Θέλαμε να περιγράψουμε την μυθολογία της αστικής αναψυχής, των παραλιών που έχουμε μπροστά στα πόδια μας. Να κάνουμε επιτόπια αυτοψία στις πιο κοντινές και προσβάσιμες για τους Αθηναίους «οάσεις δροσιάς κι αλμύρας». Καταγράψαμε τις οργανωμένες κι ελεύθερες πλαζ, είδαμε σε τι κατάσταση βρίσκονται, κοστολογήσαμε την κάθε «βουτιά» στα νερά τους. Είχαμε μια ερώτηση που προτιμήσαμε να απαντηθεί στο τέλος:,
η Αθηναϊκή Ριβιέρα είναι ένα όνειρο στο κύμα ή ένα όνειρο απατηλό;
Επιλέξαμε εσκεμμένα ως μέσο μετακίνησης έναν άλλο αστικό μύθο για να πάει πακέτο με την «Αθηναϊκή Ριβιέρα»: το τραμ. Λίγη ιστορία, πρώτα. Τα πρώτα τραμ έκαναν την εμφάνισή τους στους δρόμους της Αθήνας το 1882, συνδέοντας το κέντρο της Αθήνας με τα Πατήσια, τους Αμπελοκήπους και την Κολοκυνθού, καθώς και την Πλατεία Ομονοίας με το Σύνταγμα, το Γκάζι και το Κεραμεικό Δίπυλο. Ουδεμία σχέση είχαν με τα σημερινά, καθώς μιλάμε για ελαφρά οχήματα που έλκονταν από τρία άλογα με μέγιστη χωρητικότητα 20 θέσεων το καλοκαίρι (16 το χειμώνα). Το 1908 κυκλοφόρησαν τα πρώτα ηλεκτρικά τραμ, με αφετηρία την Ακαδημία Αθηνών και τέρμα τα φαληρικά παραθαλάσσια κέντρα αναψυχής και λουτρά. Τέτοια ήταν η αίσθηση που προκάλεσαν στους Αθηναίους, ώστε πολλοί τα χρησιμοποιούσαν απλά και μόνο για την χαρά του ταξιδιού άνευ προορισμού. Μετά την Κατοχή αρχίζει η φθίνουσα πορεία τους, με το καμπανάκι του τελευταίου, στολισμένου με λουλούδια και πανό οχήματος να ακούγεται το 1977. Η πρωτεύουσα απέκτησε ξανά, όταν επέστρεψαν στην πόλη οι Ολυμπιακοί Αγώνες, τον αξέχαστο καλοκαίρι του 2004.
Αφετηρία στο Σύνταγμα. Α+++ η ενεργειακή κλάση του τραμ.
Το ένα άκρο του ηλικιακού φάσματος. Τα νεαρά κορίτσια διασκεδάζουν, πριν καν ξεκινήσει το τραμ, ακούγοντας από το μεγάφωνο του κινητού τους Παντελίδη.
Το οδοιπορικό μας ξεκίνησε από το Σύνταγμα στις 12 το μεσημέρΙ. Καθημερινή. Ο, πρόωρος για την εποχή, καύσωνας έχει οδηγήσει τον κόσμο σε εσπευσμένη αναζήτηση καταφυγίου στην «ακτογραμμή». Μέσα στο τραμ ήταν – δεν ήταν 30 άτομα, καλύπτοντας τις δύο άκρες του ηλικιακού φάσματος. Από παρέες παιδιών που τελείωσαν το σχολείο και κατευθύνονταν προς τη θάλασσα για να απολαύσουν το ξεκίνημα των καλοκαιρινών τους διακοπών μέχρι ηλικιωμένους που κουβαλούσαν σακούλες από τη λαϊκή και γύριζαν προς τα σπίτια τους πριν η ζέστη γίνει αποπνικτική. Για να αγγίξει πληρότητα το τραμ χρειάζονται σχεδόν 200 άτομα, συνεπώς οι επιβάτες μπορούσαν, όπως και έκαναν, να απλωθούν σε όλο το μήκος των σχεδόν 32 μέτρων του.
