Την ώρα που ο Υπουργός Πολισμού κ. Παναγιωτόπουλος δήλωνε από το βήμα του συνεδρίου “Χρηματοδοτώντας την δημιουργικότητα” ότι “Το κόστος εργασίας και μια σειρά άλλοι παράγοντες έχουν καταστήσει πολλούς κλάδους της ευρωπαϊκής οικονομίας μη ανταγωνιστικούς δηλαδή απλά μη βιώσιμους” μια μερίδα θεατών ξέσπασε σε ηχηρά γέλια. Τα μέλη της Κίνησης Μαβίλη, μιας ομάδας που αποτελείται από σκηνοθέτες του σύγχρονου θεάτρου, αλλά και άλλοι καλλιτέχνες, εκτός της ομάδας, διάλεξαν αυτόν τον τρόπο για να διαμαρτυρηθούν για μια σειρά πραγμάτων, μεταξύ άλλων για το γεγονός ότι σε ένα τόσο σημαντικό συνέδριο για την Ευρωπαϊκή πολιτιστική πολιτική δεν προσκλήθηκε ούτε ένας καλλιτέχνης. Στις ημέρες που ακολούθησαν το σχετικό βίντεο προκάλεσε πολλές συζητήσεις στα social media και έστρεψε τα φώτα επάνω τους. Οι περισσότεροι τους υποστήριξαν για την πρωτοτυπία της δράσης τους αλλά και αρκετοί τους κατηγόρησαν για σχολικό χαβαλέ. Τους συναντήσαμε για να τους δώσουμε τον λόγο και να αναρωτηθούμε μαζί τους. Πού βρίσκεται τελικά το φιάσκο; Σε όσους γέλασαν ή σε αυτά που ειπώθηκαν;
Για ποιο λόγο προχωρήσατε στη συγκεκριμένη δράση στο Μέγαρο; Διαμαρτυρόμαστε επειδή στο πρόγραμμα του υπουργείου Πολιτισμού δεν υπάρχει κάποιο συγκεκριμένο πλάνο ή όραμα για το ελληνικό θέατρο. Κανείς δεν ξέρει ποιοι είναι οι στόχοι για τα επόμενα πέντε ή δέκα χρόνια. Όταν αλλάζει ο υπουργός αλλάζουν όλα και δεν υπάρχει ένας ανεξάρτητος φορέας που να χαράζει πολιτική με λίγα, πολλά ή και καθόλου χρήματα. Συμβαίνουν όλα τυχαία ανάλογα με τον κάθε υπουργό, άσε που οι περισσότεροι δεν έχουν καμία σχέση με τον χώρο του πολιτισμού. Έχουν σταματήσει οι επιχορηγήσεις στο θέατρο τα τελευταία 3 χρόνια, ενώ στο χορό από το 2009, κι ακόμη χρωστάνε τις επιχορηγήσεις του 2011. Βέβαια και παλαιότερα που δίνονταν χρήματα ουσιαστικά πήγαιναν σε κάποιους ανθρώπους για να ανεβάσουν τις παραγωγές τους και δεν έμενε τίποτα σε θέματα σχεδιασμού ή δομών, ώστε εάν φτάναμε στο σημείο να μην έχουμε λεφτά, που ορίστε φτάσαμε, να έχουν μείνει τουλάχιστον κάποιες υποδομές, κάποιοι χώροι. Οι υπουργοί Πολιτισμού θεωρούσαν δουλειά τους να μοιράζουν τις επιχορηγήσεις με βάση μικροπολιτικά συμφέροντα για να αποφύγουν τη γκρίνια.
