Ο ήλιος όπως δεν τον έχετε ξαναδεί

Η επιφάνεια του Ήλιου αποκαλύφθηκε με πρωτοφανή λεπτομέρεια στις φωτογραφίες από τις πρώτες παρατηρήσεις του ηλιακού τηλεσκοπίου Inouye στη Χαβάη. Οι εντυπωσιακές εικόνες αποκαλύπτουν ένα εκπληκτικό επίπεδο δομής που μοιάζει με κολάζ να κρύβεται στο εξωτερικό του ήλιου, και για πρώτη φορά, την άγρια εμφάνιση της επιφάνειάς του. «Αυτές είναι οι εικόνες υψηλότερης ανάλυσης της ηλιακής επιφάνειας που έχουν ληφθεί ποτέ», δήλωσε ο Thomas Rimmele, διευθυντής του πρότζεκτ Inouye. «Αυτό που προηγουμένως θεωρούσαμε ότι έμοιαζε με ένα φωτεινό σημείο, μια ενιαία δομή, τώρα βλέπουμε πως χωρίζεται σε πολλές μικρότερες δομές».

Η ανάλυση του τηλεσκοπίου είναι δύο φορές πιο ακριβής από τα επόμενα καλύτερα ηλιακά παρατηρητήρια. Οι εικόνες αποκαλύπτουν ότι η επιφάνεια του ήλιου είναι «σκασμένη» με κοκκώδεις δομές, που μοιάζουν με κομμάτια χρυσού, και κάθε τμήμα έχει το μέγεθος της Γαλλίας. Οι στήλες πλάσματος, με θερμοκρασίες σχεδόν 6.000 βαθμούς, εμφανίζονται ως φωτεινά σημεία στο κέντρο κάθε τμήματος και είναι το επίκεντρο απελευθέρωσης θερμότητας από το εσωτερικό του ήλιου στην επιφάνεια του. Καθώς το πλάσμα ψύχεται, υποχωρεί από την επιφάνεια μέσω στενών, σκιωδών καναλιών μεταξύ γειτονικών τμημάτων. Αυτό το περίπλοκο επίπεδο λεπτομέρειας θα βοηθήσει να βελτιωθεί η κατανόηση της συμπεριφοράς του ήλιου και να επιτραπεί η ακριβέστερη πρόβλεψη του κύκλου δραστηριότητάς του.

Το τηλεσκόπιο αξίας 344 εκατομμυρίων δολαρίων διαθέτει ένα καθρέφτη τεσσάρων μέτρων – ο μεγαλύτερος στον κόσμο για ένα ηλιακό τηλεσκόπιο – και βρίσκεται στην κορυφή του ηφαιστείου Haleakalā στο νησί Μάουι, ύψους 3.000 μέτρων. Ο Valentin Pillet, διευθυντής του Εθνικού Ηλιακού Παρατηρητηρίου, περιέγραψε το τηλεσκόπιο, το οποίο ήταν υπό κατασκευή από το 2013, ως ένα τεράστιο τεχνολογικό επίτευγμα. Μία σημαντική πρόκληση ήταν η διατήρηση του πρωτεύοντος κατόπτρου του τηλεσκοπίου στη θερμοκρασία περιβάλλοντος, ενώ είναι στραμμένο απευθείας στον ήλιο καθώς οποιαδήποτε απόκλιση θερμοκρασίας προκαλεί αναταράξεις αέρα που θα μπορούσαν να καταστρέψουν την ποιότητα της εικόνας.

Η θερμότητα είναι αρκετά έντονη ώστε να λιώσει γρήγορα το μέταλλο στο εστιακό σημείο του καθρέφτη. Κάθε βράδυ, μεγάλες ποσότητες πάγου αδειάζουν σε οκτώ δεξαμενές. Κατά τη διάρκεια της ημέρας, το ψυκτικό υγρό κατευθύνεται μέσω των δεξαμενών πάγου και διανέμεται σε ένα δίκτυο σωληνώσεων ενώ χρησιμοποιούνται και συστήματα αέρα. Το εισερχόμενο φως από τον ήλιο αποκλίνει από τον κύριο καθρέφτη σε ένα θάλαμο καθρεπτών που βρίσκεται κάτω από τον θόλο του παρατηρητηρίου. Εκεί, το φως αναπηδά από καθρέφτη σε καθρέφτη καθώς κατανέμεται μεταξύ φασματομέτρων, πολωσιμέτρων και άλλων οργάνων.

Η πλήρης σειρά εργαλείων του παρατηρητηρίου θα επιτρέψει στους επιστήμονες να μετρήσουν το μαγνητικό πεδίο από την επιφάνεια του ήλιου μέχρι την εξωτερική του ατμόσφαιρα, και τα αποτελέσματα αναμένονται αργότερα φέτος. Οι παρατηρήσεις θα μπορούσαν να βοηθήσουν στην επίλυση των μακροχρόνιων μυστηρίων του ήλιου, συμπεριλαμβανομένου του αντιφατικού χαρακτηριστικού ότι η κορώνα – η ατμόσφαιρα του ήλιου – θερμαίνεται σε εκατομμύρια βαθμούς όταν η θερμοκρασία στην επιφάνεια είναι μόνο 6.000 βαθμούς C.