Στους κύκλους των σινεφίλ και των κριτικών, το 1999 θεωρείται “η τελευταία σπουδαία κινηματογραφική χρονιά”, με ταινίες όπως η Έκτη Αίσθηση, το Fight Club, το The Blair Witch Project, το The Insider, το Αmerican Pie και το Magnolia να κάνουν πρεμιέρα τότε (το 1999 ήταν γενικά *η* χρονιά, αφού μαζί της έφερε και το “Baby One More Time”) και να λανσάρουν την καριέρα μεγάλων σκηνοθετών, να σφραγίζονται στο πετσί της ποπ κουλτούρας, να επιδρούν στην πορεία του σινεμά σαν μέσου (και, πλέον, να θυμίζουν πώς ήταν το να εκπλήσσεσαι πραγματικά πριν την οριστική έλευση του Ίντερνετ). Σε αυτό το ήδη συναρπαστικό τοπίο, το The Matrix των αδερφών Γουατσόφσκι στάθηκε κυρίαρχο, αλλάζοντας χειροπιαστά και ολοκληρωτικά τον κινηματογράφο με τρόπο που το είχαν καταφέρει ως τότε ελάχιστα ορόσημα όπως το Θωρηκτό Ποτέμκιν, ο Μάγος του Οζ, ο Πολίτης Κέιν και τα Σαγόνια του Καρχαρία. Όπως το Pulp Fiction λίγα χρόνια πριν καθόρισε την κινηματογραφική γλώσσα (με μια πιο κυριολεκτική έννοια), το The Matrix εισέβαλλε σε μια βιομηχανία που τότε υποδεχόταν ακόμα την πρωτοτυπία και ξαναέγραψε τη συνταγή για τις δυνατότητες του σινεμά, με καινοτομίες όπως το bullet time, και αφηγηματικές ιδέες που αντιγράφηκαν όσο τίποτα άλλο στο σινεμά δράσης (και όχι μόνο) την επόμενη δεκαετία.
Η κληρονομιά της τριλογίας (την πρώτη ταινία ακολούθησαν άλλα δύο σίκουελ το 2003, το The Matrix Reloaded και το The Matrix Revolutions, που θεωρήθηκαν κατώτερά της) ενισχύθηκε από την ίδια την πραγματικότητα: είναι γεγονός ότι το The Matrix, μέσα από την ιστορία του χάκερ Νίο (Κιάνου Ριβς) που ανακαλύπτει ότι η πραγματικότητα που ζει είναι ένα πρόγραμμα υπολογιστή, προέβλεψε με δημιουργικό τρόπο τη σχέση των ανθρώπων του 21ου αιώνα με την ψηφιακή ζωή, την αλληλεπίδρασή τους με το Ίντερνετ, την εξέλιξη της έννοιας της τεχνητής νοημοσύνης, ακόμα και την πανταχού παρούσα, αλλά πολλές φορές πετυχημένα “αόρατη” επίθεση από διαφημίσεις, άρρηκτα συνδεδεμένη πλέον με την παραχώρηση της προσωπικής ταυτότητας σε mega-corporations.
Και σε μια πιο σκοτεινή εκδοχή, αυτή η επιρροή του The Matrix έφτασε μέχρι τη σφαίρα της πολιτικής και των ακραίων ομάδων που υιοθετούν τα “μηνύματα” της ταινίας (από τους QAnon µέχρι την alt right μέχρι τους αντιεμβολιαστές) για να προκαλέσουν κοινωνικές αναταράξεις, θεωρώντας ότι ξέρουν μια μοναδική αλήθεια που οι υπόλοιποι είναι πολύ ανόητοι για να συνειδητοποιήσουν.
Μέσα σε αυτό το τοπίο, καταφτάνει σήμερα στις αίθουσες του πλανήτη (και τις ελληνικές, από την Tanweer) ένα τέταρτο κεφάλαιο του The Matrix, το The Matrix Resurrections, έχοντας να αντιμετωπίσει κάποιες πρακτικές δυσκολίες, όπως το ότι κυκλοφορεί στον απόηχο του Spider-Man: No Way Home (που έκανε ιστορικό ρεκόρ το πρώτο τριήμερο προβολής του και αναμένεται να συνεχίσει όχι τόσο θεαματικά, αλλά πολύ καλά και στο δεύτερο Σαββατοκύριακό του), το ότι κάνει ταυτόχρονα πρεμιέρα στο HBO Max για streaming στην Αμερική (που αναγκαστικά θα ροκανίσει τις εισπράξεις της ταινίας στις αίθουσες) και το ότι θα χρειαστεί δυνατό word of mouth για να ξεπεράσει την πικρή γεύση των δύο τελευταίων σίκουελ.
Η ίδια η ταινία, σε σκηνοθεσία της Λάνα Γουατσόφσκι και σενάριο από την ίδια, το συγγραφέα Ντέιβιντ Μίτσελ και το σεναριογράφο του γουατσοφκικού Sense8, Αλεξάνταρ Χέμον, σίγουρα δεν το κάνει εύκολο για τους θεατές: 22 χρόνια μετά, είναι γεμάτη νέες ιδέες που μάλλον θα διχάσουν το κοινό. Επιπλέον, το νέο Matrix δεν αλλάζει το παιχνίδι σε επίπεδο θεάματος και σκηνών δράσης (μην περιμένετε άλλες καινοτομίες). Δεν ενδιαφέρεται απαραιτήτως για τον Κόσμο Που Ζούμε, αλλά για τη θέση του μέσα σε αυτόν, με μια ακούραστη αυτοαναφορικότητα που δεν τερματίζει ακριβώς τη μεταμοντέρνα θεωρία του Μποντριγιάρ που ενέπνευσε πίσω στα 90s την Λάνα και την Λίλι Γουατσόφσκι να γράψουν το The Matrix, αλλά τη φέρνει στη λογική της ολοκλήρωση (προς το παρόν). Στην ουσία του, όμως, είναι ένα sci fi ρομάντζο με πιο “πεζές” ανησυχίες όπως η μνήμη, το παρελθόν και το αλύπητο πέρασμα του χρόνου, μετασχηματίζοντας την ασύλληπτη μυθολογία του σε κάτι πιο διαχειρίσιμο, απτό και relatable, ενώ η σχέση του με τη νοσταλγία είναι κι αυτή έμφυτη, μέρος της πλοκής.
Το νέο Matrix ικανοποιεί τη δίψα για ένα νέο Matrix για να αναλύσει και στη συνέχεια να ρουφήξει το θεατή μέσα στη δική του ύπαρξη.
