H Σωτηρία της αρχιτεκτονικής στου Γουδή

Κτίριο 300 γυναικών

Αν υπάρχει τουλάχιστον ένας άνθρωπος που έχει επισκεφθεί κάποιο νοσοκομείο και έχει ασχοληθεί με την αρχιτεκτονική του, τότε πραγματικά θα πρέπει να τον βραβεύσουμε με κάποιο βραβείο. Ειδικά τα ελληνικά νοσοκομεία. Περισσότερο δε όταν δεν βρίσκεις κρεβάτι ή γιατρό, δεν έχει χρόνο να παρατηρήσεις το desing. Λογικό.

Παρ’ όλα αυτά υπάρχουν και κάποιες εξαιρέσεις. Μια από αυτές είναι το κτιριακό συγκρότημα του Νοσοκομείου Σωτηρία στου Γουδή. Εκεί παρατηρήσαμε το εξής καταπληκτικό: ένα πρότυπο Νεοελληνικό αρχιτεκτονικό πάρκο. Η αιτία είναι απλή. Διαφορετικές δωρεές σε διαφορετικές χρονικές περιόδου όπου επικρατούσαν διαφορετικές αρχιτεκτονικές αντιλήψεις. Ας πάρουμε τα πράγματα από την αρχή.

Το πρώτο κτίριο του Νοσοκομείου

Προτομή της Σοφίας Σλήμαν.

Το 1902 η Σοφία Σλήμαν ιδρύει στις παρυφές του Γουδή το πρώτο ελληνικό σανατόριο, τη Σωτηρία. Έκτοτε το νοσοκομείο έχει συνδεθεί με την αντιμετώπιση της πνευμονικής φυματίωσης στη χώρα μας. Η ανεπαρκής χρηματοδότηση οδηγεί στη δημιουργία μικρών κτιρίων που δεν έχουν καμία σχέση με τα αντίστοιχα ευρωπαϊκά και τα οποία χτίζονται σε διαφορετικές χρονικά περιόδους. Στις 6 Ιουνίου του 1905 γίνονται τα εγκαίνια του Ιδρύματος και ταυτόχρονα η εισαγωγή του πρώτου ασθενούς. Η συνεχής αύξηση των κρουσμάτων φυματίωσης στην Ελλάδα οδηγεί στην δημιουργία και άλλων περιπτέρων που χτίζονται κυρίως από εράνους και δωρεές.

Το πρώτο κτίριο του Νοσοκομείου

Το πρώτο κτίριο του Νοσοκομείου

Κτίριο Αμπέτειο, δωρεά του Αλεξανδρινού Άμπετ για τη νοσηλεία ευπόρων ασθενών,

Το 1919 το κράτος με τη συναίνεση των εκπροσώπων αναλαμβάνει τη διοίκηση του Ιδρύματος στο πλαίσιο μιας πιο ενεργής πολιτικής που ήθελε να ακολουθήσει. Έτσι, ιδρύεται και το Υπουργείο Περίθαλψης και ψηφίζεται ο νόμος 1979 «Περί ιδρύσεων αντιφυματικών ιατρείων, νοσοκομείων αναρρωτηρίων και ορεινών θεραπευτηρίων» που κρατικοποιεί σε απόλυτο βαθμό τον αντιφυματικό αγώνα. Το μεγαλόπνοο σχέδιο όμως δεν εφαρμόστηκε ποτέ καθώς η μικρασιατική καταστροφή οδήγησε σε μεγάλη προσέλευση φυματικών με αποτέλεσμα να υποβιβαστεί εντελώς το επίπεδο νοσηλείας των ασθενών. Κάτω από αυτές τις συνθήκες το κράτος αυξάνει τις επιδοτήσεις προς τα σανατόρια και με δικά του έξοδα ανεγείρει ένα ακόμα περίπτερο για να καλύψει τις ανάγκες του «Σωτηρία», ενώ το 1930 ξεκινά και η λειτουργία του Φυματιολογικού Κέντρου που είχε ως αντικείμενο την επιστημονική έρευνα και βοήθησε σημαντικά στην επάνδρωση του ιδρύματος.

Το κτίριο Μέγα Λαΐκό, Νοσοκομείο Σωτηρία.

Σρατιωτικό περίπτερο χτίστηκε το 1917 για τις ανάγκες του στρατού με χρήματα του Ε. Βενιζέλου.

Μνημείο για τους εκτελεσθέντες αγωνιστές της περιόδου 1941-1952,

Σπηλιοπούλειο

Κυριαζίδειο

Το 1961 μεταβάλλεται ο χαρακτήρας του νοσοκομείου σε διαγνωστικό και θεραπευτικό κέντρο νοσημάτων του αναπνευστικού συστήματος και μετονομάζεται σε «Νοσοκομείο Νοσημάτων Θώρακος», ενώ από το 1981 έως και σήμερα έχουν γίνει τεράστιες αλλαγές με αποτέλεσμα να θεωρείται Γενικό Νοσοκομείο.

Όσον αφορά στην αρχιτεκτονική, το Σωτηρία, έργο του Ιωάννη Δεσποτόπουλου, αποτελεί την πρώτη εφαρμογή της κοινωνιοκεντρικής ιδεολογίας του Bauhaus και εκφράζει τις αντιλήψεις της ιατρικής και της θεραπείας που επικρατούσαν στον Μεσοπόλεμο. Οι όγκοι χαρακτηρίζονται από μία απόλυτη αρχιτεκτονική καθαρότητα στην οποία δεν υπάρχει τίποτα περιττό. Όλα τα υπόλοιπα κτίρια που λειτουργούσαν ως σανατόρια θυμίζουν παλιά αρχοντικά και δίνουν την ιδέα μιας ατομικής θεραπείας.

Χειρουργικό περίπτερο

Οίκος Αδελφών

Το κτίριο Μέγα Λαΐκό, Νοσοκομείο Σωτηρία.

Το κτίριο Μέγα Λαΐκό

Ευχαριστούμε πολύ τη διοίκηση του Νοσοκομείου για τις ευκολίες που μας παρείχε.

Δείτε εδώ όλες τις φωτογραφίες