Δεν τα πάω καλά με τις σειρές που εστιάζουν σε εφήβους. Αρχικά, έχω αφήσει για τα καλά πίσω μου αυτή την ηλικία. Κατά δεύτερον, δεν έχω παιδιά για να ανησυχώ τι θα αντιμετωπίσω στην εφηβεία τους. Κατά τρίτον, οι περισσότερες σειρές που εστιάζουν σε εφήβους δείχνουν να αδιαφορούν για ένα κοινό πέραν του εφηβικού και γονεϊκού. Άρα γιατί να κάτσω να δω το Sex Education;
Έκατσα γιατί αντιλήφθηκα ότι υπήρχε ένα ιδιαίτερο buzz γύρω από τη σειρά, όχι ότι αυτό εξασφαλίζει ότι θα είναι κάτι που θα με συγκινήσει –έγραψα εδώ πώς την πάτησα με το Casa de papel– αλλά περίεργη είμαι κι εγώ, στήλη για σεξ έχω, είπαμε να του δώσω μια ευκαιρία. Και δεν το μετάνιωσα.
Στο Sex Education ο 16χρονος Ότις ζει με την μητέρα του, την σεξολόγο Τζιν, που υποδύεται η Γκίλιαν Άντερσον θυμίζοντας μας για άλλη μια φορά πόσο σπουδαία ηθοποιός είναι. Ο Ότις έχει έναν κολλητό, τον Έρικ, ο οποίος είναι γκέι κι αυτό δεν είναι εύκολα αποδεκτό στην μικρή κοινωνία που ζουν. Όσο σεξουαλικά απελευθερωμένη είναι η Τζιν, τόσο όσον αφορά τον εαυτό της αφού συνειδητά μετά το διαζύγιο της επιλέγει να κάνει σεξ και όχι σχέσεις όσο και ως προς τους πελάτες της με τους οποίους καλείται να μιλήσει για τη σεξουαλική τους ζωή, τόσο κλειδωμένος είναι ο Ότις που δεν αντέχει καν να αυνανιστεί, ενώ η ιδέα να κάνει σεξ τον τρομοκρατεί. Κι όμως, αυτός ο μαθητής από μια τυχαία συγκυρία που αποδεικνύει ότι είναι καλός στο να συμβουλεύει τους άλλους για σεξ και σχέσεις ανοίγει μαζί με την Μέιβ μια «κλινική» για να λύνει τα ερωτικά και σεξουαλικά προβλήματα των συμμαθητών του. Ποια είναι η Μέιβ; Μια πανέξυπνη συμμαθήτρια του, που ζει μόνη της, σε ένα τροχόσπιτο και που οι συμμαθητές της αποτελούν «τσιμπουκλού» λόγω μιας φήμης που την ακολουθεί.
Το Sex Education διαφέρει από τις υπόλοιπες teen σειρές του σωρού γιατί έχει ωραίο χιούμορ που αποδομεί την σκληράδα του να δέχεσαι μπούλινγκ γιατί είσαι ο ένας από τους δύο γκέι του σχολείου (ή μάλλον ο ένας από τους δύο που το παραδέχονται) και έχει τρυφερότητα στον τρόπο που προσεγγίζει τους ανήλικες πρωταγωνιστές του όπως τους πρέπει: δεν τους χαρίζεται, τους αντιμετωπίζει με σοβαρότητα, χωρίς να σαρκάζει την άγνοια τους ή να κολακεύει την αφέλεια τους. Αναγνωρίζει όμως την σκληρότητά τους, ο αστραπιαίος τρόπος που μεταδίδονται ακραία κουτσομπολιά ή αμήχανες στιγμές μαθητών μέσω κινητών είναι στοιχείο της καθημερινότητάς τους. Όμως δεν τους κρίνει, τους παρατηρεί σαν ένα κομμάτι καθρέφτη του κόσμου των ενηλίκων.
