«Με βίασαν στο Metaverse και το ένιωσα αληθινό»

«Με βίασαν στο Metaverse και πιστέψτε με όταν σας λέω ότι το ένιωσα αληθινό. Ήμουν στο χώρο του λόμπι για λιγότερο από ένα λεπτό πριν δεχτώ επίθεση. Τρεις ή τέσσερις άντρες, μου επιτέθηκαν αμέσως, με παρενοχλούσαν φραστικά και στη συνέχεια μού επιτέθηκαν σεξουαλικά. Όταν προσπάθησα να ξεφύγω, με καταδίωξαν». 

Αυτά είναι τα λόγια μιας ενήλικης γυναίκας που δέχτηκε σεξουαλική επίθεση στο μετασύμπαν. Αν σοκάρει εμάς αυτό το έγκλημα, ακόμη και αν διαπράχθηκε στον εικονικό κόσμο του metaverse και όχι στον φυσικό κόσμο, φανταστείτε τι αντίκτυπο μπορεί να έχει σε ένα παιδί.

Πριν λίγες ημέρες έγινε γνωστό ότι η βρετανική αστυνομία ερευνά για πρώτη φορά μια υπόθεση βιασμού στο metaverse. Η επίθεση φέρεται να διαπράχθηκε εναντίον ενός κοριτσιού κάτω των 16 ετών, το οποίο τραυματίστηκε ψυχολογικά. Αν και ήταν το avatar του παιδιού -ή μια ψηφιακή αναπαράστασή του- που αναφέρεται ότι βιάστηκε ομαδικά και η ίδια δεν υπέστη σωματικά τραύματα, αυτό δεν σημαίνει ότι δεν προκάλεσε τεράστιο τραύμα και αναστάτωση.

Πόσα παιδιά όμως μπορεί να έχουν αντιμετωπίσει κάτι ανάλογο; Καθώς η τεχνολογία προχωρά, το μετασύμπαν γίνεται πιο προσιτό και εξελιγμένο, θολώνοντας τα όρια μεταξύ φυσικής και ψηφιακής πραγματικότητας.

Σύμφωνα με τη Nina Jane Patel, Πρόεδρο Έρευνας στο Kabuni (ένα ασφαλές μετασύμπαν) και διδακτορική ερευνήτρια στο Πανεπιστήμιο του Reading για τον εικονικό κόσμο τα τελευταία έξι χρόνια, το μετασύμπαν είναι ουσιαστικά ένα εικονικό σύμπαν που συνδυάζει στοιχεία επαυξημένης πραγματικότητας (AR), εικονικής πραγματικότητας (VR) και διαδικτύου, για να δημιουργήσει έναν χώρο όπου οι χρήστες μπορούν να αλληλεπιδρούν σε ένα περιβάλλον που δημιουργείται από υπολογιστή. 

Η τεχνολογία έχει προχωρήσει εδώ και δεκαετίες και τώρα προσφέρει μια βαθιά αίσθηση ενσωμάτωσης σε αυτό. Στο metaverse, οι χρήστες μπορούν να συμμετέχουν σε ένα ευρύ φάσμα δραστηριοτήτων, από παιχνίδια και κοινωνικές συγκεντρώσεις έως επαγγελματικές συναντήσεις, χρησιμοποιώντας avatars ή ψηφιακές αναπαραστάσεις του εαυτού τους.

Η περίπτωση της Patel 

Η Patel, δέχτηκε και η ίδια στο παρελθόν επίθεση στο metaverse. Η περιγραφή της (με την οποία ξεκίνησε το άρθρο) είναι ιδιαίτερα γλαφυρή και σοκαριστική: 

