Στη δημιουργία του ΚΙ.ΔΗ.ΣΟ από τον Γιώργο Παπανδρέου δεν θα μπορούσε να λείπει ο Γιώργος Πεταλωτής. Ήταν το δεξί του χέρι στην, ως υφυπουργός παρά τω πρωθυπουργώ, από το 2009 έως το 2011 στην τελευταία διακυβέρνηση της χώρας από το ΠΑΣΟΚ. Η Popaganda φιλοξένησε στα γραφεία της τον στενό συνεργάτη του ηγέτη του Κινήματος Δημοκρατών Σοσιαλιστών και νούμερο δύο στο ψηφοδέλτιο Επικρατείας του. Μιλήσαμε τόσο για το νέο κίνημα και τις προσδοκίες του όσο και για τις περιόδους-σταθμούς από το Καστελλόριζο και μετά.
Τι υπόσχεται να φέρει το ΚΙ.ΔΗ.ΣΟ. στην ελληνική κεντρική πολιτική σκηνή; Δημιουργήσαμε το Κίνημα Δημοκρατών Σοσιαλιστών με τον Γιώργο Παπανδρέου με πολύ ρίσκο, χωρίς τη συνηθισμένη δομή των πολιτικών οργανώσεων, χωρίς χρήματα και με μόνο εφόδιο τον ενθουσιασμό ανθρώπων που, όλο αυτό το διάστημα, ασφυκτιούσαμε γιατί βλέπαμε ότι ο χώρος που πιστεύαμε ότι πρέπει να έχει πρωταγωνιστικό ρόλο, δεν εκφραζόταν. Μιλάμε για έναν χώρο που εκφραζόταν μέσα από μία ανεπίτρεπτη ταύτιση με την Δεξιά του κυρίου Σαμαρά.
Αναφέρεστε στην εικόνα που φανέρωσε η περίφημη υπόθεση Μπαλτάκου; Ναι, και στην περίπτωση Μπαλτάκου, για την οποία ο κύριος Βενιζέλος δήλωσε «είναι γνωστός ο Μπαλτάκος», λες και δεν συνέβαινε τίποτα. Ο άνθρωπος αυτός ήταν γραμματέας του υπουργικού συμβουλίου. Φαινόταν μάλιστα να έχει έναν πολύ ουσιαστικό, αλλά και τελείως εξωθεσμικό, ρόλο μέσα στο Μαξίμου, άσχετα αν ο κύριος Σαμαράς προσποιείται ότι πλέον δεν τον γνωρίζει. Αυτές οι πρακτικές εφαρμόστηκαν σε οικονομικά και κοινωνικά θέματα, όπως το μεταναστευτικό, και αποδέιχθηκαν φυσικά πολύ συντηρητικές για εμάς που στηρίζαμε αυτή την συγκυβέρνηση για λόγους εξόδου της χώρας από την δύσκολη κατάσταση.
Επειδή αναφέρεται και στον όνομα του νέου κόμματος, θα ήθελα τη γνώμη σας σχετικά με το τι διαφορές στο περιεχόμενο έχει ο σοσιαλισμός του ’80 με τον σοσιαλισμό του σήμερα; Η έννοια έχει απαξιωθεί τις τελευταίες δεκαετίες. Θεωρώ ότι βάζοντας τον όρο «σοσιαλισμός» στην ονομασία μας, δείχνουμε την κατεύθυνση που πρέπει να πάμε. Κάποτε είχαμε ταυτίσει την έννοια του σοσιαλισμού με καταστάσεις που έφεραν μεγάλες ανατροπές. Στη δεκαετία του ’80 Ανδρέας Παπανδρέου έφερε στην επιφάνεια τα χαμηλά στρώματα που ήταν η πλειοψηφία του ελληνικού λαού και τους έκανε πρωταγωνιστές της κοινωνικής, πολιτικής και οικονομικής ζωής. Αργότερα, είχαμε μια παραφθορά της έννοιας, με αποτέλεσμα να υπάρξει συκοφάντιση και κάποιοι, ακόμα και σήμερα, να ρίχνουν την ευθύνη για την κατάσταση της χώρας στις κυβερνήσεις του ΠΑΣΟΚ. Θεωρώ ότι πρέπει να ξαναανακαλύψουμε τον σοσιαλισμό χωρίς στερεότυπα του παρελθόντος που τον ταυτίζουν με ένα πολύ μεγάλο κράτος, που εγγυάται προνόμια στις ελίτ και τους συνδικαλιστές, αλλά φέρνοντας στο προσκήνιο την ισότητα, την πρόνοια και την αλληλεγγύη.