Το κράτος θεωρεί τον πολιτισμό πολυτέλεια; Ναι. Το θέμα είναι ότι δεν αποτραβιέται απλά, αλλά επιπλέον βάζει εμπόδια. Τα μικρά θέατρα κυνηγήθηκαν έντονα πέρσι από τον δήμο της Αθήνας. Η φορολογία είναι δυσβάσταχτη. Είμαστε ουσιαστικά κάποιοι τρελοί που βάζουμε χρήματα από την τσέπη μας. Αντιθέτως ενισχύονται οι δυνατοί ιδιωτικοί φορείς όπως η Στέγη, το Μέγαρο, το Ίδρυμα Νιάρχου και αυτοί πλέον θα χαράσσουν αποκλειστικά την πολιτιστική πολιτική. Ας κάνουν το παιχνίδι τους αλλά το πρόβλημα ξεκινάει όταν το κράτος δηλώνει επίσημα, όπως έγινε στο Μέγαρο, ότι μόνο με αυτούς θα παίζει μπάλα. Είναι πολύ περίεργο το τοπίο, όπως διαμορφώνεται. Ουσιαστικά εξαφανίζεται ο μικρός και μεσαίος χώρος του θεάτρου. Και φυσικά αυτό δε συμβαίνει μόνο στον χώρο του πολιτισμού αλλά και στην κοινωνία. Το μεσαίο στρώμα πλέον δεν υπάρχει. Εγώ που κάποτε αισθανόμουν ότι ανήκα στην μικρομεσαία τάξη, πλέον αισθάνομαι ότι ανήκω στη φτωχή. Δηλαδή θα υπάρχουν αυτοί που θα έχουν τη δυνατότητα να απολαμβάνουν κάποια προνόμια και μετά θα υπάρχει μια τεράστια πλέμπα ανθρώπων, καλή ώρα σαν κι εμένα, που απλά θα βασανίζεται για να αποτελεί το λίπασμα χάρη στο οποίο θα φυτρώνουν οι άλλοι.
Ποιος έριξε την ιδέα για τη συγκεκριμένη δράση; Η σκηνοθέτρια Γεωργία Μαυραγάνη είχε την ιδέα για να κάνουμε κάποιες δράσεις προς αυτή την κατεύθυνση και η Μαρία Μαγκανάρη, ηθοποιός και σκηνοθέτρια από την ομάδα Κανιγκούντα, πρότεινε το πρώτο Φιάσκο να είναι στο συγκεκριμένο συνέδριο.
Χαρακτηρίζετε αυτή την ενέργεια καλλιτεχνική δράση ή πολιτική πράξη; Και τα δύο. Άλλωστε κάθε θεατρική πράξη είναι και πολιτική γιατί είναι ένα δημόσιο γεγονός και κάθε πολιτική παρουσία ή πράξη μπορεί να ειδωθεί με θεατρικούς όρους.
Γιατί γέλιο και όχι γιαούρτια;Το γιαούρτι είναι βίαιο είναι η αλήθεια. Ακόμη κι αν αξίζει ο άλλος το γιαούρτι εμένα με ταράζει. Ενώ το γέλιο -αν και μπορεί να είναι μια σκληρή, κυνική δράση- έχει σουρεαλιστικό τόνο κι έχει περισσότερο χιούμορ από το να πετάξεις ένα γιαούρτι. Άλλωστε το να πετάς γιαούρτια ή να βρίζεις μας θυμίζει λογικές Χρυσής Αυγής. Καμιά φορά ο τρόπος διαμαρτυρίας μπορεί να είναι το ίδιο φασιστικός με τον υποτιθέμενο φασίστα που θέλεις να χτυπήσεις.
Κάποια στιγμή πάντως ο κ. Παναγιωτόπουλος σας κατηγόρησε ότι θυμίζετε Μελανοχίτωνες λόγω των αντιδράσεων σας. Θεωρώ ότι υπάρχει γραμμή από τη Νέα Δημοκρατία και την κυβέρνηση να αντιδρούν σε παρόμοιες επιθέσεις ως εξής: να τους δίνουν την ταμπέλα του κακού συνδικαλισμού και κατευθείαν να προβάλλουν τη θεωρία των δύο άκρων χαρακτηρίζοντας τες είτε ως ακροαριστερές είτε ως ακροδεξιές και κατά προτίμηση και τα δύο όπως στη δική μας περίπτωση που τη μια μας έλεγε Μελανοχίτωνες και την άλλη συνδικαλιστές της αριστεράς.
Προφανώς για τον κ. Παναγιωτόπουλο το “συνδικαλιστές της αριστεράς” αποτελεί προσβλητικό χαρακτηρισμό. Ακριβώς. Είναι απολύτως συνειδητή κομματική γραμμή. Όπως προσπάθησαν να αμαυρώσουν όλους τους δημόσιους υπαλλήλους έτσι συνειδητά γίνεται και η αμαύρωση εν γένει του συνδικαλιστικού χώρου και έχει περάσει πια και στην κοινή γνώμη ότι ο συνδικαλισμός είναι κακό πράγμα. Δηλαδή τι θέλουμε; Να εξαφανιστεί ο συνδικαλισμός και μετά τι; Φανταστείτε εμείς, που καλώς ή κακώς δεν είμαστε συνδικαλιστές, νιώσαμε την ανάγκη να απολογηθούμε και να πούμε “Δεν είμαστε συνδικαλιστές, είμαστε καλλιτέχνες”.
