Ο θεσμός του Λυκείου Επιδαύρου, του διεθνούς θερινού σχολείου εφαρμοσμένης μελέτης του αρχαίου δράματος, που ξεκίνησε πέρσι στο πλαίσιο του Φεστιβάλ Αθηνών και Επιδαύρου συνεχίζεται και φέτος με ανανεωμένο πρόγραμμα που μάλιστα χωρίζεται σε δύο κύκλους και νέα θεματική: «Πολιτεία και Πολίτης». Στόχος του Λυκείου είναι η η έρευνα του αρχαίου δράματος (τραγωδία, κωμωδία, σατυρικό δράμα) σε βιωματικό επίπεδο, η οποία περιλαμβάνει διαφορετικές αισθητικές τάσεις, μεθόδους και ερμηνευτικές προσεγγίσεις – από τις πιο παραδοσιακές μέχρι τις πιο πειραματικές. Περισσότερες πληροφορίες σχετικά με το φετινό πρόγραμμα αλλά και το ύφος του θεσμού καθώς και την εξέλιξη του σε σχέση με την περσινή χρονιά μας έδωσε η θεατρολόγος-σκηνοθέτρια Τζωρτζίνα Κακουδάκη, υπεύθυνη του Λυκείου Επιδαύρου και μεταξύ των 18 διδασκόντων του.
Η περσινή εμπειρία του πρώτου Λυκείου Αρχαίου Δράματος τι σας έμαθε και πώς επηρέασε την κατάρτιση του φετινού προγράμματος; Η περσινή εμπειρία ήταν πολύ πλούσια γιατί ήμασταν παρόντες σε κάτι που συνέβαινε πρώτη φορά έτσι στην Επίδαυρο. Πολλοί διαφορετικοί άνθρωποι με πλήθος καταγωγών και μεγάλη ποικιλία δεξιοτήτων, τόσο στο επίπεδο των καθηγητών όσο και των μαθητών, συνέβαλαν σε μία καινούρια εμπειρία συνύπαρξης στο χώρο που τελείται κάθε χρόνο το φεστιβάλ αρχαίου δράματος του Φεστιβάλ Αθηνών & Επιδαύρου. Τα εργαστήρια, οι διαλέξεις και η καθημερινή ανταλλαγή απόψεων την περίοδο του Λυκείου δημιούργησαν έναν ενδιαφέροντα διάλογο, τόσο ως προς τις παραστάσεις που είδαμε από κοινού στα δύο αρχαία θέατρα, όσο και προς το συνεχώς μεταβαλλόμενο αιτούμενο, την αναγκαιότητα, την πρόσληψη και τη δημιουργία παραστάσεων αρχαίου δράματος σε ανοιχτούς χώρους.
Η θεατρολόγος-σκηνοθέτρια Τζωρτζίνα Κακουδάκη.
Είναι μεγάλη ικανοποίηση να παρακολουθεί κανείς αυτές τις νέες καλλιτεχνικές δυνάμεις να αποκτούν άποψη, να εκφράζουν θέση και να συγκροτούν νέες κοινότητες καλλιτεχνικής δημιουργίας μέσα από τέτοιου είδους συναντήσεις, όπως η συνάντησή μας πέρυσι το καλοκαίρι όπου τα παιδιά έπαιξαν, κουράστηκαν, ίδρωσαν, συνέφαγαν, μοιράστηκαν και διασκέδασαν μαζί μέσα στις μοναδικές συνθήκες που δημιουργεί η φύση σε συνδυασμό με το τοπίο των διάσπαρτων αρχαίων μνημείων της ελληνικής γης.
Όλη αυτή η εμπειρία μας ενθάρρυνε να επικεντρωθούμε ακόμα περισσότερο στο πως θα επικοινωνήσουμε το Λύκειο Επιδαύρου και τις δράσεις του σε πανεπιστημιακά ιδρύματα, ακαδημίες θεάτρου, δραματικές σχολές, φεστιβάλ και νέους καλλιτέχνες σε όλο τον κόσμο, πως δηλαδή θα ενισχύσουμε τον καλλιτεχνικό διάλογο και κατά τη διάρκεια της χρονιάς και όχι μόνο για τη διάρκεια του προγράμματος του Λυκείου το καλοκαίρι και πως θα συνδιαλλαχθούμε με διεθνούς κύρους καλλιτέχνες ώστε η έρευνά τους πάνω στο αρχαίο δράμα και η εφόρμηση θεατρικής έκφρασης μπορούν να συνδυαστούν με την καλλιτεχνική παιδεία των νέων ηθοποιών.
