Πίσω στο -όχι και πολύ μακρινό- 2006, μια παρέα αρχιτεκτόνων από το πανεπιστήμιο της Μπελβίλ αποφασίζει να πειραματιστεί διοργανώνοντας ολιγοήμερα ερασιτεχνικά εργαστήρια. Σκοπός του εγχειρήματος τους ήταν η κατασκευή μιας εφήμερης πόλης από απλά υλικά, η οποία θα γκρεμιζόταν λίγο μετά την ανέγερση της. Έτσι μπορεί να περιγράψει κανείς με απλά λόγια το τι είναι το Βellastock, που από το 2011 και μετά έχει μετατραπεί σε ένα διεθνές δίκτυο αρχιτεκτονικού πειραματισμού, περνώντας τα Γαλλικά σύνορα και το στενό φιλικό κύκλο των εμπνευστών του.
Σεπτέμβρης 2013. Μια δεκαμελής ομάδα ντόπιων αρχιτεκτόνων του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου, έχοντας δει τι εστί Bellastock, αποφασίζει να αφήσει πίσω της τα αμφιθέατρα και τις πολύωρες διαλέξεις και να καταπιαστεί με τη δημιουργία της δικής της εφήμερης πόλης, η οποία θα είναι αιωρούμενη και θα αναπτύσσεται καθ΄ύψος. Φτάνοντας στις 28 Αυγούστου 2014, εκατόν εξήντα πέντε νέοι φοιτητές από έντεκα χώρες της Ευρώπης συγκεντρώνονται στην ελληνική πρωτεύουσα, συμμετέχοντας αρχικά σε ένα θεωρητικό πενθήμερο με άξονες συζήτησης γύρω από το άστυ και την κατοίκησή του. Βαρετούς τύπους μια φορά δεν τους λες, αφού το πάρτυ που διοργάνωσαν στις 29 Αυγούστου στην στοά Ανατολής έκλεισε μέχρι τις πρώτες πρωινές ώρες την οδό Αριστείδου και έκανε τον νεαρόκοσμο του κέντρου να συζητά τις επόμενες μέρες την επιτυχία του. Μόλις ξημέρωσε η δεύτερη μέρα του φθινοπώρου και το χανγκόβερ πέρασε, η πολυσυλλεκτική ομάδα συγκεντρώθηκε στο λιμάνι και ξεκίνησε την ανέγερση μιας ψηλής σκαλωσιάς. Έχοντας ως πρώτες ύλες μόνο πανιά και σχοινιά, το πρακτικό τριήμερο ολοκληρώθηκε επιτυχώς και τα εγκαίνια της εφελκυόμενης κατασκευής θα γίνουν σήμερα, ημέρα Πέμπτη και ώρα 19:00 στις εγκαταστάσεις του Οργανισμού Λιμένος Πειραιώς. Αυτό είναι το Hellastock.
Ο Θανάσης Μπένος – Πάλμερ
Καλώς ή κακώς κατοικούμε σε μια πόλη διαμορφωμένη από ποικίλες αρχιτεκτονικές γενεές. Σε μια περίοδο λοιπόν που είναι εύλογο να αναρωτηθεί κανείς τι ακριβώς θα κάνουν επαγγελματικά οι απόφοιτοι της σχολής αυτής, εκείνοι απαντούν στήνοντας ένα πρωτότυπο για τα εγχώρια δεδομένα εγχείρημα εξ’ ολοκλήρου στημένο από αυτούς, για αυτούς. Όπως υποστηρίζει ο Θανάσης Μπένος – Πάλμερ, ο ένας εκ των διοργανωτών του Hellastock, αυτή είναι η ευκαιρία τους να ξεφύγουν από την θεωρία και να παίξουν σε κλίμακα ένα προς ένα, όπως αποκαλούν την πράξη στη δική τους κοινότητα. « Με τα υπόλοιπα παιδιά της διοργάνωσης γνωριζόμαστε από την σχολή και για το Bellastock πληροφορηθήκαμε όταν μερικοί από εμάς το είχαν επισκεφτεί το 2011 στη Γαλλία. Στην Ελλάδα δεν έχει ξανασυμβεί κάποιο αντιστοίχου ύφους αρχιτεκτονικό εργαστήριο, ένα πειραματικό ερασιτεχνικό εργαστήριο διοργανωμένο και επανδρωμένο από φοιτητές. Δεν υπάρχει τίποτα καλύτερο από το να δημιουργούν οι φοιτητές ένα εργαστήριο πειραματισμού για τους ίδιους. Η εμπειρία του Bellastock και κατά συνέπεια του εγχώριου Hellastock μοιάζει με αυτή που βιώνεις σε μια κατασκήνωση. Μένουμε όλοι μαζί φτιάχνοντας