Σε αυτή τη στοά χτυπά η αθηναϊκή καρδιά της κλασσικής μουσικής

Ένα πρωί κάναμε κάτι που δεν συνηθίζουμε στην Popaganda: αφήσαμε τη δουλειά και ταξιδέψαμε στον κόσμο της όπερας και της κλασικής μουσικής. Παραφράζοντας τον ποιητή, το ταξίδι μας ήταν γεμάτο πάθος και συναισθήματα κάθε λογής. Πάνω από όλα όμως ήταν γεμάτο αγάπη για την ίδια την όπερα, το bel canto και την κλασική μουσική που συντροφεύουν τον άνθρωπο στη μεγάλη περιπέτεια της ζωής.

Το bel canto, το ωραίο τραγούδι αλά ιταλικά, υπήρξε μία από τις ασύλληπτες μορφές έκφρασης των πιο υψηλών και φοβερών ανθρωπίνων συναισθημάτων. Ήταν η μουσική που τραγουδούσαν και σφύριζαν μελωδικά οι Ιταλοί τον 19ο αιώνα, όταν πήγαιναν στη δουλειά τους, στο θέατρο, σε φίλους. Πώς να εκφράσει κανείς, την εποχή του ρομαντισμού, την αγάπη του για τη ζωή, τη γυναίκα και την πατρίδα, το φόβο για τη φτώχεια και το θάνατο, στα χρόνια που οι άνθρωποι μπορούσαν να ερωτευθούν και να επαναστατήσουν; 

Μέσα στη δίνη ενός κόσμου που έχει αφήσει πίσω τους ρομαντισμούς, προσπαθήσαμε να βρούμε καταφύγιο σε αυτό το παράλληλο σύμπαν κλασικού τραγουδιού. Γι’ αυτό αποφασίσαμε να περάσουμε ένα πρωινό στη Στοά της ‘Οπερας, μία εστία οπερατικής φωτιάς που βρίσκεται πάντα, σαν πιστός σύντροφος, στο πλευρό του Θεάτρου Ολύμπια, του ιστορικού κτιρίου της Εθνικής Λυρικής Σκηνής. 

Εκεί, στο νούμερο 57 της Ακαδημίας δίπλα στο θέατρο όπου η Μαρία Κάλλας έκανε τα πρώτα της καλλιτεχνικά βήματα, υπάρχουν τρία διαμαντένια μαγαζιά, που δίνουν, κυριολεκτικά και μεταφορικά, μία άλλη νότα στο κέντρο της πόλης.  Πήγαμε, λοιπόν, να μιλήσουμε με τους ανθρώπους που ζουν καθημερινά τη στοά της όπερας, δημιουργώντας ένα οπερατικό συμπόσιο γεμάτο αρώματα και ήχους μιας άλλης εποχής. Μιας εποχής που σημάδεψε η εμβληματική παρουσία της Λέσχης του Δίσκου που δεν βρίσκεται πια εκεί. 

Αναστάσης Τσούφης

Τις πρώτες κουβέντες τις ανταλλάξαμε με τον Αναστάση Τσούφη, ιδιοκτήτη του καταστήματος Μουσική Προσφορά από το 2007. 

«Το κατάστημα αρχικά βρισκόταν στην Κηφισιά», μας λέει ο Αναστάσης, «ωστόσο αργότερα αποφάσισα να το μεταφέρω εδώ, στη στοά της όπερας, δίπλα από τη Λυρική». Ο λόγος αυτής της μετακίνησης είναι προφανής: «Εδώ είναι πιάτσα, πάντα ήταν, αφότου άνοιξε το πρώτο κατάστημα που πουλούσε δίσκους κλασικής μουσικής, το 1965. Εδώ βρίσκεται η πελατεία μας. Όταν λοιπόν μου δόθηκε η ευκαιρία, αποφάσισα να έρθω».

