Είδαμε τη Σταχτοπούτα στη Λυρική

Η κωμική όπερα του Τζοακίνο Ροσσίνι σηματοδοτεί την έναρξη της φετινής σεζόν για το εθνικό λυρικό συγκρότημα της χώρας με το πλέον κλασικό παραμύθι της παιδικής ηλικίας του δυτικού πολιτισμού. Το λιμπρέτο του Γιάκοπο Φερρέττι, δανείζεται την κλασική ιστορία του πεζογράφου-παραμυθά Σαρλ Περρώ (πίσω από το όνομα του οποίου κρύβεται ένα επικών διαστάσεων παραμυθένιο franchise, βλέπε «Η Κοκκινοσκουφίτσα», «Ο Παπουτσωμένος Γάτος», «Η Ωραία Κοιμωμένη», «Ο Κοντορεβιθούλης» κ.ά.) αντικαθιστώντας το θαυματουργό γοβάκι με ένα διαμαντένιο βραχιόλι.

Οι λόγοι είναι πρακτικοί. Αφενός το όποιο ενδεχόμενο επίδειξης της γυμνής γάμπας της ηρωίδας στην επίμαχη σκηνή της ταυτοποίησής της από τον πρίγκιπα θα σόκαρε το λιμνάζοντα πουριτανισμό της εποχής, αφετέρου δεν υπήρχε η δυνατότητα για μαγικά, νεραϊδο-κρυστάλλινα εφέ επί σκηνής όπως επιβάλλει ο μύθος.

Η Σταχτοπούτα του Ροσσίνι κουβαλά μέσα της το κυρίαρχο μιξ των αξιών του Διαφωτισμού: το άτομο πρέπει να απελευθερωθεί από την τυραννία της απολυταρχίας, να έχει τα θεμελιώδη δικαιώματα της ελευθερίας και της αυτονομίας στα χέρια του και όχι στα χαρτιά. Η ανάγκη για ένα διαφορετικό μοντέλο ζωής σε ένα μπελ κάντο αμπαλάζ· ένα μελωδικό όσο και επιβλητικό οπερατικό γιν και γιανγκ με λυρικές σόλο και χορωδιακές εξάρσεις, ένα διπολικό σχήμα αρνητικής και θετικής ενέργειας, όπου στο τέλος θριαμβεύει το καλό, μπαλαντζάροντας άπαντες στην ιδεατή αρετή.

Εξάλλου, η Σταχτοπούτα ή ο θρίαμβος της καλοσύνης, όπως είναι και ο πλήρης τίτλος του έργου, καταγράφει την κακομεταχείριση της ηρωίδας από τις ξιπασμένες θετές αδερφές της με τη διακριτική ανοχή του πατριού της. Το όνειρο μιας καλύτερης ζωής καταδηλώνεται με το επαναλαμβανόμενο τραγούδι-καημό της ηρωίδας για τον βασιλιά που παντρεύεται μια απλή κοπέλα του λαού. Ένας άγγελος-λυτρωτής όπως αρμόζει στην Αντζελίνα, ένας από μηχανής σωτήρας που της φοράει το χαμόγελο στα χείλη, της φυτεύει έναν ασίγαστο, όσο και μελό, σπόρο του έρωτα στην καρδιά και την απεγκλωβίζει από την επίκτητη κακοδαιμονία της.

Όχι άλλο κάρβουνο για τη Σταχτοπούτα, καθώς η ίδια ανταμείβεται από τη μοίρα για την έμφυτη καλοσύνη και την ηθική ακεραιότητα του χαρακτήρα της σε ένα περιβάλλον με δομικές ανισότητες που επιβάλλουν οι άνωθεν.

Η αξιοζήλευτη σκηνοθετική προσέγγιση της Ροδούλας Γαϊτάνου, η οποία είναι μια λαμπρή περίπτωση ταλαντούχας ελληνίδας, κάτω των 35 ετών (σημειώστε το αυτό), που μεγαλουργεί στο εξωτερικό με σημαντικά καλλιτεχνικά βήματα επί βρετανικού εδάφους (και τώρα για πρώτη φορά στην Ελλάδα χάρη στην ευκαιρία της Λυρικής Σκηνής) μεταφέρει το γλυκόπικρο «σταχοπούτειο» δράμα στο αμερικανικό κραχ ενός Boardwalk Empire.