μια μικρής διάρκειας κοινότητα και πέρα από το ότι χτίζουμε μια εφήμερη πόλη, ζούμε μέσα σε αυτήν. Επίσης, είναι πολύ ευχάριστο το γεγονός ότι ερχόμαστε σε επαφή με συνομήλικους φοιτητές του εξωτερικού και δημιουργείται μια μίξη ανθρώπων με διαφορετικές καταβολές και ιδέες. Αυτό το συνονθύλευμα απόψεων δεν μοιάζει τόσο εντυπωσιακό κατά τη διάρκεια των διαλέξεων, όσο είναι την ώρα που κατασκευάζουμε όλοι μαζί κάτι και οι απόψεις μπλέκονται δίνοντας ένα πολύ ωραίο αποτέλεσμα. Η επιλογή των πρώτων υλών που χρησιμοποιήσαμε για το χτίσιμο της κατασκευής αρμόζει με το πνεύμα του Bellastock: Δημιουργείς μια εφήμερη πόλη με λίγα και απλά υλικά, μέχρι τρία το πολύ. Στην περίπτωση μας η σκαλωσιά, το πανί και το σχοινί ικανοποιούν δύο σενάρια: Το πρώτο σενάριο που εξυπηρετούν τα συγκεκριμένα υλικά είναι το τι θα κάναμε αν έπρεπε να απομακρυνθούμε από το έδαφος. Το δεύτερο είναι το τι θα κάναμε στην περίπτωση που θέλαμε να κατοικήσουμε σε μια πυκνοκατοικημένη πόλη, όπου δεν υπάρχει πλέον χώρος για να χτίσεις. Βάσει των παραπάνω σκέψεων η κατασκευή μας αναπτύσσεται καθ’ ύψος και όχι κατά πλάτος.
Για τη νέα φουρνιά αρχιτεκτόνων στην Ελλάδα δεν υπάρχουν περιθώρια πειραματισμού, να ένας ακόμη λόγος για να υλοποιήσουμε ένα τέτοιου είδους εργαστήριο. Τα τελευταία χρόνια έχουν μειωθεί κατά πολύ οι οικονομικές δυνατότητες των πανεπιστημίων και κατά συνέπεια δεν μπορούν να υποστηρίξουν τέτοιου είδους εγχειρήματα. Στοχεύουν στα απαραίτητα λοιπόν, παραγκωνίζοντας ενδιαφέρουσες δράσεις. Τρομερό όμως ενδιαφέρον βρίσκω στο γεγονός ότι πολλοί καθηγητές που συμμετέχουν στο Hellastock αναπολούν τα χρόνια εκείνα, όταν ακόμα στις σχολές γινόντουσαν πειραματικά εργαστήρια εντός των σχολών, εκφράζοντας ένα «Αχ, να μπορούσαμε να κάνουμε και άλλα».
Στην Αθήνα μου αρέσει πάρα πολύ η δυναμική της, δεν είναι πουθενά ίδια, αλλάζει συνέχεια και πρέπει πρώτα να έχεις εξερευνήσει τις γειτονιές της για να το καταλάβεις αυτό. Από την Κηφισιά μέχρι το Περιστέρι και από το Χαϊδάρι μέχρι τη Γλυφάδα είναι η μέρα με τη νύχτα. Αυτό που θα ήθελα να δω αλλαγμένο είναι η δόμηση ορισμένων προαστίων όπως είναι η Αργυρούπολη και η Πετρούπολη, περιοχές δηλαδή που χτίστηκαν πάρα πολύ άτακτα και βιαστικά για να καλύψουν κοινωνικές ανάγκες. Το ύφος μια περιοχής βέβαια διαμορφώνεται από τους κατοίκους τους ή ακόμη και από ένα μπαρ ή μια καφετέρια. Αυτό που μου μοιάζει ενοχλητικό τελικά είναι ο τύπος της σύγχρονης ελληνικής πολυκατοικίας στη λογική του «χτίζω δύο, τρία πατώματα δηλαδή και αφήνω τις σιδεριές μήπως σηκώσω και κανέναν άλλο όροφο. Αυτό βέβαια είναι κάτι που δεν θα αλλάξει άμεσα, εκείνο όμως που μπορεί να αλλάξει αύριο κιόλας είναι η διάδραση των ανθρώπων που γειτονεύουν σε μια πόλη».
Τα εγκαίνια του Hellastock θα πραγματοποιηθούν την Πέμπτη 4 Σεπτεμβρίου στις 19:00, στη προβλήτα Ε2 του ΟΛΠ (δίπλα από την Πέτρινη Αποθήκη), υπό την αιγίδα του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου και του Ελληνικού Ινστιτούτου Αρχιτεκτονικής. https://www.facebook.com/hellastock.
