυτό είναι που ο δυτικός κόσμος δεν μπορεί να αντέξει. Σήμερα έχεις κάτι που εισέρχεται στη σφαίρα του θεάτρου του παραδόξου. Δεν μπορούν οι Δυτικοί να σκέφτονται ότι το ρωσικό γκάζι και το ρωσικό πετρέλαιο δεν τους ανήκουν».

Στην Ευρώπη το πρόβλημα είναι βαθιά δομικό, συνεχίζει. «Δεν υπάρχει πολιτική πια στην Ευρώπη. Η Ευρώπη πολεμά εναντίον της Ευρώπης. Για λογαριασμό των ΗΠΑ και των στρατηγικών τους συμφερόντων. Η Ευρώπη καταρρέει κάτω από το βάρος των ΗΠΑ. Οι ΗΠΑ είναι πρόβλημα. Όχι μεταφορικά, ή γιατί ο πρόεδρος Μπάιντεν υποφέρει από εγκεφαλική ανεπάρκεια. Αλλά υπό την έννοια ότι μια μεγάλη δύναμη είναι σε φθίνουσα πορεία και χάνει τον έλεγχο που είχε στη Μέση Ανατολή και στις περισσότερες περιοχές του κόσμου».

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ ΑΡΧΕΙΟΥ: Ο Εμίρ Κουστουρίτσα με τον κριτικό κινηματογράφου και διαχρονική “ψυχή” του Πανοράματος Ευρωπαϊκού Κινηματογράφου, από την εποχή που αποτελούσε θεσμό της εφημερίδας Ελευθεροτυπία, Νίνος Φενέκ Μικελίδης. Ο σκηνοθέτης έχει προσκληθεί 4 φορές στο Πανόραμα, έχει μετάσχει στην συναυλία της Ελευθεροτυπίας στον Λυκαβηττό, ενώ ο Μικελίδης έχει ταξιδέψει στο χωριό Küstendorf, όπου ο διεθνής Σέρβος ζει και όπου δημιούργησε 12 ταινίες. Μια χρονιά μαζί με τον Πέτερ Χάντκε συμμετείχαν στην επιτροπή του Κινηματογραφικού Φεστιβάλ του Küstendorf Film & Music Festival. Την Άνοιξη του 2023 ο Μικελίδης διοργανώνει στην Αθήνα ρετροσπεκτίβα με όλες τις ταινίες του Κουστουρίτσα.

«Η Ευρώπη εισήλθε σε μια αυτοκτονική περίοδο. Δεν ξέρω πώς θα επιζήσει. Τα μαθηματικά μιλούν πολύ εύκολα», συνεχίζει ακάθεκτος το «ράπισμα» της ΕΕ ο 68χρονος σκηνοθέτης. «Αν έχεις πανάκριβο γκάζι δεν μπορείς να διατηρήσεις το ΑΕΠ σου. Αν δεν θέλεις να χρησιμοποιείς ρωσικό καύσιμο, την ώρα που οι ίδιες οι ΗΠΑ εισάγουν ρωσική ενέργεια, λόγω του πολέμου, απλώς υπογράφεις την ήττα σου. Και σε αυτή την πτώση συμπεριφέρεσαι σαν κάποιος που δεν υπηρετεί πια τη Δημοκρατία. Πώς μπορείς να προχωρήσεις, όταν σου λένε “μην αγοράζεις φτηνή ενέργεια”; Ξέρουμε ότι η ενέργεια είναι το πιο πολύτιμο αγαθό στον κόσμο. Πώς μπορείς να μιλάς για την ενότητα και την ακεραιότητα της ΕΕ, αν αρνείσαι να αγοράζεις φτηνό γκάζι; Για ποιο λόγο; Αρρωσταίνεις όταν δουλεύεις τόσο συστηματικά εναντίον του ίδιου του εαυτού σου», σαρκάζει.

«Στο εξής θα παιχτεί ένα παιχνίδι επικράτησης μεταξύ Οικονομίας και του ποιος κατέχει καλύτερους πυραύλους. Ίσως οι ΗΠΑ να περιοριστούν στην αμερικανική χερσόνησο κι η Ευρώπη να γίνει μουσείο του δοξασμένου πολιτιστικού παρελθόντος της».

