Μαθημένος να υποδύεται ρόλους απ’ τα 10 του, ο Paul Dano είναι ό,τι πιο κοντινό έχει η σύγχρονη αμερικανική κινηματογραφική βιομηχανία στο «παιδί θαύμα» σήμερα, αλλά κι ό,τι πιο απομακρυσμένο απ’ τον όρο μπορείς να πετύχεις ταυτόχρονα: λιγομίλητος, ντροπαλός και προσγειωμένος, ο πιτσιρικάς που κατάφερε όχι απλώς να σταθεί απέναντι στον Daniel Day Lewis, αλλά να του κλέψει και τη μια σκηνή πίσω απ’ την άλλη στο επικό There Will Be Blood (2007) του Paul Thomas Anderson, ο Dano μπορεί να μην έχει πάρει ακόμη ταινία στις πλάτες του για να την κουβαλήσει μόνος του στην επιτυχία, όμως η ιδιαίτερη, ήρεμη αλλά και απειλητική φιγούρα του έχει χαρακτεί στο συλλογικό υποσυνείδητο ως η χαρακτηριστικότερη απ’ τις φάτσες που βολτάρουν την τελευταία δεκαετία στο αμερικανικό ανεξάρτητο.
Αυτό το τελευταίο, η ταύτισή του δηλαδή με τις σκοτεινές γωνιές του ανεξάρτητου – είτε πρόκειται για τον οικειοθελώς μουγκαμένο μαθητή του Little Miss Sunshine (2006) και τον καμμένο χασικλή του Taking Woodstock (2009), είτε για τον σαδιστή εργοδηγό του 12 Years a Slave (2013) και τον διαβολικό φυλακισμένο του Prisoners (2013) -, ίσως να είναι και το σημείο οικειότητας που ένιωσε με τον χαρακτήρα που υποδύεται στο Youth: έναν ηθοποιό στην τελείως αντίθετη άκρη του φάσματος, που βρέθηκε να βλέπει ολόκληρη την καριέρα του να συρρικνώνεται κάτω απ’ τη σκιά του Mr Q, του ρομπότ ενός υπερδημοφιλούς franchise. Στο Youth ο χαρακτήρας του ψάχνει τον ακραίο ρόλο που θα τaράξει αρκετά το κοινό ώστε να τον δει με άλλο μάτι, κι αυτή του η αναζήτηση φέρνει τον Paul Dano στο επίκεντρο της πιο σοκαριστικής ίσως σκηνής της ταινίας: για λίγα λεπτά, ο Dano μπαίνει στα ρούχα, το πετσί και το πρόσωπο του πιο δαιμονικού δικτάτορα της Ιστορίας, το οποίο δεν είναι λίγο πράγμα για έναν χαρακτήρα που περνά την περισσότερη ώρα στο περιθώριο της υπόλοιπης ταινίας.
Ο χαρακτήρας σου στο Youth περνάει την περισσότερη ώρα στο περιθώριο της ταινίας, κυρίως ως παρατηρητής. Όταν όμως έρχεται στο επίκεντρο, προσφέρει ίσως την πιο σοκαριστική σκηνή της ταινίας. Πώς ήταν η προετοιμασία, και πώς ένιωσες όταν ήρθε η ώρα του γυρίσματος; Δεν ήξερα τίποτα για τον χαρακτήρα όταν ξεκίνησα να διαβάζω το σενάριο, αλλά κατ’ ευθείαν ένιωσα κάτι το στοιχειωτικό στο σενάριο του Paolo. Η λεπτομέρειά του, ο τρόπος που βλέπει τα πράγματα, ο Sorrentino έχει την ικανότητα να βρίσκει τόση πολλή μαγεία στα μικρά πράγματα, όση και στα μεγάλα. Όταν έφτασα στον χαρακτήρα μου, και σ’ εκείνο το συγκεκριμένο σημείο της ιστορίας του, είπα, ok… Δεν μπορούσα να το καταλάβω… Θέλω να πω, εντάξει, ούτε Εβραίος είμαι, ούτε Γερμανός, ούτε ανήκω στη γενιά που θα μπορούσε να έχει συμμετάσχει σ’ εκείνον τον πόλεμο, αλλά και πάλι, γιατί να θέλω να μπω σε μια τέτοια θέση; Αλλά ο Paolo είναι κάποιος τον οποίο πιστεύω ότι μπορείς να εμπιστευθείς, κι έτσι δέχτηκα το ρόλο χωρίς να έχω καταλάβει απόλυτα γιατί μπορεί να κάνει κάτι τέτοιο ο ήρωας. Κι ύστερα το συζητήσαμε αρκετά και νομίζω ότι αυτό που έφτασα να καταλάβω ήταν το πόσο μιλάει η σκηνή για το πόσο παγιδευμένος θα πρέπει να ένιωθε αυτός ο τύπος στο Hollywood, και το franchise του με τα ρομπότ, και το πώς οι άνθρωποι τον είχαν ταυτίσει μ’ ένα συγκεκριμένο πράγμα, και πού θα μπορούσε να τον οδηγεί όλο αυτό το ακραίο πράγμα. Ξέρεις, να πει δηλαδή ότι «αν κάνω αυτό, ίσως να απελευθερωθώ». Αλλά νομίζω το πιο γοητευτικό στοιχείο είναι το ότι τελικά αποτυγχάνει και ουσιαστικά συνειδητοποιεί ότι «γάμησέ τα, ούτε αυτή είναι η απάντηση». Έχει να κάνει δηλαδή με την αναζήτηση, την προσπάθεια να ξεκλειδώσει τον εαυτό του.
