Άνδρας με AIDS στο Λονδίνο έγινε ο δεύτερος γνωστός ασθενής που φαίνεται να θεραπεύθηκε τελείως από τον ιό, έπειτα από μεταμόσχευση προ τριετίας βλαστικών κυττάρων μυελού των οστών από δωρητή με ανθεκτικότητα στον HIV. Ο δωρητής είχε μια σπάνια γενετική μετάλλαξη που προσδίδει αντίσταση στον ιό HIV. Οι εξετάσεις που έγιναν στον ασθενή, ενάμισι χρόνο αφότου σταμάτησε την αντιρετροϊκή φαρμακευτική θεραπεία κατά του HIV, δεν δείχνουν πλέον το παραμικρό ίχνος λοίμωξης στον οργανισμό του.
Οι ερευνητές, με επικεφαλής τον καθηγητή Ραβίντρα Γκούπτα του Πανεπιστημίου του Κέιμπριτζ, έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο περιοδικό Nature. Ο κ. Κωνσταντίνος Πρωτοπαπάς, παθολόγος με εξειδίκευση στις λοιμώξεις, που εργάζεται στη Μονάδα Ειδικών Λοιμώξεων στο Πανεπιστημιακό Γενικό Νοσοκομείο «Αττικόν» εξηγεί στην Popaganda τι σημαίνει αυτή εξέλιξη και τι ορίζοντες ανοίγει…
Ο συγκεκριμένος άνθρωπος ήταν φορέας ή είχε νοσήσει; Είχε λέμφωμα hodgkin οπότε θεωρούμε ότι είχε νοσήσει λόγω του αιματολογικού του νοσήματος. Για την έκβαση της πορείας του, δηλαδή για το ότι πλέον δεν εντοπίζεται ο ιός στον οργανισμό του, δεν έχει μεγάλη διαφορά. Το εντυπωσιακό στην συγκεκριμένη περίπτωση είναι αυτό ακριβώς, ότι πλέον δεν ανιχνεύεται ο ιός στον οργανισμό του.
Ποια ήταν η διαδικασία που οδήγησε σε αυτό το αποτέλεσμα; Μιλάμε για έναν πραγματικά πολύ άτυχο άνθρωπο, ο οποίος όμως μέσα σε αυτή του την ατυχία αποδείχθηκε πολύ τυχερός. Κατ’ αρχάς είχε ένα πολύ σοβαρό αιματολογικό νόσημα για το οποίο προφανώς δεν έφτανε καμία άλλη θεραπεία και χρειαζόταν μεταμόσχευση μυελού. Κατάφερε να επιβιώσει κι από το νόσημά του, κι από την ίδια τη διαδικασία της μεταμόσχευσης (επικίνδυνη γιατί όταν παίρνουμε από κύτταρα όχι δικά μας αλλά κάποιου δότη, το ποσοστό θνησιμότητας είναι υψηλό). Μέσα σε όλο αυτό ήταν που δέχθηκε μόσχευμα από δότη με μετάλλαξη που τον κάνει ανθεκτικό στον ιό του HIV. Συνεπώς, τα καινούρια κύτταρα που έφτιαξε ο μυελός του είναι ανθεκτικά στον ιό γιατί δεν διαθέτουν υποδοχέα για να προσβληθούν από αυτόν.
Δεν υπάρχει κανένας λόγος ένας φορέας HIV που, παίρνοντας την αντιρετροϊκή αγωγή, ζει μια εντελώς φυσιολογική ζωή να μπει σε αυτή τη διαδικασία. Μέσα από όμως από τις περιπτώσεις σαν του Ασθενή του Λονδίνου, οι επιστήμονες μπορούν να πάρουν ιδέες για το πώς θα μπορούσε να βρεθεί θεραπεία.
Φαντάζομαι ότι δεν ήταν τυχαία η επιλογή του συγκεκριμένου δότη. Όχι δεν ήταν. Ήταν ζήτημα ζωής και θανάτου η μεταμόσχευση, άλλωστε ήδη έχουμε την γνώση της προηγούμενης μεταμόσχευσης με τον Ασθενή του Βερολίνου, 10 χρόνια πριν. Στην πραγματικότητα, τότε προέκυψε η πρωτοπορία και σε αυτήν την περίπτωση μπορούμε με απόλυτη ασφάλεια να μιλήσουμε για θεραπεία, γιατί έχουν περάσει πολλά χρόνια και στον Ασθενή του Βερολίνου ο ιός εξαφανίστηκε οριστικά από τον οργανισμό του. Είναι όμως πραγματικά μεγάλη τύχη να βρεθεί συμβατός δότης που να έχει και τη συγκεκριμένη μετάλλαξη, γιατί η μετάλλαξη αυτή είναι σπάνια.
Πόσο σπάνια; Μόνο 1% των Καυκάσιων έχει αυτή τη μετάλλαξη, σε άλλες φυλές το ποσοστό είναι ακόμη μικρότερο. Πρέπει κάποιος να έχει κληρονομήσει το μεταλλαγμένο γονίδιο και από τους δύο γονείς για να θεωρείται 100% ανθεκτικός στον ιό.
Ως συμπέρασμα, μπορούμε να θεωρήσουμε τη μεταμόσχευση μυελού από συμβατό δότη με μετάλλαξη ως τρόπο θεραπείας; Η διαδικασία της μεταμόσχευσης είναι από μόνη της επικίνδυνη και προκαλεί μεγάλη ταλαιπωρία στον ασθενή. Δεν υπάρχει κανένας λόγος ένας φορέας HIV που, παίρνοντας την αντιρετροϊκή αγωγή, ζει μια εντελώς φυσιολογική ζωή να μπει σε αυτή τη διαδικασία. Μέσα από όμως από τις περιπτώσεις του Ασθενή του Βερολίνου και του Ασθενή του Λονδίνου οι επιστήμονες μπορούν να πάρουν ιδέες για το πώς θα μπορούσε να βρεθεί θεραπεία.