«Ετοιμαστείτε λοιπόν να αντιμετωπίσουμε κάτι εξαιρετικά επιζήμιο και δραματικά διαφορετικό από το παρελθόν», μας προειδοποιεί ο Κουστουρίτσα. «Το ευρωπαϊκό πρόβλημα δεν θα λυθεί στην Ευρώπη, όπως συνέβαινε, αλλά σε άλλα μέρη. Η Ευρώπη δεν είναι πια το κέντρο».

Πλέον, «δεν μπορούμε να μιλάμε, χωρίς να αναφερόμαστε και στην Κίνα», υπογραμμίζει ο συνομιλητής μας. «Στο εξής θα παιχτεί ένα παιχνίδι επικράτησης μεταξύ Οικονομίας και του ποιος κατέχει καλύτερους πυραύλους. Εκεί βρίσκεται η τελική απάντηση για το ποιος θα αναλάβει τελικά τα παγκόσμια ηνία», εκτιμά. «Ίσως οι ΗΠΑ να περιοριστούν στην αμερικανική χερσόνησο και η Ευρώπη γίνει μουσείο του δοξασμένου πολιτιστικού παρελθόντος της».

«Αλήθεια, όμως, ποια είναι τα ονόματα των μεγάλων πολιτικών σήμερα;», ρωτά χωρίς να περιμένει απάντηση, εξηγώντας την έκπτωση της πολιτικής και του πολιτικού, πανευρωπαϊκά και παγκοσμίως. «Υπάρχουν ονόματα, όπως του Φρανσουά Μιτεράν; Πού είναι σήμερα οι φιλόσοφοι; Οι μεγάλοι συγγραφείς, οι ποιητές, οι δραματουργοί; Σήμερα είναι η εποχή των businessmen. Η Αγορά είναι η ιδεολογία. Η Αγορά είναι το παν. Η Αγορά σκότωσε την Δημοκρατία», συνεχίζει απαισιόδοξα.

«Υποφέρουμε από έλλειψη ιδεολογίας. Ξεμείναμε από την Αριστερά και η Δεξιά δεν είναι αυτό που ήταν. Έχουμε έναν πόλεμο στην Ουκρανία μεταξύ Ρώσων και Ουκρανών, με τάγματα ναζιστικά. Αλλά κανείς δεν μιλάει για αυτά. Είναι… κανονικότητα», σαρκάζει ο Κουστουρίτσα. «Κανείς δεν αναφέρει ότι υπήρχε πόλεμος στην Ουκρανία από το 2018», προσθέτει εμφατικά. «Ο πόλεμος ξεκίνησε με ένα στρατιωτικό πραξικόπημα που ανέτρεψε τον νόμιμα εκλεγμένο φίλα προσκείμενο στη Ρωσία πρόεδρο. Έχουμε στρατιωτικό πραξικόπημα. Ακολουθεί αντίδραση του κόσμου στο Ντονμπάς, που θέλουν να διατηρήσουν και να διασώσουν την γλώσσα και την κουλτούρα τους. Και τότε ξεκινά ο πόλεμος. Υπάρχει μια θρυλική ομιλία του Ποροσένκο το 2017. Όπου ανέφερε “θα προκαλέσουμε ένα πόλεμο που θα έχετε το δικαίωμα να πηγαίνετε στο σχολείο, να παίρνετε συντάξεις, να έχετε εργασία…”. Αυτά είναι γεγονότα. Πρέπει να διαχωρίσουμε δυο συνθήκες: το να είσαι δειλός από το να νιώθεις άνετα. Οι πιο πολλοί άνθρωποι θέλουν να νιώθουν άνετα. Αυτό είναι το πρόβλημα. Ώσπου η φωτιά να φτάσει σπίτι σου, εσύ δεν αντιδράς. Κι όταν το κάνεις, είναι πλέον αργά».

Ο Εμίρ Κουστουρίτσα παραλαμβάνει την τιμητική του διάκριση στο 35ο Πανόραμα Ευρωπαϊκού Κινηματογράφου

