Το τέλος της Μέκκας του γκράφιτι

Οι ρόλοι αντιστράφηκαν για λίγο στη Νέα Υόρκη. Τα ξημερώματα της 19ης Νοέμβρη, συνεργεία της πόλης, “βανδάλισαν” τη Μέκκα του γκράφιτι επί 12 χρόνια, 5Pointz. Και λέμε αντιστράφηκαν, γιατί συνήθως το γκράφιτι έχει τη ρετσινιά του “βανδαλιστικού σπόρ”. Το κτίριο, που αποτελούσε πόλο έλξης για τους απανταχού γκραφιτάδες, περάστηκε με ένα χέρι άσπρης μπογιάς και δυστυχώς είμαστε σίγουροι πως θα ακολουθήσουν κι άλλα χέρια, μέχρι να εξαφανιστεί η “όψη του εγκαταλελειμμένου”, αφού οι ιδιοκτήτες του κτιρίου θέλουν να δημιουργήσουν στη θέση του ένα συγκρότημα πολυτελών διαμερισμάτων και επιχειρήσεων. Προσφάτως, την περιοχή είχε επισκεφθεί και ο διάσημος -πλην όμως μυστηριώδης- Banksy, που αναχώρησε από τη Νέα Υόρκη, αφήνοντας το μήνυμα “Save 5Pointz”, ενώ οι άνθρωποι που είχαν δώσει χρώμα στην “αποστειρωμένη” και γκρίζα περιοχή ήταν παντελώς απογοητευμένοι από την έκβαση της “μάχης” που έδωσαν για να διατηρήσουν το έργο πάνω από 1.500 ατόμων.

Ο ιδιοκτήτης του κτιρίου από το 1971, ονόματι Jerry Wolkoff, τόνισε πως λάτρευε τη “διακόσμηση” των καλλιτεχνών, ωστόσο η δικαστική απόφαση που προέβλεπε κατεδάφιση του χώρου, έκανε πολύ πιο εύκολη την ιδέα του ασπρίσματος, επειδή ούτε ο ίδιος ήθελε να δει τα έργα να καταστρέφονται μαζί με τους τοίχους. Γι’αυτό προτίμησε πρώτα να τα σβήσει και μετά να το γκρεμίσει. Επίσης, για να μετριάσει τις αντιδράσεις και να “χρυσώσει το χάπι”, o Wolkoff είπε πως στο νέο κτίσμα θα υπάρχουν περί τις 10.000 τετραγωνικά πόδια, διάφορα πάνελ-καμβάδες για τους επίδοξους καλλιτέχνες του δρόμου. Αυτή η συμφωνία δεν τους άρεσε και διάλεξαν τη δικαστική οδό, χωρίς όμως να καταφέρουν ν’αναστρέψουν το κλίμα. Είναι άκρως ειρωνικός και ο τρόπος που έγινε, γιατί από τη φύση του  το γκράφιτι περιλαμβάνει κάτι εφήμερο, αφού τα έργα στους τοίχους καλύπτονται από άλλα έργα, αλλά αυτή τη φορά η μόνη αίσθηση που ικανοποίησαν οι άσπροι τοίχοι ήταν εκείνη της όσφρησης με τη “μυρωδιά του φρεσκοβαμμένου”. Παρ’όλη την μικρή διάρκεια ζωής του γκράφιτι, ο χώρος είχε αποκτήσει χαρακτήρα μουσείου για την τέχνη των σπρέι, ήταν ενδεικτικός για την ιστορία για τουλάχιστον 12 χρόνια που πρωτοεμφανίστηκαν σχέδια στους συγκεκριμένους τοίχους. Είμαστε σίγουροι ότι θα βρεθούν νέοι τοίχοι και νέες αφορμές για να ξαναγεμίσουν με χρώμα, φαντασία και διαμαρτυρία.

Το θέμα δεν είναι μόνο το κτίριο που φεύγει, αλλά και το κτίριο που θα έρθει: Πολλοί υποστηρίζουν ότι με τους νέους, όρθιους πύργους, θα χαθεί η ζεστασιά και η γοητεία της γειτονιάς, για χάρη της ανάπτυξης και ενός υποτιθέμενου design, που θα αποτελείται από ατσάλι και γυαλί, υιοθετώντας ένα τελείως απρόσωπο και εταιρικό προφίλ. Και όχι ότι έχει καμία ιδιαίτερη σημασία, αλλά νομίζω ότι κάτι δείχνει όταν υπερασπίζομαι το δικαίωμα στην ελεύθερη διακόσμηση -εσωτερική και εξωτερική- παρόλο που ειλικρινά είμαι κάπως αδιάφορος προς την αισθητική των γκράφιτι. Σε καμία περίπτωση όμως, δεν είμαι ούτε αντίθετος, ούτε αδιάφορος στη γενικότερη ανθρώπινη διάθεση του να διακοσμείς με ύφος και στυλ ένα κτίριο. Άλλωστε, αυτή η πράξη αυτή δείχνει ασέβεια προς έναν ολόκληρο καλλιτεχνικό χώρο.

*Οι εικόνες των graffiti είναι από το επίσημο site του 5Pointz 5ptz.com