Το Shoegazing City είναι μία στήλη-αστικό ημερολόγιο δύο ανθρώπων που προσπαθούν να συναντηθούν. Μία αρχιτέκτονας κι ένας ποιητής, η Sublolita και ο Latenighter, δίνουν ένα ραντεβού σ’ ένα σημείο της πόλης, καταγράφουν τη διαδρομή τους από διαφορετικές αφετηρίες, κι όταν φτάνουν στο σημείο, παρατηρούν, ρωτούν, κουτσομπολεύουν και αναρωτιούνται για το καθετί. This is a story of Latenighter meets Sublolita. Αυτή είναι η διαδρομή, παράλληλη και εφαπτόμενη, δύο ανθρώπων που έμαθαν να κοιτάζουν κάτω ― ή, μάλλον, προς τα κάτω, εκεί, στη λεπτομέρεια.
Η Αθήνα έχει τρεις γειτονιές από «π». Πετράλωνα, Παγκράτι, Πατήσια, άνω και κάτω. Άνω-κάτω. Η ανακατωσούρα του καιρού, που δεν ξέρει αν είναι χειμώνας, φθινόπωρο ή καλοκαίρι, αντικατοπτρίζεται στα χρώματα των κτιρίων, στους χρωματισμούς των κατοίκων. Οι Αθηναίοι ―και ίσως όλοι οι κάτοικοι αυτής της χώρας― υποβαστάζουν την καθημερινότητά τους εξαρτώντας την πολύ απ’ τον καιρό. Το ίδιο πάθαμε κι εμείς.
Πήραμε το τρένο από τη Βικτώρια για τα Άνω Πατήσια. Βρέχει· αυτή η βροχή που δεν χαρίζεται στους ρομαντικούς και που δεν συνθηκολογεί με τους… άλλους. Η βροχή της Αθήνας είναι ωραία όταν βλέπεις τις κεραίες να γίνονται ένα με τις στάλες και τις τέντες να γίνονται ομπρέλες όσων κλεινόμαστε κάτω από ταβάνια διαμερισμάτων. Η βροχή στην Αθήνα είναι πιο ωραία όταν δεν βρέχει.
― Φτάνουμε.
― Δεν φτάνουμε.
― Μου φτάνεις.
― Με φτάνεις.
Συναντήσαμε στα Άνω Πατήσια, κάτω από τη γέφυρα του σταθμού, τον Frank Moth. Δηλαδή, το δίδυμο που βρίσκεται πίσω αυτόν. Τον Λ και τη Μ. Τα δύο γλυκά πρόσωπα, τις δύο γλυκές φωνές, τις δύο γλυκές αγκαλιές που κρύβονται πίσω από τα μαγικά γραφικά, από τις μαγικές εικόνες του Frank Moth. Η βόλτα που κάναμε μαζί τους στα Πατήσια είχε κρυμμένες ιστορίες, πολλή γλύκα και πολλή βροχή. Τα ευχαριστηθήκαμε όλα. (Ανακαλύψαμε ότι στα Πατήσια έμεναν κυρίες που τις έλεγαν «Θέλμα».)
Ο ένας μεγάλωσε στη Βέροια, η άλλη στο Ηράκλειο. Τι είναι η Αθήνα για τους «απέξω», είναι η πρώτη ερώτηση που τους κάνουμε. Ο Λ. λέει: «Για μένα η Αθήνα είναι οι άνθρωποι, οι διαδρομές, μερικά ανέμελα πρωινά, τρένα, ένα γλυκόψυχρο αίσθημα αποπροσανατολισμού στο χώρο και στο χρόνο. Ατέλειωτοι αποχαιρετισμοί. Για να μη λέω μαλακίες, για μένα η Αθήνα είναι η Μ.». Η Μ. τον συμπληρώνει: «Η Αθήνα είναι ένα μεγάλο Ηράκλειο. Αλλά έχει μια άλλη ευρύτητα σε ύφος. Η Αθήνα είναι η πόλη που με υποδέχτηκε μικρή, αλλά ακόμη δεν έχω αποφασίσει τι αισθάνομαι γι’ αυτήν. Μου μένει όμως εκείνο το χαρακτηριστικό αίσθημα της ανακούφισης κάθε φορά που μπαίνω στο σπίτι μετά από ταξίδι με πλοίο».
