Σα βγεις στον πηγαιμό για Γαύδο…

Χρυσή άμμος απλώνεται σαν σεντόνι πάνω στους λαμπυρίζοντες λόφους, ένα βαθύ εξωπραγματικό μπλε, πλέκει τη Λιβύη και το πέλαγός της με το νοτιότερο άκρο της Ευρώπης. Καυτός αέρας ξεχύνεται από πάνω και η μάγισσα Γαύδος ξεκινά την επαναμάγευση του κόσμου, όπως τον ξέραμε μέχρι τότε. Ίσως κάπου στα σπλάχνα της αναπνέει ακόμη η νύμφη Καλυψώ, η οποία κρατούσε αιχμάλωτο για εφτά χρόνια τον Οδυσσέα, αφού τον παραπλάνησε και ο έρωτας πλανιόταν γοητευτικά από πάνω τους. Πιο μεγάλη ξελογιάστρα και πλανεύτρα πάντως από την Ωγυγία, όπως λεγόταν στο ομηρικό έπος η Γαύδος, δεν θα ξαναματαβρείς. 

Η «οδύσσεια» της μεταφοράς σ’ αυτό το μακρινό κι απόμακρο νησί θα φαίνεται μετά το τέλος του ταξιδιού σου εκεί απλά ως ένας κόκκος άμμου στην κλεψύδρα, απειροελάχιστος χωροχρόνος ξοδεύτηκε για να κερδηθεί εκ νέου η ζωή και η μαγεία. Η Γαύδος ήταν κατοικημένη από τη Νεολιθική εποχή, ενώ τον καιρό της οθωμανικής ηγεμονίας (1665-1895), η Γαύδος ήταν γνωστή ως Γότζο. Για την ιστορία, τη δεκαετία του 1930 το νησί ήταν τόπος εξορίας για τους κομμουνιστές. Περισσότεροι από 250 άτομα εξορίστηκαν στη Γαύδο, συμπεριλαμβανομένων και κάποιων ηγετικών μελών του Κομμουνιστικού κόμματος όπως ο Μάρκος Βαφειάδης και ο Άρης Βελουχιώτης. Κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, οι συμμαχικές δυνάμεις μετέφεραν μερικά στρατεύματα στη Γαύδο μετά τη νίκη των Γερμανών στη Μάχη της Κρήτης. 

Από τα Σφακιά, παίρνεις το καράβι για το Καραβέ, το λιμάνι που σε υποδέχεται στο εξωπραγματικό γαυδιώτικο σύμπαν και από εκεί, σε περιμένει ο οδηγός του λεωφορείου για να σε πάει στο Σαρακήνικο, γιατί η πεζοπορία μιάμισης ώρας υπό τον καυτό ήλιο μετά από αυτό το ταξίδι είναι αδύνατη. Η παραλία του Σαρακήνικου είναι το μεγαλύτερο δείγμα πολιτισμού που θα δεις στο νησί, με μια σειρά ταβερνών πάνω στην αμμουδιά και φόντο ένα άγριο τοπίο με αμμόλοφους και θαλασσόκεδρους. Εκεί, μπορείς να ξαποστάσεις πριν αποφασίσεις να μπεις στα πιο βαθιά μονοπάτια και παραλίες του νησιού ή να ξαναεπιστρέψεις για τα live στη Χελώνα ή στον Κέδρο και τις αιώρες του, όπου μπορεί να πετύχεις από ρεμπέτικα μέχρι techno. 

Στην ανατολική άκρη της ακτής, πάνω στο λόφο, βρίσκεται το «Σπίτι του Άρη», το κτίσμα όπου εξορίστηκε ο ιδρυτής του ΕΛΑΣ, Άρης Βελουχιώτης. Το 1993, μερικοί εξόριστοι άρχισαν να χτίζουν με τα ίδια τους τα χέρια το σπίτι αυτό πέτρα πέτρα, σε μια εποχή που δεν υπήρχαν και πολλά άλλα κτίσματα. Σήμερα είναι γνωστό και ως «οι Εξόριστοι» κι αποτελεί ιδιοκτησία της Ομάδας Συμβίωσης Πολιτικών Εξόριστων. Λιθόκτιστο και φτιαγμένο από κέδρους των οποίων οι κορμοί στόλιζαν μέχρι και το ταβάνι (σε ένα κομμάτι από κορμό κέδρου μάλιστα είναι χαραγμένα τα ονόματα των εξόριστων), με τις βιβλιοθήκες να κοσμούν τις κάθετες διαστάσεις του σπιτιού και τις βραδιές ποίησης Καββαδία υπό το φως της πανσελήνου που σε μεταφέρουν σε άλλες, μεθυστικές διαστάσεις. 