Πού οφείλεται η αλλοίωση του όρου; Στο ότι έγινε καθεστώς. Το κόμμα του ΠΑΣΟΚ, αντί να είναι αντίβαρο στον κυβερνητισμό, ταυτίστηκε με την άσκηση κρατικής εξουσίας. Ακόμα και να έχεις καλές προθέσεις, όταν το ταυτίζεις με την νομή της εξουσίας, μοιραία επέρχεται η αλλοίωση που πολλές φορές οδηγεί σε τερατουργήματα. Παρόλα αυτά, η πρόοδος, ο σοσιαλισμός και η πολιτική φιλελευθεροποίηση είναι ζωντανά ζητήματα που πρέπει να έχουμε μπροστά μας για να ξεπεράσουμε την κρίση που βιώνουμε. Νομίζω ότι το ΚΙ.ΔΗ.ΣΟ. με τον Γιώργο Παπανδρέου, αν και είναι νωρίς για να κριθεί, μπορεί να αποτελέσει μια ευκαιρία για να τα ξαναδούμε όλα από την αρχή.
Η δημιουργία του ΚΙ.ΔΗ.ΣΟ. από τον Γιώργο Παπανδρέου θυμίζει σε κάποιους τις κινήσεις Σαμαρά και Αβραμόπουλου, όταν ίδρυσαν την Πολιτική Άνοιξη και το ΚΕΠ αντίστοιχα. Για να επιστρέψουν αργά η γρήγορα στη βάση τους. Θα ξαναδούμε αυτό το έργο; Αν δημιουργείται ένας πολιτικός σχηματισμός μόνο για να χρησιμοποιηθεί σαν όχημα διαπραγμάτευσης για πολιτικές θέσεις, γιατί αυτό έγινε στην περίπτωση Σαμαρά, τότε είναι καταδικασμένος να πάψει να υπάρχει. Βλέποντας όμως ότι ο χώρος της δημοκρατικής παράταξης που κάποτε στέγαζε την μεγάλη προοδευτική μάζα του λαού, έχει αυτοϋπονομευθεί, παρόλο το πολιτικό κόστος, αισθανθήκαμε την ανάγκη να δημιουργήσουμε έναν άλλον χώρο, χωρίς να έχουμε στόχο να κάνουμε άλλο ένα κόμμα της κεντροαριστεράς που θα έχει την προσωπική σφραγίδα του Γιώργου Παπανδρέου. Γνωρίζω καλά τον κύριο Παπανδρέου και είμαι σίγουρος ότι ούτε καν τον αφορούσε να δημιουργήσει έναν μικρό σχηματισμό μόνο για να είναι ηγέτης ενός κόμματος. Θα μπορούσε να είναι στο ψηφοδέλτιο επικρατείας του ΠΑΣΟΚ και όλοι εμείς να έχουμε βολευτεί σε βουλευτικές ή κρατικές θέσεις. Εξάλλου, είναι πολύ εύκολο κάτι τέτοιο. Το είδαμε να συμβαίνει με την απαράδεκτη μοιρασιά κρατικών θέσεων, στη λογική του 4-2-1, με την οποία λειτούργησε η συγκυβέρνηση που γκρέμισε το opengov, αυτήντ ην αδιάβλήτη ανοιχτή διαδικασία για τις κρατικές θέσεις. Συνοψίζοντας, ο σοσιαλιστικός χώρος έχει ανάγκη από δυνάμεις συνένωσης. Πιστεύουμε ότι το ΚΙ.ΔΗ.ΣΟ. μπορεί να συμβάλει καταλυτικά στη δημιουργία και έκφραση ενός προοδευτικού χώρου.
