Την Άνοιξη τα αθηναϊκά μπαλκόνια και οι πρωτευουσιάνες βεράντες, διώχνουν τη θλίψη και αρχίζουν τις χαριτωμενιές. Βάφουν με παράξενες πινελιές τους άσπρους τοίχους, βολιδοσκοπούν σαν αμετανόητοι κατάσκοποι τα γκρίζα, σκουριασμένα από την κακοκαιρία, κάγκελα, επιτρέπουν στους πράσινους φιλοξενούμενους να σκαρφαλώσουν στα πεζούλια τους, να ενωθούν με τα εξίσου πράσινα γειτονόπουλα τους και να σχεδιάσουν όμορφες φυτικές ακτογραμμές εντός τειχών. Στον πρώτο όροφο, στο δεύτερο, στον τρίτο και βάλε, όλα προς τα πάνω, μέχρι να βρούνε ουρανό. Την Άνοιξη η Αθήνα δεν περιμένει τη νύχτα για να γίνει όμορφη. Τα καταφέρνει εξίσου καλά και την ημέρα.
Μέσα Απρίλη, λίγο πριν χαθούμε στις εκδρομές του Πάσχα, βρεθήκαμε σε μια από αυτές. Στο κέντρο της πόλης, με το μάτι στο Λυκαβηττό, η βεράντα που θα δεις τακτικά να κόβει τις βόλτες ο γκρίζος Alfie, έγινε τόπος φιλοξενίας, το ιδανικό σημείο για να πιούμε ένα πρωινό καφέ, να καλωσορίσουμε τις πρώτες ζέστες και να ρωτήσουμε τον Βαγγέλη Κανδύλη, τον άνθρωπο πίσω από την φεισμπουκική πράσινη σελίδα Land of Green, μερικά από όλα αυτά που συζητάμε μεταξύ μας, και ξεχνάμε μετά να ρωτήσουμε. Τι γίνονται τα φυτά όταν πεθαίνουν; Ποια θα αντέξουν στο Αθηναϊκό καλοκαίρι που καραδοκεί; Πως γίνεται η σωστή θεραπεία τους αυτή την εποχή, ειδικά αν το έχουν απεγνωσμένα ανάγκη; Ποιο είναι το φυτό που πρωταγωνιστεί στις Αθηναικές απαιτήσεις; Με ποιο από όλα αυτά τελικά, θα έχουμε την καλύτερη κάλυψη από τα αχόρταγα μάτια του γείτονα που μοιάζουν να μας γδύνουν; Και τέλος πάντων πως θα διώξουμε τα κουνούπια από την τρόπικαλ ενοχή μας;
O Alfie στο αγαπημένο του σημείο με τον Ιαπωνικό σφένδαμο acer, τον ένα φικο ελάστικα, τον άλλο φίκο μικρόκαρπα και την στερλιτσια Νικολάι
Οι παράξενες καιρικές συνθήκες που επικράτησαν ως και τα τέλη του Μαρτίου, προκάλεσαν καθυστέρηση στις κυριότερες κηπουρικές εργασίες, που θα έπρεπε να κάνουμε στη βεράντα και γενικά στα φυτά του χώρου μας, με αποτέλεσμα η προστασία τους αλλά και η ανάπτυξη τους να μπουν σε περίεργα μονοπάτια. Ποτέ όμως δεν είναι αργά. Ακόμη και τώρα που Απρίλιος περπατά στα τελευταία βήματα, δεν χάνουμε την ευκαιρία και συνοδεία δύο τριών καλών και παραπάνω συμβουλών, αρπάζουμε τα εργαλεία και στρωνόμαστε στην δουλειά.
Πως ανανεώνουμε τη βεράντα
«Αφαιρούμε από τις γλάστρες, ζαρντινιέρες άγρια χόρτα, σάπια κλαδιά και ζιζάνια που ευνοήθηκαν κι αναπτύχθηκαν, γιατί η αθρόα ανάπτυξη τους αποδυναμώνει τα υπάρχοντα φυτά, απομυζώντας από το χώμα πολλά από τα θρεπτικά στοιχεία αυτού.