― Ένα Πατήσι εδώ, ένα Πατήσι εκεί… Θυμάσαι;
― Μ’ αρέσει που μας έμεινε το ίδιο.
― Να τους ρωτήσουμε πώς επέλεξαν να μείνουν στα Πατήσια.
― Κι αν τα Πατήσια είναι Αθήνα.
Λ: «Τα Πατήσια είναι μια Αθήνα που κουβαλάει όλη την περιφέρεια. Μπορεί και τον κόσμο. Μήπως τελικά είναι και το Άλεφ του Σύμπαντος; Δεν ξέρω». Μ: «Τα Πατήσια είναι κέντρο απόκεντρο. Είναι σαν να κρύβεσαι στο πιο εμφανές μέρος».
Κάνουμε μια στάση στο συγκρότημα «Χαρά» ― και στο ομώνυμο, πασίγνωστο ζαχαροπλαστείο. Επί των οδών Πατησίων 337, Σκρα, Αννίνου και Τσίλλερ. Διαβάζουμε στις σημειώσεις που έχουμε συλλέξει ότι οι αρχιτέκτονες των κτιρίων ήταν οι Αχιλλεύς Σπανός και Ιππόλυτος Παπαηλιόπουλος. Κατασκευασμένο στα τέλη της δεκαετίας του 1950 σε σχέδια των Αχιλλέα Σπανού και Ιππόλυτου Παπαηλιόπουλου , το συγκρότημα κατοικιών φανερώνει τόσο την αυτοπεποίθηση της μεταπολεμικής αρχιτεκτονικής, που αρχίζει να εδραιώνεται, όσο και την αισιοδοξία που χαρακτήριζε την ανέγερση των αστικών συλλογικών κατοικιών, οράματα που στην πορεία διαψεύστηκαν στη συλλογική συνείδηση της Αθήνας.
Πολλοί πιστεύουν πως το καλύτερο εκμέκ παγωτό στην Αθήνα το φτιάχνει η «Χαρά» (Πατησίων 339Γ). Έχουν δίκιο. Και δεν είναι μόνο αυτό, είναι το όλο service. Το εκμέκ σερβίρεται σε μεταλλικά σκεύη που έχουν σχήμα πιρόγας. Το συνοδεύουν κουταλάκια με σχήμα φτυαριού, όχι τα κλασικά με σχήμα αυγού. Τη «Χαρά» επισκέπτονται οι πάντες. Από αναστατωμένα πανκιά έως συνταξιούχες κυρίες με βαμμένο ουισκί μαλλί και κουπ που θυμίζει καπέλο φρουρού στο Μπάκιγχαμ. Πέρα από το εκμέκ, το δεύτερο μπλοκ-μπάστερ της «Χαράς» είναι το «Σικάγο» της.
― Παγωτό θέλω.
― Καλά.
Βλέπουμε τριγύρω τις γέφυρες του τρένου αλλά και τις πολλές πεζογέφυρες, υπόγειες και υπέργειες. Όσο οι ράγες ενώνουν το βορρά με το νότο της Αττικής, τόσο χωρίζουν στα δυο την πόλη. Άραγε τι έγινε εκείνο το τρένο που έβλεπε τα άλλα τρένα να περνούν τους ρωτάμε για να τους τσιγκλήσουμε; Και μ’ ένα στόμα μάς λένε: «Έγινε άνθρωπος. Ζει στα Πατήσια, χρόνια τώρα. Προτιμά τα τρένα για τις μετακινήσεις του. Επισκευάζει τους φωτεινούς πίνακες στους σταθμούς που αναγράφουν τα δρομολόγια, όταν καμιά φορά κολλάνε και δεν κατεβαίνει ο χρόνος. Τον έχουμε πετύχει μια φορά στην πεζογέφυρα του Αγίου Ελευθερίου αλλά δεν του μιλήσαμε. Χαρακτηριστική φυσιογνωμία».