Θεωρώ ότι πρέπει να ξαναανακαλύψουμε τον σοσιαλισμό χωρίς στερεότυπα του παρελθόντος που τον ταυτίζουν με ένα πολύ μεγάλο κράτος, που εγγυάται προνόμια στις ελίτ και τους συνδικαλιστές, αλλά φέρνοντας στο προσκήνιο την ισότητα, την πρόνοια και την αλληλεγγύη.
Σε σας προσωπικά, αυτά τα 2,5 χρόνια υπήρχε κάποια προσέγγιση από άλλο κόμμα; Δεν με αφορούσε και δεν με αφορά κάτι τέτοιο. Παρόλα αυτά, υπήρξε προσέγγιση από κάποιους πρώην συντρόφους μου από τον χώρο του σοσιαλισμού, οι οποίοι ανήκαν στη ΔΗΜΑΡ. Σήμερα, νομίζω ότι ανήκουν στο ΠΟΤΑΜΙ. Ήταν η περίοδος που η ΔΗΜΑΡ είχε αποχωρήσει από την συγκυβέρνηση και συναγωνιζόταν με το ΠΑΣΟΚ για το ποια στελέχη θα την ακολουθήσουν. Συζήτησα μαζί τους για να γίνει μια συνάντηση με θέμα την κεντροαριστερά, αλλά το μετάνιωσα γιατί το μόνο που επιθυμούσαν ήταν να πουν ότι κατάφεραν να πάρουν ένα ακόμα στέλεχος του ΠΑΣΟΚ, κάτι που δεν ήθελα να κάνω. Πάντα πίστευα στις συγκλήσεις της κεντροαριστεράς. Δυστυχώς, η ΔΗΜΑΡ έδειξε ότι χρησιμοποιούσε αυτές τις συζητήσεις μόνο για επικοινωνιακούς λόγους. Κάποιοι συνάδελφοί μου πήγαν στον ΣΥΡΙΖΑ βλέποντας ότι έρχεται να κυβερνήσει. Εγώ, αντίθετα, τολμώ να πάω σε έναν πολύ καινούργιο σχηματισμό και με αμφιβολίες από πολλούς για το αν θα μπει στη βουλή. Εγώ πάντως πιστεύω ότι θα τα καταφέρουμε.
Αν μπείτε, θα συνεργαστείτε με τον ΣΥΡΙΖΑ που μάλλον θα είναι πρώτο κόμμα; Είναι ξεκάθαρο ότι δεν πρόκειται να συνεργαστούμε με την Δεξιά. Το αποκλείω γιατί τον κύριο Σαμαρά τον ζήσαμε όταν ζητήσαμε από την ΝΔ να «βάλει πλάτη» το 2010 για να ξεπεράσουμε τις τότε δυσκολίες . Διαχειριστήκαμε μόνοι μας την κρίση, σε μια φάση που χρειάζονταν τεράστιες εθνικές συναινέσεις. Ο κύριος Σαμαράς βρισκόταν στα «Ζάππεια» παριστάνοντας τον «φουλ» αντιμνημονιακό τάζοντας ότι θα μηδενίσει το έλλειμμα σε έναν χρόνο. Από την άλλη, έτσι όπως είναι ο ΣΥΡΙΖΑ δεν ξέρω πώς θα μπορούσαμε να συνεργαστούμε. Πιστεύω όμως ότι αν έρθει στην εξουσία, θα αναγκαστεί να κάνει κυβισθήσεις που θα τον φέρουν στην πραγματικότητα με πολύ δύσκολο και, απολογητικό προς τους πολίτες, τρόπο.
