Μια από τις απορίες που απασχολεί τους περισσότερους από εμάς τους τελευταίους μήνες που χρειάστηκε να προσαρμόσουμε την ζωή μας στα δεδομένα της πανδημίας του Covid-19, είναι το αν κινδυνεύουμε ή όχι αν πάμε στο σούπερ μάρκετ ή αν βγούμε για άθληση έξω.
Αν και πρέπει γενικά να προσέχουμε και να δείχνουμε υπευθυνότητα, οι ειδικοί είναι καθησυχαστικοί. Παρακάτω απαντώνται μερικές από τις πιο συχνές απορίες που έχουμε όλοι μας.
Για τους περισσότερους από εμάς που τηρούμε την κοινωνική αποστασιοποίηση και κάνουμε μόνο τις απαραίτητες διαδρομές στο μανάβικο ή το φαρμακείο, οι ειδικοί συμφωνούν ότι δεν είναι απαραίτητο να αλλάζουμε ρούχα ή να κάνουμε ντους όταν επιστρέφουμε στο σπίτι. Ωστόσο, πρέπει πάντα να πλένουμε τα χέρια σας, ενώ είναι αλήθεια ότι ένα φτάρνισμα ή ο βήχας από μολυσμένο άτομο μπορεί να ωθήσει ιογενή σταγονίδια και μικρότερα σωματίδια μέσω του αέρα, τα περισσότερα από αυτά θα πέσουν στο έδαφος.
Μελέτες δείχνουν ότι μερικά μικρά ιογενή σωματίδια θα μπορούσαν να παραμένουν στον αέρα για περίπου μισή ώρα, αλλά είναι απίθανο να προσγειωθούν στα ρούχα μας. «Ένα σταγονίδιο που είναι τόσο μικρό, ώστε να παραμένει στον αέρα για κάποιο διάστημα, είναι απίθανο να προσγειωθεί στα ρούχα σας, λόγω της αεροδυναμικής», δηλώνει η Linsey Marr, επιστήμονας αερολύματος στο Virginia Tech. «Τα σταγονίδια είναι αρκετά μικρά ώστε να κινούνται στον αέρα γύρω από το σώμα και τα ρούχα σας».
«Ο καλύτερος τρόπος για να το περιγράψουμε, θα ήταν να πούμε ότι ακολουθούν τα ρεύματα, ή τη ροή του αέρα, γύρω από ένα άτομο, επειδή κινούμαστε σχετικά αργά. Είναι σαν μικρά έντομα και σωματίδια σκόνης που ρέουν στα ρεύματα γύρω από ένα αυτοκίνητο με αργή ταχύτητα, αλλά δυνητικά χτυπούν στο παρμπρίζ εάν το αυτοκίνητο αυξήσει την ταχύτητά του», επεξηγεί η Δρ Marr.
«Οι άνθρωποι συνήθως δεν κινούνται αρκετά γρήγορα για να συμβεί τέτοιο», συνέχισε η Δρ Marr. «Καθώς κινούμαστε, σπρώχνουμε τον αέρα μακριά μας και τα περισσότερα σταγονίδια και σωματίδια ωθούνται και αυτά μακριά μας. Κάποιος θα έπρεπε να ψεκάζει μεγάλα σταγονίδια μιλώντας, βήχωντας ή αν φτερνιζόταν πάνω μας για να προσγειωθεί στα ρούχα μας. Τα σταγονίδια αυτά πρέπει να είναι αρκετά μεγάλα».
Αν λοιπόν ψωνίζετε και κάποιος φτερνίζεται, ίσως θα ήταν καλύτερο να πάτε σπίτι, να αλλάξετε και να κάνετε ντους. Τον υπόλοιπο καιρό, μπορείτε να παρηγορείστε από το γεγονός ότι το σώμα σας που κινείται αργά απομακρύνει τα σωματίδια αέρα και ιού μακριά από τα ρούχα σας. Αποτέλεσμα απλής φυσικής.
Για όλους τους λόγους που περιγράφονται παραπάνω, δεν πρέπει να ανησυχείτε για ιογενή μόλυνση των μαλλιών ή της γενειάδας σας, εάν ασκείτε την κοινωνική αποστασιοποίηση. Ακόμα κι αν κάποιος φταρνίστηκε στο πίσω μέρος του κεφαλιού σας, τυχόν σταγονίδια που προσγειώθηκαν στα μαλλιά σας θα ήταν μια απίθανη πηγή μόλυνσης.
«Πρέπει να σκεφτείτε τη διαδικασία του τι θα έπρεπε να συμβεί για να μολυνθεί κάποιος», δηλώνει ο Δρ Andrew Janowski, υπεύθυνος παιδιατρικών μολυσματικών ασθενειών στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου της Ουάσιγκτον. «Έχετε κάποιον που φτερνίζεται και πρέπει να έχει X ποσότητα ιού στο φτέρνισμα, τότε πρέπει αντίστοιχα να υπάρχουν τόσες πολλές σταγόνες που θα προσγειωθούν πάνω σας».
