Το διάστημα που προηγήθηκε, αν και μουδιασμένο δεν έπαψε να είναι δημιουργικό. Έτσι, από τη Thessaloniki PhotoBiennale του 2018 μεσολάβησε η δημιουργία του MOMus, μέσα από τον ευρύχωρο ορίζοντα του οποίου λειτουργεί πλέον το Μουσείο Φωτογραφίας Θεσσαλονίκης. Στο πλαίσιο αυτό, η Thessaloniki PhotoBiennale 2021 υποδέχεται το κοινό από την 1 Οκτωβρίου 2021 έως τις 20 Φεβρουαρίου 2022 μ’ ένα πρόγραμμα 19 εκθέσεων ελληνικής και διεθνούς φωτογραφίας, με τη συμμετοχή 94 καλλιτεχνών από 18 χώρες, σε 13 χώρους στην πόλη, βάζοντας ξανά τη φωτογραφία στο επίκεντρο, προτείνοντας ταξίδια, προκαλώντας αναρωτήσεις και προβληματισμούς, με ήχους και πολλές εικόνες.
Στη φετινή διοργάνωση, την κεντρική έκθεση και πρωτότυπη παραγωγή με τίτλο The Real and the Record επιμελούνται ο Γιώργος Πρίνος και η Κατερίνα Σταθοπούλου. Διαρθρωμένη σε δύο μεγάλες ενότητες που φιλοξενούνται στους χώρους του MOMus-Μουσείου Φωτογραφίας Θεσσαλονίκης και του MOMus-Πειραματικού Κέντρου Τεχνών, η έκθεση διερευνά την έννοια του πραγματικού, προσεγγίζοντας θέματα όπως η σχέση ανάμεσα στο βίωμα και την εικόνα, οι μεταλλασσόμενες αντιλήψεις της αλήθειας, οι αφηγηματικές στρατηγικές και τα όρια της φωτογραφικής αναπαράστασης, η σημασία της εξελισσόμενης τεχνολογίας και της μνήμης.
Παράλληλα, στο πρόγραμμα εκθέσεων που φιλοξενούνται σε 13 χώρους σε όλη την πόλη, με την υποστήριξη και τη συνδιοργάνωση πολιτιστικών φορέων και οργανισμών, φωτογράφοι σε ατομικές ή ομαδικές συνθέσεις, δημιουργούν ένα πλέγμα στο οποίο ο φωτογραφικός φακός έχει πρωταγωνιστικό ρόλο.
Όλα ξεκινούν στο κέντρο της πόλης, με τον Fred Boissonas και τις μαγικές του περιηγήσεις στην Αίγυπτο, την ηπειρωτική Ελλάδα, τα Επτάνησα, καθώς και την εμβληματική φωτογραφική αποτύπωση του Παρθενώνα, από τη συλλογή Τρικόγλου της Κεντρικής Βιβλιοθήκης του. Ο Stefan Canham και η Sabine Höpfner βρίσκουν στέγη στα δυτικά, στη Μονή Λαζαριστών αποτυπώνοντας μια ρεαλιστική διαδρομή στις κεντρικές αστικές αρτηρίες μαζί με αρχιτεκτονικές προσεγγίσεις, σε διάλογο με τα έργα της συλλογής Κωστάκη. Στην ανατολική πλευρά της πόλης, βαλκανικοί ήχοι θα γίνουν εικόνες μαζί με το οπτικακουστικό υλικό του εθνολόγου Martin Koenig και της ανθρωπολόγου Margaret Mead, ενώ δύο πρωτοεμφανιζόμενοι φωτογράφοι, η Εύα Σταματίου και ο Βασίλης Παντελίδης αποτελούν το «νέο αίμα» στη φετινή διοργάνωση, με τις ατομικές τους εκθέσεις, αποτέλεσμα του ανοιχτού καλέσματος που έγινε το περασμένο καλοκαίρι. Δείγμα των συγκεκριμένων εκθέσεων παρουσιάζονται και στις Βιτρίνες Τέχνης ΟΤΕ, φέρνοντας τη φωτογραφία κυριολεκτικά στον δρόμο.
Χαράλαμπος Κυδωνάκης, Back to Nowhere, 2019
Οι ιστορικές εκθέσεις συμπληρώνονται στο πρόγραμμα της Thessaloniki PhotoBiennale 2021 με το ταξίδι των αρχαιοτήτων του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου από τις αίθουσες και τη δημόσια θέα στα υπόγεια του κτιρίου, στις παραμονές της Κατοχής της Αθήνας, κατά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Ο όρος «επαρχία» επαναπροσδιορίζεται με ιδιαίτερο και συχνά ανατρεπτικό, σαρκαστικό τρόπο, στις φωτογραφικές εργασίες των μελών της ομάδας The Provinces, στην ομαδική έκθεση Τοποανθρωπολογίες και παράλληλα το πλήθος και η πυκνότητα των φωτογραφικών εκδόσεων στην Ελλάδα φιλοξενούνται στην έτερη ομαδική έκθεση του προγράμματος της διοργάνωσης Photobook/ Η Ελληνική Περίπτωση.