Αυτό που κάνει ο χαρακτήρας, το κάνεις εσύ γενικά; Να κυκλοφορείς με τα ρούχα του ρόλου, να τον δοκιμάζεις ας πούμε, πριν αποφασίσεις να τον δεχτείς; Ναι, το ‘χω κάνει, αλλά ευτυχώς όχι με τόσο ακραίο τρόπο! Θέλω να πω, δεν το κάνω απαραίτητα για όλους τους ρόλους που με ενδιαφέρουν – αν για παράδειγμα πρόκειται για ταινία εποχής, δεν πάω για ποτό ή για καφέ φορώντας ρούχα απ’ το 1805 ας πούμε. Δεν νομίζω ότι θα βοηθήσει σε κάτι αυτό δηλαδή. Ξέρω όμως ότι, μερικές φορές, πρέπει να κάνεις στον ιδιωτικό σου χώρο πράγματα τα οποία θα σε βοηθήσουν να αισθανθείς ως πραγματικό πρόσωπο «φορώντας» τα χαρακτηριστικά του ρόλου που θες να ενσαρκώσεις.
Έχεις βρεθεί ποτέ σε σημείο κρίσης αντίστοιχο με του χαρακτήρα σας; Θέλω να πω, έχεις κι εσείς τον δικό σου Mr Q; Δεν θα το έλεγα… Ίσως υπάρχουν κάποια συγκεκριμένα πράγματα για τα οποία αναγνωρίζομαι περισσότερα από άλλα σε κάποιες περιόδους, αλλά συνήθως είμαι ok μ’ αυτό. Υποθέτω ότι όντως υπάρχουν στιγμές στις οποίες μάλλον ανησυχώ για το τι θα κάνω μετά – ιδιαίτερα όταν ήμουν νεότερος και μόλις ξεκινούσα, έβρισκα πολύ τρομακτικό το πόσο εύκολα μπορεί να σε ταυτίσουν με κάτι, με μια συγκεκριμένη δουλειά σου, αλλά τώρα πια δεν νομίζω ότι ανησυχώ ιδιαίτερα γι’ αυτό.
Είχες πει πριν λίγο καιρό βέβαια ότι σε έχει κουράσει κάπως το να σου προσφέρουν συνεχώς το ρόλο του αλλόκοτου, το εκκεντρικού. Έχει χρειαστεί να παλέψεις για να ανατρέψεις αυτήν την εικόνα; Τα πράγματα έρχονται σε κύματα μερικές φορές. Μιλούσα με κάποιον χθες και μου έλεγε ότι απ’ τις ταινίες μου έχει αποκομήσει την αίσθηση ότι είμαι ένας πάρα πολύ γλυκός τύπος, και δεν μπορώ να φανταστώ από ποια φουρνιά ταινιών μπορεί να του έχει προκύψει αυτό… Καμιά φορά μπορεί να έχω ας πούμε το Prisoners και το 12 Years a Slave να βγαίνουν το ένα πίσω απ’ το άλλη, οπότε θα έπρεπε να έχει την εντελώς αντίθετη άποψη! Αλλά, να, τώρα έχω το Love and Mercy για τον Brian Wilson των Beach Boys, ο οποίος ήταν ένας αξιαγάπητος άνθρωπος. Οπότε δεν ξέρω, αλλά ναι, όταν κάνεις ένα πράγμα, μετά θες να κάνεις κάτι διαφορετικό, και πάντα θέλω να δοκιμάζω όσα περισσότερα πράγματα μπορώ.
Αυτό το ενδεχόμενο της ταύτισης με το ρόλο, θα σε απέτρεπε απ’ το να εμπλακείς σ’ ένα franchise; Όχι, όχι… Ποιός ξέρει, ίσως κάποια μέρα να κάνω οικογένεια και να χρειάζομαι τα χρήματα, ξέρεις… Θέλω να πω υπάρχουν ένας σωρός διαφορετικοί λόγοι για τους οποίους κάποιος θα μπορούσε να επιλέξει να κάνει κάτι τέτοιο, κι όλοι πρέπει να τα βγάλουμε πέρα με ό,τι μάς πετάει η ζωή, αλλά νομίζω πως αν ήταν ένα καλό σενάριο μ’ έναν καλό σκηνοθέτη, θα έκανα ένα franchise, ναι. Απλώς, ξέρεις, δεν θα ήθελα να μου αρέσει κιόλας!