Συμπληρώνουμε με νέο χώμα κι ανακατεύουμε το υπάρχον, ειδικά όπου χρήζει προσθήκης. Συνίσταται σε πιο ώριμα ηλικιακά φυτά, η πρόσθεση λιπασμάτων με στόχο την ορθότερη ανάπτυξη αυτών, όπου σε συνδυασμό με το νέο χώμα, θα τους αποφέρει καλύτερη προσαρμογή στο καλοκαίρι που έρχεται.
Μπορούμε να βγάλουμε το φυτό από τη γλάστρα με ένα πριόνι να κάψουμε τις γωνίες και να συμπληρώσουμε μετά με χώμα. Είναι σαν να το μεταφυτεύουμε, χωρίς όμως να το κάνουμε. Αν ρίξουμε λίπασμα σε ένα φυτό που έχει μόνο ρίζα, τι να τη κάνει; Θα ποτιστεί και μετά από τρεις μέρες, δεν θα έχει να μεταβολίσει.
Προσέχουμε για κακά έντομα. Η πασχαλίτσα ή η μέλισσα π.χ., θεωρούνται ωφέλιμα, λόγω πολλαπλών εποικοδομητικών λειτουργιών που προσφέρουν σε αυτά και δεν τα εξουδετερώνουμε με χρήση φαρμάκων».
Πότε και πως κλαδεύουμε
«Κανονικά ξεκινάμε από Φεβρουάριο, τότε αρχίζουν οι σκληρές κηπουρικές εργασίες, τα χοντρά κλαδέματα, τα λιπάσματα που έχουν σαν σκοπό να ετοιμάσουν ένα άλφα μπουστάρισμα για τη στιγμή που τα φυτά θα βγουν από το λήθαργο τους. Φέτος ας πούμε, το φοβηθήκαμε και δεν έγινε τίποτα στην ώρα του.
Αφού έχουμε αφαιρέσει τα ξερά και νοσηρά στελέχη, κλαδεύουμε τα υπόλοιπα κλαδιά κάνοντας λοξές τομές πάνω από τα σημεία που βγαίνει ο νέος βλαστός. Με αυτό τον τρόπο η υγρασία απορροφάται από τις τομές, που επουλώνονται γρήγορα και αποφεύγεται το ενδεχόμενο μυκητολογικών ασθενειών που δημιουργείται απ’ την διείσδυση σταγονιδίων νερού από τις ανοιχτές πληγές των οριζόντιων τομών.
Ας είμαστε τολμηροί. Μπορούμε να αφαιρέσουμε και κάποια υγιή στελέχη του φυτού, με στόχο τον καλύτερο φωτισμό του και αερισμό του. Κάτι εξάλλου που θα προσδώσει περισσότερη ανθοφορία και καρποφορία
Είχα πάει σε ένα μπαλκόνι στην λεωφόρο Ποσειδώνος. Τέρμα εκτεθειμένο σε όλα. Και μου λέει η κυρία του σπιτιού: “Αυτό το κουμ κουατ το έχω είκοσι χρόνια πάει ξεράθηκε” το κλάδεψα ήταν ζωντανό, μετά από δύο βδομάδες είχε πετάξει βλάστηση.
Όλες οι εργασίες στη βεράντα, καλό είναι να γίνονται με τα ειδικά εργαλεία ( κλαδευτήρι, πριόνι, κλαδευτική ψαλίδα κτλπ), τα οποία μετά απολυμαίνουμε καθώς ποτέ δεν ξέρεις τι συνάντησαν στη διαδρομή.
Οι εργασίες αυτές δεν είναι κατάλληλες όταν έντονα καιρικά φαινόμενα, χτυπούν τα μπαλκόνια μας».