Θα συνεχιστεί ο πόλεμος στην Ουκρανία; Για πόσο; Πώς θα βγει μέσα από αυτόν κατόπιν ο κόσμος μας; «Οι Ρώσοι είναι σε θέση επίθεσης. Και φοβάμαι ότι όλα τα στοιχεία συντείνουν στην συνέχιση του πολέμου που διεξάγουν οι ΗΠΑ, δια πληρεξουσίου, με τη Ρωσία. Το πόσο, εξαρτάται και από τις κλίμακες των στρατηγών και από τους ανθρώπους, που είναι έτοιμοι και ξέρουν να πολεμούν. Ας θεωρήσουμε λοιπόν ότι ο πόλεμος θα συνεχιστεί, όσο η περιπλοκότητα του προβλήματος δεν εξαντλείται μόνο στη σύγκρουση Ρωσίας και ΗΠΑ. Γιατί δείτε τι γίνεται στην Κίνα, την Ταιβάν και τον Ειρηνικό, παράλληλα. Όλα θα συμπεριληφθούν στο παιχνίδι που μόλις ξεκίνησε στην Ουκρανία. Θα είναι λοιπόν δια πληρεξουσίων και θα κρατήσει ο πόλεμος 50 ακόμη χρόνια; Δεν ξέρω να απαντήσω με ακρίβεια. Γιατί δεν είναι η Ουκρανία που πολεμάει. Στην Ουκρανία πολεμάνε οι ΗΠΑ» .

«Εγώ ανήκω στον εαυτό μου και όχι στον Πούτιν. Η προσωπική μου σχέση με τον Πούτιν είναι στο επίπεδο του αλληλοσεβασμού. Είμαι φίλος μαζί του, ακριβώς όσο είμαι και με άλλους πολιτικούς. Όχι περισσότερο».

«Παρακαλώ, μην με ρωτάτε για τον Ζελένσκι», με αποθαρρύνει. «Τι δουλειά είχε ο Ζελένσκι στις Κάνες; Υποτίθεται ότι θα έπρεπε να παίζει σε μια από τις ταινίες του φεστιβάλ. Αν η ταινία που θα έπαιζε ήταν καλή, θα είχε λόγο να βρίσκεται στις Κάνες. Αλλά να δίνει ο Ζελένσκι συμβουλές στους κινηματογραφιστές, είναι ένας είδος πολιτικής που προσωπικά δεν σέβομαι καθόλου».

Μοιάζει σαν να μην υπάρχει σερβικό σινεμά τα τελευταία χρόνια, του επισημαίνω, όταν αισθάνομαι ότι πρέπει να πούμε δυο λέξεις και για την τέχνη, που τον ανέδειξε σε μετρ ενός ακραία ιδιοσυγκρασιακού, βαλκανικής κοπής, κινηματογραφικού υπερρεαλισμού-παγανισμού. Κάποτε η χώρα του έσερνε τον χορό στο σινεμά, τη δραματουργία, το θέατρο. Σήμερα έχει «βουβαθεί». Τι συμβαίνει; «Η Σερβία δεν είναι η Σερβία πια. Η Σερβία είναι άλλη χώρα σήμερα», έρχεται η αποστομωτική απάντησή του. Υπάρχουν, διαπιστώνω, πεδία όπου όντως υπάρχει η αίσθηση πως έχουνε έρθει τα πάνω κάτω. Ζούμε, για παράδειγμα, την εποχή που, παρότι παραμένει ορθάνοικτη η πληγή του Ναγκόρνο Καραμπάχ, η Σερβία ανταλλάσσει φιλοφρονήσεις με το Αζερμπαϊτζάν. Γελάει.

«Η Σερβία έχει πλέον καλή σχέση και με τον Μητσοτάκη και με τον Μακρόν και με τον Μοχάμεντ μπιν Ζαγέντ αλ Ναχαγιάν των Εμιράτων! Η Σερβία έχει μπει στη μέση οδό για να γίνει καπιταλιστική χώρα. Το budget της για την τέχνη σήμερα είναι λιγότερο από 1% και για την γεωργία 3%, κι αυτό σε μια χώρα που μπορούσε να ταϊσει τη μισή Ευρώπη. Είναι ένας νέος τρόπος να αντιληφθούμε την πραγματικότητα. Η Σερβία είναι μέρος του κόσμου, αλλά με όλη τη συμπτωματολογία μιας νέας καπιταλιστικής χώρας, που αποστασιοποιείται από τον πολιτισμό».

