Λίγο πριν το ξέσπασμα του πραξικοπήματος του Φράνκο που οδήγησε στον Ισπανικό Εμφύλιο, ο Μπουαναβεντούρα Ντουρούτι, ο φημισμένος Ισπανός αναρχικός που θα σκοτώνονταν στην πολιορκία της Μαδρίτης, καθόταν με τους συντρόφους του σε ένα καφέ στην Βαρκελώνη. Εκεί τον πλησίασε ένας ζητιάνος ζητώντας ελεημοσύνη. Αντί για χρήματα ο Ντουρούτι έβγαλε το περίστροφο του, του το έτεινε και του είπε: «Εκεί είναι η τράπεζα πήγαινε πάρε τα χρήματα». Η ιστορία την οποία αναφέρει ο Χανς Μάγκνους Έντσερμπέργκερ στο «Σύντομο Καλοκαίρι της Αναρχίας» σταματάει εκεί. Ο Γερμανός συγγραφέας γράφει για τον Ντουρούτι δεν ασχολείται με τον ζητιάνο. Ούτε κανείς άλλος φυσικά. Οπότε η ιστορία αυτή αναφέρεται, είναι για να πιστοποιήσει κάποιος πόσο περιφρονούσαν την καθεστηκυία τάξη οι αναρχικοί εκείνων των καιρών. Ο ζητιάνος είναι απών ή όπως θα το έθετε ο Γουίλιαμ Τ. Βόλμαν, αόρατος.
«Γιατί είσαι φτωχός;» ρωτάει ανελέητα ο Βόλμαν, ψαράδες στην Υεμένη και καθαρίστριες στην Μπανγκόνγκ, άστεγους στο Τόκιο και ζητιάνους στην Μόσχα, μοιράζοντας ταυτόχρονα δολάρια σε ερωτώμενους και μεταφραστές. Οι απαντήσεις, όπως τις καταγράφει, είναι λίγο πολύ αναμενόμενες: το κισμέτ, η μοίρα, το κάρμα, κάποιες ραγδαίες πολιτικές αλλαγές, η πάγια αντίληψη ότι άλλοι γεννιούνται στα μετάξια και άλλοι στα κουρέλια, γιατί έτσι είναι η ζωή.
Ο Βόλμαν, αυτός ο μυστηριώδης Αμερικανός που κάποτε τον υποπτεύονταν τον FBI ότι κρύβονταν πίσω από τις βομβιστικές επιθέσεις που εξαπέλυε ο περιβόητος Unabomber, περιφρονεί εξίσου και τις εκθέσεις του ΟΗΕ για την παγκόσμια φτώχεια και την μαρξιστική αντίληψη ότι οι κολασμένοι της γης θα αποκτήσουν συνείδηση της κατάστασης τους και θα επαναστατήσουν. Η ουτοπία ενός άλλου κόσμου δεν φαίνεται να απασχολεί αυτούς τους παρίες που ζούνε σε τρώγλες και περιμένουν με απάθεια τον θάνατο. Ούτε φυσικά είναι ικανοί να προχωρήσουν σε μια ατομική πράξη εξέγερσης όπου θα υπερβούν τα όρια για να αλλάξουν την ζωή τους. Όπως ο ζητιάνος του Ντουρούτι, οι φτωχοί του Βόλμαν έχουν ζήσει τόσο καιρό ζητιανεύοντας, πουλώντας ψευτοπράγματα στον δρόμο ή ψαρεύοντας σε μολυσμένες θάλασσες που δεν τους απασχολεί ούτε η επόμενη μέρα. Ξέρουν ότι είναι φτωχοί, δεν τους αναρωτιούνται γιατί και το μόνο που επιθυμούν είναι να παραμένουν στο περιθώριο.
Τι σημαίνει για παράδειγμα ότι το 86% των κατοίκων του Μπουρουντί ζει κάτω από το όριο της φτώχειας είναι η ερώτηση που βασανίζει τον Βόλμαν. Ή μάλλον πόσο διαφορετικό είναι να θεωρείσαι φτωχός σε μία αφρικανική χώρα αποτελώντας την πλειοψηφία του πληθυσμού από το να ζητιανεύεις στην Κόκκινη Πλατεία της Ρώσικης πρωτεύουσας ανάμεσα στα SUV των νεόπλουτων επιχειρηματιών. Αυτό απασχολεί τον Βόλμαν στην περιπλάνηση του από τους ουρανοξύστες του Τόκιο μέχρι τα βουνά του Αφγανιστάν. Και είναι αρκετά οξυδερκής, ώστε μέσα από την περιπλάνηση του να ανακαλύψει κι άλλες θαμμένες ιστορίες είτε για τις συνέπειες της έκρηξη στο Τσέρνομπιλ του 1986, είτε για την επικράτηση των Ταλιμπάν μετά την φυγή των Ρώσων από το Αφγανιστάν.
Οι «Φτωχοί Άνθρωποι» (εκδόσεις Κέδρος, μετάφραση Γιώργος Κυριαζής) είναι μια δουλειά πολύ διαφορετική από όσα έργα του έχουν μεταφραστεί στα ελληνικά. Οι «Πόρνες για την Γκλόρια» και το «Ιστορίες ενός Πεταλούδα» ήταν κάτι μυθιστορήματα που έμοιαζαν σαν ο Καμί να έγραφε για την ζωή του Μπουκόφσκι με φόντο μία Μπανγκόνγκ σε παροξυσμό. Η «Κεντρική Ευρώπη» ήταν η πολυσέλιδη σπουδή του με μυθιστορηματικό μανδύα, πάνω στα ρεύματα του σταλινισμού και του ναζισμού που σημάδεψαν την Ευρώπη του εικοστού αιώνα. Οι «Φτωχοί Άνθρωποι» είναι η ψυχρή ντοκιμαντερίστικη ματιά ενός μισάνθρωπου συγγραφέα, απαισιόδοξου για την ανθρώπινη μοίρα που ολοκληρώθηκε το 2007, δηλαδή έναν χρόνο πριν η έννοια της λέξης φτωχός αγγίξει για τα καλά τον δυτικό κόσμο και αποκτήσει ένα άλλο νόημα.
Το 1980, οι Dead Kennedys βλέποντας που θα οδηγούσαν οι νεοφιλελεύθερες δοξασίες του Ρέιγκαν, που το άστρο του τότε ανέτειλε, είχαν προτείνει με περίσσιο σαρκασμό στο «Κill The Poor» την εξόντωση των φτωχών με τις νεόκοπες βόμβες νετρονίου. Τρεις δεκαετίες μετά o Βόλμαν ολοκληρώνει ένα ταξίδι στις φτωχογειτονίες του πλανήτη και αναφέρει ότι οι φτωχοί δεν είναι πια επικίνδυνοι. Είναι αόρατοι, αγνοημένοι από όλους και κυρίως παραιτημένοι από κάθε προσπάθεια να αλλάξουν την μίζερη ζωή τους.