Η πρώτη έκπληξη συνέβη πριν αποβιβαστούμε από το αρθρωτό όχημα. Το τραμ, που στην αφετηρία του έγραφε κατεύθυνση «προς Βούλα», άλλαξε απόφαση στα μισά της διαδρομής κι έστριψε προς ΣΕΦ. Έτσι, μετά από 40’ διαδρομής, κατεβήκαμε στη στάση «Μπάτης». Εκεί μας προϋπάντησε η κυρία Στέλλα με τον αυτοσχέδιο πάγκο με ρούχα από τα νεανικά της χρόνια, κάτω από δύο φοίνικες. Πουά φορέματα εποχής κι αέρινα, εμπριμέ πουκάμισα μς μόλις 1-2 ευρώ.
«Μπάτης», το στέκι των δεινών Χειμερινών
Κατηφορίζοντας προς την παραλία, το μάτι έπεσε κατευθείαν στον πύργο του ναυαγοσώστη, έπειτα στις χρωματικά αντιθετικές και αλληλοσυμπληρούμενες, μπλε-κόκκινες τέντες που προσέφεραν απλόχερα ίσκιο στους δεινούς κολυμβητές του Συλλόγου Χειμερινών Κολυμβητών, οι οποίοι εκείνη την ώρα έπαιζαν χαρτιά, αλλά δεν δίσταζαν να πιάσουν την κουβέντα. Δεξιά της παραλίας βρισκόταν ένα άσπρο χαμόσπιτο, με έναν περίεργα περιποιημένο κήπο, την φροντίδα του έχει αναλάβει ο κύριος Γιώργος.
Μπλε και κόκκινες ξεθωριασμένες τέντες.
Το «μοντέλο» και το διπλό ποδήλατο.
Χαρακτηριστική θέα για κάθε Φαληριώτη
Περπατήσαμε κατά μήκος της παραλίας, παρατηρώντας τους λουόμενους που είχαν απλωθεί σε όλη την αμμουδιά, μέχρι που συναντήσαμε την ταβέρνα «Εδέμ», από τις ελάχιστες όπου μπορείς να απολαύσεις χταποδάκι, καλαμαράκια και άλλα θαλασσινά με τραπεζάκια πάνω στην παραλία.
«Καλαμάκι», καλώς ήρθατε στο Στέκι της Ρακέτας
Πήραμε το δεύτερο τραμ, με οδηγό γυναίκα, προσπεράσαμε τις στάσεις «Πικροδάφνη» και «Μαρίνα Αλίμου» και κατεβήκαμε στο «Καλαμάκι», περιοχή που φημολογείται ότι πήρε το όνομά της από έναν παλιό μεγάλο καλαμιώνα. Εκεί, συναντάμε και το πρώτο beach bar, το Peñarrubia Lounge που απλώνει το deck του δίπλα στην θάλασσα, χωρίς όμως να γλείφει το κύμα ή να έχει ξαπλώστρες, καθώς μια λωρίδα πρασίνου και ένας πεζόδρομος το αποστασιοποιούν από το θαλασσινό νερό. Ακριβώς μπροστά από το μαγαζί, μια πινακίδα αποτρέπει τον κόσμο να κολυμπήσει στα βράχια, αλλά οι θαρραλέοι παππούδες δεν λογαριάζουν σηματοδοτήσεις και κανόνες.
Τη σιέστα πολλοί ζήλεψαν, κανείς δεν την μίσησε…
Ακριβώς δίπλα, ξετρυπώνει ντροπαλά ένα δεύτερο μικρό beach bar, χωρίς εμφανή ονομασία, τη μάθαμε μόνο αφού ρωτήσαμε. Το Tok Tok προσφέρει ξαπλώστρες στην τιμή των 3,5 € τις καθημερινές και 4€ τα Σαββατοκύριακα. Έπειτα, αρχίζουν τα κάγκελα που περιορίζουν την πλαζ Καλαμακίου, εκεί απ’ όπου επίσημα θα έπρεπε να ξεκινήσει το οδοιπορικό μας.