Πολιτεία και Πολίτης, γιατί επιλέχτηκε αυτή η θεματική και πώς εστιάζουν τα μαθήματα σε αυτήν; Το θέμα Πολιτεία και Πολίτης έπεται της θεματικής του περσινού κύκλου του Λυκείου Επιδαύρου που είχε ως θέμα την Έλευση του Ξένου. Το 2017, προσπαθήσαμε να εστιάσουμε σε ζητήματα που αφορούν την τελετουργική και θρησκευτική προέλευση του αρχαίου δράματος, ορίζοντας ως πρωταρχική έλευση αυτή του Διονύσου (όπως παρουσιάζεται και στο έργο Βάκχες του Ευριπίδη) ως ενός «ξένου» που έρχεται και επιβάλλει μια συμμετοχική, μεταφυσική και εκστατική θρησκεία που τόσο γρήγορα συνδυάζεται με την θεατρική πράξη, μια πράξη μυσταγωγική, μετασχηματιστική.
Το φετινό θέμα Πολιτεία και Πολίτης θα μπορούσε να πει κανείς πως περιγράφει, με μια ελεύθερη σύνδεση, το δεύτερο επίπεδο που επέτρεψε στο αρχαίο δράμα να εμφανιστεί σε συνδυασμό με τις λατρευτικές συνήθειες της αρχαιότητας, και αυτό είναι το δημοκρατικό πολίτευμα της αρχαίας κλασσικής Αθήνας, απόλυτο προϊόν της οποίας υπήρξε το αρχαίο δράμα μιας και στη βάση της κατασκευής του υπάρχει η βάση του δημοκρατικού πολιτεύματος: ο διάλογος.
Οι καλλιτέχνες και δάσκαλοι θεάτρου που έχουμε διαλέξει να διδάξουν φέτος είναι καλλιτέχνες που η καριέρα τους χαρακτηρίζεται από μια πολιτική γραφή όπως στην περίπτωση της εντυπωσιακής ακτιβιστικής πορείας του Sanjoy Ganguly, που μέσα από το θέατρο για την κοινότητα διαχειρίζεται μείζονα πολιτικά και κοινωνικά προβλήματα των ανθρώπων στις χώρες που επισκέπτεται, και έχει επιλέξει μέσα από το θέατρο οι ίδιοι αυτοί άνθρωποι να συντάξουν αυτό που θέλουν να πουν, δηλαδή τους έχει δώσει λόγο.
Το πρόγραμμα του Λυκείου θα πιστοποιείται πλέον από το Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου με 6 Διδακτικές Μονάδες με τη δυνατότητα μεταφοράς τους, ύστερα από σύναψη Εκπαιδευτικών Συμφωνιών του Πανεπιστημίου Πελοποννήσου με τα Ιδρύματα απ’ όπου προέρχονται οι σπουδαστές.
Από την άλλη, έχουμε τον Pichet Klunchun και τη ριζοσπαστική διαχείριση του παραδοσιακού ταϊλανδέζικου χορού khon, τον οποίο και αποκωδικοποίησε με σκοπό να ανασύρει και να υπενθυμίσει τη σημασία εκείνων των πολιτισμικών χαρακτηριστικών της Ταϊλάνδης που περιλαμβάνει. Η ανανεωτική αυτή χρήση του khon από τον Pichet Klunchun καταδεικνύει το πώς μια αρχετυπική πολιτισμική αναφορά, όπως το αρχαίο δράμα, μπορεί να συνεχίσει να εξελίσσεται και να επαναεπινοείται στο πέρασμα των αιώνων. Αντίστοιχα, η Xu Jiali από τη Θεατρική Ακαδημία της Σαγκάης, δουλεύοντας πάνω στην κωδικοποιημένη κίνηση της κινέζικης όπερας, στοχεύει στην κατανόηση της χρήσης ενός θεατρικού κώδικα ανάλογο του τρόπου που η αρχαία κωμωδία και τραγωδία δανείζονταν στοιχεία φόρμας τα οποία σήμερα μπορεί να μην γνωρίζουμε ακριβώς, αλλά που τα μέλη της αθηναϊκής κοινότητας μπορούσαν να μοιραστούν μεταξύ τους συμμετέχοντας σε μια διαδικασία κατανόησης της έννοιας και των χαρακτηριστικών της πολιτειότητας.
