Η βαρύτητα είναι η αόρατη δύναμη που διαπερνά όλες τις εκφάνσεις της ύπαρξής μας. Είναι εκείνος ο περιορισμός που χαρίζει στον χορό τη δυναμικότητά του. Τι θα γινόταν λοιπόν εάν έλειπε αυτή η αόρατη δύναμη που κρατάει τα πάντα πάνω στο έδαφος;
Ο Αντρέ Μπολεσλάβσκι είναι ένας ανεξάρτητος καλλιτέχνης που εργάζεται στη διασταύρωση της τεχνολογίας με την τέχνη. Έχει αναπτύξει διαδραστικές εγκαταστάσεις, έχει δώσει διαλέξεις για το λογισμικό ανοιχτού κώδικα. Τοποθετεί τον σύγχρονο χορό σε ένα χώρο χωρίς βαρύτητα. Μέσα από ένα περιβάλλον εικονικής πραγματικότητας, αναπτύσσει μια κινηματογραφική εμπειρία σύγχρονου χορού. Το σώμα των χορευτών αποχωρίζεται τη Γη.
Πώς μοιάζουν τα σώματά τους;
Τι σημαίνουν γήινες έννοιες όπως ο συγχρονισμός, η συνάντηση και ο προορισμός;
Το “Weightless”, που θα παρουσιαστεί στις 4 και 5 Ιουλίου στην Στέγη Ιδρύματος Ωνάση, οραματίζεται έναν ελαφρύτερο κόσμο, την ίδια στιγμή που η κλιματική αλλαγή οδηγεί τον δικό μας σε ένα αβίωτο μέλλον. Η ανθρωπότητα μπαίνει στην τροχιά ενός διαπλανητικού “manifest destiny”, με τον επικοισμό του διαστήματος να μοιάζει πιο ρεαλιστικό σενάριο από ποτέ. Tο ερώτημα παραμένει: Για ποιους είναι αυτός ο θαυμαστός καινούργιος κόσμος; Ποια είναι η θέση της τέχνης σε αυτόν;
Από την άλλη, η εικονική πραγματικότητα έχει βρει τον δικό της ρόλο στην τέχνη. Πέρα από τον όποιο εργαλειακό ή ψυχαγωγικό της χαρακτήρα, έχει την ικανότητα να εγείρει περίπλοκα ερωτήματα για την ταυτότητα, την ενσυναίσθηση και την τεχνολογική πρόοδο σε ένα διαρκώς ψηφιοποιούμενο τοπίο.
Το έργο βρίσκεται υπό εξέλιξη και αναπτύχθηκε κατά τη φιλοξενία του Αντρέ Μπολεσλάβσκι στη Στέγη του Ιδρύματος Ωνάση, στο πλαίσιο του European Media Artists in Residence Exchange (EMARE) της Ευρωπαϊκής Πλατφόρμας για την Τέχνη των Νέων Μέσων (EMAP). Λίγο πριν την πρεμιέρα του στη Στέγη, ο Αντρέ Μπολεσλάβσκι μίλησε στην Popaganda.
Αντρέ Μπολεσλάβσκι
Από πού άντλησες έμπνευση για το Weightless? Η πρώτη έμπνευση ήρθε από μια ερώτηση: Τι θα δημιουργούσαμε εάν δεν υπήρχε όριο στο budget. Θεωρήσαμε ότι θα είναι ενδιαφέρον να προτείνουμε μια χορογραφία φτιαγμένη για το διάστημα. Το ζήτημα του εποικισμού άλλων πλανητών συζητιέται έντονα, αλλά δεν έχω δει μέχρι στιγμής προτάσεις που να προβλέπουν για την τέχνη και τον πολιτισμό σε αυτούς τους νέους κόσμους.
Κατά τη διάρκεια της έκθεσης ενός προηγούμενου πρότζεκτ, του DUST εδώ στο Athens Video Dance Project, η ιδέα αναπτύχθηκε περισσότερο όταν γνώρισα την Χρυσάνθη Μπαδέκα και τον σύζυγό της Μάριο Ζέρβα, μέλη της ομάδας του φεστιβάλ. Και οι δύο έχουν εμπειρία με τις καταδύσεις και για πολλούς διαστημικούς οργανισμούς, η κατάδυση σε μια πισίνα είναι ένας τρόπος προσομοίωσης της μηδενικής ή της μειωμένης βαρύτητας εδώ στη Γη.
Υποθέσαμε πώς θα είναι να δούμε έναν χορό σε περιβάλλον με διαφορετική βαρύτητα. Όταν είδα το ανοιχτό κάλεσμα από την EMAP, στην οποία η Στέγη είναι ένα από τα μέλη που προσφέρει καλλιτεχνική residency, ήξερα ότι ήταν η κατάλληλη ευκαιρία για την ιδέα μας.
Ο σύγχρονος χορός και η ψηφιακή τεχνολογία φαινομένικά δεν έχουν πολλή σχέση μεταξύ τους. Γιατί αποφάσισες να συνδυάσεις αυτά τα δύο και με ποιο σκοπό; Είναι αλήθεια ότι ο χορός απαιτεί μια αρκετά διαφορετική προσέγγιση και τρόπο σκέψης. Απαιτεί μόνο το σώμα και τον χώρο, η τεχνολογία δεν είναι αναγκαία. Για αυτόν τον λόγο μου αρέσει αυτή η συνεργασία, δεν προέρχεται από αναγκαιότητα αλλά είναι ενδιαφέρουσα και για τους δύο κλάδους.