Γιατί αυτό είναι σε μεγάλο βαθμό. Ο τρόπος που μεγαλώνουν αυτά τα παιδιά, οι επιρροές τους από το άμεσο οικογενειακό περιβάλλον τα διαμορφώνει σε μεγάλο βαθμό, όχι όμως σε απόλυτο. Πρόκειται για teen σειρά ρεαλιστική μεν, αισιόδοξη δε. Στο Sex Education οι έφηβοι ανακαλύπτουν μόνοι τους ή χάρη στους συνομήλικους τους τη δική τους φωνή. Και όταν την υψώνουν κατακτούν κομμάτι κομμάτι το δικό τους έδαφος. Το πιο τραγικό πρόσωπο στην αφήγηση του Sex Education αποδεικνύεται ο Άνταμ, ο καταπιεσμένος γιος του διευθυντή, που δεν μπορεί να βρει τον τρόπο να εκφραστεί και κάθε φορά που το κάνει αποδεικνύεται πιο καταστροφικός από τον προηγούμενο. Ο Άνταμ είναι ένας φοβισμένος άνθρωπος και οι φοβισμένοι είναι δύσκολο να βρουν τη διαύγεια και την ψυχραιμία να πάρουν μαχητικές αποφάσεις.
Μεγάλο κεφάλαιο στο Sex Education είναι εκτός από τους εφήβους και οι γονείς. Είτε με την απουσία τους, είτε με την καταπιεστική ή αμήχανη παρουσία τους, είτε με την ανακουφιστική, όταν έρχεται, υποστήριξη προς τα παιδιά τους. Η πιο συγκινητική στιγμή του έργου δεν είναι μια από τις προβοκατόρικα δυνατές του. Είναι μια απλή, λιτή φράση που ξεστομίζει ατάραχη η Μέιβ μπροστά στην επιτροπή των καθηγητών: «Είμαι ένα πολύ έξυπνο κορίτσι. Απλώς ατύχησα στο θέμα της οικογένειας». Η απλή παραδοχή ότι υπάρχουν άνθρωποι που έχουν μεγαλώσει χωρίς τη στήριξη των γονιών τους, χωρίς την κατανόηση ή την αποδοχή από αυτούς. Που μεγάλωσαν μέσα σε οικογένειες καταπιεστικές, βίαιες, ανώριμες ή υποκριτικές. Με ανθρώπους που νομίζουν ότι τα παιδιά τους δεν καταλαβαίνουν, δεν βλέπουν, δεν ακούν, δεν αισθάνονται τι συμβαίνει μέσα στο ίδιο τους το σπίτι. Κι όμως τα παιδιά ξέρουν, πάντα ξέρουν -όχι τι πρέπει να κάνουν αλλά τι συμβαίνει γύρω τους- ακριβώς επειδή όντας παιδιά και έφηβοι έχουν όλους τους πόρους τους ανοιχτούς και τα κοινωνικά φίλτρα των ενηλίκων δεν τα έχουν καταπλακώσει ακόμη.
Ξέρετε δεν το γνωρίζουν όλοι οι άνθρωποι αυτό. Νομίζουν ότι εάν δεν έχεις μεγαλώσει σε εμπόλεμη ζώνη ή την εποχή του Κάρολου Ντίκενς η εφηβεία ήταν ένας παράδεισος, μια ξένοιαστη εποχή που όλοι οι ενήλικες νοσταλγούν. Ή μπορεί να κάνουν πώς δε το γνωρίζουν γιατί ίσως αλλιώς να ανοίγει και τον δικό τους ασκό του Αιόλου. Ο Κώστας Ταχτσής στο Τρίτο Στεφάνι γράφει «Όλοι οι μεγάλοι νοσταλγούν τον παράδεισο της παιδικής τους ηλικίας. Τον λένε παράδεισο ακόμη κι αν ήταν κόλαση». Όποιος έχει μελετήσει τη ζωή του Ταχτσή ξέρει ότι η δική του παιδική ηλικία δεν ήταν ρόδινη.
Το Sex Education δεν είναι αριστούργημα. Όμως διακρίνεται από τη σοφία της ειλικρίνειας των εφήβων, της ματιάς που ακόμη δεν έχει μάθει πολλές στρατηγικές συμπεριφοράς. Και βασικό: η σειρά δεν περιμένει στη γωνία τους έφηβους για να τους κρίνει. Άλλωστε όπως λέει κάποια στιγμή η Τζιν αγκαλιάζοντας τον γιο της που έχει ένα έντονο συναισθηματικό ξέσπασμα «Δεν είσαι υποχρεωμένος να τα ξέρεις όλα. Είσαι 16 χρονών». Μακάρι να το ακούγαμε κι εμείς περισσότερο αυτό το «Δεν είσαι υποχρεωμένος να τα ξέρεις όλα» χωμένοι σε μια αγκαλιά. Κι ας έχουν περάσει πολλά πολλά χρόνια από τότε που ήμασταν 16.