«Η καρδιά μου χτυπούσε και μια αίσθηση πανικού μεγάλωνε μέσα μου, όπως ακριβώς θα συνέβαινε αν η επίθεση είχε συμβεί στον φυσικό κόσμο. Μπήκα σε λειτουργία fight-or-flight. Παρ’ ότι σωματικά βρισκόμουν στο σαλόνι μου στο Λονδίνο, φορούσα ακουστικά και τα βίωνα όλα αυτά στην εικονική πραγματικότητα, η αντίδρασή μου ήταν παρόμοια με εκείνη που θα είχα αν είχα δεχτεί επίθεση στον δρόμο. Ένιωσα υποχρεωμένη να μοιραστώ τη δική μου εμπειρία για να αυξήσω την ευαισθητοποίηση σχετικά με αυτούς τους κινδύνους, κατανοώντας ότι πιθανότατα δεν ήμουν η πρώτη, ούτε η τελευταία που θα αντιμετώπιζα κάτι τέτοιο. Ήταν σημαντικό για μένα να βοηθήσω άλλους γονείς να αναγνωρίσουν την πιθανότητα τα παιδιά τους να αντιμετωπίσουν βλάβη στον εικονικό κόσμο. Ενώ ορισμένοι αναγνώστες ήταν υποστηρικτικοί, η ιστορία μου συνάντησε πολύ σκεπτικισμό από άλλους. Κάποιοι μου είπαν ότι αυτό που είχα περάσει δεν ήταν “πραγματικό”. Άλλοι δήλωσαν ότι ήταν αναμενόμενο, ότι έπρεπε να είχα αφαιρέσει τα ακουστικά μου για να βάλω ένα τέλος σε αυτό (κάτι που σαφώς και έκανα αφού η προσπάθειά μου να ξεφύγω είχε αποτύχει). Υπήρχαν ακόμη και πολλά μισογυνικά σχόλια που ανέφεραν ότι «το άξιζα».

Πρόκειται για την ίδια, γνωστή ιστορία που διαδραματίζεται στον πραγματικό κόσμο, όπου κατηγορείται το θύμα. Αντίστοιχο του: «Κι εσύ μη φοράς μίνι φούστα και ψηλοτάκουνα». Φυσικά, το φταίξιμο βρίσκεται αλλού: σε εκείνους που μπαίνουν σε εικονικούς χώρους για να βγάλουν τα ακραία ένστικτά τους. Κάποιοι μάλιστα μπορεί να καταπιέζονται στον φυσικό κόσμο. Το πρόβλημα βρίσκεται σε ανθρώπους που νιώθουν ελεύθεροι να διαπράξουν πράξεις όπως η σεξουαλική επίθεση στο metaverse, γνωρίζοντας ότι μπορούν να ξεφύγουν από αυτό, υπό την κάλυψη της σχετικής ανωνυμίας.

Η έρευνα της αστυνομίας για τη 16χρονη

Στην περίπτωση της 16χρονης, αν και δεν υπέστη κανένα σωματικό τραύμα, οι ειδικοί λένε ότι πιθανότατα έχει υποστεί ψυχολογικό τραύμα συγκρίσιμο με αυτό ενός θύματος βιασμού στην πραγματική ζωή. Ένας ανώτερος Βρετανός αξιωματικός της υπόθεσης μάλιστα, ανέφερε ότι «Υπάρχει συναισθηματικός και ψυχολογικός αντίκτυπος στο θύμα που είναι πιο μακροπρόθεσμος από οποιονδήποτε σωματικό τραυματισμό».

Ωστόσο, οι βρετανικές αρχές φοβούνται ότι η δίωξη της υπόθεσης σύμφωνα με τους υπάρχοντες νόμους, οι οποίοι ορίζουν τη σεξουαλική επίθεση ως μη συναινετικό «σωματικό άγγιγμα» με σεξουαλικό τρόπο, μπορεί να αποδειχθεί αδύνατη.

Η έρευνα δέχτηκε κριτική από εκείνους που αμφισβητούν το αν η αστυνομία θα πρέπει να διαθέσει τον περιορισμένο χρόνο και τους πόρους της για τη διερεύνηση εγκλημάτων του metaverse, όταν οι περιπτώσεις βιασμών στον πραγματικό κόσμο συνεχίζουν να αυξάνονται.

Ωστόσο, ο υπουργός Εσωτερικών του Ηνωμένου Βασιλείου, Τζέιμς Κλέβερλι, τάχθηκε στο πλευρό της εν εξελίξει έρευνας και μάλιστα είπε πολύ εύστοχα: «Αξίζει να συνειδητοποιήσουμε ότι κάποιος που είναι διατεθειμένος να περάσει ένα παιδί από τέτοιο τραύμα στον ψηφιακό κόσμο, μπορεί κάλλιστα να είναι κάποιος που θα μπορούσε να συνεχίσει να κάνει τρομερά πράγματα στο φυσικό του πεδίο».

