Τραγούδια για τόπους και ταξίδια

 

1.

Oι Simple Minds κυκλοφόρησαν το 1980 ένα δίσκο που στο εξώφυλλο του είχε μια στοιχειωμένη φωτογραφία της Αθήνας. Πίσω από την αινιγματική προτομή ενός στρατιωτικού, φαινόταν ο βράχος της Ακρόπολης βουτηγμένος στα πορτοκαλί χρώματα που έχει το Λεκανοπέδιο τα δειλινά του καλοκαιριού. Η φωτογραφία είναι του Γερμανού φωτογράφου Michael Ruetz και τραβήχτηκε κατά την επίσκεψη του στην Αθήνα το 1968, την περίοδο της Χούντας.

Τα κομμάτια του δίσκου, όπως λέει σε συνέντευξη του ο ηγέτης της μπάντας Jim Kerr, εμπνεύστηκαν από τις εντυπώσεις του από την την πρόσφατη περιοδεία της μπάντας στην Ευρώπη.

“Ήμουν είκοσι χρονών, και παρατηρούσα τα πάντα γύρω μου. Η Μπολόνια, μια συναγωγή στο Παρίσι, ένας σιδηροδρομικός σταθμός στο Μόναχο – μην μου πείτε πως όλα αυτά μπορούσαν να αφήσουν οποιονδήποτε ασυγκίνητο”.

Τέτοιες εικόνες υπονοούνται στην υποβλητική μουσική της μπάντας, μιας μουσικής δύσκολα κατατάξιμης (στο όριο των new romantics και του new wave με στοιχεία από kraut rock και electronica – άντε να τους κολλήσεις ετικέτα…). Μουσική που θέλεις δε θέλεις, σε βάζει στις ράγες ενός τρένου και σε ταξιδεύει στις γκρίζες πολιτείες της βόρειας Ευρώπης των αρχών του ’80.

Στους στίχους του, ο Kerr, σαν αυθεντικό παιδί των Kraftwerk, τραγουδάει:

“Travel round, I travel round
Decadence and pleasure towns
Tragedies, luxuries, statues, parks and galleries”

[4_4_youtube id=”_6MwzSaBBQY” mode=”normal” align=”center” autoplay=”no”]

 

2.

Μια δεκαετία μετά, δυο Αγγλάκια, περίπου 25 χρονών κι οι δύο, φτιάχνουν στο Κentish Town του Λονδίνου ένα μουσικό πρότζεκτ που του δίνουν το όνομα μιας πόλης στη Γαλλία: “Saint Etienne”. 

Φωνάζουν ένα πανέμορφο κορίτσι ονόματι Sarah Cracknell να τραγουδήσει με την σχεδόν λάθος αλλά βελούδινη φωνή της (μια Αγγλίδα Astrud Gilberto των ’90s) πάνω απ’ τους πανέξυπνα φτιαγμένους ηλεκτρονικούς ήχους τους, και βγάζουν ένα πρώτο δίσκο διαμάντι που ονομάζουν “Foxbase Alpha”.

Στο δίσκο αυτό η Sarah, σε ένα τραγούδι που ασαφώς ονομάστηκε “Κορίτσι 7” (“Girl VII”),  αραδιάζει, σαν σε κάποιο παράξενο ραπάρισμα, ένα ορυμαγδό από φαινομενικά ασύνδετα τοπωνύμια – που ίσως, στο μυαλό των στιχουργών, είχαν κάποια σύνδεση. Το σίγουρο είναι πως το μυαλό του ακροατή τρέχει από το ένα μέρος στο άλλο – από πόλεις στην Αμερική ως συνοικίες του Λονδίνου – χωρίς να γνωρίζει που αρχίζει το ταξίδι και που τελειώνει. Όλα όμως αυτά, φαίνεται πως συμβαίνουν σε μια συγκεκριμένη ημερομήνια: την 4η Ιουνίου του 1989 (ή ίσως, τότε ξεκινούν).

“June 4th, 1989, Primrose Hill, Staten Island
Chalk Farm, Massif Central, Gospel Oak, Sao Paolo
Boston Manor, Costa Rica, Arnos Grove
San Clemente, Tufnell Park, Gracetown, York Way

Videoton, Clerkenwell, Portobello, Maida Vale
Old Ford, Valencia, Kennington, Galveston
Holland Park, Studamer, Dollis Hill, Fougeres
London Fields, Bratislava, Haggerston

Lavinia, Canonbury, Alice Springs
Tooting Graveney, Baffin Island
Pollard’s Hill, Winnepeg, Plumstead Common
Hyderabad, Silvertown, Buffalo”

https://www.youtube.com/watch?v=P2yRxQO4rGs

 

3.

Κάπου στην Καλιφόρνια το 1989, η Kendra Smith, μπασίστρια των θρυλικών Dream Syndicate, φτιάχνει με το φίλο της, τον David Roback των Rain Parade, ένα συγκρότημα που ονομάζουν “Opal” (ένα συγκρότημα που έμεινε για πάντα σχεδόν παντελώς άγνωστο, όμως μετά μεταμορφώθηκε σε “Μazzy Star”, κι έκανε εμπορική επιτυχία με τραγουδίστρια πλέον την Hope Sandoval και μεγάλο χιτ το “Fade Into You”).

