Κρίς Γιανάκος: «Όποιος τσιμέντωσε την Ακρόπολη πρέπει να φυλακιστεί»
Πρωτοπόρος καλλιτέχνης με ευρεία καταξίωση, Έλληνας της Διασποράς που ζει και εργάζεται στη Νέα Υόρκη, διατηρώντας ισχυρές και βαθιές σχέσεις με την πατρογονική κρητική γη, ο 87χρονος Κρις Γιανάκος μιλάει με ιδιαίτερα σκληρή γλώσσα για την αλλοίωση του μνημείου της Ακρόπολης με το «τσιμέντωμα» της διαδρομής στον Ιερό Βράχο και δεν διστάζει να επισημάνει πως «όποιος ήταν υπεύθυνος αυτής της επέμβασης, θα πρέπει να περάσει την υπόλοιπη ζωή του στη φυλακή.
Γιατί έχει καταστρέψει κάτι ιερό. Το ίδιο συμβαίνει και στα αρχαία στον σταθμό του μετρό Βενιζέλου στη Θεσσαλονίκη. Μόνο που σήμερα υπάρχει ήπιος και φιλικός προς τα μνημεία τρόπος επέμβασης. Όταν έκανα τη γέφυρα στο μνημείο της Ροτόντας, ένωσα τον δρόμο με την είσοδο του μνημείου και όλα τα ευρήματα ήταν ορατά» σχολιάζει.
Ήταν το 2011 όταν από κοινού με τον Constantin Xenakis είχε συμμετάσχει στις παρεμβάσεις οριζόντιας και κάθετης σήμανσης που συνδέουν τη Ροτόντα με την Αχειροποίητο και την Αγία Σοφία. «Στο θέμα της Ακρόπολης θα έδινα λύση με τη δημιουργία μιας ήπιας πλατφόρμας. Υπάρχει αντίστοιχο παράδειγμα στη Μεσσήνη» εξηγεί και χαρακτηρίζει την ιδέα «παλαβή».
«Κάποιος κερδίζει από όλα αυτά» σχολιάζει και δεν κρύβει τον φόβο του για συνέχιση της καταστροφής. «Φοβάμαι και ανησυχώ ότι θα καταστραφούν όλα τα ωραία που έχουμε. Εξαφανίζουν ιστορία και μνήμη».
«Η ζωή χωρίς τέχνη μοιάζει με έρημο και με δέντρο χωρίς νερό» δηλώνει ο Κρις Γιανάκος, που παρουσίασε πρόσφατα μια σειρά παλαιότερων και νεότερων έργων του στην γκαλερί Citronne του Πόρου υπό τον τίτλο «Διαδρομές».
Στην ερώτηση ποια χαρακτηριστικά πρέπει να διαθέτει ένας καλλιτέχνης, δεν δυσκολεύεται να απαντήσει, λέγοντας πως «πρέπει να έχει ψυχή και ιδεολογία. Και να απορροφά όλα όσα βλέπει γύρω του μετατρέποντάς τα σε τέχνη. Γιατί γύρω μας βρίσκονται όλα τα μυστήρια. Ωστόσο είναι κάποια πράγματα που δεν θέλεις να βλέπεις» υπογραμμίζει και εξηγεί πως η πανδημία ήταν η αιτία που άλλαξε τον τρόπο της δουλειάς του. «Πέρασα ένα διάστημα δυο – τριών μηνών χωρίς να ξέρω τι να κάνω. Ξαφνικά είχα την ιδέα να περάσω από τα γεωμετρικά στα αφηρημένα έργα. Τώρα γυρίζω πάλι πίσω στα γεωμετρικά. Κάθε μέρα είναι μια καινούργια εμπειρία. Μπορεί ακόμα κι ένα μυρμήγκι που πετάει να μου δώσει έμπνευση με την ενέργειά του» λέει και δεν παραλείπει να επισημάνει τον μεγάλο ρόλο που παίζει ο τόπος στη δημιουργία και την ανάδειξη ενός έργου. «Πάντα η ουσία είναι η ένωση του έργου με τον χώρο» ομολογεί.
Γεννημένος στη Νέα Υόρκη το 1934, ήρθε στην Ελλάδα 5 χρόνων, χωρίς να μιλά ελληνικά ούτε αγγλικά και με πρόβλημα στην όραση. «Οι δάσκαλοι μου έδωσαν φωτογραφίες για να ζωγραφίζω. Αυτό μου άρεσε. Αλλά συνέχιζα να μην ξέρω να διαβάζω και να μιλάω. Έμεινα πίσω στα γράμματα αλλά μέσα από την τέχνη προχώρησα. Έβαλα στον νου μου να μάθω μόνος μου να διαβάζω και το πέτυχα. Πήγα στο καλλιτεχνικό σχολείο για γραφίστας. Ήμουν καλός, αλλά στα 35 μου θέλησα να γίνω γλύπτης» αποκαλύπτει.
Φοίτησε στη Σχολή Εικαστικών Τεχνών (SVA) στο Μανχάταν, όπου διδάσκει έως και σήμερα. «Ο δρόμος της τέχνης είναι δύσκολος. Μην ακούτε τους δασκάλους, λέω στους μαθητές μου. Δεν πρέπει να γίνεστε απομιμήσεις των δασκάλων, αλλά να αναζητάτε τον δικό σας δρόμο».