Η επόμενη παραλία είναι αυτή του Αη Γιάννη, την οποία μπορείς να προσεγγίσεις μόνο με τα πόδια, κατηφορίζοντας στους αμμόλοφους, καθώς ο ασφαλτοστρωμένος δρόμος σταματάει λίγο πριν την πρώτη -και μόνη- καφετέρια, το πρώτο -από τα δύο- mini market και την μοναδική ταβέρνα. Από εκεί και πέρα, σε περιμένει η γαυδιώτικη σαχάρα και στο τέλος της «λεωφόρου» από άμμο, όπως την αποκαλούν οι μύστες, είναι μια τεράστια παραλία, με πορτοκαλί ηλιοβασιλέματα και απίστευτα φεγγάρια.

Για τους πιο έμπειρους ή τους λάτρεις της πεζοπορίας και της εξερεύνησης, η παραλία που συνεχίζει το βίωμα του Αη Γιάννη είναι ο Λαυρακάς. Για την ερμηνεία του τοπωνύμιου Λαυρακάς ίσως δίνει μια εξήγηση η μινωική λέξη «λάβρυς» που σημαίνει Διπλός Πέλεκυς, δηλαδή το λατρευτικό σύμβολο που εντοπίζεται σε όλα τα Μινωικά ιερά. Ένα πηγάδι ξεδιψά όσους επίδοξους κατασκηνωτές επέλεξαν αυτήν την πιο ήρεμη πλευρά του νησιού για τις διακοπές τους και όσους θέλουν να ανακαλύψουν τις σπηλιές τάφους της Μινωικής περιόδου που μαρτυρούν λιγοστά ευρήματα χρονολογημένα από αρχαιολόγους. Μία από αυτές φημολογείται ότι εκεί βρίσκονται τα ίχνη της Καλυψώς.

Λίγο πιο πέρα, είναι ο ακόμη πιο απόμακρος και ήσυχος Ποταμός, για τον οποίο χρειάζεσαι πάνω από μία ώρα πεζοπορία, ωστόσο έχει την πιο χρυσή άμμο του νησιού και ο αφρικανικός ήλιος βυθίζεται ακριβώς μπροστά στα μάτια σου. Αν δεν κατέβεις μέχρι εκεί, φρόντισε τουλάχιστον να πας στον Φάρο. Από τις πιο γνωστές παραλίες επίσης είναι η Τρυπητή, εκεί όπου βρίσκεται η τεραστίων διαστάσεων και πολυφωτογραφημένη καρέκλα, στην βάση της οποίας έχει και ένα antifa χαραγμένο. Σε ένα νησί με τέτοια ιστορία, δεν μπορείς να αγνοήσεις τέτοια σημάδια.

Η έκσταση μπροστά στη γαυδιώτικη φύση που λιώνει το χρόνο και τον κάνει να σταματάει να κυλά είναι μοναδική. Ξεχνάς ποιος είσαι, επανεφευρίσκεις εκ νέου τον εαυτό σου, επαναπροσδιορίζεις το τι έχει αξία σε αυτήν τη ζωή και τι εμπειρίες σώματος και ψυχής θες να έχεις. Νερό και ρεύμα είναι σπάνια αγαθά εκεί, για αυτό καλό είναι να προετοιμάζεσαι κατάλληλα, πριν την κάθε εξόρμηση, αν και το τελευταίο θα σου περισσεύει, δεν θα το έχεις ανάγκη πλέον. Θα είσαι σε μια άλλη πραγματικότητα, για την οποία δεν έχουν γραφτεί ακόμη οι λέξεις που μπορούν να την περιγράψουν επαρκώς, ούτε έχουν βγει οι φωτογραφίες που θα αποτυπώνουν το βίωμα ολοκληρωτικά και ικανοποιητικά. Ίσως μόνο η ποίηση να μπορεί να προσεγγίσει το τι θα βιώσεις στο μυθικό νησί της Καλυψώς.

Λένε ότι η Γαύδος είναι ο τελευταίος παράδεισος, ας την κρατήσουμε έτσι…