Κάθε παραλία αποπνέει τον δικό της χαρακτήρα, την δική της αύρα. Στο Καλαμάκι, την πρώτη κοντινότερη παραλία για τους Αθηναίους, βρίσκεται το Στέκι της Ρακέτας εδώ και 20 χρόνια. «Έρχονται άνθρωποι από όλη την Αττική, από τον Ασπρόπυργο και το Χαϊδάρι, μέχρι την Καλλιθέα. Προσπαθούμε να κρατούμε τους χώρους ελεύθερους, γιατί από παντού ξεπετάγονται μαγαζιά που καταλαμβάνουν τον ελεύθερο χώρο της παραλίας», είπε ο Μανώλης Καραχάλιος, ο παλιότερος στο Στέκι της Ρακέτας που οι υπόλοιποι φωνάζουν «πρόεδρο».
Λίγο πιο πέρα, μια παρέα φιλικών Πακιστανών προσπαθούσε να βγάλει μεροκάματο, πουλώντας πετσέτες, γυαλιά και καπέλα, ενώ ένας νεαρος δάνειζε το ναργιλέ του έναντι αμοιβής σε όποιον θέλει το κάτι παραπάνω για να χαλαρώσει στην θάλασσα.
Κροίσοι σε καλοκαιρινή κρίση
Το Στολίδι, ένα μικρό beach bar στολίζει την αμμουδιά από το 2003 (και τώρα ανακαινίζεται), προσφέρει πολλές λιχουδιές και ξαπλώστρες (3,5€ τις καθημερινές/4€ Σαββατοκύριακα). Αν δεν βρείτε κάτι εκεί, τότε το περίπτερο ακριβώς έξω από την πλαζ προσφέρει ό,τι μπορείτε να φανταστείτε, με τα χοτ ντογκ, την κρύα σοκολάτα (3€) και το παγωτό μηχανής (2,5€) πρώτα στις προτιμήσεις του κόσμου.
«Ζέφυρος», η Ακτή του Ήλιου
Δεύτερη γυναίκα οδηγός μας πήγε στην επόμενη στάση. Η φανταχτερή πινακίδα μας καλωσορίζει στην «Ακτή του Ήλιου» που απλώνεται σε ένα ολόκληρο χιλιόμετρο κι άλλο μισό από την έκταση της παραλιακής. Για να μπεις βέβαια πρέπει να πληρώσεις 5€ είσοδο μέσα στην εβδομάδα, ενώ αν έρθεις Σαββατοκύριακο η τιμή εισόδου είναι 6€, εκτός αν είσαι 5-12 ετών (τότε μπαίνεις δωρεάν) ή άνω των 65 ετών (που δίνεις 3€). Οι ξαπλώστρες τις καθημερινές είναι δωρέαν, αλλά τις δύο πιο δημοφιλείς ημέρες για παραλία τιμολογούνται στα 2€ η μία. Υπάρχουν όμως και οι κάρτες σεζόν, οι μηνιαίες, εκείνες των 10 ή 20 εισόδων, καθώς και η κάρτα ξαπλώστρας δημότη (αναλυτικές τιμές μπορείτε να βρείτε εδώ).
Στις αγκάλες της «Ακτής» επιπλέει το σήμα κατατεθέν της, το πράσινο Wet Park, και στην ξηρά με την λευκή άμμο και το ψιλό βότσαλο, κατά μήκος της οποίας θα βρείτε σκιερά δέντρα, φοίνικες και μεγάλη έκταση γκαζόν, έχει κανείς τρεις διαφορετικές επιλογές: το «εξωτικό» Bolivar, το «τροπικό» Makaw και το πιο mainstream Akanθus.
To Makaw και το Bolivar beach bar φέρνουν έναν αέρα εξωτισμού στη μεσογειακή Αθήνα με τους φοίνικες και το γενικότερο κόνσεπτ/ντεκόρ τους. Το δεύτερο μάλιστα φημίζεται και για τα πάρτι που κάνει κάθε καλοκαίρι φέρνοντας μερικούς από τους κορυφαίους DJs παγκοσμίως πίσω από τα decks του.
