Ειδικά κάποιος που είναι έξω από τον χώρο και τον «χορό» των media, δυσκολεύεται, για να μην πω αδυνατεί, να πιστέψει ότι η ΕΡΤ ήταν τόσο ελεύθερη όσο παρουσιάζεται τώρα, κατόπιν εορτής. Φυσικά ήταν εν μέρει ελεγχόμενη. Φυσικά υπήρχε κυβερνητική παρέμβαση. Εγώ μιλάω όμως για απόλυτο έλεγχο. Η κυβέρνηση ήθελε να μην υπάρχει καμία φωνή που να ξεφεύγει από τη γραμμή. Δες τι έγινε με το παράδειγμα του Αρβανίτη και της Κατσίμη. Δες τη δήλωση του πρωθυπουργού, ότι «όλοι διορίζαμε στην ΕΡΤ, αλλά διορίζαμε αριστερούς», δηλαδή και καλά ανθρώπους που δε μπορούν να ελέγξουν, οι οποίοι αυτή την περίοδο λένε πράγματα που δεν πρέπει να ακούγονται. Θυμίσου και τη δήλωση του Γεωργιάδη, ότι οι εργαζόμενοι της ΕΡΤ απεργούσαν και δεν έδειχναν τον πρωθυπουργό στην Κίνα. Στην ΕΡΤ υπήρχε χώρος να ειπωθούν πράγματα και αυτό ο κόσμος το ξέρει. Όπως ξέρει και τα κακά της, ξέρει και τα καλά της.
Πάντως θα μπορούσε κάποιος ακόμη και να ειρωνευτεί όλη αυτή την έντονη αντίδραση του κόσμου. Υπό την έννοια ότι τόσα έχουν γίνει και έχουμε υποστεί, το κλείσιμο της ΕΡΤ ήταν που μας εξόργισε; Ήταν ο τρόπος με τον οποίο έγινε. Θύμισε τις πιο σκοτεινές σελίδες της σύγχρονης ελληνικής ιστορίας. Δεν είναι δυνατόν να έχεις μια κυβέρνηση που με στιλ «αποφασίζωμεν και διατάσσωμεν», ρίχνει μαύρο στη δημόσια τηλεόραση και ραδιοφωνία. Γι’ αυτό πιστεύω ότι η στιγμή του κλεισίματος της ΕΡΤ, με τον τρόπο που έγινε, είναι μια από τις πιο συμβολικές όλης αυτής της περιόδου. Ας το δούμε όμως και τελείως τεχνοκρατικά, με τους όρους που μιλάει η «αγορά». Χτίζεις ένα logo για δεκαετίες. Και σε μια νύχτα, του βάζεις φωτιά και το καις. Δε γίνονται αυτά τα πράγματα. Αν έχεις περίπτερο στη γωνία και θες να το κλείσεις για να το πας απέναντι, βάζεις ένα χαρτάκι που λέει «προσεχώς απέναντι», πριν το κλείσεις. Η γενική διευθύντρια της ΕΒU, το είπε πολύ σωστά. Ακόμη και όταν ένας οργανισμός κινδυνεύει να πτωχεύσει, συνήθως υπάρχει η πρόνοια ώστε αυτό ακριβώς που συνέβη στην ΕΡΤ, να μη συμβεί. Στην επιχείρηση αυτή καταστράφηκε η αξία της. Κι αυτό το βλέπουμε από τον τρόπο που ο κόσμος αντιλαμβάνεται τη ΔΤ. Δεν τη βλέπει. Ήταν όμως μία πολιτική επιλογή. Οι σύμβουλοι του πρωθυπουργού λειτούργησαν τελείως λάθος, φέρουν τεράστια ευθύνη. Και βέβαια ο πρωθυπουργός δεν είναι κανένα παιδάκι, να κάνει αυτό που του λένε οι άλλοι, έχει κι εκείνος μια πολύ συγκεκριμένη πολιτική σκέψη.