Στην περίπτωση του Weightless, η τεχνολογία δημιούργησε τόσο νέες ευκαιρίες όσο και απίστευτες προκλήσεις για τις χορεύτριες (Εμμανουέλα Κόρκη, Δήμητρα Βλάχου και Ανθή Θεοφιλίδη), που έπρεπε να βγουν από την στοιχείο τους για να τελειοποιήσουν το χορό κάνοντας καταδύσεις, κρυώνοντας και περνώντας καμιά φορά και πάνω από μια ώρα κάτω από το νερό, βασιζόμενες στους δύτες που τους παρείχαν οξυγόνο. Αναφορικά με το χορό, λατρεύω το παράδοξο ότι, για να δημιουργηθεί κάτι που μοιάζει εμψυχωτικό και απολαυστικό, οι χορευτές πρέπει να φτάσουν στα όριά τους.
Αυτού του είδους η εμπειρία θα ήταν πολύ δύσκολο να τη μοιραστούμε με ένα μεγαλύτερο κοινό, εδώ είναι που βοηθά η τεχνολογία. Δημιουργήσαμε ογκομετρικές λήψεις για VR, τις οποίες δεν έχουμε ακόμα επεξεργαστεί. Η έκθεση στη Στέγη θα περιλαμβάνει μια VR εμπειρία σε εξέλιξη, με μια γεύση των ιδεών στις οποίες στοχεύουμε.
Η εικονική πραγματικότητα σχετίζεται συνήθως με το gaming, αλλά έχει αποκτήσει σημαντικό ρόλο και στην τέχνη. Πώς μεταμορφώνει τον τρόπο με τον οποίο βιώνουμε τον σύγχρονο χορό; Πώς επηρεάζει τους τρόπους με τους οποίους παράγουμε και καταναλώνουμε την τέχνη; Για εμένα, η εικονική πραγματικότητα συνδέεται με την ανώτατη εκπαίδευση. Η πρώτη μου δουλειά το 2001 ήταν για μια εταιρεία, τη V.R. Millennium, όπου δημιουργούσαμε έναν προσομοιωτή πτήσεων για μια σχολή πιλότων. Στην αεροπλοΐα, η εικονική πραγματικότητα είναι αποδεδειγμένα αποτελεσματική. Το βρίσκω συναρπαστικό που δεν μοιράζει πληροφορία, μοιράζει εμπειρίες με τρόπο μοναδικό. Έχω επίσης εργαστεί ως σχεδιαστής video game, κάτι που έχει επηρεάσει σε σημαντικό βαθμό την καλλιτεχνική πρακτική μου.
Η εικονική πραγματικότητα είναι επίσης ένα μέσο ικανό όπως κανένα άλλο να δημιουργήσει κιναισθητική ενσυναίσθηση, δηλαδή συναισθήματα, ενώ βλέπουμε κάποιον να κινείται ή να χορεύει.
Οι καλλιτέχνες πάντα χρησιμοποιούν τις νέες τεχνολογίες και τα μέσα. Στον σύγχρονο κόσμο, γίνεται πιο δύσκολο να χειριστούμε τις τεχνολογίες, αλλά ταυτόχρονα και πιο σημαντικό να καταλάβουμε πώς μας επηρεάζουν.
Ο χορός συνδέεται άμεσα με τη βαρύτητα, είτε αυτό σημαίνει τη συμμόρφωση με αυτήν είτε την αψήφησή της. Πώς αυτός μεταμορφώνεται σε ένα περιβάλλον χωρίς βαρύτητα; Πώς μεταμορφωνόμαστε εμείς οι ίδιοι; Η βαρύτητα είναι τόσο πανταχού παρούσα σε σημείο που είναι δύσκολο να την αντιληφθούμε. Όταν τη μεταβάλλουμε, δράσεις όπως ο χορός δίνουν απρόσμενα αποτελέσματα. Όταν είδα τα γυρίσματα κάτω από το νερό, τα έχασα, υπήρχαν τόσες πολλές στιγμές έκπληξης.
Οραματίζεσαι την ανθρωπότητα να επικοίζει νέους πλανήτες και να δημιουργεί καινούργιες κοινωνίες; Βλέπεις μια τέτοια προοπτική ως έναν τρόπο αναμόρφωσης της ανθρωπότητας ή επανάληψης των λαθών μας; Μοιάζει σχεδόν αναπόφευκτη η ύπαρξη κάποιας μορφής ζωής που επικοίσει άλλους πλανήτες. Το ερώτημα είναι αν αυτή θα είναι η γενιά μας, η επόμενη ή κάποια μετα-ανθρώπινη μορφή ζωής που ίσως δημιουργήσουμε.
Η συζήτηση για τον επικοισμό του διαστήματος φαντάζει διαφορετική από εκείνη που υπήρξε όταν συνειδητοποιήσαμε ότι το ταξίδι στο διάστημα είναι πράγματι δυνατό. Αντί για το κίνητρο να εξερευνήσουμε το άγνωστο και να ανακαλύψουμε νέα όρια, η τρέχουσα πρόταση μοιάζει περισσότερο σαν ένα απελπισμένο σχέδιο επιβίωσης. Και πιθανότατα θα αφορά μόνο τους πλούσιους.