«Υποφέρουμε από έλλειψη ιδεολογίας. Ξεμείναμε από την Αριστερά και η Δεξιά δεν είναι αυτό που ήταν. Έχουμε έναν πόλεμο στην Ουκρανία μεταξύ Ρώσων και Ουκρανών, με τάγματα ναζιστικά. Αλλά κανείς δεν μιλάει για αυτά. Είναι… κανονικότητα»

Σήμερα το Σεράγεβο, η γενέτειρά του και άλλοτε πολυπολιτισμική έδρα των τεχνών, προκαλεί πολιτισμικό σοκ. Του σχολιάζω ότι στα σοκάκια του ιστορικού κέντρου αισθάνεσαι πως βρίσκεσαι στα Αραβικά Εμιράτα ή σε επαρχία της τουρκικής επικράτειας. Μπούρκες εναλλάσσονται με χιτζάμπ και μαντήλες. Μάταια αναζητάς την αλλοτινή ζωντανή μουσική σκηνή της πόλης. Στο μεταξύ δεν είναι μόνο τα νεόδμητα, αλλά και τα υπό κατασκευή τζαμιά, σε όλη τη στενή και ευρύτερη περιφέρεια, που ανατρέπουν την αλλοτινή ταυτότητα της πόλης-μνημείο της ανεξιθρησκείας (είναι η μοναδική πόλη στον κόσμο, όπου κάθε οικοδομικό τετράγωνο του κέντρου διαθέτει ναό άλλης θρησκείας ή δόγματος. Αυτό πλέον, και με κονδύλια από την Τουρκία, έχει ανατραπεί). Σέρβους, στο μεταξύ, δεν απαντάς σε αυτή τη ζώνη. «Μα είναι στρατηγική. Όσοι δεν είναι ακραίοι παρατηρούν πως δεν υπάρχουν όντως πλέον Σέρβοι στην περιοχή. Έχουν εκτοπιστεί. Αυτό σημαίνει εθνοκάθαρση. Κι έχουμε νέες περιοχές πιο εθνικιστικές από ό,τι ήταν παλαιότερα», κραυγάζει ο σκηνοθέτης.

Οι εικόνες που σχετικά πρόσφατα (2018) αντίκρυσα και στον Σερβικό τομέα στη διχοτομημένη Μιτρόβιτσα του Κοσόβου, του αναφέρω, ήταν εξίσου αποκαρδιωτικές. Σκοτεινός, εγκαταλειμμένος, βρώμικος, άδειος από χαρά και ζωή, αφισοκολλημένος με το πορτρέτο του «σωτήρα» Πούτιν, καρκινοβατεί, σε εκκωφαντική αντίθεση με το ζωντανό, λαμπερό Κοσοβάρικο κομμάτι της πόλης. Τι συμβαίνει στο υπερκινητικό εσχάτως Κόσοβο; «”Τρέχει” η τελική φάση της Συμφωνίας των Βρυξελλών. Το Κόσοβο ήταν σερβική πληγή, που θεραπεύτηκε το 1912, όταν επέστρεψε στη Σερβία. Ελπίζω μια μέρα να επιστρέψει ξανά», διαπιστώνει βιαστικά.

«Δεν υπάρχει πολιτική στην Ευρώπη. Η Ευρώπη πολεμά εναντίον της Ευρώπης. Για λογαριασμό των ΗΠΑ. Η Ευρώπη καταρρέει κάτω από το βάρος των ΗΠΑ. Οι ΗΠΑ είναι πρόβλημα. Όχι μεταφορικά ή γιατί ο πρόεδρος Μπάιντεν υποφέρει από εγκεφαλική ανεπάρκεια»

Επιστρέφουμε ατάκτως στις τέχνες. Κάποτε οι έχοντες ανέθεταν στους Μικελάντζελο να δημιουργήσουν έργα. Σήμερα, οι ζάμπλουτοι, τύπου Έλον Μασκ, είναι «επιδειξιομανείς, χωρίς κοινωνική συνείδηση. Η σημερινή ελίτ δεν θα εμπλέξει σε κάτι σοβαρό πλέον έναν καλλιτέχνη. Ο καλλιτέχνης θα κάνει ό,τι είναι να κάνει μόνος του», σχολιάζει ο βραβευμένος και με Αργυρό Λιοντάρι καλύτερης σκηνοθεσίας του Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Βενετίας (για την κωμωδία του «Μαύρη γάτα, άσπρος γάτος»).

Όπως και ο ίδιος. Που ετοιμάζει μόνος τη νέα του ταινία – ενώ, στο μεταξύ, έχει γυρίσει κι άλλες, οι οποίες, παραδόξως, παρότι είναι τρομερά δημοφιλής, στην Ελλάδα, δεν πήραν ποτέ διανομή (!). «Θα κάνω ένα νέο φιλμ στη βάση του “Underground”», αποκαλύπτει, έχοντας πρώτη ύλη μια νουβέλα του Ντοστογιέφσκι και τις «Νεκρές Ψυχές» του Γκόγκολ. «Τοποθετώ τις “Νεκρές Ψυχές” στη Σερβία σήμερα», διευκρινίζει. Βρίσκεται στη φάση επεξεργασίας του σεναρίου.

