Τρία χρόνια Λύκειο Επιδαύρου

Μια ομάδα νέων καλλιτεχνών, στέκονται ο ένας δίπλα στον άλλο, στο κέντρο του Αρχαίου Σταδίου Επιδαύρου. Αναπνέουν σχεδόν σαν ένα. Με τις οδηγίες του χορογράφου τους και χωρίς να χάσουν οπτική επαφή, μετακινούνται προς τα πίσω και έξω σχηματίζοντας σταδιακά ένα κύκλο, ο οποίος στη συνέχεια σπάει και διευρύνεται, καθώς τα μέλη του διαγράφουν τη δική τους πορεία προς όλες τις κατευθύνσεις. Όταν επιστρέφουν στο κέντρο, μετά το ολιγόλεπτο ταξίδι τους, έχουν ήδη αλλάξει.

Σε αυτό το στιγμιότυπο συνοψίζεται η μοναδική εμπειρία που προσφέρει, για τρίτη συνεχόμενη χρονιά, το Λύκειο Επιδαύρου – Διεθνές θερινό σχολείο αρχαίου δράματος του Φεστιβάλ Αθηνών και Επιδαύρου.

130 σπουδαστές υποκριτικής και χορού καθώς και νέοι ηθοποιοί και χορευτές από 17 χώρες του κόσμου (από την Κίνα και την Αυστραλία μέχρι τον Καναδά και τη Βραζιλία) καθώς και 20 διακεκριμένοι στον τομέα τους καθηγητές από την Ευρώπη και την Ασία συναντιούνται φέτος στην Επίδαυρο, σε ένα πρόγραμμα σύγχρονης βιωματικής έρευνας πάνω στο αρχαίο δράμα που συνδέει την δημιουργία με την εκπαίδευση.

Όπως σημειώνει και ο καλλιτεχνικός διευθυντής του Φεστιβάλ Αθηνών & Επιδαύρου, Βαγγέλης Θεοδωρόπουλος,« Από την πρώτη μέρα που ανέλαβα τα καθήκοντά μου ως καλλιτεχνικός διευθυντής, το 2016, έθεσα ως πρωταρχικό στόχο τη σύνδεση της καλλιτεχνικής διαδικασίας με την εκπαίδευση και τον διάλογο στο χώρο των παραστατικών τεχνών, και αυτόν ακριβώς τον στόχο υπηρετεί το Λύκειο Επιδαύρου. Όχι μόνο γιατί ήρθε να καλύψει το κενό ενός διεθνούς κέντρου έρευνας πάνω στο αρχαίο δράμα στον τόπο που γεννήθηκε· ούτε μόνο γιατί η διεθνής αυτή συνάντηση ηθοποιών και δασκάλων θεάτρου, σκηνοθετών, μουσικών, χορογράφων αλλά και θεατρολόγων, ανθρωπολόγων, μουσικολόγων μπορεί να οδηγήσει σε μια αναγκαία σήμερα ανανέωση της ματιάς πάνω στην αρχαία τραγωδία και κωμωδία· αλλά και επειδή μπορεί να οικοδομήσει μια νέα συνάντηση της παράδοσης με το σήμερα, του αρχαίου με τον σύγχρονο πολιτισμό», συμπληρώνοντας πως «το Λύκειο είναι όμως και μια πηγή πολιτιστικής και οικονομικής ανάπτυξης για την περιοχή και πραγματοποιείται με την υποστήριξη της τοπικής κοινότητας της οποίας τα μέλη συμμετέχουν συχνά και ενεργά στις δράσεις του προγράμματος που είναι ανοιχτές στο κοινό».

Στα τρία χρόνια λειτουργίας του Λυκείου Επιδαύρου, το οποίο υλοποιείται σε συνεργασία με το Τμήμα Θεατρικών Σπουδών της Σχολής Καλών Τεχνών του Πανεπιστημίου Πελοποννήσου που πιστοποιεί ακαδημαϊκά το πρόγραμμα, οι συμμετέχοντες δοκιμάζονται σε ποικίλες τεχνικές υποκριτικής και είδη θεάτρου στον ανοιχτό χώρο, εμπλουτίζοντας τις γνώσεις του και διευρύνοντας τις ερμηνευτικές τους ικανότητες.

Το πολυτιμότερο χαρακτηριστικό του προγράμματος, σύμφωνα με την υπεύθυνη του Λυκείου Επιδαύρου, Τζωρτζίνα Κακουδάκη, είναι πως «δίνει τη δυνατότητα στους καλλιτέχνες να αποκτήσουν μεγαλύτερη δημιουργική ελευθερία και να προσεγγίσουν πιο αισιόδοξα και λιγότερο δογματικά το αρχαίο δράμα μέσα από ένα πρόγραμμα σπουδών που αποτελεί ουσιαστικά μια πολυποίκιλη πλατφόρμα ιδεών, ένα δημοκρατικό όχημα καλλιτεχνικής αφήγησης και ανεκτίμητη πηγή έμπνευσης για τους σπουδαστές του.»