Τον κύκλο των ομαδικών εκθέσεων του προγράμματος της διοργάνωσης, πέραν της κεντρικής έκθεσης, κλείνει η έκθεση Βλέμματα-Μαρτυρίες με το δραματικό υλικό των Γιατρών Χωρίς Σύνορα μέσα από τις λήψεις των φωτογράφων του διεθνούς πρακτορείου Magnum, τιμώντας με αυτόν τον τρόπο τα 50 χρόνια δράσης της οργάνωσης. Τέλος, η φωτογράφος Vanja Bučan αποτυπώνει μέσα από ανώνυμα πορτραίτα και τις νεκρές φύσεις της, τη διφορούμενη σχέση μας με τη φύση που ορίζεται από την κυριαρχία, την εξερεύνηση και, παραδόξως, την εξιδανίκευσή της στην έκθεση Sequences of Truth and Conception.
Επίσης, επτά εκθέσεις πρόκειται να παρουσιαστούν στο MOMus-Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης-Συλλογές Μακεδονικού Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης και Κρατικού Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης, ολοκληρώνοντας το πρόγραμμα της διοργάνωσης.
Οι Αλέξανδρος Κατσής, Ζακ Κωστόπουλος και Μαρία Λουκά στο εγχείρημά τους Society doesn’t fit me but my little black dress does χαρτογραφούν με καλειδοσκοπικό τρόπο ατομικότητες και κοινότητες που δεν χωρούν στα ασφυκτικά όρια της κανονικότητας, με τη μορφή του δεύτερου να πρωταγωνιστεί, δραματικά και αμετάκλητα. Η έννοια της διαφορετικότητας αποτυπώνεται και στη σειρά πορτρέτων Chrysalis στην ομότιτλη έκθεση της Όλγας Στεφάτου, με την οποία αναγνωρίζει και τιμά την ατομικότητα των ταυτοφυλικών και διεμφυλικών γυναικών που ζουν στην Ελλάδα ως πρόσφυγες από χώρες όπως η Συρία, το Ιράν, το Ιράκ, το Αφγανιστάν, το Καμερούν και η Γκάνα, κι εκείνων που αναζητούν άσυλο.
Η διαδραστική εγκατάσταση niform του Samuel Bianchini ζητά από τον θεατή να αναλογιστεί ότι η εικόνα γίνεται ορατή χάρη στη δική του στάση, και μόνον έτσι οι μορφές των αντρών των γαλλικών δυνάμεων καταστολής αποκτούν την κλιμακούμενη ευκρίνειά τους. Ο Philippe Chancel αποτυπώνει με τον φωτογραφικό του φακό τα τεράστια, ανθρώπινα μωσαϊκά υπό τους ήχους του λαϊκού κορεάτικου τραγουδιού Arirang, προσφέροντας το συμβολικό, ιδεολογικό πλαίσιο, την ιστορία, την καθημερινότητα και τα επιτεύγματα του λαού της Κορέας. Η Ρέα Παπαδοπούλου περιδιαβαίνει τον Ελαιώνα στην Αθήνα και περιεργάζεται φωτογραφικά την περιοχή τη νύχτα, με αρχιτεκτονικά ακονισμένη ματιά, ψηλαφώντας τα υπαινικτικά ημίφωτα του δημοτικού φωτισμού και των περιμετρικών προβολέων ασφαλείας, που δημιουργούν απρόσμενες εστίες προσοχής και αβυσσαλέα κενά.
Fred Boissonnas, Η Ακρόπολη, πανοραμική θέα από τα δυτικά, 1912
Σκηνές στατικές και σε κίνηση, αλλά και η Ελλάδα της κρίσης μετά το 2010 συνθέτουν την έκθεση Parallel Crisis του Γιάννη Καρπούζη, στην οποία η φωτογραφία περιγράφει το κοινωνικό και οικονομικό γεγονός της εποχής. Οι Βυρωνικοί Ήρωες της Λυδίας Βενιέρη τέλος, κλείνουν το εκθεσιακό πρόγραμμα της διοργάνωσης με πρωτότυπες συνθέσεις.
Το φεστιβάλ διοργανώνεται από το MOMus-Μουσείο Φωτογραφίας Θεσσαλονίκης, υποστηρίζεται από το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού και θα υλοποιηθεί τηρώντας τα πιο επικαιροποιημένα πρωτόκολλα κατά της πανδημίας.