Στην φράση “Κύριε, σας βλέπω” που απευθύνθηκε σε εσένα Κώστα πώς ένιωσες; Είναι σα να προσπάθησε να με κάνει να νιώσω άσχημα. Να αισθανθώ πως θα υπάρχουν συνέπειες. Δεν κάναμε κανένα ποινικό αδίκημα βέβαια. Και ναι, είναι περίεργο να μου λένε “Κύριε, σας βλέπω”. Και βέβαια με βλέπεις. Δεν κρύβομαι.
Ελπίζετε ότι θα φτάσετε ποτέ σε ένα επίπεδο συνεννόησης με τον κ. Παναγιωτόπουλο ή απλώς θέλετε με το γέλιο να δείξετε ότι η επικοινωνία με τον Υπουργό Πολιτισμού έχει φτάσει σε σουρεαλιστικό επίπεδο; Το δεύτερο δαγκωτό. Εδώ αρνούνταν να δει την επιτροπή πολιτισμού του ΠΑΣΟΚ με αφορμή όσα γίνονται στο χώρο του βιβλίου. Από τον θεατρικό χώρο δεν τον έχει δει ποτέ κανείς.
Μα ο κ. Παναγιωτόπουλος από το βήμα δήλωσε διαθέσιμος. Ήταν σαφώς μια πολιτικάντικη κίνηση. Εξάλλου φαίνεται και στο βίντεο. Όταν κάποιος πήγε να διατυπώσει ένα ερώτημα, από το υπόλοιπο κοινό μάλιστα, γιατί εμείς είχαμε συνεννοηθεί να μην μπούμε στην λογική του διαλόγου, έκανε πώς δεν άκουγε.
Ποιες ήταν οι προσδοκίες σας σχετικά με τη συγκεκριμένη δράση; Γυναίκες, λεφτά, δόξα και μια καλή συνέντευξη. Και επίσης νιώσαμε καλά μετά. Νιώσαμε ότι πήραμε έστω λίγη από την αξιοπρέπεια μας πίσω. Ότι έστω λίγο αντισταθήκαμε. Σαν να κερδίσαμε και πάλι την ιδιότητα του πολίτη, που τη χάνουμε όταν δεν κάνουμε απολύτως τίποτα για όσα μας ενοχλούν.
Το βίντεο στο youtube έχει ξεπεράσει (Κυριακή βράδυ) τις 125.000 θεάσεις. Αρκετά από τα σχόλια ξεπερνούν τη δική σας αίσθηση του χιούμορ και ζητούν κρεμάλες ή χρησιμοποιούν ακραίες βρισιές. Πώς αισθάνεστε που η δική σας δράση ξεχειλώνεται έτσι από αγνώστους; Αυτή είναι η λεγόμενη “δημοκρατία του internet” που εμπεριέχει πολλά φασιστικά στοιχεία. Ταυτίζομαι σε όσα πρόσφατα δήλωσε ο Μαρμαρινός με αφορμή την εμφάνιση του σκύλου στην παράσταση του Φάουστ. Δυστυχώς δεν μπορείς να το αποφύγεις.
Τι μουσική υπόκρουση θα μπορούσε να είχε το video του Φιάσκο; Η αλήθεια είναι ότι είχαμε εμπνευστεί από το τραγούδι των Depeche Mode “Everything counts”. Μάλιστα στο flyer που μοιράσαμε στον χώρο στην μια πλευρά ήταν γραμμένο το ρεφρέν του τραγουδιού “The grabbing hands, Grab all that they can, All for themselves, After all, It ‘s a competitive world, Everything counts in large amounts”. Και στην άλλη πλευρά ήταν γραμμένο ένα δίγλωσσο κείμενο που περίπου έλεγε “Να ξέρεις ότι το ελληνικό κράτος αδιαφορεί για τον σύγχρονο πολιτισμό. Να ξέρεις ότι γύρω σου διαδραματίζεται ένα φιάσκο”.
Θα υπάρξουν παρόμοιες δράσεις; Θα έχουν ανάλογο χαρακτήρα; Πιθανόν να υπάρξουν αλλά δεν μπορούμε να αποκαλύψουμε περισσότερα.