Φέτος τα εργαστήρια, οι διαλέξεις και οι συζητήσεις στο Λύκειο Επιδαύρου είναι κάτω από τη θεματική με τίτλο «Επανεφευρίσκοντας το αρχαίο δράμα στη σύγχρονη σκηνή» κλείνοντας έτσι τον πρώτο τριετή κύκλο του προγράμματος. Το 2017, με τη θεματική «Η άφιξη του ξένου», οι σπουδαστές ερεύνησαν την τελετουργική και θρησκευτική προέλευση του αρχαίου δράματος ενώ το 2018, με τη θεματική «Πολιτεία και πολίτης», τον τρόπο που εμφανίστηκε και εξελίχθηκε το αρχαίο δράμα στο πλαίσιο της δημοκρατίας.

Η προετοιμασία για το Λύκειο Επιδαύρου αρχίζει σχεδόν ένα χρόνο πριν από κάθε διοργάνωση. «Ξεκινήσαμε να στήνουμε το Λύκειο Επιδαύρου πριν τρία χρόνια, στα γραφεία του Φεστιβάλ Αθηνών και Επιδαύρου στην Αθήνα. Όταν ήρθαμε στην Επίδαυρο μας φάνηκε πως για να πετύχουμε, χρειαζόταν να πετάξουμε ένα αεροπλάνο μέσα σε μια σπηλιά» σημειώνει η υπεύθυνη παραγωγής του προγράμματος, Τζίνα Ζορμπά περιγράφοντας το πολύπλοκο παζλ που απαιτεί η οργάνωση παραγωγής ενός προγράμματος των απαιτήσεων του Λυκείου για να συνεχίσει επισημαίνοντας πως «με την συνδρομή του Δήμου, τη Περιφέρειας, της Εφορείας Αρχαιοτήτων, των συνεργαζόμενων επιχειρήσεων και άλλων εκπαιδευτικών και καλλιτεχνικών φορέων και οργανισμών της περιοχής, το αεροπλάνο που λέγεται Λύκειο Επιδαύρου τελικά πέταξε και φτάσαμε έτσι μέχρι το σήμερα. Επειδή η εμπειρία ενός τέτοιου εκπαιδευτικού προγράμματος ήταν πρωτόγνωρη και για το ίδιο το Φεστιβάλ, μιας και πριν το 2016 δεν είχε οργανωμένο εκπαιδευτικό τμήμα ο θεσμός, χρειάστηκε η βοήθεια και η επιμονή της Τζωρτζίνας (σ.σ. Κακουδάκη) ώστε να γίνουν κατανοητές οι ανάγκες στο τομέα της οργάνωσης και οι άνθρωποι του Φεστιβάλ να σταθούν αρωγοί κινώντας τις απαραίτητες διαδικασίες σε νερά μέχρι πρότινος αχαρτογράφητα».

Στο ίδιο μήκος κύματος, ο Νικολής Αβραμάκης, μέλος της ομάδας του Λυκείου Επιδαύρου που έχει αναλάβει τη φιλοξενία των σπουδαστών και είναι εδώ και πολλά χρόνια διοργανωτής πολιτιστικών κατασκηνώσεων (με κύριο το ιστορικό Αστρίτσι στην Κρήτη) επισημαίνει πως «είναι πολύ σημαντικό ένας θεσμός όπως το Φεστιβάλ Αθηνών και Επιδαύρου να έρχεται σε άμεση επαφή με την τοπική κοινωνία μέσω του Λυκείου Επιδαύρου και ευρύτερα των σπουδαστών του. Έτσι δημιουργείται εκτός από μια σχέση εμπιστοσύνη και διάρκειας, μια ουσιαστική κοινωνική ζύμωση. Είναι σημαντικό, γιατί μετά από τρία χρόνια στην ευρύτερη περιοχή της Επιδαύρου και στο Λυγουριό, μπορούμε να βρισκόμαστε με τους ανθρώπους, επικοινωνώντας με τα μικρά μας ονόματα, είτε λύνοντας προβλήματα, είτε δημιουργώντας απλές και ουσιαστικές συζητήσεις που μας κάνουν να συνειδητοποιούμε και πόσο μεγάλη ιστορικότητα έχει η περιοχή σε σχέση με το θέατρο.»