Αν ο ΣΥΡΙΖΑ κατορθώσει να φτάσει στον ρεαλισμό, μπορεί να τον στηρίξουμε, όχι απαραίτητα συμμετέχοντας σε κυβερνητικές θέσεις μια και δεν είμαστε κυβερνητιστές, αλλά με ψήφο ανοχής ή στήριξης μαζί με άλλες πολιτικές δυνάμεις.
Θεωρείτε ότι ο ΣΥΡΙΖΑ αεροβατεί και θα προσγειωθεί απότομα; Ναι. Σκεφτείτε ότι στο περιβόητο πρόγραμμα της Θεσσαλονίκης δεν λέει τίποτα για το πώς θα κυβερνήσει, ενώ υπόσχεται π.χ. να προσλάβει ξανά τους απολυμένους της ΕΡΤ, καθηγητές και δημόσιους υπαλλήλους. Δεν ξέρω αν πρέπει να γίνουν όλα αυτά. Αν είναι να γίνουν για τους λόγους που δημιουργήθηκαν, δηλαδή να κάνουμε ξανά ένα τεράστιο δημόσιο όπου οι υπάλληλοι μπαίνουν από πόρτες, παράθυρα και κεραμίδια με αδιαφανείς τρόπους και χωρίς να υπάρχει αξιολόγηση, τότε νομίζω ότι πρέπει να το αποφύγουμε.
Μα, οι δικές σας κυβερνήσεις δεν ήταν αυτές που έβαζαν ανθρώπους από το πόρτες, παράθυρα και κεραμίδια; Αυτό γινόταν! Είναι σαφές ότι φτάσαμε στην κρίση γιατί πληρώνουμε τις παθογένειες δεκαετιών. Εκείνο όμως που είναι εξίσου σαφές κι ακόμα δεν αναδεικνύεται, είναι ότι στην τελευταία διακυβέρνηση από την ΝΔ (2004-2009, επί Καραμανλή) ο δημοσιονομικός εκτροχιασμός ήταν τεράστιος. Το χρέος μας το 2004 ήταν 180 δις και μέχρι το 2009 προστέθηκαν άλλα 150 δις ευρώ. Το πρωτογενές έλλειμμα ήταν 35 δις ευρώ. Το ελληνικό δημόσιο ξεχείλωσε με απαράδεκτο τρόπο γιατί καταργήθηκε ο ΑΣΕΠ και χιλιάδες νέοι ήταν όμηροι των stage που μοιράζονταν στα κομματικά γραφεία της ΝΔ.
Θεωρώ ότι χρειάζεται αξιόλογηση των αναγκών μας και των ανθρώπων που θα προσληφθούν από εδώ και πέρα. Αν ο ΣΥΡΙΖΑ κατορθώσει να φτάσει στον ρεαλισμό, μπορεί να τον στηρίξουμε, όχι απαραίτητα συμμετέχοντας σε κυβερνητικές θέσεις μια και δεν είμαστε κυβερνητιστές, αλλά με ψήφο ανοχής ή στήριξης μαζί με άλλες πολιτικές δυνάμεις, εφόσον υπάρχει η δέσμευση ότι θα γίνουν μεγάλες προοδευτικές αλλαγές. Νιώθουμε υποχρεωμένοι να συμβάλλουμε και να περιορίσουμε τις εξαλλοσύνες όσων πιστεύουν ότι, επειδή η αριστερά δεν κυβέρνησε ποτέ, θα γίνει η κυρίαρχη πολιτική δύναμη που θα μετατρέψει το κράτος σε φέουδο.