Η φυσική ομορφιά μαγνητίζει.
Ένα δίδυμο βγάζει selfies και παίζει με το smartphone.
Οι παροχές της Ακτής περιλαμβάνουν αποδυτήρια, γήπεδα βόλεϊ, χώρο για ρακέτες, χώρους δεξιώσεων και συναυλιών. Για τους επισκέπτες που αγαπάνε τα θαλάσσια σπορ στο θαλάσσιο πάρκο αναψυχής, υπάρχει η δυνατότητα ενοικίασης κανό ή θαλάσσιου ποδήλατου.
Μια τεράστια ουρά από ζευγάρια που παίζουν ρακέτες, το ένα πίσω απ’ το άλλο.
Είμαστε ακόμα Ακτή, χαζεύουμε τον τιμοκατάλογο που μοιράζονται και τα δύο beach bars. Μπορείτε να απολαύσετε τον παγωμένο καφέ σας στα 3,5€ είτε να παραγγείλετε πίτσα, ζυμαρικά ή κρεατικά στην καυτή άμμο. Λίγο μετά, είναι το Akanθus, το οποίο κάνει για βράδυ και πρωί, με πουφ (εκτός από ξαπλώστρες στην τιμή των 5€ και τα σετ στα 15€, μαζί με δυο καφέδες και νερό), τα οποία χρέωναν 1€ το ένα, κρατώντας και την τιμή εισόδου στα 5€. Το μεσημέρι που περάσαμε, ετοιμαζόταν το stage για τη βραδινή εμφάνιση του Στέλιου Ρόκου.
Με boxάκι στις ξαπλώστρες, ώστε να φυλάσσετε τα προσωπικά σας αντικείμενα.
Τελευταίο, αλλά όχι καταϊδρωμένο, το Νālu, μπορεί να μην προσφέρει ξάπλες στην παραλία, αλλά το ιδιαίτερο design του και οι «παρεΐστικες γωνιές» του, για να αγναντεύεις την θάλασσα ή να φας μια ωραία πάβλοβα, το κάνουν εξαιρετικά δημοφιλές στις νέες ηλικίες που πολλές φορές μοιράζονται ένα τραπέζι με άλλη παρέα, για να μην περιμένουν σε ουρά.
Μετά από αυτό το συνονθύλευμα εικόνων και ανθρώπων στην Ακτή του Ήλιου, αποφασίσαμε να περπατήσουμε μέχρι την επόμενη ακτή, η οποία ήταν ελεύθερη και είχε το Bikini beach bar να κινεί τα νήματα και τα ροφήματα -κυρίως, με τις ξαπλώστρες να πηγαίνουν οι δύο στην τιμή των 5€. Στην άκρη της παραλίας, υπάρχει το Kalamaki Beach με πιροσκί και τυρόπιτες στα 2€, ενώ δίπλα δραστηριοποιείται ο Passarellas. Ο κύριος Δημήτρης εδώ και 30 χρόνια φτιάχνει ρακέτες και εκπαιδεύει παιδιά 12-17 ετών δωρεάν, συμμετέχοντας δυναμικά σε πανελλήνια πρωταθλήματα. Τι περιμένετε;
«Λουτρά Αλίμου», όλοι θέλουν την ησυχία τους
Άλλο ένα παραλιακό μαγαζί είναι το Rubirosa, στην στάση «Λουτρά Αλίμου», με φάτσα στη θάλασσα. Προφανώς, τις καθημερινές δεν μαζεύει τόσο κόσμο όσο τα Σαββατοκύριακα, γι’ αυτό κι αποτελεί καλή επιλογή για έναν ήσυχο καφέ με ωραία θέα, χωρίς πολλά νταβαντούρια.
Μπόνους: το κουτάκι αποθήκευσης προσωπικών αντικειμένων.
