1996. Ρωσία-Ουκρανία. Πέντε χρόνια από τη διάλυση της Σοβιετικής Ένωσης, τα σύνορα είναι ακόμη θολά, οι λαοί είναι ακόμη ενωμένοι. Ο Πέτρος Σεβαστίκογλου επιλέγει την Οδησσό για τόπο της ταινίας του «Άνεμος Στην Πόλη». Έλληνες, Ουκρανοί, Ρώσοι, Γεωργιανοί και Γάλλοι, θίασος, τεχνικοί και παραγωγοί όλοι μαζί, παρέα, εντός κι εκτός πλατό, στα γυρίσματα και στη ζωή στην πόλη, σε μία δύσκολη αλλά συγχρόνως γοητευτική κατάσταση. Η Στέλλα Θεοδωράκη καταγράφει μια όμορφη περιπέτεια τέχνης και μαζί της την ίδια την Οδησσό και τους ανθρώπους της όταν προσπαθούσαν να επιβιώσουν, μετέωροι ακόμη μεταξύ Ανατολής και Δύσης. Εικοσιπέντε χρονιά μετά, το ιδιαίτερα συγκινητικό και πολύτιμο αυτό 45λεπτο ντοκουμέντο βγαίνει ξανά στην επιφάνεια, για να θυμίσει –σε πολλούς που το ξεχνάνε αυτές τις μέρες– πως η Τέχνη είναι μία και οι λαοί είναι μαζί, αρκεί να τους αφήσουν να είναι μαζί οι μεγάλοι του πλανήτη.
Η σκηνοθέτις θυμάται εικόνες και γράφει δυο λόγια για το τότε και το τώρα σε μια πόλη με την οποία η Ελλάδα είχε πάντα ξεχωριστούς δεσμούς αίματος -και μάλιστα ιστορικής σημασίας καθώς εκεί ιδρύθηκε η Φιλική Εταιρεία. Αλλά και μια πόλη περήφανη και πανέμορφη, ένα λιμάνι φιλόξενο και ξεχωριστό που αυτές τις μέρες πολεμάει να κρατήσει ζωντανό τον άνεμο της ελευθερίας του:
«Είναι περίεργο πως μια μικρή ταινία 45 λεπτών επανέρχεται με διαφορετική σήμανση μετά από 25 χρόνια. Ξαναβλέποντας μετά από καιρό το making of που είχα φτιάξει για την ταινία του Πέτρου Σεβαστίκογλου «Άνεμος στην πόλη» στην Οδησσό της Ουκρανίας, σε μια κοντινή περίοδο με την πτώση του τέως Ανατολικού μπλόκου, ένιωσα μια αισιοδοξία και μια θλίψη ταυτόχρονα.
Αισιοδοξία, γιατί έβλεπες εκεί πως η Τέχνη ενώνει τους λαούς μ’ έναν υπερβατικό αιώνιο τρόπο. Kαι θλίψη για την ταλαιπωρία και το χειρισμό των λαών και των ανθρώπων από φασιστοειδείς συμπεριφορές κάθε είδους. Κι όταν οι κύκλοι της Ιστορίας γίνονται συχνοί και επαναλαμβανόμενοι, γίνεται και η θλίψη πιο βαθιά.
Ανακαλώ στη μνήμη μου τις εικόνες των ανθρώπων που προσπαθούσαν να βρουν την ισορροπία τους μετά την πτώση του Σοβιετικού κράτους. Εικόνες εκτός και εντός κάδρου. Τις κυρίες να πωλούν τα μοναδικά ταγεράκια τους στο δρόμο, τα άδεια ράφια στα μαγαζιά, το ρεύμα που ήταν συχνά κομμένο κι εμάς ν’ ανεβαίνουμε στον 7ο με τα πόδια για να μην κλειστούμε στο ασανσέρ, την αναμονή μας στο παγωμένο αεροδρόμιο της επιστροφής, τις κοτούλες που έπαιρναν μαζί τους κάποιες κυρίες μέσα στο αεροπλάνο. Θυμάμαι να έχουμε μείνει μ’ ένα βλέμμα απορίας για τις διαφορετικές εικόνες που βιώσαμε εμείς οι καλομαθημένοι νέοι Ευρωπαίοι της δεκαετίας του ’80 και του ’90.
Κι ύστερα έρχεται αυτό το τεράστιο κεφάλαιο “Άνθρωπος”. Αυτή η μίξη Ρώσων, Ουκρανών, Ελλήνων, Γάλλων, Γεωργιανών και άλλων που στο γύρισμα ήταν ένα παράδειγμα φιλίας των λαών και γενναιόδωρης συμπεριφοράς. Δεν έχει σημασία πόσο ταλαιπωρημένοι ήταν, η κουλτούρα τους και ο πολιτισμός τους ήξερε τι σημαίνει τέχνη, ήξερε πως υπερβαίνει τις πολιτικές, πως στο τέλος νικάει και τους χειρότερους εχθρούς. Μέσα από τη δημιουργία ενός έργου όλα είναι δυνατά.
Κι αυτή την αισιόδοξη σκέψη θα ήθελα να κρατήσω μαζί με τη συγκίνηση βλέποντας όλα αυτά τα πρόσωπα των φίλων και των άγνωστων μετά από 25 χρόνια, που πολεμούν όχι για να σκοτώσουν, αλλά για να δημιουργήσουν. Με την ευχή τα πράγματα να γυρίσουν στην καλή πλευρά του κύκλου, με λιγότερα θύματα αθώων ονειροπόλων σαν κι εμάς».