Οι κίνδυνοι 

Μια πρόσφατη μελέτη από ερευνητές από το Πανεπιστήμιο του Ανατολικού Λονδίνου και το Πανεπιστήμιο Middlesex, με επικεφαλής την καθηγήτρια Julia Davidson OBE και την Dr Elena Martellozzo, έδειξε ότι τα παιδιά μπορεί να έχουν τάση για επικίνδυνες συμπεριφορές σε τέτοια περιβάλλοντα, πράγμα που σημαίνει ότι οι γονείς πρέπει να είναι προσεκτικοί σχετικά με τις αλληλεπιδράσεις των παιδιών τους με το μετασύμπαν. Οι ερευνητές έδωσαν μάλιστα τις δικές τους συμβουλές τους για την ασφάλεια των νέων.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΑΚΟΜΑ

Τι είναι το Metaverse και γιατί πρέπει να αρχίσουμε να «πακετάρουμε» γι’ αυτό το παράλληλο σύμπαν;

Οδηγίες προς γονείς

• Περάστε χρόνο μαζί στο μετασύμπαν. Η εξερεύνηση του metaverse μαζί με τα παιδιά μπορεί να είναι απίστευτα διασκεδαστική. Παίξτε παιχνίδια μαζί, συμμετάσχετε σε εικονικές εκδηλώσεις, εξερευνήστε νέους κόσμους και συμμετέχετε ενεργά στις διαδικτυακές τους εμπειρίες.
• Αναγνωρίστε και συζητήστε τους πιθανούς κινδύνους που συνδέονται με τις διαδικτυακές συμπεριφορές και συμμετέχετε σε συζητήσεις με τα παιδιά, σχετικά με αυτούς. Βοηθήστε τα να κατανοήσουν τους πιθανούς κινδύνους και τις επιπτώσεις που σχετίζονται με συγκεκριμένες δραστηριότητες εντός του metaverse. Υπογραμμίστε ότι οι εμπειρίες εκεί μπορεί να προκαλέσουν πραγματικά συναισθήματα και συνέπειες -για παράδειγμα, μια ηλεκτρονική αφή που μεταφέρεται από ένα avatar μπορεί να είναι κάτι που θα το νιώσουν πραγματικά.
• Συνεργαστείτε στενά με τα παιδιά, για να τεθούν σε ισχύ πρακτικές λύσεις, αντιμετωπίζοντας τους κινδύνους που έχουν εντοπίσει στο metaverse. Αυτό μπορεί να περιλαμβάνει τη θέσπιση μέτρων ασφαλείας. Για παράδειγμα, προσαρμόστε μαζί τις ρυθμίσεις απορρήτου στην πλατφόρμα metaverse που χρησιμοποιεί το παιδί, εξασφαλίζοντας ότι τα προσωπικά στοιχεία του είναι ασφαλή. Πείτε του τι ακριβώς πρέπει να κάνει, με ξεκάθαρα βήματα ώστε να νιώσει άνετα να αναφέρει οποιοδήποτε δυσάρεστο περιστατικό ή περιεχόμενο στον εικονικό χώρο. 
• Γίνετε εσείς το θετικό πρότυπο, έχοντας μία υπεύθυνη διαδικτυακή συμπεριφορά. Τα παιδιά συχνά μαθαίνουν παρατηρώντας, γι’ αυτό τονίστε τη σημασία του σεβασμού στον τρόπο επικοινωνίας και της ηθικής συμπεριφοράς μέσα στους ψηφιακούς χώρους (όπως πρέπει να συμβαίνει και στην πραγματική ζωή άλλωστε). 
• Υποστηρίξτε τις αλλαγές στον κλάδο της τεχνολογίας για τη βελτίωση των μέτρων ασφάλειας των παιδιών, όπου είναι δυνατόν. Ενθαρρύνετε τις πλατφόρμες να δίνουν προτεραιότητα στην ασφάλεια των νεαρών χρηστών και να εφαρμόσουν λειτουργίες που αντιμετωπίζουν τις ανησυχίες τους, όποτε τις εντοπίζουν.

Σύμφωνα με έρευνα της εταιρείας McKinsey, η αξία του metaverse στην αγορά τον Ιούνιο του 2022 ήταν κάπου ανάμεσα στα 200 με 300 δισεκατομμύρια δολάρια. Σήμερα είναι ακόμα μεγαλύτερη και προβλέπεται ότι σε περίπου 8 χρόνια θα κυμαίνεται κάπου στα 4-5 τρις. Περίπου δηλαδή όσο και η οικονομία της Ιαπωνίας (3η στον κόσμο). Αν κάτι πρέπει να κάνουμε, είναι να μην αγνοήσουμε την επίδρασή του.