Κοντά στην Επίδαυρο, και συγκεκριμένα στο Ναύπλιο, βρίσκεται και το Τμήμα Θεατρικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Πελοποννήσου, που αποτελεί βασικό συνεργάτη του Λυκείου Επιδαύρου, όχι μόνο στο κομμάτι της ακαδημαϊκής πιστοποίησης του προγράμματος. Σύμφωνα με τη Λίνα Αξιωτάκη, που έχει αναλάβει, εδώ και τρία χρόνια, την επικοινωνία με το τμήμα Θεατρικών Σπουδών και τα σπουδαστικά ζητήματα του Λυκείου, «Από το 2017, οι καθηγητές του τμήματος συμμετέχουν ενεργά στο θεωρητικό πρόγραμμα των διαλέξεων του θερινού σχολείου ενώ η διοίκηση του τμήματος έχει στηρίξει σημαντικά μέσα από την επίλυση ζητημάτων, τη διεξαγωγή του προγράμματος «Εκπαιδεύοντας το κοινό στο αρχαίο δράμα» που αποτελεί παράλληλη δράση του Λυκείου Επιδαύρου στην Αργολίδα κατά τη διάρκεια της χρονιάς. Από τον πρώτο κιόλας χρόνο λειτουργίας του Λυκείου Επιδαύρου, φοιτητές του τμήματος συμμετέχουν ως εθελοντές στο πρόγραμμα δημιουργώντας μια δεμένη ομάδα που αποτελεί πια αναπόσπαστο και ανεκτίμητο κομμάτι της διοργάνωσης του Λυκείου Επιδαύρου».

Οι διεθνείς συνεργασίες στο πλαίσιο του προγράμματος αποτελούν κεντρικό στόχο του Λυκείου Επιδαύρου. «Μέσα σε αυτά τα τρία χρόνια λειτουργίας του Λυκείου, έχουμε παρατηρήσει μια σημαντική αυξητική τάση στη συμμετοχή σπουδαστών από το εξωτερικό» επισημαίνει ο Χρήστος Καρανάτσης, υπεύθυνος για την επικοινωνία με ιδρύματα και οργανισμούς στο εξωτερικό. « Πιστεύουμε πως η αυξητική αυτή τάση οφείλεται τόσο στην εξαιρετικά καλή φήμη που έχει δημιουργήσει το πρόγραμμα από τον πρώτο κιόλας χρόνο του, μα και στη συστηματική και συχνή ενημέρωση για τις δράσεις του προγράμματος μέσα από newsletter αλλά και οπτικοακουστικό υλικό κοινοποιημένο στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης του Λυκείου. Έτσι ο στόχος της διαπολιτισμικής ανταλλαγής γίνεται πραγματικότητα με πολλαπλά οφέλη τόσο για τους συμμετέχοντες αλλά και το μέλλον του θεσμού, με οργανωμένες διεθνείς συνεργασίες με βάθος χρόνου».

Η Ίρις Κατσούλα, υπεύθυνη για την αρχειακή καταγραφή των δράσεων του προγράμματος και το υλικό στα social media, επισημαίνει πως «οι εικόνες, ο τόπος, το θέατρο και η σύγχρονη αντίληψη των καθηγητών πάνω στο αρχαίο δράμα είναι αυτά που προσπαθεί η ομάδα των media να καταγράψει και να προβάλλει. Εξίσου σημαντική είναι όμως και η οπτικοακουστική καταγραφή της διαδικασίας διδασκαλίας του κάθε εργαστηρίου ξεχωριστά, τόσο για την προωθητική προβολή της συνολικής εμπειρίας του εκπαιδευτικού προγράμματος μα και για την επιστημονική και θεωρητική αποτύπωση της δουλειάς που κάνουμε στο Λύκειο».

Η μοναδικότητα όσων προσφέρει το Λύκειο Επιδαύρου, συνοψίζεται στα λόγια της Τζωρτζίνας: ” Οι νέοι καλλιτέχνες βιώνουν μια ξεχωριστή συλλογική εμπειρία και μάλιστα μέσα στη φύση, εκεί που το ιδιωτικό γίνεται δημόσιο, οι ψίθυροι μετατρέπονται σε κραυγές, το μικρό είναι ταυτόχρονα και μεγάλο, εκεί όπου ο έναστρος ουρανός μεταμορφώνεται στη στέγη και τα φώτα του θεάτρου. Μέσα σε μόλις δεκαπέντε ημέρες, βλέπουμε τους σπουδαστές μας να εξελίσσονται, να ανακαλύπτουν εκ νέου τα όρια τους, να δυναμώνουν δημιουργικά, να αποκτούν γνώσεις που μπορούν να αξιοποιήσουν ως μελλοντικοί επαγγελματίες, να στέκονται ξυπόλητοι δίπλα στα αρχαία ερείπια, να ιδρώνουν κάτω από τον καλοκαιρινό ήλιο, να χορεύουν σηκώνοντας σύννεφα από χώμα.»