Τελικά, το έλλειμμα ήταν 9 ή 15,6%; Ο κύριος Καραμανλής είπε ότι ήταν 4%. Αποδείχθηκε από έκθεση του ευρωκοινοβουλίου και από μια ανεξάρτητη στατιστική αρχή που δημιουργήσαμε με την βοήθεια της ευρωπαϊκής στατιστικής αρχής, ότι ήταν 15,6%. Παρόλο που είδαμε τότε τον κύριο Σαμαρά, δεχθήκαμε να στηρίξουμε μια συγκυβέρνηση με εκείνον πρωθυπουργό, γιατί το μόνο που μας ενδιέφερε ήταν να κυβερνηθεί η χώρα κάνοντας παράλληλα τις απαραίτητες αλλαγές. Ο κύριος Σαμαράς έδειξε ότι δεν μπορεί να λειτουργήσει σε τέτοιο πλαίσιο. Δεν είναι τυχαίο ότι όλες οι αποφάσεις αυτών των 2,5 χρόνων, στην αρχή λαμβάνονταν από τρεις αρχηγούς και μετά την αποχώρηση της ΔΗΜΑΡ μόνο από τους κυρίους Σαμαρά και Βενιζέλο. τόσο το υπουργικό συμβούλιο όσο και κυβερνητικά και κομματικά όργανα των δύο πλευρών, δεν λειτουργούσαν.
Έζησα συναντήσεις με ευρωπαίους ηγέτες που απλώς μας παρέπεμπαν στην κυρία Μέρκελ, λες και δεν επρόκειτο για ηγέτες αυτόνομων χωρών. Η αίσθηση που αποκομίζαμε, ακόμα και από τους πιο ευγενικούς ηγέτες ήταν ότι δεν μπορούσαν να πείσουν τους λαούς τους να δανείσουν τους Έλληνες λόγω αναξιοπιστίας.
Έχετε ζήσει τον Γιώργο Παπανδρέου από κοντά, εδώ και πολλά χρόνια, από το Καστελόριζο μέχρι τις Κάννες. Ποιοι ήταν οι βασικοί σταθμοί αυτής της πορείας; Βρέθηκα ως κυβερνητικός εκπρόσωπος του Γιώργου Παπανδρέου χωρίς να ανήκω στο περιβάλλον του και, παρόλο που ήμουν βουλευτής από το 2007, μέχρι το 2009 είχα πάει στα γραφεία της Χ. Τρικούπη μόνο 3-4 φορές. Από το 2009 και μετά, σαν υφυπουργός παρά τω πρωθυπουργώ και κυβερνητικός εκπρόσωπος, έζησα τις πολύ μεγάλες αγωνίες και την προσπάθεια να μην πτωχεύσουμε μέχρι την ημέρα του Καστελόριζου. Πήγαμε πολλές φορές στην κυρία Μέρκελ. Κάποιες φύγαμε με τον χειρότερο τρόπο που θα μπορούσε να φύγει μια αποστολή από ένα κράτος που ζητούσε στήριξη. Συναντηθήκαμε πολλές φορές με αρχηγούς όλων των κρατών, κυρίως της Ευρώπης, οι οποίοι έπαιζαν καθοριστικό ρόλο για την διαμόρφωση ενός πλαισίου στήριξης για την χώρα μας. Βρέθηκα με τον Γιώργο Παπανδρέου στον Λευκό Οίκο με τον Ομπάμα. Επίσης, συναντηθήκαμε με τους Πούτιν και Μεντβέντεφ. Με μια σειρά από πολιτικούς αρχηγούς για τους οποίους ακούγονται πολλά, αλλά ελάχιστα αληθεύουν, όπως ότι ο Πούτιν πρότεινε να μας δανείσει, ενώ ήταν ο πρώτος που μας πρότεινε να πάμε στο ΔΝΤ, πριν ακόμα πάμε εμείς. Έζησα όλη εκείνη την πολύ δύσκολη εμπειρία μέχρι που ο Γιώργος Παπανδρέου ανακοίνωσε την υπαγωγή μας στον μηχανισμό.