Τι είναι η Όπερα και το κλασικό τραγούδι για τον σύγχρονο άνθρωπο; «Είδος πρώτης ανάγκης», μας απαντά ο Αναστάσης, ο οποίος καταρρίπτει το μύθο ότι η όπερα είναι πάθος των πλουσίων: «Στο μυαλό του κόσμου η όπερα είναι συνυφασμένη με τις ευκατάστατες κοινωνικές ομάδες. Όμως δεν νομίζω ότι ισχύει κάτι τέτοιο. Έχω πελάτες πάμφτωχους, που κάνουν τα πάντα για να πάρουν ένα δίσκο κλασικής μουσικής». Της ίδιας άποψης είναι και ο Νικόλας Στάμου, υπεύθυνος του καταστήματος Disco Center που στεγάζεται στη στοά: «Στο μαγαζί έρχονται και πλούσιοι και φτωχοί. Πολλοί δεν πάνε κινηματογράφο, δεν καπνίζουν, δεν πίνουν, για να αγοράσουν ένα δίσκο το μήνα».

Νικόλαος Στάμου

«Δεν έχει να κάνει με οικονομικές τάξεις η όπερα και η κλασική μουσική», συμπληρώνει ο Ηλίας Ποτουρίδης, ιδιοκτήτης του καταστήματος Opera Compact Disc, που μετρά σχεδόν μισό αιώνα πορείας στη στοά της όπερας. Με περηφάνια μας λέει λίγα λόγια για την ιστορία του παλαιότερου αυτή τη στιγμή μαγαζιού κλασικής μουσικής:  «Το δισκοπωλείο μας ξεκίνησε το 1967, με την ονομασία Φιλοδίσκ και το 1997 μετονομάστηκε σε Opera Compact Disc. Εγώ δούλεψα αρχικά εδώ ως υπάλληλος και από το 1995 έγινα ιδιοκτήτης του καταστήματος».

Πόσο έχει επηρεάσει όμως η κρίση τη Στοά της Όπερας; Εδώ οι απόψεις διίστανται, με τον Αναστάση να μας λέει πως «η κρίση έχει δεν έχει χτυπήσει τον κλάδο μας στο βαθμό που έχουν πληγεί άλλα μαγαζιά». Αντίθετα, ο Ηλίας θεωρεί πως η κρίση έχει κάνει τους λάτρεις της κλασικής μουσικής να αγοράζουν πολύ λιγότερο από ό,τι συνήθιζαν. «Υπήρχαν πελάτες που αγόραζαν καθετί καινούριο που έβγαινε. Μπορεί να είχαν ένα έργο σε 100 εκτελέσεις και να αγόραζαν την 101η που θα έβγαινε, μόνο και μόνο επειδή ήταν άλλος ο μαέστρος. Φυσικά σήμερα η τεχνολογία και το ίντερνετ είναι πληγή για εμάς».

Ασχολούνται όμως οι νέοι με την κλασσική μουσική;  «Υπάρχουν νέα παιδιά που ασχολούνται με την κλασική μουσική», μας λέει ο Νικόλας. Ωστόσο, όπως παρατηρεί ο Αναστάσης, «οι νέοι που ενδιαφέρονται είναι λίγοι». Με τη σειρά του, ο Ηλίας επισημαίνει πως η μεγάλη μερίδα της πελατείας είναι άνω των 40 ετών. Ο Νικόλας μας εξομολογείται: «Όταν ήμουν 11 χρόνων, άκουσα για πρώτη φορά το σήμα της Εurovision (σ.σ.: πρόκειται για το έργο Te deum του Μαρκ – Αντουάν Σαρπαντιέ), που μου προκαλούσε ανατριχίλα κάθε φορά που το άκουγα. Κάποια άλλη στιγμή, πάλι τυχαία, άκουσα το Bolero του Ραβέλ που με συγκλόνισε. Σιγά σιγά άρχισα να ακούω περισσότερο κλασική μουσική, λόγω του ότι πωλούσα δίσκους. Έτσι κατάλαβα ότι αυτή η μουσική είχε κάτι ιδιαίτερο να μου προσφέρει. Νομίζω πως είναι σημαντικό κάποιος να έχει μέσα του το μικρόβιο και τη θέληση να φέρει το αυτί του σε επαφή με νέους ήχους. Στη μουσική ισχύει το ”ποτέ μην λες ποτέ”». 