Έχουμε μία κυβέρνηση που λειτουργεί στην ουσία εκτός συντάγματος, εκτός νομιμότητας και στην περίπτωση της ΕΡΤ επιβάλλει για πρώτη φορά το «δόγμα του σοκ» στην ελληνική κοινωνία. Για να στείλει ένα ηχηρό μήνυμα: «εγώ μπορώ να κάνω ό,τι γουστάρω». Παρά την απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας, παρά το γεγονός ότι γνώριζαν ότι θα παραβίαζαν το σύνταγμα.
Πιστεύεις ότι όντως δεν περίμεναν αυτή την αντίδραση του κόσμου ούτε κατά το ελάχιστο; Φάνηκε από την πρώτη στιγμή ότι μούδιασαν, οπότε μάλλον δεν περίμεναν να κατακλύζεται καθημερινά το ραδιομέγαρο από χιλιάδες κόσμου. Δεν ήταν Συριζαίοι ή φίλοι των εργαζομένων που έρχονταν κάθε βράδυ για να τους κάνουν παρέα. Έβλεπες τους πάντες. Από γιαγιάδες και παιδάκια μέχρι αντιεξουσιαστές. Όλος αυτός ο κόσμος ήταν εκεί γιατί αυτό που συνέβη τους αφορούσε. Ήταν η πρώτη φορά που τους στερούσαν τόσο άγαρμπα ένα δημόσιο αγαθό. Είναι σαν να λένε «θα κλείσουμε την ΕΥΔΑΠ, δε θα έχετε νερό για ένα μήνα, θα σας φτιάξουμε όμως μια καινούρια ΕΥΔΑΠ, αλλά μέχρι τότε, να πίνετε νερό από τον ιδιωτικό νερουλά που θα περνάει κάτω από το σπίτι». Προφανώς ο κόσμος ξεσηκώνεται όταν του στερείς μία δημόσια υπηρεσία. Και η συγκεκριμένη, μάλιστα, στο μυαλό το δικό μου και των υπόλοιπων Ελλήνων ήταν σαν να υπήρχε από πάντα. Με αυτή μεγαλώσαμε.
Μπορεί να υπήρχε από πάντα, αλλά επίσης ανέκαθεν ήταν ένας προβληματικός οργανισμός, με σοβαρές παθογένειες. Εννοείται. Ήταν καθρέφτης του πελατειακού κράτους. Όσες κυβερνήσεις πέρασαν, θεωρούσαν ότι η ΕΡΤ είναι τσιφλίκι και φερέφωνό τους, ότι είναι ο τόπος στον οποίο μπορούν να εκπληρώνουν τις πολιτικές τους χάρες. Όλο αυτό όμως δε μπορεί να αποτελεί δικαιολογία για μία αντισυνταγματική κίνηση εκ μέρους της κυβέρνησης.
Κατά τη γνώμη μου πιο ανησυχητική από την κίνηση καθαυτή ίσως και να είναι ότι αγνοήθηκε από την κυβέρνηση η απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας, που την έκρινε και επισήμως αντισυνταγματική. Ακριβώς. Αυτό δείχνει η ταινία. Δε μιλάει για το ότι απλώς έκλεισε η δημόσια ραδιοτηλεόραση και έμειναν χωρίς δουλειά 2.656 άνθρωποι. Προβάλλει τη μεγαλύτερη εικόνα που λέει ότι η δημοκρατία είναι το πρώτο θύμα της κρίσης. Όταν βλέπεις μια κυβέρνηση να λειτουργεί με αυτόν τον τρόπο, αφενός είναι κάτι που πραγματικά σοκάρει το διεθνές ακροατήριο, γιατί καταλαβαίνουν ότι η δημοκρατία πλέον κομματιάζεται με ματσέτες και από την άλλη ότι από τη στιγμή που αυτά τα πράγματα μπορούν να συμβούν σε μια χώρα του ευρωπαϊκού νότου, εύκολα, αύριο μεθαύριο μπορούν να φτάσουν στη δική τους αυλή. Αυτό τους σοκάρει. Και