«Στη συνέχεια, πρέπει να αγγίξετε εκείνο το μέρος των μαλλιών ή των ρούχων σας που έχει αυτά τα σταγονίδια, τα οποία έχουν ήδη σημαντική μείωση σε ιικά σωματίδια», συνεχίζει ο Δρ Janowski «και μετά να αγγίξεις οποιοδήποτε μέρος του προσώπου σου. Είναι μακριά η σειρά των πραγμάτων που πρέπει να συμβούν και αυτό καθιστά πολύ χαμηλό τον κίνδυνο. »
Η απάντηση εξαρτάται από το εάν βάζετε ένα απλό πλυντήριο ρούχων ή αν πλένετε τα ρούχα ενός ανθρώπου που νοσεί.
Το απλό πλυντήριο δεν πρέπει να σας ανησυχεί. Πλύντε τα ρούχα σας, όπως θα κάνατε κανονικά. Ενώ ορισμένοι τύποι ιών, όπως ο νοροϊός, μπορεί να είναι δύσκολο να καθαριστούν, ο νέος κορονοϊός, όπως και ο ιός της γρίπης, περιβάλλεται από μια λιπαρή μεμβράνη που είναι ευάλωτη στο σαπούνι. Το πλύσιμο των ρούχων σας με απλό απορρυπαντικό πλυντηρίου, ακολουθώντας τις οδηγίες του υφάσματος, είναι κάτι παραπάνω από αρκετό για την απομάκρυνση του ιού – εάν ήταν όντως στα ρούχα σας.
«Γνωρίζουμε ότι οι ιοί μπορούν να εναποτίθενται στα ρούχα (από σταγονίδια) και στη συνέχεια να βρεθούν στον αέρα με την κίνηση, αλλά θα χρειάζονταν πολλοί ιοί για να είναι ανησυχητικό, πολύ περισσότεροι από όσους θα συναντούσε ένα απλό άτομο πηγαίνοντας σε ένα σουπερ μάρκετ, σε μια βόλτα σε εξωτερικούς χώρους ή σε ένα μπακάλικο », λέει η Δρ Marr.
Η εξαίρεση έχει να κάνει με το άν είστε σε στενή επαφή με ένα άρρωστο άτομο. Τα Κέντρα Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων συνιστούν να φοράτε γάντια όταν καθαρίζετε ότι έχει να κάνει με κάποιον που είναι άρρωστος και να προσέχετε να μην ανακινείτε ρούχα και κλινοσκεπάσματα. Χρησιμοποιήστε τη θερμότερη δυνατή θερμοκρασία στο πληντύριο και στεγνώστε τα εντελώς. Μπορείτε να πλύνετε τα ρούχα ενός άρρωστου ατόμου με αυτά των υπολοίπων ενοίκων του σπιτιού, το να αφήνεις όμως, τη μπυγάδα να καθίσει για λίγο μειώνει επίσης τον κίνδυνο, γιατί ο ιός θα στεγνώσει και θα αποσυντεθεί. «Γνωρίζουμε ότι αυτοί οι τύποι ιών τείνουν να αποσυντίθενται γρηγορότερα στο ύφασμα παρά σε σκληρές, συμπαγείς επιφάνειες όπως χάλυβας ή πλαστικό», λέει η Δρ Marr.
Τα περισσότερα από αυτά που γνωρίζουμε για το πόσο καιρό επιβιώνει στις επιφάνειες ο κορονοϊόες. προέρχονται από μια σημαντική μελέτη που δημοσιεύθηκε στο The New England Journal of Medicine τον Μάρτιο. Η μελέτη διαπίστωσε ότι ο ιός μπορεί να επιβιώσει, υπό ιδανικές συνθήκες, έως και τρεις ημέρες σε σκληρές μεταλλικές επιφάνειες και πλαστικό και έως και 24 ώρες σε χαρτόνι.
Αλλά η μελέτη δεν εξέτασε τι συμβαίνει με τα υφάσματα. Ωστόσο, οι περισσότεροι ειδικοί στους ιούς, πιστεύουν ότι η έρευνα στο χαρτόνι προσφέρει ενδείξεις και για το πώς συμπεριφέρεται ο ιός στο ύφασμα. Οι απορροφητικές, φυσικές ίνες στο χαρτόνι φάνηκε να κάνουν τον ιό να στεγνώσει πιο γρήγορα από ό, τι σε σκληρές επιφάνειες. Οι ίνες στο ύφασμα είναι πιθανό να παράγουν παρόμοιο αποτέλεσμα.
Μελέτη του 2005 για τον ιό που προκαλεί το SARS, μια άλλη μορφή κορονοϊού, παρέχει περαιτέρω διαβεβαίωση. Στη συγκεκριμένη μελέτη, οι ερευνητές δοκίμασαν όλο και μεγαλύτερες ποσότητες ιικών δειγμάτων σε χαρτί και σε βαμβακερό ρούχο. Ανάλογα με τη συγκέντρωση του ιού, χρειάστηκαν πέντε λεπτά, τρεις ώρες ή 24 ώρες για να καταστεί ανενεργός. «Ακόμη και με σχετικά υψηλό φορτίο ιών στο σταγονίδιο, παρατηρήθηκε ταχεία απώλεια μολυσματικότητας στο χαρτί και στο βαμβάκι», κατέληξαν οι ερευνητές.