Ο Frank Moth όμως πού να γεννήθηκε άραγε, πού να κάνει βόλτες και ποιες μουσικές να τον συνοδεύουν, αναρωτιόμαστε; «Ο Frank Moth γεννήθηκε ένα απόγευμα στα Πατήσια. Οι βόλτες του περιλαμβάνουν συνήθως το νοητό τεράστιο τετράγωνο μεταξύ Άνω Πατησίου, χάους, Κάτω Πατησίου και Αχαρνών. Βολτάρουμε στους διαδρόμους και τις ουρές των σουπερμάρκετ, πλάι στις γραμμές του τρένου. Καμιά φορά κάνουμε τους τουρίστες στο κέντρο της Αθήνας και στα ταβάνια του σπιτιού μας. Ο μισός Frank Moth ακούει λειψά, προχειροφτιαγμένα, μικρής διάρκειας mixtapes που φτιάχνει ο ίδιος και λίγα σκόρπια τραγούδια από φακέλους με ονόματα όπως “treno”, “trennnnn”, “treno ksana”, “ktel veroia”, “volta hlios” και άλλα. Ξένα ―διάφορα― και Πειραϊκή Εκκλησία. Ο άλλος μισός επιλέγει κάθε τόσο μπόλικα απ’ όλα αυτά που κατεβάζει, τα μαζεύει σχολαστικά σε φακέλους και τα έχει για δύο μήνες στο κινητό, ανακαλύπτοντας κάθε φορά κάτι καινούργιο να του αρέσει».
Ποιες είναι οι αναφορές των έργων του Frank Moth; Από που αντλεί έμπνευση και υλικό; «Μπορεί για άλλους να είναι εμφανείς οι αναφορές μας, για μας για την ώρα όχι. Πάντως, η έμπνευση και το υλικό μπορεί να προέρχονται από συνδυασμούς χρωμάτων, από φωτογραφίες σε περιοδικά, από blogs με παλιές φωτογραφίες από το 1920 ώς σήμερα, αλλά και από όλη την ποπ κουλτούρα των τελευταίων ετών, δηλαδή σειρές ταινίες κ.λπ. Υλικό αντλούμε και από τη μουσική που ακούμε, φτιάχνοντας εικόνες από τους στίχους».
Η Αθήνα αποτελεί έμπνευση για τον Frank Moth; «Η πρώτη και επιφανειακή απάντηση για το αν η Αθήνα αποτελεί έμπνευση για μας είναι “όχι”, αλλά, επειδή έχουμε ζήσει, αναπνέουμε και τρεφόμαστε καθημερινά με ερεθίσματα από την Αθήνα, σίγουρα παίζει και αυτό ρόλο στον τρόπο με τον οποίο δημιουργούμε. Θα μπορούσε, δηλαδή, η γενική ατμόσφαιρα που καταπίνουμε με όλες μας τις αισθήσεις από αυτή την πόλη, χωρίς να το καταλαβαίνουμε, να παίζει κάποιο ρόλο στο ποιες εικόνες θα επιλέξει το χέρι μας, ποια και πόσα αριστερά κλικ θα πατήσουμε με το ποντίκι για να συνθέσουμε ένα έργο, αλλά κάτι τύπου “κοιτάμε την Ακρόπολη, από τα καφέ της Πλάκας, και εμπνεόμαστε και δημιουργούμε” καμία σχέση, ούτε καν».
― Κούνιες!
― Μα μες στη βροχή;
― Θέλω, θέλω, θέλω.
― Θέλεις ένα γλειφιτζούρι;
Είμαστε στο Κτήμα Δρακόπουλου. Εντός του οποίου υπάρχει η εγκαταλειμμένη βίλα, αλλά και χώροι του εργοστασίου των αδελφών Δρακόπουλων. Η Βίλα Δρακόπουλου αποτελεί σημαντικό αρχιτεκτονικό δείγμα εξοχικής κατοικίας, ενώ τα υπόλοιπα κτίρια αποτελούν δείγματα βιομηχανικής αρχιτεκτονικής του 1880, αφού στέγασαν το πρώτο εργοστάσιο εριουργίας, στο οποίο μάλιστα εφαρμόστηκε για πρώτη φορά το 8ωρο, γεγονός που το χαρακτηρίζει σημαντικό ιστορικό χώρο, ευρύτερης σημασίας.