γι’ αυτό η ταινία έχει κάνει μια τέτοια πορεία έξω. Πες μου λοιπόν εσύ τώρα τί παράδειγμα έδωσε η κυβέρνηση στον Έλληνα πολίτη, με το να αποφύγει να τηρήσει τις αποφάσεις του Συμβουλίου της Επικρατείας. Ότι μπορεί ο καθένας μας να κάνει ό,τι γουστάρει. Δε έχουν βγει για πλάκα οι νόμοι του κράτους. Υπάρχουν εκεί για να τους σέβονται οι πάντες. Οι πολιτικοί, οι κυβερνήσεις, οι ισχυροί άντρες, οι οικονομικοί παράγοντες, ο απλός πολίτης, όλοι. Στις μέχρι τώρα προβολές της ταινίας σε φεστιβάλ του εξωτερικού, ο κόσμος μένει κάγκελο. Η πρώτη ερώτηση που δέχομαι συνήθως είναι τί συμβαίνει τώρα στην Ελλάδα και όταν τους λέω ότι οι Έλληνες πολίτες πληρώνουν για μια δημόσια υπηρεσία που δεν έχουν, στους λογαριασμούς της ΔΕΗ, και αναφέρομαι στο τέλος της ΝΕΡΙΤ που πληρώνουμε χωρίς ακόμα να έχει ανοίξει η ΝΕΡΙΤ, απορούν πώς το ανεχόμαστε. Και τους λέω ότι οι Έλληνες υποφέρουν από υπερφόρτωση αυτή τη στιγμή, δε μπορούν να επεξεργαστούν πάρα πολλά πράγματα. Τη μια μέρα έχεις αυτό, την άλλη έχεις το άλλο, την τρίτη έχεις την τράπεζα, την τέταρτη έχεις τον άλλο νόμο, δεν μπορείς να τα παρακολουθήσεις όλα.
Ξέρεις πώς αντιμετώπισαν οι πρώην υπάλληλοι της ΕΡΤ όσους συναδέλφους τους δουλεύουν τώρα στη ΔΤ; Προφανώς υπάρχει πίκρα από κάποιους προς ορισμένους που προσχώρησαν στο νέο μεταβατικό σχήμα. Ο καθένας, όμως, στη ζωή του κάνει τις δικές του επιλογές. Δε θέλω να είμαι εγώ αυτός που θα τις κρίνει.
Εσένα σου προτάθηκε συνεργασία με το νέο σχήμα; Ναι. Αλλά εξήγησα ότι αφενός έχω συμβολαιακές υποχρεώσεις πλέον με το εξωτερικό και δε μπορώ. Αφετέρου, όταν μου πρότειναν να ξεκινήσουμε από του χρόνου, τους είπα να φτιάξουν πρώτα το μαγαζί, να δούμε τί δημόσια ραδιοτηλεόραση θέλουν και τί δημόσια ραδιοτηλεόραση θέλω εγώ. Εδώ θα είμαστε να συζητήσουμε. Γιατί αυτό ήταν το ζήτημα. Παρόλο που είμαστε απόγονοι μεγάλων συζητητών, έχουμε σταματήσει να συζητάμε σε αυτή τη χώρα. Οι κουβέντες που έχουν γίνει στην Αυστρία, για παράδειγμα, για το μέλλον της δημόσιας ραδιοτηλεόρασης και στις οποίες συμμετείχα, δεν έχουν γίνει ούτε κατά προσέγγιση στην Ελλάδα. Πρέπει να δούμε τί θέλουμε από μια δημόσια ραδιοτηλεόραση, πώς να είναι, πώς να μην είναι. Για μένα πρέπει να είναι πολυφωνική, πλουραλιστική και πολύχρωμη, ένας πυλώνας της δημοκρατίας. Θα πρέπει να ακούει όλα τα στρώματα και τις ομάδες της κοινωνίας. Αυτό είναι το ιδανικό. Πάντως αντίστοιχα προβλήματα αντιμετωπίζουν κι άλλοι λαοί, δεν υπάρχει πουθενά παράδεισος. Παντού και πάντα η κυβέρνηση προσπαθεί να ελέγξει σε κάποιο βαθμό το δημόσιο ραδιοτηλεοπτικό της φορέα. Ακόμη και το BBC.