Μανόλια με το χαρακτηριστικό μωβ λουλούδι, λεβάντες, αρμπαρόριζες, γιασεμί πολυανθές, χόγια κερί, σε μια μίξη αρωματικών και αναρριχώμενων φυτών.
Τα φυτά έχουν πάντα τον τρόπο τους
«Τα βλέπεις τα Χριστούγεννα και είναι χάλια και μετά σε ξαφνιάζουν ευχάριστα, καλό είναι να τους έχουμε εμπιστοσύνη και δεν θα μας απογοητεύσουν.
Έχουμε γίνει ευαίσθητοι, παραπάνω από όσο ίσως θα έπρεπε. Το φυτό ξέρει τι να κάνει αν το αφήσεις χειμώνα “στη τύχη του”. Ξέρει πως να επιβιώσει. Όπως “ξέρει” πως από Φλεβάρη θα είσαι εκεί να το θεραπεύσεις».
Ποια θα ανέβουν στην πασαρέλα
«Η βουκαμβίλια που ακόμη κι αν δείχνει παραδομένη σε ένα μήνα γίνεται άλλο φυτό, το λουσίντουμ. Τώρα τελευταία υπάρχει και μια σταθερή ροπή προς τις μπανανιές. Η στερλίτσια επίσης, η οποία έχει γίνει το νούμερο ένα φυτό σε ζήτηση, ότι υπάρχει σε τροπικό αγαπιέται με πάθος. Η μονστέρα, η γνωστή αλοκάσια. Τα αυτιά των ελεφάντων κι αυτά. Παλιά ιστορία βεβαίως. Θυμάμαι τη γιαγιά μου να έχει και εκατό ελέφαντες στο σπίτι της. Να προσθέσουμε και τη κέντια η οποία παίζει δυνατά από τη δεκαετία του 50, του 60. Αν δεις ελληνικές ταινίες της εποχής, θα δεις κέντια ακόμη και μέσα στα σπίτια.
Κάτσε να ανεβάσουμε κι άλλα. Τους μεσογειακούς θάμνους. Οι κλασσικές πικροδάφνες. Οι δάφνες. Και οι φωτίνιες. Είναι θάμνοι σκληροί και αντέχουν σε ξηρασίες και παγωνιά που παίζουν στη Μεσόγειο. Και τα κρεμαστά. Αρμπαρόριζα (οικογένεια γερανιού), κοράλλι, κισσοί, δίκταμο και πόθοι αλλά να μη τους βλέπει ο ήλιος γιατί δεν τον αγαπούν ιδιαίτερα ».
Προύνος ή αλλιώς καλλωπιστικη δαμασκηνιά. Φτέρη. Φίκος Άμστελ και χαμηλά σπαράγγια. Ιαπωνικός σφένδαμος acer. Ιδανικός συνδυασμός για μια πράσινη βεράντα.
Αυτά που ζητάει το κοινό
«Πρώτα- πρώτα οπτική κάλυψη. Να κρυφτούν από τον απέναντι. Να βγουν με το μποξεράκι στην βεράντα τους. Να κάνουν ηλιοθεραπεία ανέμελα. Μετά αναρριχώμενα. Η ρολογιά σκάει τώρα, στην αρχή πέφτει σε βαθύ λήθαργο, την βλέπεις να πηγαίνει για ξήλωμα και ξαφνικά μετά επανέρχεται. Το νούμερο ένα αναρριχώμενο για μένα είναι το ρυγχόσπερμο, σκληρό, δεν καταλαβαίνει τίποτα. Φέτος επειδή έκανε τη βαρυχειμωνιά ήταν σε συντήρηση, τώρα παίρνει μπρος. Τώρα, μετά το Πάσχα, ξεκινά και δίνει το φόρτε του, βγάζει φύλλα, μπουμπούκια και έντονη οσμή που θα κρατήσει για κάνα δίμηνο.