Το Κτήμα Δρακόπουλου εκτείνεται σε δύο οικόπεδα που βρίσκονται επί της οδού Πατησίων στους αριθμούς 356 και 358. Είναι έκτασης περίπου 8 στρεμμάτων και αποτελεί έναν από τους ελάχιστους πνεύμονες πρασίνου στην υπερκορεσμένη από τσιμέντο περιοχή των Πατησίων. Είναι ένα κομμάτι από την Αθήνα μιας άλλης εποχής, όταν τα Πατήσια ήταν ακόμη προάστιο και στην περιοχή υπήρχαν επαύλεις, κήποι και βιοτεχνίες. Ο χώρος και η εκμετάλλευσή του έχει προκαλέσει τεράστιες έριδες ανάμεσα στους κατοίκους της περιοχής και τον Ελληνικό Ερυθρό Σταυρό, ο οποίος είναι και ο φορέας που οι Δρακόπουλοι άφησαν την ακίνητη περιουσία τους.
Στα έργα του Frank Moth είναι έντονη η χρήση φουτουριστικών αστικών τοπίων που θυμίζουν κάτι από ρώσικο κονστρουκτιβισμό. Αν ζητούσαμε από τον Frank Moth να κάνει ένα έργο για την Αθήνα, ποιο κτίριο/μέρος της πόλης και ποιον πρωταγωνιστή θα διάλεγε; Λ: «Κάτι αντίστοιχο έχω προσπαθήσει να απεικονίσω ως περιγραφή σε δύο mixtapes που είχα κάνει στο παρελθόν, το “240 κασέτες πάνω από τα Εξάρχεια” και το “Οι κεραίες στα Πατήσια ακουμπάνε στ’ άστρα”. Αν όμως ήταν να διαλέξω να κάνω κάτι τώρα, θα ήταν ένα γιγαντιαίο θλιμμένο αρχαιοελληνικό άγαλμα μέσα στο κεραιόδασος των Πατησίων».
― Α! Ένα άγαλμα. Διάβασέ μου λίγο γι’ αυτό.
― Απέναντι από το αστυνομικό τμήμα Πατησίων υπάρχει ένα μικρό πάρκο που φιλοξενεί το άγαλμα της «Εύας», έργο του γλύπτη Γρηγόρη Ζευγόλη. Το άγαλμα ήταν παραγγελία του αρχιτέκτονα Δημήτρη Πικιώνη. Στη διάρκεια της δικτατορίας ξηλώθηκε από την πλατεία που ήταν τοποθετημένο, επειδή θεωρήθηκε προσβλητικό, και αποτέθηκε στην πλατεία Κυψέλης. Στη θέση του μπήκε η μαρμάρινη προτομή του πρώην δημάρχου Αθηναίων Κωνσταντίνου Νικολόπουλου.
― Άκου τώρα…
― Το κεραιόδασος των Πατησίων όμως δεν μου το σχολίασες.
― Οι κεραίες μας…
― Φαντάζεσαι την Αθήνα χωρίς κεραίες;
― Φαντάζεσαι την Αθήνα χωρίς;
― Σωστό κι αυτό.
― Έρχεται το τρένο.
― Και δεν βλέπει τ’ άλλα τρένα να περνούν.
― Δεν περνάνε άλλα τρένα πέρα απ’ αυτό που περιμένουμε.
* To #ShoegazingCity project έγινε και ημερολόγιο, μετά την έκθεση στο metamatic:taf. Όσοι πιστοί, για τα ημερολόγια ή για τα ίδια τα έργα, προσέλθετε στην ηλεκτρονική διεύθυνση: [email protected]
** Τον Frank Moth μπορείτε να τον βρείτε να τριγυρίζει, ν’ ακούει μουσική και να ομορφαίνει τον κόσμο μας εδώ: Facebook, Tictail, Redbubble