3€ η ξαπλώστρα.
«2η Αγ. Κοσμά», πάμε άλλο ένα σετάκι…
Στο Kokomo beach bar συναντήσαμε τυχαία την παρέα κοριτσιών με την οποία ξεκινήσαμε την διαδρομή με το τραμ. Με το άσπρο και το μπλε να επικρατούν στη χρωματική παλέτα του Kokomo, αυτό που κλέβει την εντύπωση είναι το προσεγμένο γήπεδο beach volley, με background την ελεύθερη πλαζ Ελληνικού, όπου διοργανώνονται μεγάλα τουρνουά. Οι επιλογές είναι δύο στην συγκεκριμένη στάση τραμ: το μπαρ με είσοδο 3€ ή η ελεύθερη πλαζ πιο κάτω.
«Παραλία Γλυφάδας», all time classic
Κατεβαίνοντας σε αυτήν την στάση και περπατώντας λίγα μέτρα προς τα εκεί όπου μυρίζει αλμύρα, φαίνεται η παραλία Γλυφάδας. Ο Δήμος έχει κάνει πολύ καλή δουλειά. Εκτός από τα δέντρα που έχει φυτέψει και τα προστατεύει με προειδοποιητικές πινακίδες, οι ομπρέλες είναι έτσι τοποθετημένες ώστε να δίνουν ευρυχωρία αλλά και μια αίσθηση γεωμετρίας στην παραλία.
Τουρίστριες έτοιμες να ανακαλύψουν τις ελληνικές παραλίες.
Υπό το βλέμμα του Μάρκου…
«Κολυμβητήριο», το διεθνές ραντεβού
«Πως πάμε Balux;», αναρωτιόταν πολύς κόσμος μέσα στο τραμ, μέχρι που σβήστηκαν οι απορίες όταν αποβιβαστήκαμε κι απλά ακολουθήσαμε το ένστικτό μας. O πιο international προορισμός όλης της διαδρομής, με αρκετά από τα τραπέζια να είναι αγγλόφωνα ή ρωσόφωνα. Το Balux έχει και το πλεονέκτημα μιας πισίνας, δίπλα στην θάλασσα, γι’ αυτούς που τα θέλουν όλα. Στον όμορφα «χίπικο» εσωτερικό χώρο υπάρχει και παιδότοπος για τους γονείς που θέλουν ένα σκιερό μέρος παιχνιδιού για τα παιδιά τους.
Μια παρέα Ρώσων αθληταράδων ποζάρει στο φακό.
Άνετες ξαπλώστρες στα 4€ τις καθημερινές και στα 6€ τα Σ/Κ. Για τους φοιτητές, έκπτωση 1€.
Λευκά παγώνια (και όχι μόνο) τριγυρίζουν στο χώρο.
«Α’ Πλαζ Βούλας», η «αναρχική» εξαίρεση
Η πιο πολιτικοποιημένη παραλία μοιάζει να είναι αυτή. Ακριβώς δίπλα στην πολυτέλεια του Balux, μόλις 400 μέτρα πιο κάτω, βρίσκεται η «Α’ Πλαζ Βούλας». Οι εθελοντές του αυτοδιαχειριζόμενου κάμπινγκ Βούλας έχουν κάνει αισθητή την παρουσία τους με το πανό στην είσοδο, ενώ δε λείπουν τα πολιτικά γκραφίτι με το που αρχίσει να περπατάει κανείς προς το εσωτερικό. «Στην παραλία αφήνω μόνο τις πατημασιές μου», έγραφε σε έναν από τους τοίχος.
“Justicia y libertad”. Στα ελληνικά, «Δικαιοσύνη και ελευθερία».
Η… αναζήτηση της ελευθερίας σε διπλανή παραλία.
Μετά από μισό χιλιόμετρο περπάτημα, η πρώτη εικόνα είναι αυτή. Ενώ στο βάθος ένας άνθρωπος καθαρίζει την παραλία.