«Δεν είναι εύκολη η πρόσβαση στο σινεμά που ξεφεύγει από τα χολιγουντιανά πλαίσια», διαπιστώνει. «Ακόμη και οι μεγάλες πλατφόρμες λογοκρίνουν, ποτέ δεν θα δεις να διατυπώνονται θέσεις κατά των ΗΠΑ, δεν θα ακούσεις ποτέ σε αυτά τα φιλμ “Fuck off, America”».

Έχουμε καλό σινεμά και σήμερα παρόλα αυτά, παραδέχεται. «Δυο τρεις ταινίες που βγαίνουν κάθε χρόνο είναι καλές. Και η ταινία του Ρούμπεν Εστλουντ «Triangle of Sadness» που βραβεύτηκε στις Κάνες είναι καλή, αν και δεν είναι το “Ο Ρόκο και τα αδέλφια του“ του Βισκόντι», προσθέτει, περιγράφοντας το βαλκανικό σινεμά ως ειδική κατηγορία. «Γιατί είναι κοντά στον άνθρωπο και την πραγματική ζωή. Αυτός είναι ο λόγος που κερδίζει έδαφος το ιρανικό σινεμά διεθνώς», εξηγεί.

Στη συζήτηση μας εκφράζει την καχυποψία του για τις transgender πολιτικές που προωθούνται στην πρώτη γραμμή, λειτουργώντας ως στάχτη στα μάτια «για να προωθηθεί συγκεκριμένη ατζέντα». «Δεν είμαι ομοφοβικός», αμύνεται, όταν τον ρωτάω «αν ομιλεί η ομοφοβία του». «Δεν έχω πρόβλημα με τους γκέι. Δεν έχω κανένα πρόβλημα μαζί τους, αλλά δεν είναι αυτό αρκετό. Αν δηλώνω “δεν είμαι ομοφοβικός”, στο επίπεδο της ανίχνευσης των σημερινών πολιτικών γίνεσαι ομοφοβικός, είτε το θέλεις είτε όχι».

«Ακόμη και οι μεγάλες πλατφόρμες λογοκρίνουν, ποτέ δεν θα δεις να διατυπώνονται θέσεις κατά των ΗΠΑ, δεν θα ακούσεις ποτέ σε αυτά τα φιλμ “Fuck off, America”»

Παρακολουθεί τι συμβαίνει στην Ελλάδα το τελευταίο διάστημα; Γνωρίζει το σκάνδαλο των παρακολουθήσεων; «Όχι, αλλά παρακολουθούμαστε όλοι μας εδώ και καιρό. Θέλουν να συνηθίσουμε στην παρακολούθηση», αναφέρει. «Ξεκινώντας στην Ελλάδα τα σκάνδαλα διαφθοράς, μετά τους Ολυμπιακούς Αγώνες σας, αρχίσατε να ξεπουλάτε τα αεροδρόμιά σας. Και ακολουθήσατε ένα μοντέλο που ήρθε από την Ιταλία, προκειμένου να προωθηθούν ριζικές αλλαγές. Οι Ιταλοί φέραν αριστεριστές στην εξουσία, για να λαμβάνουν τις χειρότερες αποφάσεις, χωρίς να υπάρχει αντίδραση, γιατί οι αριστεριστές είναι γεμάτοι… αλληλεγγύη. Αν και στο τέλος, στην Ελλάδα οι οικογένειες που κυβερνούν έχουν βγάλει τα ίδια σχολεία, κι απλώς εναλλάσσονται μεταξύ τους». Με την εξαίρεση του Αλέξη Τσίπρα, του υπενθυμίζω. «Εξελέγη, λόγω της οργής που υπήρχε για τους προγενέστερους, για να κάνει όσα έκανε και να μην αντιδράσει κανένας», με πιάνει εξ απήνης.

Πιστεύει στο μέλλον; «Να πιστέψω; Κανείς δεν επιχορηγεί κάτι αν αυτό δεν ακολουθεί την γραμμή του politically correct. Κι η πολιτική ορθότητα δεν είναι παρά ένα είδος αυτολογοκρισίας».