Να πετάξω τα φυτά αν δείχνουν κατεστραμμένα ακόμη κι αν δεν είναι. Μου τυχαίνει σε πολλές περιπτώσεις να βλέπουν το “καφέ” στα κλαδιά και να μη γουστάρουν. Ότι και να τους πω μου λένε “οκ και να το σώσουμε θα αργήσει να πάρει τα πάνω του”. Θέλουν κάτι μεγάλο, κάτι πλούσιο σε φύλλωμα, εκείνη την ώρα. Σου λέει “εγώ το πήρα για να έχω τροπική κάλυψη. Πάρε μου καινούργιο”. Αυτό που έγινε φέτος ήταν πολύ δύσκολο, πολλά φυτά δεν άντεξαν, ακόμη και φίκοι που ναι είναι σκληροί και δεν μασάνε. Μπήκε το χιόνι από το λεπτό φύλλωμα και τα έσπασε.
Όταν μου λένε πέτα τα και ξέρω πως μπορούν να σωθούν, τα μαζεύω σπίτι. Αν πάλι τα φυτά είναι μεγάλα, εκατό κιλά το ένα, τα αφήνω στους κάδους και εύχομαι κάποιος να τα πάρει».
Ο Βαγγέλης Κανδύλης δίπλα σε μια λεμονιά, ένα ευώνυμο, ένα φουλι αιγυπτιακό καθώς κ μια μίξη με σπάρτο, βερβεριδα κ βασίλισσα της νύχτας( επιφυλλο οξυσπαθο η επισημη της ονομασία)
Ήλιος από εδώ, ήλιος κι από εκεί
«Η θέση που βρίσκεται η βεράντα είναι το νούμερο ένα θέμα. Ο προσανατολισμός ειδικά στη Μεσόγειο με όλες αυτές τις ακραίες θερμοκρασίες, είναι το βασικό πρόβλημα. Μια μπανανιά για παράδειγμα, δεν μπορείς να τη βάλεις σε ένα βόρειο μπαλκόνι γιατί ένα εχθρό έχει κι αυτός είναι οι αέρηδες. Άρα σε όποιον έχει τέτοιο μπαλκόνι και την επιθυμεί σφοδρά, να του πω πως έχει μια βδομάδα ζωής, το πολύ.
Αν έχεις απογευματινό ήλιο στο μπαλκόνι προτείνω το λουσίντουμ. Και το μετροσίδηρο που μοιάζει με ελιά και βγάζει για τρεις τέσσερις μήνες ένα ωραίο κόκκινο λουλούδι».
Μυστικά και ψέματα
«Η βιγόνια είναι σαν τον κισσό, κολλάει, έχει βεντούζες και πάνω από όλα έχει τα θέματα της. Πολύ γρήγορα, κάνει έντονη ανάπτυξη και αρχίζει να κολλάει στον τοίχο. Και από πίσω κανονική εστία σκόνης και κουνουπιών.
Υπάρχει ένα φυτό, το σεληνόκερος ή βασίλισσα της νύχτας , παχύφυτο, που βγάζει ένα λουλούδι το χρόνο, το οποίο και κρατάει μια μέρα. Ένα βράδυ για την ακρίβεια. Πολλοί το θέλουν για να ζήσουν τη στιγμή.
Ποτίζουμε πρωί, ειδικά τώρα που είναι περίοδος αναπαραγωγής των κουνουπιών. Γιατί το βράδυ θα πάει στο πιατάκι με το λιμνάζον νερό και θα κάνει δουλίτσα. Τους καλοκαιρινούς μήνες δεν ποτίζουμε βράδυ. Στις 7 το πρωί είναι τέλειο. Αν θες να ποτίσεις το βράδυ οκ κάντο αλλα με προσοχή, να μη ρίχνει παραπάνω από αυτό που χρειάζεται. Τα τελευταία δέκα χρόνια έχει αυξηθεί ο αριθμός τους κι αυτό οφείλεται στα τόσα καμένα γύρω από την πόλη. Έτσι το κουνούπι μπήκε στην πόλη, βρήκε εστία και κάνει αποικίες σε στάσιμα νερά. Για να τα “νικήσεις” μία είναι η μέθοδος. Παίρνουμε από φυτώριο ένα σκεύασμα και ψεκάζουμε τα πιατάκια κάτω από τις γλάστρες. Δυστυχώς αποτελεσματικό σπιτικό σκεύασμα δεν υπάρχει.