Τελικά, ισχύει ότι είχε συμφωνηθεί, πολύ καιρό πριν, η είσοδός μας στο ΔΝΤ; Μπήκαμε στον ευρωπαϊκό μηχανισμό στήριξης που αποτελούνταν από την ΕΚΤ, την ευρωπαϊκή επιτροπή και το ΔΝΤ. Μπορώ να καταθέσω προσωπικά ότι η κυρία Μέρκελ ήταν εκείνη που επέμενε ότι δεν θα μας δάνειζαν χωρίς την συμμετοχή του ΔΝΤ. Αυτό συνέβη γιατί ζητούσε τεχνική υποστήριξη έτσι ώστε η χώρα μας να υλοποιήσει μεταρρυθμίσεις για τις οποίες δεν μας είχε καμία εμπιστοσύνη. Αυτό οφείλεται στα πλαστά στοιχεία που προμήθευε τους Ευρωπαίους η κυβέρνηση Καραμανλή.
Δεν υπήρχε καμία προειλημμένη απόφαση, πολύ περισσότερο με έναν τρόπο συνωμοσιολογίας που κυκλοφορεί. Αντίκρισα την πραγματικότητα στην πιο σκοτεινή της έκφραση. Θυμάμαι, στα συμβούλια κορυφής των Βρυξελλών όπου αντιμετωπίζαμε ηγέτες που μας έλεγαν ξεκάθαρα ότι είμαστε το «απόστημα» και πρέπει να αποκοπούμε για να παραμείνει η Ευρώπη υγιής. Ένας από τους υπέρμαχους μιας τέτοιας αντίληψης ήταν ο κύριος Μπαρόζο. Η κυρία Μέρκελ θεωρούσε ότι η Ελλάδα πρέπει να τα βγάλει πέρα μόνη της. Ο κύριος Σαρκοζί στην αρχή έδειξε να αντιλαμβάνεται το πρόβλημα, αλλά όταν πήγε στη Ντοβίλ με την κυρία Μέρκελ, στα πρόθυρα της προεκλογικής του εκστρατείας, έπρεπε να το παίξει σκληρός και προσαρμοσμένος πλήρως στα προστάγματά της. Τότε ζούσαμε τις πιο σκληρές στιγμές γιατί αντιλαμβανόμασταν ότι πλέον δεν μας χαρίζεται κανείς και βρίσκουμε τοίχους μπροστά μας.Έζησα συναντήσεις με ευρωπαίους ηγέτες που απλώς μας παρέπεμπαν στην κυρία Μέρκελ, λες και δεν επρόκειτο για ηγέτες αυτόνομων χωρών. Η αίσθηση που αποκομίζαμε, ακόμα και από τους πιο ευγενικούς ηγέτες ήταν ότι δεν μπορούσαν να πείσουν τους λαούς τους να δανείσουν τους Έλληνες λόγω αναξιοπιστίας.
Στις Κάννες δεν ήμουν παρών, αλλά γνωρίζω πολύ καλά ότι βρεθήκαμε σε μια πολύ στριμωγμένη θέση. Η αντιπολίτευση ήταν σύσσωμη απέναντί μας. Ο Γιώργος Παπανδρέου, σαν αρχηγός ενός κόμματος που φυλλορροούσε από τις αποχωρήσεις βουλευτών που τους ήταν πολύ δύσκολο να ψηφίζουν συνέχεια μνημόνια, δέχτηκε το τελευταίο πλήγμα από μια ομάδα βουλευτών που, τυχαία (;), ήταν από τους θερμότερους υποστηρικτές του Ευάγγελου Βενιζέλου.