Ο κίνδυνος να αρρωστήσετε από την αλληλογραφία ή τα δέματα είναι εξαιρετικά χαμηλός και σε αυτό το σημείο, μόνο θεωρητικός. Δεν υπάρχουν τεκμηριωμένες περιπτώσεις που κάποιος αρρώστησε από το άνοιγμα ενός πακέτου ή την ανάγνωση μιας εφημερίδας.
Αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι δεν πρέπει να λαμβάνετε προφυλάξεις. Αφού παραλάβετε την αλληλογραφία σας ή ένα δέμα, πετάξτε τη συσκευασία και πλύνετε τα χέρια σας. Εάν εξακολουθείτε να αισθάνεστε ιδιαίτερα ανήσυχοι για αυτό, θυμηθείτε τη μελέτη του New England Journal και απλώς αφήστε τα γράμματα και τα δέματα να καθίσουν για 24 ώρες πριν τα ανοίξετε.
Οι πιθανότητες να κολλήσετε τον ιό όταν βγαίνετε σε εξωτερικούς χώρους είναι εξαιρετικά χαμηλές, υπό την προϋπόθεση ότι διατηρείτε μια ασφαλή απόσταση από άλλους.
«Οι εξωτερικοί χώροι είναι ασφαλείς και σίγουρα δεν υπάρχει σύννεφο σταγονιδίων φορτωμένων με ιούς», δηλώνει η Lidia Morawska, καθηγήτρια και διευθυντής του Διεθνούς Εργαστηρίου Ποιότητας και Υγείας του Αέρα στο Πανεπιστήμιο Τεχνολογίας του Κουίνσλαντ στο Μπρίσμπεϊν της Αυστραλίας.
«Πρώτον, τυχόν μολυσματικά σταγονίδια που εκπνέονται έξω, αραιώνονται γρήγορα στον υπαίθριο αέρα, οπότε οι συγκεντρώσεις τους γίνονται γρήγορα ασήμαντες», δήλωσε η Δρ Morawska. «Επιπλέον, η σταθερότητα του ιού έξω είναι σημαντικά μικρότερη απ’ ότι σε εσωτερικούς χώρους. Επομένως, το έξω δεν είναι πραγματικά πρόβλημα, εκτός κι αν είμαστε σε ένα πολύ γεμάτο με κόσμο μέρος – κάτι που δεν επιτρέπεται πλέον. Είναι ασφαλές να περπατάτε και να κάνετε τζόκινγκ και να μην ανησυχείτε για τον ιό στον αέρα, και δεν υπάρχει ανάγκη για άμεσο πλύσιμο των ρούχων».
Τα παπούτσια μπορούν να φιλοξενήσουν βακτήρια και ιούς, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι αποτελούν κοινή πηγή μόλυνσης. Μια μελέτη του 2008 που ανέθεσε η Rockport Shoes βρήκε πολλές «βρωμιές», συμπεριλαμβανομένων βακτηρίων κοπράνων, στις σόλες των παπουτσιών μας. Μια πρόσφατη μελέτη από την Κίνα διαπίστωσε ότι μεταξύ των εργαζομένων στον τομέα της υγειονομικής περίθαλψης, οι μισοί είχαν εντοπίσει κορονοϊό στα παπούτσια τους, κάτι που δεν είναι απροσδόκητο, δεδομένου ότι δούλευαν σε νοσοκομεία με μολυσμένους ασθενείς.
Τι πρέπει λοιπόν να κάνουμε για τα παπούτσια μας; Εάν τα παπούτσια σας πλένονται, μπορείτε να τα πλένετε, δεν συνιστάται όμως, να σκουπίζετε τις σόλες τους με μαντηλάκια. Όχι μόνο σπαταλάτε ένα καλό μαντηλάκια (τα οποία εξακολουθούν να είναι σε έλλειψη), αλλά μεταφέρετε μικρόβια που θα έμεναν στη σόλα του παπουτσιού σας ή στο έδαφος απευθείας στα χέρια σας.
Μπορείτε να προσπαθήσετε να μην σκέφτεστε τι κρύβεται κάτω από τα παπούτσια σας – ή μπορείτε να συμφωνήσετε με την οικογένειά σας και να απογορεύσετε εντελώς τα παπούτσια μέσα στο σπίτι. «Εάν έχετε ένα μικρό παιδί που σέρνεται ή παίζει στο πάτωμα, ένα μέλος της οικογένειας με αλλεργίες ή κάποιον με μειωμένο ανοσοποιητικό σύστημα, ένα σπίτι χωρίς παπούτσια μπορεί να είναι μια καλή ιδέα για τη γενική υγιεινή».
Πηγή: New York Times
