Μια νέα πειραματική σκηνή έχει στηθεί εκεί όπου συνήθως συναντάμε την έδρα του δασκάλου σε μια σχολική τάξη. Οι συντελεστές προετοιμάζονται και αναμένουν το κοινό που θα καθίσει στα θρανία. Το κάλεσμα της επιστροφής στα σχολικά χρόνια συνδυάζεται με την πρόσκληση σύλληψης ενός κόσμου, μέσα από τον αθώο και ταυτόχρονα αιχμηρό τρόπο που λειτουργεί η παιδική σκέψη. Το 2ο Πρότυπο Πειραματικό Γενικό Λύκειο Αθηνών, φιλοξενεί μία παράσταση εμπνευσμένη από το ομότιτλο έργο της Biljana Srbljanovic, Family Stories. Ο χώρος που θα ανεβαίνει η παράσταση μπορεί να διαφέρει από τους συνηθισμένους αλλά ο χρόνος στον οποίο αναφέρεται έχει πολλά να μας πει για όσα βιώνουμε σήμερα. Η σκηνοθέτις Esther Andre Gonzalez ανασύρει και οπτικοποιεί μια πολιτικοκοινωνική ιστορία, η οποία διαδραματίζεται στην κοινωνία της πρώην Γιουγκοσλαβίας, κατά τη διάρκεια της διάσπασης. Η δυστοπία αυτή, αναπαριστά με κάθε λεπτομέρεια τον πραγματικό κόσμο και εμπεριέχει απόλυτα ρεαλιστικές πτυχές. Η ιστορία παρουσιάζεται από τέσσερις ενήλικες ηθοποιούς που υποδύονται μικρά παιδιά, τα οποία στα παιχνίδια τους παριστάνουν τους μεγάλους. Με τη βοήθεια αυτού του παιχνιδιού, αναπαράγεται ένας σκοτεινός και βίαιος κόσμος που αποκτά χιουμοριστικές πτυχές μέσα από μια κυνική και ταυτόχρονα παιδική θέαση του κόσμου.
Η παράσταση ανεβαίνει μέσα σε μια σχολική αίθουσα και όχι σε μια θεατρική σκηνή όπως συμβαίνει συνήθως. Ποιοι λόγοι σας παρακίνησαν να ακολουθήσετε πιστά τον κόσμο του κειμένου της Biljana; Σε έναν παιδικό κόσμο, η πραγματικότητα γίνεται πιο απλή. Σκοπός δεν είναι να προσπαθήσουμε να κατανοήσουμε τον κόσμο των μεγάλων αλλά να κοιτάξουμε την πραγματικότητα με γνώμονα την παιδική φαντασία. Ο φυσικός χώρος των παιδιών είναι ένα σχολείο και μέσα από αυτόν πλησιάζουμε περισσότερο την παιδική σκέψη. Οι μεγάλοι υποδύονται τα παιδιά που παριστάνουν τους μεγάλους και σε πολλά σημεία το κείμενο αποκτά διδακτικό χαρακτήρα. Το κοινό παρακολουθεί καθισμένο στα θρανία αλλά όχι για να πάρει συγκεκριμένα μηνύματα από την παράσταση. Δεν θέλω να πω σε κανέναν τι χρειάζεται να παρατηρήσει πριν φύγει από εδώ. Κανείς δε θα πει στο θεατή τι να προσέξει και τι να δει, όπως συμβαίνει στον έξω κόσμο. Ας κρατήσει ο καθένας ό,τι πιστεύει ότι πρέπει και ας πάρει τα δικά του μηνύματα από την κάθε ιστορία.
Αναφέρεις ότι το έργο θα μπορούσε να χωριστεί σε έντεκα μονόπρακτα. Μπορεί να προσληφθεί στο σύνολό του ως έντεκα διαφορετικές ιστορίες; Λέω μονόπρακτα γιατί σε κάθε σκηνή εμφανίζεται κι από ένα διαφορετικό παιχνίδι και τα παιδιά παίζουν κάθε φορά περίπου το ίδιο σενάριο . Στο παιχνίδι τους παριστάνουν την οικογένεια και κάθε ένας από αυτούς, υιοθετεί τον χαρακτήρα ενός μεγάλου. Η οικογένεια είναι το πρώτο κύτταρο και αποτελεί τον καθρέφτη της κοινωνίας. Τα παιδιά παριστάνουν μία οικογένεια στην οποία τα μέλη της πάντα προβοκάρονται μεταξύ τους και αυτό συμβαίνει πολύ συχνά και σήμερα. Τα παιχνίδια στην πραγματικότητα είναι πολύ επικίνδυνα και τρομερά αλλά το έργο είναι σε πολλά σημεία χιουμοριστικό. Τα παιδιά με την φαντασία τους και το παιχνίδι τους, εκφράζουν πράγματα σκοτεινά με έναν πολύ όμορφο τρόπο και αυτό έχει καταφέρει να αποδώσει η συγγραφέας. Υπάρχουν πολλά διαφορετικά νοήματα που μιλάνε για τις επιδράσεις μίας κοινωνίας που είναι πολύ πληγωμένη και που τα όνειρα έχουν θρυμματιστεί και για λέξεις όπως δικαιοσύνη, αλληλεγγύη, ελευθερία, από τις οποίες έχουν απομείνει μόνο ερείπια.