Ένα από τα πιο όμορφα τραγούδια αυτής της μπάντας είναι το “Northern Line”, όπου η Kendra Smith, με αυτήν τη γλυκιά, υπνωτική φωνή της, μας λέει πως βρίσκεται σε ένα νυχτερινό τρένο και φεύγει για πάντα, και δεν την νοιάζει να ξαναγυρίσει…

“Ι’ve got no money, but i got a lot of time to spend”, τραγουδάει, κι εμείς αφηνόμαστε στην slide guitar του μάστορα David Roback να μας ταξιδέψει μαζί της (μια κιθάρα που σε κάποια σημεία νομίζεις πως είναι η κιθάρα στο “Που να γυρίζεις” του Παύλου Σιδηρόπουλου…)

https://www.youtube.com/watch?v=i42o_a5TJPM

 

4.

Ο All-American ήρωας της country μουσικής Glen Campbell έγραψε το 1967 ίσως το πιο συγκινητικό κομμάτι χωρισμού που έχει γραφτεί ποτέ στην φλογερή ιστορία των συγκινητικών κομματιών χωρισμού. Ποζάρει για το εξώφυλλο του δίσκου στο ξύλινο κάθισμα αναμονής ενός σταθμού λεωφορείων και μας ταξιδεύει σε όλες τις νότιες πολιτείες της Αμερικής, από το Phoenix ως το Alberquerque και τελικά στην Oklahoma, όπου εκεί πλέον παίρνει και την οριστική απόφαση να χωρίσει.

https://www.youtube.com/watch?v=l0mID-Sc1ds

 

5.

Ο Αμερικάνος μουσικός παραγωγός Hal Wilner (πολλά χρόνια πριν την μαζική μανία των διασκευών γνωστών κομματιών σε άλλα μουσικά είδη) μάζεψε το 1985 γνωστούς μουσικούς (από τον Sting και τον Tom Waits ως τον Phil Woods και τον Charlie Haden) και τους έβαλε να διασκευάσουν τραγούδια του Kurt Weill.

Το πρότζεκτ ονομάστηκε “Lost in the Stars” και σε αυτό η Marianne Faithfull τραγούδησε την “Μπαλάντα της γυναίκας του στρατιώτη”, ένα δραματικό κομμάτι, που σε παίρνει μαζί του σε όλες τις ευρωπαϊκές πρωτεύουσες (από την Πράγα και το Όσλο ως το Άμστερνταμ, το Παρίσι και το Βουκουρέστι) ακολουθώντας την πορεία ενός Γερμανού στρατιώτη, που από κάθε πόλη στέλνει και ένα δώρο στη γυναίκα του – μέχρι να της στείλει από το Ρώσικο μέτωπο το βέλο μιας χήρας.

https://www.youtube.com/watch?v=Of2bofp8ND0

 

6.

“St. Thomas” – τι να σημαίνει ο τίτλος αυτού του κομματιού του μεγάλου σαξοφωνίστα της τζαζ Sonny Rollins; Αναφέρεται στον Άγιο Θωμά, ή σε κάποιο μέρος στον πλανήτη που ονομάζεται έτσι; Ψάχνοντας στο google μαθαίνει κανείς πως πρόκειται για ένα νησί στην Καραϊβική, στις Παρθένες Νήσους (Virgin Islands), που ανήκει στις Ηνωμένες Πολιτείες, και από το οποίο κατάγεται.

Η calypso μουσική του κομματιού σε κάνει να ταξιδεύεις εκεί με το μυαλό σου, αν και ο ίδιος ο Sonny μας ταξίδεψε ο ίδιος σε εκείνα τα μέρη με τον παράξενο, σαμανικό χορό του, τέσσερα χρόνια πριν, πάνω στη σκηνή του “Παλάς”.

https://www.youtube.com/watch?v=UA2XIWZxMKM

 

7.

“Τα μπλουζ του Πράσινου Ακρωτηρίου” του πιανίστα της τζαζ Horace Silver είναι κι αυτό ακόμα ένα κομμάτι που μόνο και μόνο λόγω του ονόματος και των ήχων του σε ταξιδεύει πολύ πειστικά σε ένα μέρος που δεν έχεις πάει ποτέ. Ο μεγάλος μουσικός το έγραψε στην μνήμη του πατέρα του, που είχε γεννηθεί στο Cabo Verde, και είναι ένα κομμάτι ξέφρενο, που σε κάνει να θες να χορέψεις όπως φαντάζεσαι ότι χορεύουν οι κάτοικοι του νησιού, κάπου μεταξύ Αφρικής και Ατλαντικού.

https://www.youtube.com/watch?v=0gt7QXwYpZo

 

8.

