Παίξαμε στο παιχνίδι των κρυμμένων μυστικών της «Προδοσίας» του Πίντερ

Όσες φορές κι αν δει κανείς τα έργα του Χάρολντ Πίντερ, πάντα  ανακαλύπτει κάτι, που ίσως είχε διαφύγει την προηγούμενη φορά, στην προηγούμενη θέαση. Η «Προδοσία» του ανήκει σ’ αυτά τα έργα. Κι ήταν αυτός ο ένας λόγος που βρέθηκα στο θέατρο «Βρετάνια», σε κάθε χώρου του οποίου -στις σκάλες, στην κορνίζα που περιβάλλει τη σκηνή του, στα στρογγυλά θεωρεία του- αποτυπώνεται ένα κομμάτι από τη διαδρομή της αρχιτεκτονικής και της αισθητικής των αθηναϊκών θεάτρων.

Ο άλλος λόγος, ένα ιδιαίτερο δέλεαρ, ήταν σίγουρα η συμμετοχή του Λάκη Λαζόπουλου στην παράσταση, σ’ έναν ρόλο εντελώς κόντρα στην προηγούμενη διαδρομή του στο θέατρο. Ο Λάκης Λαζόπουλος είναι λοιπόν ο Ρόμπερτ (ο σύζυγος, συνεργάτης και φίλος του Τζέρι), ο Αιμίλιος Χειλάκης είναι ο Τζέρι (ο εραστής, ο συνεργάτης και φίλος του Ρόμπερτ) και η Αθηνά Μαξίμου είναι η Έμμα (η σύζυγος του Ρόμπερτ και η ερωμένη του Τζέρι).

Ένα έργο που μας καλεί να πάμε, μαζί με τους ήρωές του, πίσω στο χρόνο, στις αναμνήσεις και στις σκέψεις των πρωταγωνιστών. Γι’ αυτό ο Αιμίλιος Χειλάκης (που σκηνοθετεί την παράσταση) πρόσθεσε σαν υπότιτλο τη φράση: «Μια σπουδή στο χρόνο, τη μνήμη και την απιστία».

Σ’ ένα θέατρο με ιστορία και με διαμορφωμένο πιστό και ευρύ κοινό (που φέτος, στο 30% της πληρότητάς του, χωράει 170 θεατές), ο Αιμίλιος Χειλάκης πρότεινε ένα έργο, με επίσης μεγάλη και διαφορετική ιστορία να το συνοδεύει. Ήταν οπωσδήποτε ένα ρίσκο αυτή η επιλογή. Ρίσκο, όμως, που κατάφερε να εξισορροπήσει. Πρώτα απ’ όλα με την επιλογή ενός δημοφιλούς πρωταγωνιστή (του Λάκη Λαζόπουλου) που επίσης συνομιλεί με πολύ μεγαλύτερο κοινό στην Ελλάδα απ’ ό,τι ίσως η «Προδοσία» του Πίντερ. Και μετά άφησε το κείμενο του Πίντερ ν’ ακουστεί καθαρά και υπογράμμισε τις απορίες, τα ερωτηματικά, τις φοβίες, τις ενοχές, τις μνήμες, τις αμφιβολίες, τις κρυφές σκέψεις των ηρώων. 

Πώς; Με τη γλώσσα των σκηνικών και των κοστουμιών, που σκιαγραφούσαν εύστοχα αυτό το περίεργο τρίο, (Γιώργος Γαβαλάς), με τους φωτισμούς (Αλέκος Γιάνναρος), με τη μουσική του Δημήτρη Καμαρωτού. Που δεν περιορίστηκε μόνο στη τραγούδι της αρχής (στίχοι ποιήματος του Γέιτς που επίσης «παίζει» στην παράσταση) ή του φινάλε (με τη φωνή του Λάκη Λαζόπουλου). Ενέταξε οργανικά στην παράσταση και κάποια ηχητικά στιγμιότυπα, εκείνες τις κρυμμένες σκέψεις που ακούγονταν περίεργα κάθε τόσο. Όσα σκεφτόμαστε και δεν τα λέμε, όσα αναδύονται ξαφνικά στο μυαλό μας σε μια άσχετη συζήτηση.

Όλο αυτό το αενάως αινιγματικό σύμπαν του Πίντερ μεταφέρουν οι τρεις ηθοποιοί και με τις λέξεις, και με τις «λέξεις» του σώματος. Ισορροπώντας διαρκώς ανάμεσα στα δύο «λεξιλόγια». Ο Λάκης Λαζόπουλος με ένα αδυσώπητο φλέγμα (στις εκρήξεις του ήταν κάπως πιο… μεσογειακός), με σαδιστική ειρωνεία, και μ’ εκείνη τη μεγαλειώδη «τιμωρία» που εμπνεύστηκε ο Πίντερ για να επιβάλλει ο Ρόμπερτ: δεν παίζει σκουός με όσους δεν θεωρεί φίλους του πλέον. Η Αθηνά Μαξίμου ήταν η γυναίκα που θέλει να τα χωρέσει όλα στη ζωή της, που αντιμετωπίζει με γενναιότητα τα λάθη της, και βρίσκει τελικά την αυτοπεποίθηση που αναζητούσε στην επαγγελματική επιτυχία. Ο Αιμίλιος Χειλάκης είναι ο χειμαρρώδης, ενθουσιώδης και ενοχικός εραστής, που προσπαθεί να ισορροπήσει τις επιθυμίες και τα «πρέπει» του.

Η «Προδοσία» του Πίντερ γράφτηκε το 1978 και ήρθε στην Ελλάδα το 1980 από το Θέατρο Τέχνης. Η παράσταση του «Βρετάνια» είναι η 9η φορά που παρουσιάζεται σε ελληνική σκηνή. Είναι η τέταρτη φορά που βλέπω το έργο του Χάρολντ Πίντερ. Και ακόμα έχω ερωτήματα και απορίες. Ακόμα εξακολουθεί να κρατάει μυστικά και να μας ξεγελάει ο Χάρολντ Πίντερ. Ακόμα προσπαθώ ν’ ανακαλύψω πότε ακριβώς έμαθε ο Ρόμπερτ ότι τον απατά η γυναίκα του· πότε ακριβώς ράγισε ο έρωτας της Έμμα με τον Τζέρι· πότε ακριβώς πάτησε στα πόδια της η Έμμα.

Η παράσταση του Αιμίλιου Χειλάκη σεβάστηκε το πιντερικό κείμενο και συμμετείχε στο παιχνίδι των…κρυμμένων μυστικών του. Και ήταν κλασική και μοντέρνα μαζί.