Ψεκάζουμε προληπτικά με βιολογικό σκεύασμα. Χημικό μόνο σε μη αναστρέψιμη περίπτωση. Σε ένα λίτρο νερό βάζουμε μια κουταλιά οινόπνευμα, μια κουταλιά του γλυκού σόδα, μια κουταλιά πράσινο σαπούνι, κάποιοι βάζουν και λεμόνι. Άλλη ενδιαφέρουσα περίπτωση να αφήσεις σε δύο λίτρα νερό για μια μέρα, τσόφλια από κρεμμύδια και σκόρδα.
Η τριανταφυλλιά πρέπει να κλαδευτεί σκληρά τον Γενάρη, την ώρα που κοιμάται. Αυτό είναι αναγκαίο και σωτήριο γιατί είναι φορέας ασθενειών. Αν την αφήσεις ακλάδευτη, συσσωρεύονται στο φύλλο της κα στην φυλλική της επιφάνεια όλες οι εντομολογικές παθήσεις του κόσμου. Και επειδή είναι φορέας θα μολύνει και τα άλλα φυτά δίπλα της.
Αν θες γεράνια καλύτερα να βρεις μια γιαγιά να σου δώσει από τις δικές της ρίζες. Είναι πλέον από τα φυτά, τα ξεκάθαρα εργαστηριακά, γι’ αυτό και όταν σκάνε οι ζέστες του Ιουνίου, κλατάρουν
Λίπασμα δύο φορές την άνοιξη και δυο το φθινόπωρο Και δεν βάζουμε σε “έντονες” περιόδους.
Η πικροδάφνη έχει τοξικότητά γι’ αυτό και δεν συνίσταται σε βεράντες με παιδάκια ή ζώα.
Ο συνδυασμός διάφορων φυτών σε γλάστρα, δεν ταιριάζει σε όλα. Πρέπει να προσέξεις τις ρίζες. Για παράδειγμα τη λεβάντα δεν θα την έβαζα μέσα σε μια γλάστρα λεμονιάς γιατί αυτή θέλει το χώρο της. Ο δυόσμος πάλι θέλει να είναι μόνος του, γιατί κάνει επιθετικό οικοσύστημα και ό,τι και να τους βάλεις δίπλα θα το φάει.
Ποτίζεις ότι σου δείχνει το φυτό. Και βάζεις δάχτυλο πέντε εφτά οχτώ εκατοστά μέσα στο χώμα, για να καταλάβεις την υγρασία.
Όταν μεταφυτεύουμε ένα φυτό, θέλει κάθε μέρα νερό και πολύ. Είναι ο κύριος τρόπος για να αναπτύξει το ριζιακό του σύστημα.
Που πήγαν οι καλλιστήμονες; Πέρασε η μόδα τους. Το ήθελαν όλοι για βεράντα αλλά αυτός κάνει έντονο ριζικό σύστημα, είναι δέντρο, άρα θέλει αυλή, δεν θα δώσει ύψος σε μικρή γλάστρα, άσε που κάνει και άναρχη ανάπτυξη».
Η σάλβια, με το σωστό χρώμα και το απίθανο άρωμα (κατηγορία: φασκόμηλου)
Ευχαριστούμε πολύ τον κύριο Δημήτρη Μπραζά, που μας παραχώρησε την βεράντα του για την φωτογράφιση.