H αγγλική μπάντα Matt Bianco του ταλαντούχου Mark Reilly ήταν απο τις πρώτες που βάλανε βραζιλιάνικους ήχους στα αγγλικά τσαρτς – πριν αυτοί γίνουν ιδιαιτέρως μοδάτοι και κυκλοφορήσουν οι συλλογές τύπου “Μπραζιλέκτρο” με το τσουβάλι.

Στον ομώνυμο δίσκο της μπάντας που κυκλοφόρησε το 1986, κάπου ανάμεσα από hits όπως το “Υeh-Yeh”, κρυβόταν ένα μικρό διαμάντι, το “Fly By Night”, που ενώ οι στίχοι του μιλούν για κάτι άσχετο, το ρεφρέν του κι οι ήχοι του σε παίρνουν ύπουλα μαζί τους σε μια νυχτερινή πτήση πίσω στα καλοκαίρια της δεκαετίας του ’80.

https://www.youtube.com/watch?v=SgiBkaDv6vw

 

9.

Ένα κομμάτι για ένα ταξίδι που βγήκε ξινό και για τη νοσταλγία για την πατρίδα είναι το “London Is A Lonely Town” του Dave Edmunds.

Ένα surf rarity που υπάρχει στο καταπληκτικό compilation “Surf’n’tunes” της κλασικής σειράς “Pebbles”, σε κάνει να συμπονάς τον τραγουδιστή, που λέει πως δεν αντέχει άλλο το μοναχικό Λονδίνο και πως του λείπει η ηλιόλουστη Καλιφόρνια.

Εμ, David, μόνος σου τα λες: δεν τους άκουγες τους φίλους σου όταν σου λέγανε να μην πας…

https://www.youtube.com/watch?v=xwnyHglHa7k

 

10.

Στο τέλος αυτής της λίστας μπαίνει τιμητικά ένα μικρό έπος που έγραψε ο μυστηριώδης Σκοτσέζος Nicholas Currie (κατά κόσμο “Momus”) που εδώ και περίπου τριάντα χρόνια ασταμάτητα ηχογραφεί (με ελάχιστη εμπορική επιτυχία αλλά με ένα αφοσιωμένο κοινό σε όλο τον πλανήτη) δίσκους και τραγούδια που, όπως λέει ο ίδιος, “είναι γεμάτα από αξίες όπως η ποικιλότητα, ο ορεντιαλισμός κι ο σεβασμός για την διαφορετικότητα”.

H Wikipedia, προσπαθώντας να περιγράψει αυτόν τον εξωγήινο της ποπ μουσικής, μας ενημερώνει πως τον γοητεύουν πράγματα όπως “η Ιαπωνία, το αβάν-γκαρντ, το ταξίδι στο χρόνο και το σεξ”.

To καλοκαίρι του 1992, κυκλοφόρησε ο έβδομος δίσκος του, που έκανε απότομη στροφή από τις ως τότε κιθαριστικές μπαλάντες του προς έναν ηλεκτρονικό ήχο τόσο φρέσκο και τολμηρό όσο και ο αέρας στις αρχές των ’90s, που μύριζε μια νέα εποχή γεμάτη με παγκοσμιοποιημένες επικοινωνίες (το ίντερνετ ξεπρόβαλε σιγά-σιγά στη ζωή μας σε text-only περιβάλον), και που ευαγγελίζονταν στις σελίδες τους περιοδικά όπως το “Mondo 2000” και το τότε ολοκαίνουριο “Wired”.

Ο δίσκος, που ονομάστηκε “Voyager”, ήταν τόσο δυνατός που το Melody Maker αναγκάστηκε να γράψει στο review του πως “αυτός είναι ο δίσκος που οι Pet Shop Boys δε θα τολμούσαν ποτέ να κάνουν” και ο ίδιος ο Currie φωτογραφήθηκε στο εξώφυλλο σαν φουτουριστικός, ανδροειδής ταξιδιώτης στον χώρο και το χρόνο.

Ένα από τα κομμάτια του ήταν το “Transiberian Express”, όπου λίγο ως πολύ, μέσα σε ένα χείμαρρο από στίχους, εικόνες, λογοτεχνικές αναφορές και συνειρμούς, και πάνω στις ράγες ενός ήχου που κυριολεκτικά θυμίζει ταξίδι με τρένο, ο τρομερός κύριος Μomus παραλληλίζει τη ζωή με ένα Υπερσιβηρικό ταξίδι που καταλήγει, μετά από μια περιπλάνηση μέσα σε “μεγάλες εκτάσεις λησμονιάς”, σε στιγμιότυπα της ανθρώπινης ιστορίας και μυθολογίας και σε πόλεις που μοιάζουν με γιγάντιες παρτίδες σκακιού, στον μόνο σίγουρο κι αναπόφευκτο τελικό προορισμό.

“Catch a train direct to death
Glide where wheels and rails caress
Hear the last taboos expressed
In language looted and compressed
Abandon this world for the next
Cross the great plain of forgetfulness
Trans Siberian Express”.

https://www.youtube.com/watch?v=zyvtC14Pfyw