Το πρόγραμμα αναλυτικά:
Παρασκευή 8 Οκτωβρίου
niform / Samuel Bianchini
Διάρκεια: 08/10-12/12/21
Χώρος: MOMus-Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης-Συλλογές Μακεδονικού Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης και Κρατικού Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης
ΤΡ | ΤΕ | ΠΑ | ΣΑ | ΚΥ > 10:00-18:00, ΠΕ > 12:00-20:00
Arirang / Philippe Chancel
Διάρκεια: 08/10/21-20/02/22
Χώρος: MOMus-Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης-Συλλογές Μακεδονικού Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης και Κρατικού Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης
ΤΡ | ΤΕ | ΠΑ | ΣΑ | ΚΥ > 10:00-18:00, ΠΕ > 12:00-20:00
Society doesn’t fit me but my little black dress does / Αλέξανδρος Κατσής, Ζακ Κωστόπουλος, Μαρία Λούκα
Διάρκεια: 08/10/21-20/02/22
Χώρος: MOMus-Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης-Συλλογές Μακεδονικού Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης και Κρατικού Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης
ΤΡ | ΤΕ | ΠΑ | ΣΑ | ΚΥ > 10:00-18:00, ΠΕ > 12:00-20:00
Chrysalis / Όλγα Στεφάτου
Διάρκεια: 08/10/21-20/02/22
Χώρος: MOMus-Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης-Συλλογές Μακεδονικού Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης και Κρατικού Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης
ΤΡ | ΤΕ | ΠΑ | ΣΑ | ΚΥ > 10:00-18:00, ΠΕ > 12:00-20:00
Parallel Crisis / Γιάννης Καρπούζης
Διάρκεια: 08/10/21-20/02/22
Χώρος: MOMus-Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης-Συλλογές Μακεδονικού Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης και Κρατικού Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης
ΤΡ | ΤΕ | ΠΑ | ΣΑ | ΚΥ > 10:00-18:00, ΠΕ > 12:00-20:00
Dark Tree / Ρέα Παπαδοπούλου
Διάρκεια: 08/10/21-20/02/22
Χώρος: MOMus-Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης-Συλλογές Μακεδονικού Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης και Κρατικού Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης
ΤΡ | ΤΕ | ΠΑ | ΣΑ | ΚΥ > 10:00-18:00, ΠΕ > 12:00-20:00
Σάββατο 9 Οκτωβρίου
ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ: The Real and the Record
Mathieu Asselin, Lisa Barnard, Αλέξης Βασιλικός, Alexandra Bell, Matthew Booth, David Claerbout, Crofton Black & Edmund Clark, Κυριακή Γονή, Sara Cwynar, Antoine d’ Agata, Forensic Architecture, Formafantasma – Andrea Trimarchi & Simone Farresin, Κωνσταντίνος Ζηργάνος-Καζολέας, Γιώργος Καραηλίας, Teresa Margolles, Γιώργος Μουτάφης, Max Pinckers, Allan Sekula, Jeffrey Stuker, Walid Raad, UNITED for International Action (διεθνές δίκτυο), Carmen Winant, Ζωή Χατζηγιαννάκη
Επιμέλεια: Γιώργος Πρίνος, Κατερίνα Σταθοπούλου
Διάρκεια: 09/10/21-20/02/22Χώρος: MOMus-Μουσείο Φωτογραφίας Θεσσαλονίκης
ΤΡ | ΤΕ | ΠΑ | ΣΑ | ΚΥ > 11:00-19:00, ΠΕ > 11:00-20:00
Χώρος: MOMus-Πειραματικό Κέντρο Τεχνών
ΤΡ | ΤΕ | ΠΑ | ΣΑ | ΚΥ > 10.00-18.00, ΠΕ > 12.00-20.00
Νοέμβριος 2021
Βλέμματα-Μαρτυρίες
Α. Abbas, Enri Canaj, Raymond Depardon, Thomas Dworzak, Stuart Franklin, Cristina Garcia Rodero, Hiroji Kubota, Yael Martinez, Lorenzo Meloni, Paolo Pellegrin, Gilles Peress, Chris Steele-Perkins, Moises Saman, Jerome Sessini, Newsha Tavakolian
Διάρκεια: 08/11/21-16/01/22
Χώρος: θα ανακοινωθεί στην ιστοσελίδα της διοργάνωσης
Δεκέμβριος 2021
Βυρωνικοί Ήρωες / Λυδία Βενιέρη
Διάρκεια: 17/12/21-20/02/22
Χώρος: MOMus-Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης-Συλλογές Μακεδονικού Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης και Κρατικού Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης
ΤΡ | ΤΕ | ΠΑ | ΣΑ | ΚΥ > 10:00-18:00, ΠΕ > 12:00-20:00
Η είσοδος στους χώρους προϋποθέτει πιστοποιητικό εμβολιασμού/νόσησης SARS-Cov-2 (έως 6 μήνες από τη διάγνωση), είτε Ευρωπαϊκό Ψηφιακό Πιστοποιητικό COVID-19, είτε αρνητικό εργαστηριακό rapid test αντιγόνου έως 48 ώρες πριν τη επίσκεψη. Οι επισκέπτες καλούνται να φέρουν αστυνομική ταυτότητα ή διαβατήριο, για τον έλεγχο ταυτοπροσωπίας. Η χρήση μάσκας είναι υποχρεωτική καθ’ όλη τη διάρκεια παραμονής στους χώρους.