Άρα, η διαμάχη Παπανδρέου-Βενιζέλου δεν σίγησε ποτέ; Όντως. Το θέμα είναι ότι όταν φτάσαμε στο κρίσιμο σημείο αναδείχθηκε η πολύ μεγάλη αντίθεση και ο ρόλος που έπαιξαν διάφοροι βουλευτές. Όταν ο Γιώργος Παπανδρέου επέστρεψε από τις Κάννες, το πρώτο που αντιμετώπισε μόλις κατέβηκε από το αεροπλάνο, ήταν η δήλωση του κυρίου Βενιζέλου ότι δεν συμφωνεί με το καταστροφικό δημοψήφισμα. Ο ίδιος, πριν από δύο ημέρες, ακόμα και μες στη βουλή ήταν υπέρμαχος του δημοψηφίσματος. Παράλληλα, είδαμε μια ομάδα βουλευτών που ανακοίνωνε με μεγάλη χαρά στις τηλεοπτικές κάμερες ότι θα έδινε ψήφο εμπιστοσύνης, με την προϋπόθεση να παραιτηθεί ο πρωθυπουργός.
Θα μπορούσε να υπάρξει έξοδος από το ευρώ; Θεωρητικά, μπορεί να γίνεται μπορεί και όχι. Μπορεί να υπάρχει διάταξη που να μην επιτρέπει την έξοδο, αλλά μπορεί να γίνει η ζωή μας τόσο δύσκολη που, στο τέλος, να παρακαλάμε να βγούμε. Το θέμα είναι ότι αν βγούμε από αυτό το ευρωπαϊκό κεκτημένο, αποκοπτόμαστε από την ευρωπαϊκή ολοκλήρωση και μπαίνουμε σε μονοπάτια που μας πηγαίνουν πολλές δεκαετίες πίσω.
Το ΔΝΤ ζητάει τα μέτρα λιτότητας ή δίνει μόνο τους στόχους και επιλέγουμε εμείς τον τρόπο; Όταν κάνεις μια συμφωνία και δανείζεσαι τόσα χρήματα όσα δεν έχει δανειστεί καμία χώρα, μπαίνουν και κάποιοι όροι. Η μεγαλύτερη προϋπόθεση είναι να είσαι συνεπής. Όταν συμφωνείς, σε κάθε διαπραγμάτευση με την τρόικα, ότι θα κάνεις μια σειρά από ενέργειες για να εξοικονομήσεις χρήματα και όσο ξανάρχεται η τρόικα δεν έχεις κάνει τίποτα, τότε απλά αυτοϋπονομεύεσαι.
Αν μετά την Κυριακή, το ΚΙ.ΔΗ.ΣΟ. ξανασυμμετέχει σε κυβερνητικό σχήμα, ποια στάση θα κρατήσει απέναντι στο μνημόνιο; Αυτό που μπορώ να πω είναι ότι θα πρέπει δημιουργήσουμε κατάλληλες συνθήκες έτσι ώστε να μην ξαναχρειαστούμε μνημόνιο. Να δημιουργήσουμε θεσμούς ελέγχου της σπατάλης, της μίζας και της αξιοκρατίας. Να έχουμε ένα δημόσιο που να είναι πραγματικά στην υπηρεσία του πολίτη και να μην δημιουργεί φραγμούς για τον υγιή επιχειρηματία, μέσα από μια τεράστια γραφειοκρατία και μέσα από διαπροσωπικές συναλλαγές υπαλλήλων του που συντηρούν την διαφθορά. Να δημιουργήσουμε θεσμούς ενός σωστού φορολογικού νόμου που να κατανέμει τα βάρη δίκαια. Να κάνουμε μεταρρυθμίσεις για την παιδεία, όχι μόνο λόγω χρημάτων, αλλά και για μια ουσιαστικά παρεχόμενη παιδεία που είναι μια παραγωγική επένδυση για τη χώρα. Αν τα κάνουμε αυτά, δεν θα ξαναχρειαστούμε ποτέ μνημόνιο. Όσα μνημόνια και να σχίσεις, την επόμενη μπορεί να χρειαστείς κάποιο μεγαλύτερο.