Μέσα από τις ιστορίες αυτές παρουσιάζεται ένας βίαιος κόσμος και η συσχέτισή του με την πραγματικότητα όπως τη βιώνουμε σήμερα, είναι αναπόφευκτη. Ποια θέση προβάλλεται μέσω των ιστοριών βάσει αυτής της συσχέτισης; Στο έργο παρουσιάζεται ένας πόλεμος ενώ σήμερα, δυστυχώς -και δεν το λέω μόνο εγώ-, ζούμε κι εμείς έναν πόλεμο που είναι οικονομικός και όχι στρατιωτικός αλλά τον ζούμε πολύ πιο έντονα. Ο πόλεμος, όμως, υπάρχει παντού στον κόσμο και όχι μόνο στην Ελλάδα, απλά εκφράζεται με διαφορετικό τρόπο σε κάθε περίπτωση. Παρ’ ότι δεν μας το λένε καθαρά, γίνεται, τον αισθανόμαστε και είναι βίαιος. Καθημερινά συμβαίνουν τραγωδίες. Βρισκόμαστε σε μια ερειπωμένη κατάσταση. Μας παρουσιάζουν ως κανονικό κάτι που δεν είναι κανονικό και τα παιδιά το βλέπουν. Η Biljana λέει ότι δεν αρκεί να αναγνωρίζουμε τη βία αλλά να αρχίσει ο καθένας από εμάς να κάνει καθημερινά πολύ συνειδητά μια προσπάθεια εναντίον αυτής της κατάστασης. Δεν μπορείς να προστατεύσεις τον εαυτό σου από τη βία εάν δεν κάνεις κάτι εναντίον της.
Πιστεύεις ότι τα παιδιά αποτελούν έναυσμα για μία τέτοια προσπάθεια; Ναι, συνήθως πρώτα ξεκινάει από εκείνα. Τα παιδιά βλέπουν τι γίνεται. Δεν λέω ότι οι ενήλικοι δεν μπορούν να αλλάξουν τα πράγματα, αρκεί να το θέλουν, αλλά τα παιδιά δεν έχουν βολευτεί και βλέπουν ακόμα καθαρά. Έχουν την ικανότητα να παρατηρήσουν την αλήθεια και να το πουν. Θα δουν το βασιλιά γυμνό χωρίς τα ρούχα του και θα έχουν το θάρρος και συνάμα την αθωότητα να το αναφέρουν. Σημαντικό ρόλο παίζει τι δείχνουμε εμείς στα παιδιά, αφού εκείνα ακολουθούν απλώς αυτό που βλέπουν. Αναπαράγουν ό,τι σκέφτονται οι μεγάλοι. Αναπαριστούν τα πάντα με τρόπο άμεσο και αθώο.
Ο κόσμος του έργου περιγράφεται σκληρός αλλά με την πρόθεση αλλαγής του. Πώς πιστεύεις ότι επιτυγχάνεται μια τέτοια αλλαγή; Ο κόσμος περιγράφεται σκληρός όπως είναι και σήμερα. Δίνονται χρήματα για όπλα ή για άλλα τέτοια ανάλογα πράγματα αλλά όχι για τα βασικά όπως είναι η υγεία ή το παιδαγωγικό σύστημα και κανείς δεν κάνει κάτι γι’ αυτό. Ο τρόπος που αποποιούμαστε τις ευθύνες μας και λέμε «δεν φταίω» είναι αυτός που μας οδηγεί σήμερα σε μία τέτοια κατάσταση. Η δειλία είναι το βασικό χαρακτηριστικό των ημερών που ζούμε. Η προσπάθεια για να αλλάξει αυτό πρέπει να γίνει από τον καθένα μας ξεχωριστά. Το έργο είναι σε πολλά σημεία σκοτεινό και σκληρό αλλά δείχνει αγάπη προς τους ανθρώπους. Παρουσιάζει την κατάσταση όσο σκοτεινή είναι αλλά παράλληλα με πίστη στους ανθρώπους και με την ελπίδα ότι τα πράγματα μπορούν να αλλάξουν αν το θέλουμε. Η ίδια η Biljana έγραψε το κείμενο νέα και από τότε ταξιδεύει στον κόσμο κάνοντας πράγματα για να αλλάξουν ορισμένες καταστάσεις. Προσωπικά, πιστεύω πολύ σε αυτή τη χώρα και αν καθημερινά, σιγά-σιγά, αλλάζουμε ένα-ένα τα πράγματα με υπομονή και επιμονή, όλα τελικά θα πάνε καλά.
Info 2ο Πρότυπο Πειραματικό Γενικό Λύκειο Αθηνών, Παναγή Κυριακού 12, Αμπελόκηποι.
Πρεμιέρα: 7 Μαρτίου. Ώρες παραστάσεων: Πέμπτη, Παρασκευή, Σάββατο: 21:15, Κυριακή: 20:00. Κρατήσεις: 694 5411630. Προπώληση: Viva.gr και στα Καταστήματα Public και Ελευθερουδάκης. Παίζουν: Αιμιλία Βασιλακάκη, Μάνος Καναβός, Μάρθα Μπουζιούρη, Γιάννης Στεφόπουλος. Στον χώρο λειτουργεί έκθεση – ντοκουμέντο, η οποία παραμένει ανοιχτή στο κοινό: Πέμπτη, Παρασκευή, Σάββατο από τις 20.00 και τις Κυριακές από τις 17.00.