«Σημασία έχουν τα πρώτα ακούσματα που θα σου κάνουν το κλικ», μας λέει ο Αναστάσης, «καθώς έτσι ακούς ένα κλασικό κομμάτι πολύ πιο ευχάριστα από όταν σου προτείνει κάποιος ένα άκουσμα ως must». Αναφερόμενος στη δική του μουσική εμπειρία μας είπε:«Μικρός άκουγα πολύ ροκ, αλλά με τον καιρό άκουσα κάποια κλασικά κομμάτια που μου άρεσαν πολύ. Είχα ακόμη ένα φίλο που άκουγε πολύ κλασική μουσική και λειτούργησε ως καταλύτης στη μύηση μου στο είδος. Σύντομα έπεσα με τα μούτρα στις κλασικές μελωδίες και έτσι από πελάτης έγινα πωλητής δίσκων της κλασικής μουσικής». Ο Ηλίας μας λέει πως «τα πάντα ξεκινούν από το προσωπικό ενδιαφέρον. Αν κάποιος ψάξει την καλή μουσική θα τη βρει στην κλασική μουσική, που, κατά τη γνώμη μου, είναι το τελειότερο είδος. Αν κανείς έχει λίγο ενδιαφέρον για την ποιότητα, αργά ή γρήγορα θα στραφεί προς τα εκεί».

Η Στοά της Όπερας μέσα στα χρόνια 

«Μονάχα η εξέλιξη του χρόνου», μας απαντά ο Ηλίας, που ζει τη στοά εδώ και 3 δεκαετίες. Όμως, στην πραγματικότητα, κάτι έχει αλλάξει και αυτό είναι η δυναμική επιστροφή του βινυλίου. «Η επανεμφάνιση του βινυλίου είναι ένα μυστήριο», μας λέει ο Αναστάσης. «Αρχικά εξαφανίστηκαν με την εμφάνιση του cd, αλλά τα τελευταία χρόνια, πέρα από την αγορά μεταχειρισμένων δίσκων που είναι πάντα ισχυρή, οι δισκογραφικές εταιρείες έχουν αρχίσει να ξαναβγάζουν παλιές ηχογραφήσεις. Στην αρχή επρόκειτο κυρίως για μικρές εταιρίες που είχαν αγοράσει τα πνευματικά δικαιώματα παλιών παραγωγών. Πλέον στο παιχνίδι του βινυλίου έχουν μπει και οι πιο μεγάλες εταιρίες. Σε αντίθεση όμως με το παρελθόν, τώρα δίνεται μεγαλύτερο βάρος στην ποιότητα του δίσκου και λιγότερο στις ποσότητες παραγωγής. Έχει γίνει ένα είδος που στοχεύει στην ελίτ της μουσικής, σε όσους προτιμούν το βινύλιο για τον ήχο του, παρόλο που κοστίζει περισσότερο από ένα cd».

Σύντομα στην παρέα μας μπήκε και ο ποιητής Γιώργος Μπρουνιάς, ο οποίος συμμετείχε ζωηρά στη συζήτησή μας. Λάτρης της κλασικής μουσικής, αλλά «πολέμιος» της όπερας, ο κ. Μπρουνιάς είναι θαμώνας της στοάς και περνάει συχνά από τα μαγαζιά για να αγοράσει δίσκους κλασικής μουσικής. «Η κλασική μουσική αποτελεί την έκφραση της μουσικής στην ανώτερή της μορφή, γι’ αυτό είναι ανυπέρβλητη και ανεπανάληπτη. Η όπερα, αντίθετα, συνδυάζει το θέατρο, τη μουσική και άλλες μορφές τέχνης, οι οποίες όμως δεν αγγίζουν την τελειότητά τους στο μουσικό αυτό είδος. Αυτό είναι ένα σοβαρό μειονέκτημα της όπερας». Όμως η κλασική μουσική έχει ένα ακόμη πλεονέκτημα και αυτό έγκειται στο ότι «η απόλαυση μέσα από την κλασική μουσική γίνεται μέρος της πνευματικότητας και της σκέψης. Δεν αφορά μόνο τα συναισθήματα. Πρέπει κατά την ακρόαση να μετέχει και η σκέψη, το πνεύμα».

Top5 δίσκων που έχουν κερδίσει τη μάχη των πωλήσεων

Μουσική Προσφορά, τηλ. 2106230343 

Opera Compact Disc, τηλ. 210362 6137

Disco Center, τηλ. 2103387756