Το ζήτημα της πολιτειότητας θα ερευνήσει φέτος και η χορογράφος Πατρίσια Άπεργη σε συνέχεια της πολύ σημαντικής δουλειάς της τα τελευταία χρόνια πάνω στη θέση των πολιτών στις σύγχρονες πολιτείες, δημιουργώντας χορογραφίες συνόλου με σαφείς αναφορές στη διαχείριση της χορικότητας και των χορικών του αρχαίου δράματος.
Στο πρώτο κύκλο του Λυκείου θα φιλοξενήσουμε ως καθηγητή και τον Dennis Hilton -Reid, σκηνοθέτη και καθηγητή υποκριτικής σε μεγάλα πανεπιστημιακά ιδρύματα των ΗΠΑ, ο οποίος έχει φτιάξει παραστάσεις με θέμα τα πολιτειακά δικαιώματα εμπνευσμένες από ιστορίες των ανθρώπων του περιθωρίου. Ανάμεσά τους και το ανέβασμα του βραβευμένου έργου Ruined της Lynn Nottage στο Φεστιβάλ Αθηνών & Επιδαύρου 2016.
Οι καλλιτέχνες και δάσκαλοι θεάτρου που έχουν επιλεγεί για να διδάξουν φέτος είναι καλλιτέχνες που η καριέρα τους χαρακτηρίζεται από μια πολιτική γραφή.
Οι καθηγητές του φετινού προγράμματος έχουν ερευνήσει ως καλλιτέχνες και δάσκαλοι τον τρόπο που μπορεί η σκηνική παρουσία του ηθοποιού να αντηχήσει την πολιτική συνειδητότητα, κεντρικό ζήτημα στα κείμενα των αρχαίων τραγικών και κωμικών ποιητών. Έτσι οι σπουδαστές έρχονται σε επαφή με ένα εύρος τεχνικών και μπορούν να ανταποκριθούν στις ποικίλες απαιτήσεις που έχουν οι σκηνοθέτες παραστάσεων αρχαίου δράματος στον ανοιχτό χώρο.
Ποιες οι προσδοκίες για τη φετινή συμμετοχή; Όπως είπα και πριν, στόχος μας φέτος ήταν να κάνουμε γνωστό το Λύκειο Επιδαύρου σε όσα πιο πολλά μέρη του κόσμου μπορούμε. Είμαστε πολύ ευτυχείς γιατί αρκετά πανεπιστημιακά ιδρύματα, δραματικές σχολές και ακαδημίες θεάτρου ανταποκρίθηκαν θετικά στο κάλεσμά μας, με αποτέλεσμα να έχουμε δεχτεί αιτήσεις ώστε οι διεθνείς συμμετοχές σπουδαστών και νέων ηθοποιών από το εξωτερικό να αγγίξουν το 30% από χώρες όπως οι ΗΠΑ, η Αυστραλία, η Ρωσία, η Κίνα, στην Ευρώπη η Μεγάλη Βρετανία, η Ισπανία, το Βέλγιο, η Δανία, η Αυστρία, η Ρουμανία και η Σερβία, ακόμα και χώρες της Αφρικής όπως η Αλγερία και η Ζιμπάμπουε ή το Ιράν και η Σιγκαπούρη στην Ασία. Αισθανόμαστε πως έτσι το Λύκειο αρχίζει να γίνεται ένα σχολείο του κόσμου μιας και οι καθηγητές είναι πέρα από την Ελλάδα και από χώρες όπως οι ΗΠΑ, η Ρωσία, η Κίνα, η Γαλλία, η Ελβετία, η Ιταλία και η Ταϊλάνδη ανάμεσα σε άλλες. Μεγάλη μας προσδοκία είναι να καταφέρουμε φέτος να έχουμε όσα περισσότερα εργαστήρια γίνεται και σε εξωτερικούς χώρους και ειδικότερα στο χώρο που έχει οριστεί και προορίζεται να φιλοξενήσει συνολικά τις δραστηριότητες του προγράμματος έξω από το Λυγουριό. Παράλληλα, η σύμπραξη με το Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου έχει διευρυνθεί φέτος μιας και οι σπουδαστές μας που φοιτούν σε πανεπιστημιακά ιδρύματα του εξωτερικού θα μπορούν να λάβουν διδακτικές μονάδες ECTS γεγονός που θα εδραιώσει τη συστηματική μας συνεργασία με διεθνή εκπαιδευτικά ιδρύματα και φορείς ώστε το Λύκειο Επιδαύρου, αυτός ο εκπαιδευτικός θεσμός που δημιουργήθηκε μετά από πολύχρονες απαιτήσεις, να συνεχίσει να λειτουργεί και στο μέλλον.