Και τι είναι αυτό που καθορίζει ένα καλό σενάριο για σένα; Ο Michael Caine ας πούμε, έχει πει αστειευόμενος πως κοιτάζει την πρώτη και την τελευταία σελίδα, κι αν ο χαρακτήρας του είναι και στις δύο, παίρνει το ρόλο. Εσύ ψάχνεις κάτι συγκεκριμένο; Α έχει πολλή πλάκα ο Michael, είναι φοβερός τύπος. Όχι, όχι, δεν έχω μάθει κανέναν κανόνα και μακάρι να είχα έναν γρήγορο τρόπο να παίρνω τέτοιες αποφάσεις, γιατί ακόμη κι αν δεν μου αρέσει ένα σενάριο, συνήθως προσπαθώ να το διαβάσω μέχρι το τέλος. Όχι, αυτό που ψάχνω στην πραγματικότητα είναι η προσωπική μου αντίδραση – έτσι κι αλλιώς δεν νομίζω πως έχει υπάρξει ποτέ σενάριο που να αρέσει ομόφωνα κι εξίσου σε όλους. Αλλά ναι, αν με συγκινεί, ή με εμπνέει, ή με συναρπάζει όταν το διαβάζω, αν νιώθω κάτι όταν το διαβάζω δηλαδή, τότε είναι κάτι που με ενδιαφέρει.
Είσαι μόλις στα 31 σου κι έχεις ήδη πίσω σου μια σημαντικά πλούσια πορεία, τόσο σε πλήθος, όσο και σε ποιότητα δουλειάς. Κάθεσαι καμιά φορά να τα μετρήσεις να δεις πώς τα έχεις πάει; Αλλόκοτο δεν είναι; Είναι παράξενο γιατί έχω κάνει αρκετά πράγματα, αλλά συγχρόνως εξακολουθώ να αισθάνομαι καινούριος σ’ αυτό, κι έχω πολλά πράγματα που θέλω να κάνω ακόμα. Νιώθω ότι όλα αυτά είναι όντως πολύ πίσω μου, κι ότι ακόμα προσπαθώ να καταλάβω τι θέλω να κάνω μετά, και πώς να χρησιμοποιήσω την εμπειρία που έχω μαζέψει. Αλλά, ξέρεις, όλη αυτή η διαδικασία του να κοιτάζω την καριέρα μου ενώ είμαι μόλις τριάντα, ταυτόχρονα μου φαίνεται και λίγο μακάβριο και άτοπο. Θέλω να πω, έχω ακόμη πολύ δρόμο μπροστά μου, έτσι δεν είναι;
Paul Dano, Harvey Keitel και Michael Caine σε μία χαρακτηριστική σκηνή της Νιότης.
Σκέφτεσαι να αξιοποιήσεις αυτήν την εμπειρία σε κάτι εκτός της ηθοποιΐας; Μήπως αυτό είναι που θα σε πέρναγε στο επόμενο στάδιο; Κοίτα, σίγουρα υπάρχουν πολλά πράγματα που θα ήθελα να κάνω ακόμα ως ηθοποιός, αισθάνομαι ότι υπάρχει μπόλικο περιθώριο να αναπτυχθώ ακόμη, και πάρα πολλοί άνθρωποι με τους οποίους θα ήθελα να συνεργαστώ. Αλλά νομίζω ότι θα κάνω και ταινίες ο ίδιος, θα σκηνοθετήσω δηλαδή. Πάντα το ήθελα και νομίζω ότι σίγουρα θα το κάνω κι αυτό.
Υπάρχει κάποιο συγκεκριμένο είδος ταινιών που σε καλεί περισσότερο; Εντάξει, όταν έχω κάτι στα χέρια μου, υποθέτω θα έχω και κάτι να πω γι’ αυτό. Αλλά όχι, το βλέπω ως κομμάτι του τρόπου με τον οποίο βλέπω τον κόσμο, ο οποίος δεν περιορίζεται μόνο στην οπτική του ηθοποιού. Θέλω να πω, λατρεύω την ηθοποιΐα, αλλά μετά είναι το θέμα του να εξασφαλίσεις και μια ισορροπία στη ζωή σου. Με την έννοια ότι όσο περισσότερο εξελίσσομαι ως άνθρωπος –είτε μέσα απ’ τους φίλος και τους αγαπημένους σου, είτε μέσα απ’ τις προκλήσεις που σου θέτει η ζωή, ή θέτεις εσύ στον εαυτό σου– τόσο περισσότερα και μεγαλύτερα κομμάτια απ’ τον εαυτό μου θα έχω να δώσω, είτε ως ηθοποιός, είτε ως οτιδήποτε άλλο.
Η ταινία Youth σε σενάριο και σκηνοθεσία του Paolo Sorrentino, με τους Michael Caine, Harvey Keitel, Rachel Weisz και Paul Dano, προβάλλεται από τις 22 Οκτώβρη στις ελληνικές αίθουσες, σε διανομή Odeon.