Oι ήρωες τοποθετούνται στη μεταφορική ντεκαντάνς ενός off Broadway θεάτρου, ονόματι Palace Theatre: η Σταχτοπούτα με μουτζούρες στο πρόσωπο σκουπίζει τελετουργικά το υπόγειο. Κάθεται απομονωμένη μπροστά σε ένα τεράστιο κλίβανο-καθαρτήριο ψυχής με φουγάρα που καπνίζουν. Φοράει τζιν φόρμα εργασίας που παραπέμπει στη στολή των δουλικών στο επικό «Μετρόπολις» του Φριτς Λανγκ, ενώ οι υπόλοιποι βρίσκονται στο φουαγέ ή στη λίστα με τα εξέχοντα πρόσωπα του πριγκιπικού πάρτι αναζήτησης της ιδανικής νύφης στο roof garden με τις φερ φορζέ ροτόντες. Όλοι και όλες τους καλο-τοποθετημένα πιόνια στο κλιμακοστάσιο της κοινωνικής κινητικότητας της εποχής.

Στην έξυπνη προσέγγιση της σκηνοθέτιδας, ο Ντον Ραμίρο δεν είναι μόνο πρίγκιπας, αλλά και διαχειριστής του θεάτρου, ο πατριός της Σταχτοπούτας-Αντζελίνας, Ντον Μανίφικο, ο επιστάτης, οι ατάλαντες αδερφές της -θεατρίνες βήτα διαλογής με την ονομασία «The Magnifico Sisters»- μαζεύουν με το κιλό τα γιουχαρίσματα των θεατών.

Οι ταξικές διαφορές των ηρώων οπτικοποιούνται με τη συνδρομή των εντυπωσιακών, σκηνικών όπως και των φωτισμών του βρετανού σκηνογράφο, και δημοφιλή στη χώρα του, lightning ντιζάινερ, Σάιμον Κόρντερ. Στο ίδιο τέμπο επιτυχίας κινούνται και τα μαξιμαλιστικά κοστούμια εποχής της Αλεξίας Θεοδωράκη.

Στο καστ, η Ειρήνη Καραγιάννη ως Σταχτοπούτα στέκεται στο ύψος των περιστάσεων, κερδίζοντας τελικά όχι μόνο την ακρόαση καρδιάς του πρίγκιπα-θιασάρχη Ντον Ραμίρο αλλά και το παρατεταμένο χειροκρότημα του κοινού. Στη δεύτερη διανομή που παρακολουθήσαμε, τις εντυπώσεις έκλεψε, με διαφορά, ο βαρύτονος Χάρης Ανδριανός ως ο ακόλουθος Νταντίνι -το alter ego του πρίγκιπα- τόσο με τις εξαιρετικές φωνητικές του δυνατότητες, όπως και με τη μεστή σκηνική παρουσία του, μια φελινική φιγούρα που ισορροπούσε με ακρίβεια και χιούμορ ανάμεσα στην απορία και την πανουργία.

Υποβλητικός ο Τάσος Αποστόλου στο ρόλο του Αλιντόρο, του ακριβοδίκαιου παιδαγωγού του πρίγκιπα. Απολαυστικό το δίδυμο των Ελπινίκης Ζερβού και Αγγελικής Καθαρίου στο ρόλο των αλαζονικών αδερφών της Σταχτοπούτας με πλήθος φαρσικών γκαγκς. Το δεμένο σύνολο της παραγωγής συμπληρώνουν οι καλές εμφανίσεις του πρίγκιπα Ντον Ραμίρο του Βασίλη Καβάγια και του Ντον Μανίφικο από τον βαθύφωνο Δημήτρη Κασιούμη και φυσικά η ορχήστρα υπό την καθοδήγηση του αγαπημένου των διεθνών διακρίσεων και των υπερ-θετικών αναφορών των ξένων περιοδικών κλασικής μουσικής, Γιώργου Πέτρου.

Μια φρέσκια εκδοχή ενός πολυπαιγμένου, όσο και λαοφιλούς έργου του «Ιταλού Μότσαρτ» (sic) που αξίζει την προσοχή μας από μια αξιόλογη ελληνίδα σκηνοθέτη που θαυμάζουν οι ξένοι. Ώρα να συμβεί το ίδιο και στην πατρίδα της.

Επόμενες παραστάσεις για τη Σταχτοπούτα του Ροσσίνι από την Εθνική Λυρική Σκηνή στις 10 & 13 Νοεμβρίου, στο Θέατρο Ολύμπια, στις 20:00.