Πολλά παιδιά είναι μαζεμένα εδώ και παίζουν μπάλα ή απλά αράζουν, καθώς δεν τους ενοχλεί κανείς. Η παραλία προς το παρόν είναι ελεύθερη και οι εγκαταστάσεις του κάποτε South Coast φαίνονται εγκαταλειμμένες, ωστόσο κάποιες φωνές το θέλουν να ανοίγει ξανά σύντομα, διώχνοντας κάθε αυτοοργανωμένη προσπάθεια από την παραλία.
Στις 20/2/2012 σε συνάντη- ση συλλόγων και δημοτικών παρατάξεων η Εναλλακτική Δράση, πρότεινε αγωνιστική κινητοποίηση για τις 5 Ιουνίου (Ημέρα Περιβάλλοντος) με στόχο το άνοιγμα του κάμπινγκ και τη διαχείριση του χώρου από τους πολίτες. Η πρόταση έγινε αποδεκτή και από το Δημοτικό Συμβούλιο και τελικά, το άνοιγμα έγινε στις 10 Ιουνίου. Από την ημέρα εκείνη λειτουργεί με εθελοντές σαν αυτοδιαχειριζόμενος χώρος, ανοιχτός, ελεύθερος σε όλους, όχι μόνο για κολύμβηση, αλλά και για πλήθος άλλων εκδηλώσεων: επιστημονικά σεμινάρια, κινηματογραφικές, μουσικές και θεατρικές εκδηλώσεις, περιβαλλοντικές κι αλληλέγγυες δράσεις, και άλλα.
«Ασκληπιείο Βούλας», το τραμ το τελευταίο
Φτάσαμε στον τερματικό σταθμό του τραμ, το «Ασκληπιείο Βούλας». Άλλη μία περιφραγμένη παραλία, όπου για να δεις θάλασσα, θέλει να ξεπεράσεις τους φράχτες. Τα παλιά beach bars εκεί έχουν κλείσει κι έχει μείνει μόνο το Palmie Beach, το οποίο παρότι κανονικά έχει δωρεάν είσοδο, τώρα φιλοξενεί κάποια εκδήλωση κι έτσι αποκλείει την πρόσβαση σε όλο τον υπόλοιπο κόσμο που θα ήθελε να κάνει χρήση της παραλίας. Ένας ακόμα κρίκος στην αλυσίδα που εγείρει πολλά ερωτήματα σχετικά με την αξιοποίηση, εμπορευματοποίηση κι εκμετάλλευση των δημοσίων χώρων στην παραλιακή γενικότερα. Μετά την «χλιδή» και τα τόσα beach bars που σου φτιάχνουν την διάθεση με τις μουσικές και τη χαλαρότητά τους, έμελλε η βόλτα με το τραμ να αφήσει μια πολιτική επίγευση…
Ο δρόμος του γυρισμού θα είναι μακρύς και ζεστός κι η νωχελικότητα του τραμ προσιδιάζει στην ηρεμία των θαμώνων σε κάθε μία από τις πλαζ που συναντούμε κατά μήκος των ραγών του. «Μέσα στη μονοτονία της πορείας του τραμ, αν δεν συντροφεύεσαι, τι άλλο έχεις να κάνεις, παρά να κυττάζης τους συνεπιβάτες σου; Πολλά μπορείς να μάθης απ’ τη σπουδή τους» γράφει εύστοχα ο Φορτούνιο (Σπύρος Μελάς) στο σημειωματάριό του στην Καθημερινή, το 1939, για ένα Επεισόδιο στο τραμ.
Παρά την αργή του κίνηση, το τραμ έχει ευρύ ωράριο, λειτουργώντας από Κυριακή έως Πέμπτη από 05:30 έως 01:00, ενώ την Παρασκευή και το Σάββατο από 05:30 έως 02:30, οπότε μπορείτε άνετα να απολαύσετε το νυχτερινό σας μπάνιο στην θάλασσα, χωρίς να τσουρουφλίζεστε κάτω από τον ελληνικό ήλιο κι έτσι να πάρετε για το γυρισμό το τραμ το τελευταίο…
